Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 25, 21 June 1884 — KAU AHAOLELO O 1884. [ARTICLE]

KAU AHAOLELO O 1884.

La Hana 30, Poalua, lune 10, 1884. Halawai ka Hale elike me ka mau. Na Palapala Hoopii. Na Kamakele he hoopii mai Maka wao mai 55 inoa, e weheia ke alanui aupuni i paniia mai a hiki i Kula. Waihoia i ke Komke o na Aina Aupuni me na Hana Hou. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai no oia he hoopii no mai Makawao mai he 138 inoa, no na kumu lehulehu j>enei: 1 Aole pono ka hana aka Luna Helu o ia apana ma ka makahiki 1883 i hala. 2 E waihoia no ka hoopii no ka hoohalahala ana j na auhau a hiki mai i ka wa e ohi ai na auhau. 3 E haawi aku ka Luna Auhau i na palapala hooia no ka noopii ana i ka mea hoopii huikau. Na Kaulukou he hoopii mai Honolulu mai 235 inoa, aole e hooholoia ke kanawai no ka hoomoe ana i ke alanui hao ma ke kulanakauhale o Honolulu nei. Waihoia n noonoo pu me ka bila. Hoike a na Komite.

Na ke Kotnite Hookolokolo Ihoike mai no ka bila e hoala hou ai i I.unakanawai Kaapuni no ka mokupuni o Oahu. Ua kapae ke Komite ika bila nuia, a waiho mai he bila hou. Wai hoia ma ka papa, a o ka bila hou e waiho ia no ka heluhelu alua malalo o na rula a e paiia. Ame ka hoike no na hoopii malalo iho nei.

1 Ka hoopii mai Koolauloa mai e noi ana aole e ohiia ka uku maluna o na keiki e hele ana i na Kula olelo Beritania. 2 Ka hoopii mai Wailuku mai no ke kumu hookahl e like me ko Koolauloa. • He bi!a e hoopau ana i ka ohi ana o na Kumu Kula i na auhau haj>awalu maluna o na haumana i ukuia. Ua manao -ke Komite e waiho aku no i keia mau hoopii i ka I'apa Hoonaaua. 4 Ka olelo hooholo e hookaawaie ana i $5,090 no ke kokim ana 1 ke Kula Hanai o Hilo. Ua manao ke Kouiite e waiho ma ka pa\»a a noonoo pu me ka bila haawina. W'aihoia ma ka papa a laweia mai i bila. Na ia Komite no i hoike mai no keia mau hoopii malalo iho: 1 Ka hoopii mai Kona Akau mai, e kukuluia i Kula olelo Beritania ma | Keouhou a me Kailua, a e kuai pu ia i I kahua, me ke kukulu pu i hale no ke j Kumu. Ua manao ke Komite e vwaiho | aku i keia hoopii i ka Papa Hoonaauja°. 2 Palapala hoopii mai Kau mai, e ikukiiluia 1 Kula Hanai Keikikane a ine Kaikamahine ma na apana. Ua manao ke Komite e waiho ma ka papa a laweia mai i bila. 3 Ka hoopii mai Hana mai e kukuluia i Kula Hanai no ka apana o Hana. Ua manao ke Kōmiie e waiho aku i keia hoopii i ka Papa Hoonaauao. - 4 Ka hoopii mai Kona Akau mai, e hoopau i ka Papa Kuauhau Alii. Ua manao ke Komite e waiho ma ka papa a lawe mai i bila. Ajx>noia. Na Dole i hoike mai i ka hoike a ka hapa uuku o ke komite wae no ka noonoo ana i bila e hooponopono ana i na Moni, ua waiho mai i bila hou. Waihoia ka bila me ka hoike no ke pai, mahope iho o ka pau ana o ka bila i ka unuhiia. Ma ke noi a Hikikoki, ua hoomaha ka hale a noho hou i ka hora 1 auina la.Halawai hou ka Hale hora 1 auina la. Hoike mai ka Peresidfena, ua noi ia mai na hoa o keia hale e ka hui Kapiolani, e kipa aku ma Kapiolani Paka ma ka la apopo, lune 11, a e hookaa-

waleia ana he wahi no na hoa o keia hale e noho at Waiho mai o C. Brown i ka hooponopono no ka bila e pili ana i ka hoomalamalama ana i ke kulanakauhale o Honolulu nei me ke gas. Waihoia i ka Komite o ka llale ma ka Poaha. Na olei.o kooholo me na bila. Na Hikikoki i heluhelu mai he bi'a e ae ana i ka hoomoe ana i na waea telefone a me tc\egalapa ma ka mokupuni o Hawaii. Ma ke kapaeia ana ona rula, ua heluhelu alua ia ka bila ma ke poo, a waihoia \ke Komite ona Aina Aupuni me Hana Hou. Heluhelu mai o Kaanamano he bila e hoololi ai i ke kanawai e pili ana i ka oihana I .oio i aponoia i 18So.

Ma ke kapaeia ana o na rula ua heluheluhelu mua mat oia i ka bila, a ka pae hou ia na rula, a heluhelu aluaia rna ke }x>o. Waihola no ke kakau poepoe, a e heluhelu akoluia ma ka Poaha. Ma ke kapae ana o na rula, ua heluhelu mai o Kalua he palapala hoopii mai Lahaina mai, e noi ana, e hoomau ia ke Kiure ma Lahaina. Waihoia ma ka papa a noonoo pu ia me ka bila. Noi 0 I)ole, e hoike mai ke alii'C. H. Judd, i na inoa o na Aina Lei Alii. Kauoha ka Peresidena i ke alii Kale Kauka ina paha he hoike kana no na loaa ona Aina Lei Alil Hoike mai ke alii Kale Kauka, aole ana hoike e waiho aku ana. Heluhelu mai o l)ole he olelo hooholo e ninau aku ana i na lunakanawai o ka Aha Kiekie e hoike mai he mana anei ko ka Ahaolelo e kauoha aku i ke Komisina o na Ama Lei Alii, e hoike inai ina loaa ona Aina Lei Alii. Ma hope o na hoopaapaa loihi ana, ua hoopaneeia ka olelo hooholo. "Eia ka poe ma ka hoole aole e ninau l ka Aha Kiekie. Na lunamakaainana Kaulukon. Lilikalani, Keau, Beka, F. 13rown, C. Brown, Amara, Kaulia, Aholo, Kama kele, Nahinu, Kaunamano, hui me nn Kuhina 4, a me na alii 6, ua like me 22 ma ka aoao ona Kuhina. Eia k;> poe ma ka aoao kuokoa e makemakt ana e maopopo keia mea. Na alii Bi shop, Isenberg, Ake, Kalua, Richardson, Kanealii, Smith, Hikikoki, Kauila, Kauhane, Dole, Rowell, a me Palohau, ua like me 13 wale no, nolaila ua hooleia ka olelo hooholo. Waiho mai ke alii Dominis he olelo hooholo e noiia aku ke komisina o na aina Lei Alii e noi aku i ka Moi, eae mai e hoikeia ka lakou hana imua o keia haie. Hooleia, he 25 inoa ma ke: hoole, a he umi wale no ma ka ae. Na Hana o ka La. Heluhelu alua ana o ka bila e hooloi{ ana i ka mokuna 32 o na kanawai o iBBa, e pili ana i ka lawe ana i na ohuo maluna o na kaa ukana a me na kaa hoolimalima. Waihoia no ke kakau poepoe a e heiuhelu akoluia ma kr. Poakahi.

Heluhelu alua ana i ka bila e hoopau ana i na pauku 6, 7, a me 8 o ke kanawai e pili ana i ka lawe ana i na ohua eemoku mawaena o leeia Paeaina i aponoia 1 lanuari 10,1865. Waihoia no ke kakau poepoe a e heluhelu akoluia i ka Poakahi e hiki mai ana.

Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai o Aholo he palapala hoopii mai Lahaina mai, e noi mai ana e pa na haku mahiko o Lahaina i ko lakou aina mahiko. Waihoia i ke Komite o na aina auuuni me na hana hou. Ma ke noi a Kaunamano, ua kapae ia na rula a heluhelu mai la oia he olelo hooholo e kauoha ana i ka makai o ka Hale e hoolako mai 1 mau kaa no na hoa e holo ai i Kapiolani Paka i ka 'la apopo, li;ne 11, La o Kamehameha. Hooholoia. 17 ae 12 hoole. Hoopanee ka hale a halawai hou i ka hora 10 o ke kakahiaka Poaha. La Haxa 31, Poaha, lune 12, 1884. Ma ke noi, ua haawi hou ia aku i manawa no ke Komite wae e noonoo ai i ka bila e hoploli ai i ka pauku 186 o ke kanawai kivila. Na olelo Hooholo me na Bila. Na Hikikoki i heluhelu mai he olelo hooholo i $16,000 no ka hoomakaukaUj ana i maujtula kahi e ao ia ai na hana ike ma na wahi a puni keia Paeama.! Waihoia 1 ke Komite Hoonaauao. Ma ke noi, ua hoike mai o Kalua i ka hoike a ke Komite o na hoopii huikau, no keia mau hoopii malalo iho : 1 Ka hoopii mai Wailuku mai, e hookaawaleia i lawe leta okoa mawaena o Wailuku a me Waikapu. 2 I haawina no ka uku ana ia lawe leta. Ua noi mai ke Komite e waiho i keia hoike ma ka lima o ke Kuhina | Kalaiaina. Aponoia. I Ninau o Kalu?., heaha ka inoa kupono no ke Komite o na hōopii huikau he Komjte VV r ae paha, a i ole, he Komite mau paha ? Pane mai ka noho he Komite mau kona inoa. Hoala mai o Kamakele he bila e hoemi ana i jca auhau leino i 7 5 kenela wale ne. Na Kauhane i heluhelu mai he olelo hooholo no keia mau kumu : 1 I $6,000 no ka hana ana i ke alanui mai Hilea a Pahala. ' , 2 I $500 no ka hana ana i uwapo no Kaalualu. 3 I $1,000 no ka hana ana i kiowai ma Wai< hinu. Waiheia i ke Komite o

na aina Aupuni nie na Hana Hou. Na Kanealii.mai he'olelo hooliolo, e bookaa>valeia i $120 ka uku mak&hiki no ka lawe leta mawaena o Waikapu me Wailuku. Waihoia ike Kuhina Kalaiaina. N t a Hana oka l,a. Heluhelu alua ana o ka bila e haawi ana i ka 4 mana i kekahi poe i. hoo'nui ia lakou iho no ka hoomaiamalama ana i ke kulanakauhale o Honolulu nei nie lte kukui gas imua o ke Kou)ite o ka Hale. Ma ke kapaeia ana o na \ia kauohaia aku ke Komile o ka Ilale e heiuhelu a noonoo pono i na pauku o ka bila. Koho ka hale i ke alii Walker i lunahoomalu. Oiai e hoopaapaaana ke Komite, ua hoomaha ke Komite o ka hale i ka hora 12. Halawai hou ke Komite o ka hale ma ka hora 1 p. m. Mahope oka noonoo ana, ua hoooauia ke Komite me ka hoike aku i ka hale, ua hooholoia ka pauku 1 me ka iioololi. Aponoia. Ma ke noi, ua waihoia ke koena 0 na pauku ma lea papa, a ua kauohaia ka hoike a ke Komite wae no ka noonoo % ana ika biia e paiia.

Ma ke kapieia ana o na rula, ua heiuhelu mai o Kalua he olelo hoohojo e kauoha ana i ke Komite 13 o na makai e imi pono i ka oiaio ma kekahi hunahuna ma ka Paeaina. Piika La o lune ii, e pih ana no kekahi mau wahine i hoopaa ia ma Kawa a ua hapai nae i keia manawa. Ua kauoha pu ia no ke Komite 13 ehoolimalima aku i mau Kauka i mea e kokua ai ia, lakou.

Pakui mai o Palohau, a ina ua ikeia ua hapai lakou, alaila, e pono e hookuu ia lakou.

Kamailio mai ke alii Wilimana, ua !iiki no ia kakou ke hookuu aku ia lakou, no ka mea he mau iini no kela mau wahine, a ina no ka loihi o ko lakou hoopaaia ana, oko lakou hooko ana ia i ko lakou 'nau iini, aole ia he mea hewa, oiai he mea hiki ole ia kakou ke uumi iho.

Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai o Isenberg i ka hoike a ke Komite o ka Oihana Kalepa a me Mahiai, penei: i Hoopii mai Makawao mai, e hoohuihui ana i na Aina Lei Alii me'na Aina Aupuni ma kahi hookahi. 2 Ka hoopii e haawiia i laikiki kuai rama ma na apana no $100. Ua manao ke Komite e waiho i keia mau hoopii ma ka papa. 3 Ka hoopii mai Hilo mai, e laweia mai na limahana mai Inia mai. Ua manao ke Komite e waiho aku i keia hoopii 1 ka Paj)a Hoopae Limahana. 4 Ka mai Hilo mai, 110 ka uku ole ia 0 kekahi mau laikini hale hotele ame hale ai i $100. Ua manao ke Komiie e waiho aku i keia hoopii i na luna kupono o ke aupuni i na hoopii o keia mea. 5 Ka hoopii mai Kona Hema mai, e hoomau ia'ku ke Kuikahi Panailike. Ua manao ke Komite ke noonoo nei ke aupuni no keia mea. Aponoia ka hoike ake

Komite. Na Isenberg no, i ka hoike a ke Komite oka Oihana Kalepa penei: 1 Ka bila e hookuu ana i na kauwa ma na Poaono. 2 Eila* e kauoha ana ina haku e haawi i na hookaa auhau o na kauwa ia lakou i ka wa e hookaa ia ai na auhau. 3 Bila e hoemi ana i 10 hora hana oka la. Ua manao ke Komite e hoololi ma ka Poaono wale no e hoemiia ai, a e waiho i keia mau bila ma ka papa. Waihoia ka hoike rna ka papa. Ma ke I{apaeia ana o na rula, ua hoolaha mai o Dole i keia mau Lila. 1 He bila e haawi ana i ka mana no ka hana ana i na alanui hao a me na kaa mahu ma kekahi mau walii kokoke i ke kulanakauhale o Honolulu- nei. 2 He bila e haawi ai i kekahi mau apana aina, i wahi e noho ai no kekahi poe. j Hoopanee ka Hale hora ioapopo.j Ua naake* hikiwawe i ke kakahiaka 0 ka Poakahi nei, o Henry Lyan, ke!iahi o na haole kapili waapa o ke kulanaka uhale nei. Ua hoolewaia kona kino i ke ahiahi Poalua nel Ma ka hookuku kinipopo Cricket mawaena o umikumamakahi poe kinipopo o ka moku kaua lieritania Swiftsure, a me ia heluna like o ko uka nei poe, i ka Poaono i hala, ua'lilo ke eo o ! ke kahua kinipooo iko uka nei poe; a | haule aku la ka aoao o na keiki 0 ke kai. Ke oleloia nei, e hookuku nui hou ana. He elua moku ka.ua e manaoia nei e kumai anaio kakou.nei. Ka mua, ka moku manuwa Amerika /roquois, ka lua, ka moku manuwa Italia Vettor Pisani. He mau la ku wale no, pela ka hoike a ka lono. Ua holo aku i ka Poa}<ahi nei ka mokuahi Mariposa. O ka Poalua o keia pule ae e holo aku ai ka moku kaua Beiitania Su>i/t--sur€ no Columebia Bentania. O lu moku kaua Beritania 'Muiine e ku loihi iki ana oia ianei. Ua hoea ae ma ko makou halepai nei, i ke kakahiaka Poaha nei o kal i Li—Fis, e ha'una'u ana 00 lea lilo ole i Hoa no ka Ahaolelo. U—hu l