Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 23, 7 June 1884 — Manao Kanawai o ka Loio E. Preston, maluna o ka Bila Kanawai Baneko Lahui. [ARTICLE]

Manao Kanawai o ka Loio E. Preston, maluna o ka Bila Kanawai Baneko Lahui.

Ua malama ae ka Ahahui Kalepa i kekahi halawai kuikawa ma ke kakahiaka Poakolu nei, lune 4, no ka lawe ana mai a noonoo i na manao pili kanawai o Mr. Preston e pili ana i ka Bila no ka hoohui ana i ka Banako Lahui Hawaii hou. A o ko Mr. Preston leta, me kona manao e pili ana no keia, eia mai no ia: Honolulu, lune 3, 1884. W. W. Hall. Esq. Kakauoleloo ka Ahahui Kalepa. Aloha oe : Ma keia ke waiho aku neiau i na manao pili kanawai e hoea mai ana mamuli o ke Kanawai o ka Banako Lahui, e like me ka mea i paiia. Ma kou ike iho, me he mea la o na mana i noiia mai, he mau kumu ia nana e hookahua i kekahi mana pilikino ponoi ma ke kuai ana aku, kuai mai, a me ka hoopukapuka o ke ano hoopilikia loa, ma na lawelawe oihana ana, e hiki ai ke pale loa aku i na hoolaha oihana kuwaho mai. O ke kapae ia ana mai na uku laikini ana a me na auhau aku he manao ia nana e hoopaipai loa aku i keia hui hanako e hiki ai ia lakou ke hookuemi i kekahi poe e ae e lawelawe ana i na oihana kalepa. Na keia mau kahoaka e hoemi i na loaa Aupuni, a na ia mea e kono mai e hooi a hoonuiia ae na auhau kuloko. Malia paha aole i kulike ka manao o ka poe i hoohui ia lakou malalo o keia hui banako me keia mau hoakaka ana maluna, aka, ma ko'u nana a noonoo ana, ua hoike maopopo mai na hiohiona o ka Bila Kanawai i ka mana a me na pomaikai kaokoa i kekahi poe kakaikahi e like me ka'u mau hoakaka ana maluna. Owau no me ka Oiaio, Edward Prestox, 4< Bila Kanawai e koohui ana i ka Eanako Lakui Hawaii. " Pauku 1, 2, me 3. Makeia mau pauku, aole i hoikeia, o ka poe e manao ana e hoohui ia lakou malalo o keia Hui Baneko a me ka poe Luna Hooponopono i manaoia, he poe lakou 1« paa ana i na elala kumupaa,

1a e lawe ana Ina mahele kumu- : paa. a aole no ia mea e lilo ! ai na Luna Hooponopono i poe e paa ana i na dala kumupaa. | Pauku 4, O ka manao o jna olelo "na„dala holopono a l kupono ma te Kanawai, o ke i Aupuni, " ua ma ka | pauku oia no na dala gula. I a me na dala maoli o ke Aupu|ni Hawaii, a ona dala gula a |me na dala mapli o Amenjka Huipwa." j Pauku 5. Palena oka uku | a na—O ka uku ana o ka poe j mea kumupaa aole i kau pale- ! naia i kulike ai me ka manao maoli o ke kanawai. V Ua hoakaka wale no keia;. pauku, aole ia e uku i kona ma4 hele o na aie, a he oiaio he hapa kakaikahi o ka poe mea kumupaa ehiki ana keuku aku i na aic-a emii a mahuahua ana ka poiiio 6ka mea aie mamuli o ka hana k kekahi poe mea kumupaa e hiki ole ana ke uku aku i na aie. Pauku 6. d—Ua hoakaka keia mahele pauku i ka mana hoaie me ke kau palena oleia. e—Ma keia mahele pauku, he hiki no i keia ahahui ke hoaie i kekahi heluna dala i hoahuia i ka ahahui, a e noi dala aku me ka waiho oleia aku o kekahi waiwai hoopaa. g —Aole. i apo ia malalo o kekahi hui kuapo ka paa ana o kekahi waiwai hoopaa i hoakakaia, koe wale no ina he waiwai hoopaa i hoopaa mua ia. O keia mahele pauku i hoikeia, e hoomana ana ia i ka pono o na kumupaa, a pela aku. j—r Ua hoomanakeiamahele pauku i ka ahahui i ka lawelawe ana i na ano oihana a pau, ina ma ke kuai nui a kuai liilii, a me ka lawelawe ana i na oihana kalepa o ko kakou mau kaiaulu a me ke kuai ana i na lako waiwai a pau e pili ana i na alahao, a pela aku, a e hooponopono ia mau oihanakalepa, a e hooponopono a lawelawe i na oihana kalepa a pau ma na wahi a pau oke Aupuni, a e noho ma ke ano Kahu Waiwai no kekahi mea a waiwai paha; ama ka pauku 17 ua hoakakaia ka uku ana o ka ahahui ma kahi o na auhau a na waiwai i hookomoia maī, ria laikini, ( koe na auhau maluna o na waiwai paa) hookahi hapa haneri maluna 0 na avarike o na dala o na nota hoolaha i haawiia i ua' Banako la. Ma keia, e ikeia no ua pakele ka Ahahui mai ka laikini Baneko ae, na laikini kuai nui a kuai liilii. na laikini kuai rama, a me na laikini o na moku holo pili āina a me na laikini auhau maluna o na waiwai paa. A ma ia pauku hookahi ua hoikeia, o na dala e loaa ana i ke Aupuni maluna o na auhau 1 hoomanaia, aole ia no ke Aupuni maoli, aka, he mau dala ia no na lilo o na kii kuni a me na hooluuluu, na papa a me na pai ana i na nota e hoopukaia e ka Ahahui, a he mea maopopo ma keia hoakaka ana, aole he loaa aupuni eioaa ana mai na auhau. Pauku B—'O na nota hoolaha e hoopukaia ma keia pauku e 'kulike ia huiiia me ka waiwai piha o na t>ona i waihoia aku. Inae uku 'ia ana keia mau bona ma ke dala gula Amerika, alaila o ko'umaiiao, ma ka hoopili ana i ka olelo hooholo o ka Aha Kiekie, e ukuja keia mau xiota ma na dala gula Amerika, aka, ma ka pauku 10 me he la ma ka nana ar a, aole i noonoo mna ia ke ano 10 o ia pauku, no ka mea, aole he hiki ke ukuia na dute o ka Hale Dute me keia mau nota, a aole no hoi he hiki ke ukuii ke kumupaa a me ka uku kuala o ka aie lahui me keia mau nota. Ma ka nanā ana i keia Bila Kanawai, me he la ua noonoo waleia no na pomaikai o ka Ahahui wale no, no ka hoolaha hou ana i ua mau nota la, a aole no hoi i hoakakaia kekahi pauku e hoomaikeike ana i ke ano maoli o ia pauku. Pauku iS. Ua kue na oielo 0 keia pauku i ke kanawai e ku nei i keia wa a i hoopau oleia, a aole he kupono ma ka aoao o ke Kuhina Waiwai ke lawe mai 1 na waiwai hoopaa i waihoia ma ke ano waiwai hoopaa, no! na dala o ka lehulehu i hoahuia iloko o ka Waihona; a he hiki no i ka Ahahui i oleloia ke hoohana i na dala oke Aupuni, a he hiki no ke hoolaha i na nota no ka uku ana i na aie o ke Aupuni, a o ua mau nota la he hiki ke hoomaopopofo i ka wa e 2

hala ai ka wa e ukuiaai, mamuli o na |pona i waihoia ma ke | ano wai wai hoopaa» a ina e hala i loa ka manawa kuai o ua mau nota la no eiwa mahina, alaila aole he hiki ke kuai ia na bona | malalo o ko lakou waiwai io. A 0 na hoohana ana iha keia wahi e hoohana a lawelaweia ma ke kanawai. Aole no hoi he pauku o ua kanawai haneko la e hoakaka ana no ka Luna Hooiaio o ka ; poe mea waiwai kumupaa, no j ka nana a huli a hoolaha paha i ! ka inoa o ka poe i hookaa o!e i [kona mau aie. Ua mau ka Ahahui a o ka huina o ka waiwai maluna o na waiwai paa me waiwai pilikino 1 onaia e ka Ahahui, aole i kau palena # ia, i kulike ai me ka rula o kekahi Ahahui e hoohui ana ia lakou iho, a aole no hoi he wahi e hoakaka ana i ka huina o ka aie a i &ie ia aku i kekahi manawa, i kulike ai me ka rula 0 na Ahahui. 0 ka mana hookahi i hoakakaia, oia no ka mana i haawiia e ka Ahahui e nana i na buke aupuni a me ka mana ma ke kanawai no ka hoopai. Ma ka pauku 15, pili wale no na hoakaka ana i na luna aupuni a aole i na luna o ka Ahahui. Edward Preston\ Malalo o keia mau manao kanawai o ka loio Edward Preston i hoikeia maluna, ua hooholo lokahi ka Ahahui Kalepa i keia inau manao malalo iho penei: 1 O ka manao kanawai 0 Mr. Preston i hoakakaia maluna, ua hooiaio mai ia i ka Ahahui Kalepa, o ko lakou manao inaoli, ina e hooholoia ka Bila Kanawai Baneko Lahui, he mea ia e hoopoino ana i ko lakou mau waihona dala ma na aina e a he mea ia e. hoopoino ana i ko lakou mau lawelawe kalepa ana ma ka aina nei, a he mea no hoi ia e lilo ai i mea ole ke kuokoa o ka paeaina Hawaii. 2 Aole i manao keia Ahahui Kalepa, o ka bila kanawai hoohui Baneko Lahui Hawaii e noiia nei ma ke ano alunu a mana palena ole, he hiki ke hoololiia a e loaa ai la hoi he manaolana o ka pono a me ka pololei, nolaila, o ka manao 0 ka Ahahui Kalepa e hoopanee holookoa ia keia Bila Kanawai a i ole e hoihoi hou ia. . 3 Ke kono nei keia Ahahui aole e waiho houia imua o ka Hale Ahaolelo kekahi Bila Kanawai Baneko, aia a maopopo pono ke kulana o ke Kanawai Dala. 4 Ke kue ikaika nei ka Ahahiii ma o ka hooholoia o kekahi Bila Kanawai Baneko ke ole e hookomo ia keia mau mahele pauku malolo iho penei: - a —E kohoia na Luna Hooponopono mailoko mai o ka poe mea waiwai kumupaa, a he poe e noho ana ma keia Aupuni. b—E hoopololei loa ia ka oihana—he ojhana lawelawe Baneko wale no, me ka loaa ole o ka mana e hoopuka i na nota. c—O na hookaa auhau ana, na uku laikini ana a pela aku, e ukuia i kulike ai me ke kanawai. d—Aole e loaa he mana a he kuleana o ia hui Baneko iloko o ka waihona o ke aupuni. e —E hoakaka ponoia ka waiwai kumupaa a me ka loihi o ka manawa Hoohui. /—E konoia ka hui Baneko e hoolaha ma ka hapalua makahiki i na aie a pela aku, a e hoakaka pono elike me keia malalo iho: Ka nui o na palapala mahele 1 hoopukaia. Ka huina daia i ukuia no kela a me keia mahele. Ka huina dala aie i aie ia aku i ka hui, a e hoomaopopo ana i ke ano a me ka huina. Ka huina dala aie o ka hui, e hoakaka ana i ke ano a me ka |huina, a oia mau hoakaka anae Ihoikeikeia iloko o ke keena o [ka hui. i % —E malamaia i papa helu o nalala a pau, ko lakou mau inoa, kahi noho a me ka lakou mau oihana, (ina he oihana kekahi) ameka huina o na palapala mahele e paa ia ana e kela a me keia lala, a me ka huina dala i ukuia no ia mahele. E hoakakaia ka la o ke komo ana o kekahi lala iloko o ka hui ma ka papa helu. A e h«> | akakaiakala i pau ai ka noho ana o kekahi lala iloko o ua hui la. E hamama mau ka buke papa helu inoa i na laia a pau no ka nana aname ke kiiu okia o kt

kahi auhau, a i kekahi poe e ae i ko lakou uku ana i kekahi auhau kupono i kauia e ka hui. h—Aole e lilo ka Luna Hpoiaiookahui mailoko mai o kekahi mea e paa ana i na waiwai kumupaa, ahe mana kena e nana i na buke i na manawa | a pau, a e hooiaha i ka hoike | makahiki o ka huL He ekolu-hapaha o ke kumupaa i manaoia, e lawe mua ia, i ka wa e waihoia ai ka palapala noi hoohui, a e ukuia he hookahi hapaha mamua iho o ka wa e lawelaweia ai ka hana e ka hui. 5 O keia mau olelo hooholo i hui pu ia me ka manao kanawai o Mr. Preston, e paiia ma ka olelo Hawaii me Enelani; a e hoomakaukauia he palapala hoopii i hui pu ia ma keia mau olelo hooholo ma ka aoao o ka Ahahui Kalepa, e waihoia aku imua o ka Hale Ahaoleio ke noho hou ae. W. W. Hall. Kokua Kakauolelo. Honolulu, lune 5, 1884. Ua naue aku nei ma kela aoao, ika wanaao o ka Poahi nei, o Kala wahine a Kanaau o Pauoa. A keia pule ae e hoeopukaia ai kona moolelo. E hui pu ana na anaina o Kaumakapili a me Kawaiahao i ke awakea o ka la apopo, ma ka luakini 0 Kawaiahao, no ka hoolohe ana i ka haiolelo a J. N. Kalua a me S. L. KiwinL