Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 27, 5 July 1884 — Page 2
| This text was transcribed by: | Diane Poche |
| This work is dedicated to: | Langues Tirees Translation |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
ka Makahiki ... $2.00
No Eono Mahina ... 1.00
---KUIKE KA RULA.---
Poaono, ... Iulai 5, 1884.
Ka La 4 o Iulai.
O ka Poalima nei, oia ka la hoomanao o na Amerika ma ke kulanakauhale @ei Ua hoomanaoia na hana o ka la me na haua haiolelo ma ka Hotele Hawaii, he aha hooluana ma Puuloa, he mau kipu aloha ana, he kinipopo hookuku ma Ululani, a he heihei waapa ma ke awa.
Hooweliweli.
Ma ka Poakolu nei i hele aku ai o Pinehaka i ka hale o Manuia, ma ke alanui Puoina, me kekahi palapala hoopii ma kona lima. Olelo aku la o Pinehaka, he palapala hoopii keia e noi ana i ke Alii aole e ae aku i ka palapala hoopii mua iho nei, a o ka poe nona ka inoa, o lakou wale no ke aeia e kakau inoa i keia palapala, aole haole, Pake, pela ke Kauoha
[line unreadable]
inoa ina kela palapala, aohe au e ae aku ia manao. Pane aku la o Pinehaka, mahope o kona koi ana, a loihi me ka ae oie ia o kona manao, malama oe e Manuia, mamuli pau kou hale i ke ahi, a pela no me na hale o ka poe a pau e ae ole ana e kakau inoa malalo o keia palapala, e pau ana lakou i ke ahi.
Alaila, holo aku la o Pinehaka me kekahi kanaka okoa. na Manuia i hai mai i keia mea ia makou.
Olelo Hooholo Hilinai ole i na
Kuhina.
E ike auanei ko makou poe heluhelu maloko o ka moolelo o na hana o ka Ahaaolelo, he olelo hooholo ka i hapaiia i ka Poaono i hala e hoike ana i ka hilinai oleia o na kuhina. Mahope o ka hoopaapaa loihi ana ua ninauia na ae a me na hoole no ka hoopanee loa ana o ka olelo hooholo, a ua hoopanee loaia. He 25 ma ka ae e hoopanee loa i ka olelo hooholo, a he 21 ma ka hoole. Ma ka nana ana, me he mea la ua hoaponoia na kuhina ma keia koho ana. Aka, aole aoia ka oiaio ; ina e nana pono iho ka poe heluhelu i na inoa o ka poe ae a me ka poe hoole a hoopukaia aku, e ikeia auanei ua haule na kuhina. I loaa no ka 24 ma ka aoao hoopanee loa o ka olelo hooholo mamuli o ke koho ana o nu kuhina. Ina e lawe 4 noloko o 25 koe 21, like me ka heluna 21 ma ka aoao kokua i kk olelo hooholo. Alaila ua like a like na aoao elua. Alaila, he mea maopopo na ka Peresidena o ka Hale e hooholo i kana koho elike me kona manao, ua hoahewa i na lawelawe ana a keia papa kuhina.
Ua pono anei ke koho ana o na kuhina ma keia ninau? Aole i pono, no ka mea, o lakou no ka poe i hoahewaia, a ua maopopo mua e koho ana lakou no lakou iho i na wa a pau. E pono no lakou e kamailio, a e pale no lakou iho, a e hooikaika ma na ano a pau i ikea ka pono o ko lakou aoao, koe wale no ke koho ana, oia ka hooholo ana i ko lakou ia hana, na na hoa e ae o ka Hale ia hana e pono ai. No ka mea, aole na ka mae i hookolokoloia e hooholo i kona hoaponoia a e kona hoahewaia paha ; aole loa pela. Na ka poe nana e hookolokolo e hooholo i ka pono a me ka hewa. He kuleana pale ko na kuhina no lakou iho ; aka, aole loa o lakou kuleana hooholo ma keia ninau.
E i mai paha auanei kekahi, ua pohihi ka rula ma keia wahi, aole i papaia ke koho ana o na Kuhina. Ina pela, alaila, ua hewa ka rula, a e aho e hooponopono ia ka hemahema.
Ma ke kaupaona pololei ana o ka olelo hooholo o ka Poaono nei, aole i haule ka olelo hooholo mamuli o ka nele i na hoike oiaio no kona aoao, aka, ua haule mamuli no o na wahi inoa eha i hoike mua ia ae la.
Poholo i ka Wai a make.
Ma nehinei, ma ke kiowai auau o Kapena, ua make he elua Pake i hele nui ilaila i ka auau. He eha ko lakou nui o ka hele ana e auau. O ka inoa o keia mau Pake i make, o C. Lee Gheong, kekahi o na kumu o ka halepule Pake o ke kulenakauhale nei, a me Tus Chan sam, he keiki na kekahi Pake kuonoono o ke kulanakauhale nei e noho nei mauka iho o Kawaiahao. O keia na Pake i lele mua iloko o ka wai a halawai mua no laua me ka make. He lono ka@maha keia i paholaia.
Uluaoa ma aliiolani Hale.
Mahope iho o ka hookuuia ana o ka Hale Ahaolelo i ka Poaono nei, i ka puka ana aku o Henry Waterhouse a me Kipikona'a imua iho o Aliiolani Hale, pane aku la o Kipikona ia Hana@ penei, ua haule oukou. I aku la o Hanal@, aole pela ko'u manao, ua haule no ka olelo hooholo e ahewa ana i ka hana a na Kuhina mamuli wale no o ka koho ana a oukou na Kuhina. Pane hou o Kipikona, ua makehewa kou hooikaika ana, a ua poho na dala i uku ia e oe. Ia wa hopu aku la o Hanale ma ke alo o ke kuka o Kipikona a hukihuki iho la, me ka i ana e hoihoi @ i kau mau olelo. O ka hina koke no ia o Kipikona ilalo a iluna ke alo, uluaoa ae la na kanaka, a alakaia aku la o Henry Waterhouse e kona mau makamaka i kahi e.
Na kekahi mea e ku kokoke ana ilaila, a i ike maka no hoi i na mea i hana ia, nana keia i hoike mai ia makou. O ke kumu o ko makou hoopuka ana, no ka nui loa o na wawa ano e i loheia. Wahi a kekahi poe, ua kau aku o Henry Waterhouse i ka pu ia Kipikona; a ua kui aku no hoi wahi a kekahi; a o ka kekahi ae ua hopuia ka pua-i o Kipikona a paa, a pela wale aku. O ka oiaio nae kela a makou i hoike ae la maluna. Wahi no hoi a ka mea nana makou i hai mai, ma kona noonoo ana ia wa, ua manao oia o ko Kipikona hina ana ilalo, he hana maalea ia nana i mea e manao ai ka lehulehu ua hoehaia oia. Aole e hoahewa aku ka lehulehu ia Henry Waterhouse ma keia mea.
I kahi e waihoia ai ka heana, ilaila no e
akoakoa ai na aeto. Mat. 24; 28.
He mea i make ka heana, he holoho
[line unreadable]
pilau, ua hauna. Ua honi ia ka pilau e na manu, na aeto, na puaa paha. A o ka lele no ia, ina he manu, a ina he puaa, holo no ia i kahi o ka heana. A ai no, a ai no, a hoonuu a piha a luai paha.
Ka pili mua o keia kumu olelo.
Ka heana, oia na Iudaio. Na aeto, oia na koa o Roma.
Kahi o ka heana o Ierusalema. I ka makahiki A. D. 70, ua akoakoa na Iudaio ma Ierusalema no ka ahaaina berena hu ole. Ua piha ko lakou kiaha i ka hewa. Ua like lakou ma ko ke Akua manao me ka heana, ka mea i hoopailua ia a hoowahawahaia no ka hauna. Ua haawi ke Akua ia lakou i ka make.
Na koa o Roma ka i honi i ka hauna, a hele a akoakoa mawaho o Ierusalema me ke kau ana i ko Roma hae, oia na kii aeto.
Kaua no na koa o Roma a loihi. Komo no iloko, a pepehi i na Iudaio, a lawe i ka waiwai pio a nui, a puhi ia Ierusalema me ka luakini 1 ke ahi. A mahope iho, ua pepehiia lakou, a lilo roma ia hai.
KA HOOPILI ANA.
1 Aia na heana ma na hale kuai rama me na mea ona, e like me ka bia, waina, gini, wiseke. Na mea ona, oia na heana. Honi ia ko lakou ala e ka poe e maalo ana. Huli lakou a komo iloko. A ai no i ka io o ka heana, a inu i ke koko. Ono, ea, ka io o ka mea i make a palaho a hauna. Ai no, a hoonuu, a luai aku, ka ai ana, ka inu ana, ua like.
Nui na hale heana ma Hawaii nei. Na hale i laikini ia, na hale i laikini ole ia, na hale noho, na hale i huna ia, i ellia ilalo. Nui ka poe i kauoha i pahu mea ona, i mau omole waiona. Na na moku i lawe ia mau mea. A ua waiho ia keia mau heana iloko o keia mau hale pau ole i ka heluia.
Auhea na aeto? Aia la ke lele la i kahi o na heana a lakou i honi ai.Aole nae e pau ana na haena i na aeto mua.
E piha hou ana no na hale ke pau ka piha mua.
Pehea la e pau loa ai na heana, na omole waiona ? I poe aeto hou me ka mana e hopu a wawahi i na pahu rama, i na omole rama. I mau kanawai ikaka me ka hoopili ia. I kanawai hookapu loa i ka lawe ana, i ka hana ana, i ke kuai ana i na waiona.
Auhea oukou e ka poe kuai i na heana, me ka poe ai hoonuu ma na heana, e waiho aku i keia hana ino o papapau pu oukou i ka make.
2 Aia no na heana iloko o na hale tiaka, me na hale hoopahupahu. He mau hale makau keia e hoala ana i na hana hewa, e hoowalewale ana, e hookonokono ana e lawelawe i ka pili waiwai me na mea ona. Mai hele oukou na ui, na kamalii ia mau hale. He mau pahele ia e make ai oukou. Ke ala ia e iho aku ai i ke ahi o Gehena.
ALOHA HAWAII.
El Mahdi. (Madai.)
Ke Kaui hoopunipuni o Soudana.
He kanaka kaulana loa i keia wa.
Makemake paha na kanaka Hawaii e lohe i kekahi mau mea nona.
Mahomeda Akemeta (Mahommed Achmet) oia ka inoa ponoi o keia kanaka. Ua hanauia o ia ma Donegola, he kulanakauhale e kokoke ana i ka muliwai o Nile, e pili ana i ka waoakua nui oNubia. E nana i ka palapala aina o Aferika He Aralea no ia, he mamo na Isamaela ke keiki a Aberahama na Hagara.
He kahunapule Moselema (Mahommed) kona kupunakane. A o kona makuakane Abedula he kamana oia. Ua haawi oia i kana keiki El Mahdi i kekahi makua ona e hanai, a e ao ia ia i ka oihana hookele waapo.
Huhu keia makua ia ia i kekahi manawa a hili ino ia ia. Ka haalele no ia o Mahdi ia makua, a holo i kahi e, a komo iloko o ke kula Mohameda. Ikaika oia i ke ao ana i na mea e pili ana i ka hoomana Mahometa. A mahope iho, komo oia iloko o kekahi kuia e. A no ka loaa ana o ka naauao ma ia aoao hoomana. Ua lilo oia i kahunapule Mahometa ma ka makahiki 1370. Hele oia a hoonoho ia ia iho ma Aba, he mokupuni liilii iloko o Nile.
Eli oia i lua hohonu nona ma ia moku. Ilaila oia i hele ai e pule, a e noonoo. Nui na hora i lilo i ka pule, i ke kahea ana i na inoa o ke Akua, me ka hookeai ana, me ka puhi ana i na mohai ala, a me ka haka ino ana i kona kino iho. Eono makahiki ona i noho ai ma ia lua, e hele ana nae ma na Poalima e hana i na hana hoomana ma kona Moseka, (luakini.)
Lilo oia i mea kaulana a mahaloia no kona ano haipule a hemolele. He ano Mosemo no nae i pili ia ia. Nui kana mau wahine mare. I ka imi ana i wahine mare, imi oia i wahine waiwai a hanohano.
No kona ano haipule, nui ka poe i hahai mamuli ona. Kokua lakou ia ia ma ka haawi ana i ko lakou waiwai. A lilo oia i mea waiwai nui.
Nalu no na kanaka nona, a ninau ia lakou iho, owai la keia kahuna Mahomeda ? Ke kaula paha ia e hiki mai
[line unreadable]
Ia lakou e nalu ana, ku no Akemeta ma ka makahiki 1881 a hai aku, owau no El Mahdi ke kaula a Mahometa i wanana e ai e hiki mai ana iloko o keia makahiki no. Hai aku oia imua o ka lehulehu; ua hoea mai Gabesiela ka Akeanela nui, a kauoha mai ia'u e unuhi i ka pahikaua o ka ma naoio a e hooponopono hou i ka hoomana Mahomeda, a e kukulu i Aupuni Mahomeda nana e hoopuka mai i ka maluhia mai o a o a puni ka honua.
Na Mahometa ke kaula au i hoouna mai nei e hooko au i ka mea i hiki ole ia ia ke hana.
Kona ala no ia, a hookonokono i na Araba Mahomeda e kaua aku i na enemi, i na haole, i na Karisetiano, i ko Aigupita poe. A ua paiia iloko o na nupepa kona mau kaua, me kona mau lanakila ana.
Ma ka mana o kona mau kaua ua lilo ia ia kela aina i kapaia Soudana ma Aferika Waena ma ka hema ae o Aigupita.
He alihikaua ikaika keia El Mahdi. e hoakoakoa ana malalo iho o kona hae i na koa he lehulehu. He kaua no ka hoomana keia. No ia ano o ke kaua makau kanaka ia ia , a huli ma kona aoao.
O kona manaolana e hoopau i ka mana, i ke aupuni o Aigupita, a e hoohuli ia ia mamuli ona; a e noho poo oia maluna o na Mahomeda a pau ma Aferika, ma Asia, a me Europa. Paa loa ia manao ona.
Nawai e hoohoka ia ia, a hoolilo ia manao i mea ole? He alihikaua Karisetiano, Goredona Kina ka inoa. Kaulana oia no ka lanakila ma na wahi e ma ka mana o kona manaoio i ke Akua. ua hele oia me kana puali koa e kinai i keia kaua nui o El Mahdi i maluhia Soudana me Aigupita. He luna koa haipule io keia. Kona makemake e pau wale keia kaua kipi me kona kaua ole, ma kona ano uwao. Ua lawe pio ia nae oia. ke noho pio la no oia. Pehea oia e hemo ai ? Ma ka mana paha o ka pule ma ka manaoio.
He kaula hoopunipuni keia, e like me Mahometa kona poo. He kaula wahahee ke kupuna. He kaula wahahee keia mamo El Mahdi.
Meia paha kekahi poe e olelo ana. Eia ka manawa e puka kino mai ai Iesu a e kukulu i kona aupuni ma Ierusalema, a e hooala i na haipule e alii pu me ia malaila. He kuhihewa paha ia. E ao o alakai hewa ia kekahi.
HAWAII.
O makou o na Huiopiopioimipono-kristiano o Waimea Kauai, no ka uhi ana iho o ka haawina kaumaha, a me ke aloha walohia maluna o makou ka Huiopio, no ka lawe ana'ku o ka makua mana loa i ka makou kumu rev. G. B. Rowell; ka mea nana e wehewehe mai i na haawina hohonu o ka Baibala, a me na hoakaka maikai ana o na buke Euanelio o Kristo. Nolaila, ke komo pu aku nei makou ka A. O. I. P. K. o Waimea, i ke kanikau kumakena pu me kana wahine, a me ka laua ohana a pau. A. KAUKAU. J. K. KAPAHU.
Ua hoouna ia mai he leta i ka la 27 o keia mahina ma ka inoa o J. F. Kaia, oia leta ua haawi kekahi keiki haawi leta o ka Hale Leta i ka mea e, ua ike no ua keiki haawi leta nei i ka mea nona ia leta, haawi no; pela no ka mea kii leta, aole nona ia leta lawe no. Ma ka lohe ana o ka mea nona ka inoa e kau ae la, ua hooikaika i ka huli, pomaikai ka loaa, o ka waiwai o ua leta nei, he Nota $20.00. E ke Kahu haawi eta, mai hana naaupo i kau hana, pela pu i ke kii leta mai lawe wale i ko hai leta. E malama pono i ka hana i pono ai kou noho ana me kou ohana. Ua kauohaia mai makou e hoolaha aku i keia maluna.
Ke haawi aku nei keia pepa i na mahalo piha maluna o ka Puuku o ka Moi C. H. Judd, a me Hon. J. Richardson, no ko laua koho ana ma ka aoao pololei o ka olelo hooholo hilinai ole i na Kuhina i ka Poaono i hala, a me ka nui a moakaka ko laua leo ma ka hoopuka ana.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o HANA KAAI ( w) o Kapalama Honolulu, Oahu, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai A. F. JUDD.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a G. W. PILIPO o Honolulu, Oahu, e hoike mai ana, o HANA KAAI ( w) no kahi olelo mua ia ua make kauoha ole ma Honolulu, Oahu, ma ka la 12 paha o IULAI 1883 me kona waiho mai he waiwai e pono e hooponopono ia . a e Noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia KAUI MAKAHIEHIE @.
Ua kauoha ia, o ka POALUA ka la 15 o IULAI, 1884 hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai Nui la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolahai a ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA, he Nupepa ma Honolulu.
Kekauia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina, IUNE 20, 1884.
A. F. JUDD,
Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo
AHA KAAPUNI APANA EHA O KO Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai.
Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KAMARIA (w.) o Koloa, Kauai, i make ma ke Keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a A. K. Mika, Lunahooponopono o ka wawai o KAMARIA (w.) no Koloa, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo
[line unreadable]
a e noi ana e nana a apono ia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia, o ka POAONO, oia ka la 2 o AUGATE, 1884, maka hora 10 kakahiaka, o ua Lunakanawai la, ma ke keena ka hale hookolokolo, ma Koloa, oia kahi a ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i na noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ino he kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia olelo kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke KUOKOA he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kekauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 21 o Iune,1884.
J. HARDY
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA ELUA O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai, ma ka hana o ka waiwai o LAANUI (k.) o Koloa, Kauai, i make. Ma ke Keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike o A. K. Mika, Lunahooponopono o ka wawai o Laanui (k.) no Koloa, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo
[line unreadable]
a e noi ana e nana a apono ia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia, o ka POAONO, oia ka la 2 o AUGATE, 1884, maka hora 10 kakahiaka, o ua Lunakanawai la, ma ke keena ka hale hookolokolo, ma Koloa, oia kahi a ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i na noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ino he kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia olelo kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke KUOKOA he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kekauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 21 o Iune,1884. J. HARDY
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA EHA O KO Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o PAPAEKA (k.) o Moloaa, Kauai, i make, ma ke Keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike o A. K. Mika, Lunahooponopono o ka wawai o Papaeka (k.) no Moloaa, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $15, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $--- a e noi ana e nana a apono ia keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauoha ia, o ka POAONO, oia ka la 2 o AUGATE, 1884, maka hora 10 kakahiaka, o ua Lunakanawai la, ma ke keena ka hale hookolokolo, ma Koloa, Kauai, oia kahi a ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i na noi la, a me na Papa Hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ino he kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia olelo kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke KUOKOA he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kekauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 21 o Iune,1884. J. HARDY
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
OLELO HOOLAHA:---E ike auanei na mea a pau ke nana mai, o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hookohuia mai au i Luna nana no ka aina o W. B. Starkey e waiho la ma Kepio, Kumunui, Kaupo, Maui; no na holoholona komohewa. Nolaila, ke hai ia aku nei ka lohe i na mea a pau, aole e hoakuu wale i ko lakou ma holoholona Bipi, Lio, Hoki, Miula, &co., maluna o ka aina i oleloia maluna. O ka mea kuei keia, e hoopii ia no elike me ke kanawai. KEAWE.
Kumunui, Kaupo, Maui.
HOOLAHA HOOKAPU AINA:--- Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i na ano holoholona a pau, oia hoi ka moa, kaka, pelehu, nene, puaa, hipa, kao, lio, bipi, hoki, piula, aole e hele wale ma kuu aina e waiho la ma Kumuohia, Kapalama-uka, Honolulu, Oahu, mauka ae o Niuhelewai. O ka holoholona a mau holoholona paha e hele wale ana, e hopu ia no, a e uku ka Ona nona ua holoholona la he $1.00 ka uku no ke poo. A ke hoo@ohu a kuni pono aku nei au ia Iosua Hauleiokulu, 1 Hope a i Luna nana e hopu a nana pono i ka holoholona e hele wale ana maluna o ka aina i olelo ia ae la. O ka mea a mau mea e hoolohe ole ana i keia. e hana no kuu Hope a Luna e like me ke kanawai. A no ka oiaio o keia, ke kau nei au i ko'u inoa,
Mrs. EMALIA LUIKA RAWLIN.
Kapalama-uka, Kona, Oahu.
HOOLAHA:--- Ke papaia aku nei ka poe a pau aole e hele wale maluna o ka aina o Waiahali a me Keokea, ma Kula, Maui, a o ke poe a pau e kue ana i keia, e hoopii ia no ma ke kanawai.
WILLIAMS GOODNES.
Agena Wailuku Sugar & Co.
Wailuku, June 19, 1884.
MAKEMAKE IA.
Ke hoike ia aku nei na mea a pau e makemake ana e loaa na PAI AI ma ka PAKEKE a me ka PAHU paha, e kauoha mai ia'u ma ka lea no ka hoolawa ana aku i na kauoha Ai a puni keia mau Paemoku; o na kauoha no ke kulanakauhale, e lawe ia aku no e like me ka makemake o ka mea kauoha ma ka ipuka e ko oukou mau hale, no ke kumukuai haahaa loa. E waiho ae i ka oukou mau kauoha ma na leta ma ka Hale Leta.
ALBERT K. KUMULAKKA
Honolulu, Mei 12, 1883.
AHA MELE NUI
AHA MELE NUI !
AHA MELE NUI !!
MA KA LUAKINI O KAWAIAHAO
POAONO IULAI 5, 1884,
MALALO O KE ALAKAI
ANA A KA HUI
"MALIHINI GLEE CLUB"
I KOKUAIA E KE 'LII KA HOOILINA ALII
MR. H. BERGER, A ME KEKAHI POE
LOEA HANOHANO IKE HIMENI.
O NA POMAIKAI E LOAA ANA, E HAA-
WIIA ANA NO KA PONO O KA LUAKI
NI O KAWAIAHAO.
UKU KOMO.
Na lalani noho o waenakonu ... $1.00
" " " o na a@o ... .75
" " " o na luna ... .50
Na kamalii ... .25
E loaa no na palapala komo ma ke KEENA o keia NUPEPA, Keena o ka nupepa Paeaina, Keena o J. E. Wiseman, ma na lima o ka poe himeni, a me ka puka.
HOOLAHA I KA POE AIE:--- Ke hoike aku nei na mea nona na inoa malalo iho nei, ua hookohuia mai laua i mau Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o CATHARINE N. Makee i make ma Ulupalakua, mokupuni o Maui. O ka poe a pau he mau koina ko lakou i ka waiw i i oleloia, ke konoia aku nei lakou e hoike ko@e mai me na palapala hooiaio kupono, ina na hoopaaia ma ka moraki a ma kekahi ano e ae paha, i na mea no laua na inoa malalo, iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau ia lakou. A o ka poe he aie ko lakou i ka waiwai o ka mea i make, e hookaa awiwi mai lakou.
P. N. MAKEE,
W. G. IRWING,
Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o Catherine N. Makee.
Honolulu, Iune 17, 1884.
HOOLAHA I KA POE AIE:--- Ke hoike aku nei na mea nona ka inoa malalo, ua hookohuia ponoia mai oia i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o G. Harbottle o Kohala mokupuni o Hawaii i make aku nei, e ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, a ke kahea aku nei oia, i ka poe he koi ka lakou maluna o ka waiwai o G. Harbottle i oleloia e waiho koke mai i ua mau kui la me ia iloko o na malama eono mai ka la aku o ke paaia ana o keia hoolaha, o hoole loa ia ua ma koi la, a o ka poe i aie ka mea i make, e hookaa koke iaia ma Honolulu a i ole ia C. T. Phelps ma Kohala, Hawaii.
DAVID DAYTON,
Luahooponopono o ka waiwai o G. N. Harbottle.
Honolulu, Iune 9, 1884.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.--- Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o W. C. JONES o ka aoao mua, a me MARY A. HALL i hooliloia ia Philip Butler o ka aoao elua, ma ka la 28 o Novemaba, 1880 i kakau kopeia ma ka buke 69, aoao 310 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki ma ka POAKAHI ka la 14 o IULAI 1884 ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 10 o Iune 1884.
PHILIP BUTLER,
Hope o ka Mea Moraki Mai.
Penei na aina e kudalaia ana:
O kela aina ma Wainiha a me haena, ma Kauai. (1) He 4 mahele mailoko ae o 50 mahele iloko o ke Ahupuaa o Wainiha, Kauai, he aina kalo, aina kula, a he aina wahie. (2) He 20 eka aina maikai ma Naue, ua kanuia me ka waina a me ka oliva.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.--- Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o KALIMAKUHI a me CAT SING o ka aoao mua, a me ELI GORDON o ka aoao elua, ma ka la 20 o Mei 1882, i kakau kopeia ma ka buke 77, aoao 463 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki ma ka POAKAHI ka la 14 o IULAI '84 ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 10 o Iulai 1884.
ELI GORDON,
Mea Moraki Mai.
Penei na aina e kudalaia ana:
He apana aina maikai loa ma Honolulu, he apana aina hale maikai loa me ka hale pu ma Poiikea, Honolulu, e kokoke ana i kahi o Rev L. Kamika, he 7-8 eka ka nui, ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui helu 1130 ma ka inoa o Kaili, Apana 1 (koe he wahi loi i hooliloia.)
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.--- Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o PENIKEKILA me KIMOKU o ka aoao mua, a me FRED LOWREY ma ke ano kahu o ka aoao elua, ma ka la 16 o Dekemaba 1881 i kakau kopeia ma ka buke 70, aoao 364 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki ma ka POAKAHI ka la 14 o IULAI 1884 ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o Kakela na olelo hoakaka no keia mea. Hanaia i keia la 10 o Iulai 1884.
FRED J. LOWREY,
Mea Moraki Mai.
Penei na aina e kudalaia ana:
O kela apana aina ma Palama, mokupuni o Oahu, he 2 1-4 eka aina kupono no ke kanu kalo a raiki paha, a ke mahiia nei i keia wa, ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 5556 ma ka inoa o Halulu (Ili o Nauala.)
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI.--- Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o NAHALAMA POLU o ka aoao mua, a me WM. DEAN i hooliloia ia A. J. Lopez o ka aoao elua, ma ka la 6 o Novemaba 1878 i kakau kopeia ma ka buke 61 aoao 428 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki ma ka POAKAHI ka la 14 o IULAI 1884 ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea. Hanaia i keia la 10 o Iune 1884.
A. J. LOPEZ,
Mea Moraki Mai.
Penei na aina e kudalaia ana:
O kela apana aina ma Kemoo, Kamananui, Waialua, Oahu, he 55 eka aina kula maikai, ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 1333 ma ka inoa o Kealohi i hoolilo aia N. Polu.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O Ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o IOSEPA KAONA o Kainaliu, Kona Akau, Hawaii, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Nui A. F. JUDD.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a J. Kakina o Hanalei, Kauai, e hoike mai ana, o Iosepa Kaona, no Kainaliu, i oleloia ua make kauoha ole malaila no ma ka la --- o Maraki M. H. 1883 a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia ---
Ua kauoha ia, o ka POALUA ka la 8 o IULAI, 1884 hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai Nui la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolahai a ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA, he Nupepa ma Honolulu.
Kekauia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina, IUNE 9, 1884. A. F. JUDD,
Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo.
HOOLAHA HUI:--- O makou o ka poe no lakou na inoa malalo iho nei, ua hoohui makou ia makou iho ma ka oihana lawaia malalo o ka inoa hui o makou oia o
HENRY HALEOLE & CO.
ma Waikapo, mokupuni o Maui. Eia na inoa o na lala o keia hui: S. Kaili, J. Noholoa, A. Kaaihue, p. Kamelu, J. Brown, J. Henry, Z. Kaupalolo, J. Kamahele, S. halai, G. Mahiai, E. Kauai, K. N. Keanini, W. Kaluau, M. Mahi, ma o S. Kaili la ka Peresidena o ka Hui Lawaia o Waikapu, Maui.
HOOLAHA AKEA:--- Ke papala aku nei ka poe mea PUAA, KAO, a me na holoholonae ae e hele wale nei i ka pa o ka Luakini o Kawaiahao, a me ka pa ilini e pili pu ana, mai keia la aku aole e aeia na holoholona e hele wale ma ia mau pa. E lawe ka poe nona keia mau holoholona i ka lakou wai wai i kahi e ma keia hope aku, e hoo ko ia ke kanawai maluna o na holoholona a pau e loaa ana iloko o ua mau pa nei i oleloia.
Iune 12, 1884.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o ALAUKA (k.) i o OLINOHAU i make.
No ka mea, ma ka la 5 o Iune M. H. 1884, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke Kauoha a e hoopuka ia hoi ka Palapala Lunahooponopono Waiwai me ka Palapala Kauoha i pakui puia ia W. P. Nama hoe, ua waihoia mai e J. L. Kaulukou.
Nolaila, ua kauoha ia, o ka Poakolu, ka la 2 o IULAI M H 1884, ma ka hora 10 o kukahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka, la me ka hora, e hooiaio ia'i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooponopono Waiwai
A ua Kauoha houia, e hooiaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i pana a i hoolahaia ma Honolulu.
Kekauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Iuae 5, 1884.
LAWRENCE MCCULLY,
Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo
OLELO HOOLAHA:--- E ike auanei na kanaka a pau, o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hookuhuia mai e ka mea Hanohano Abr. Fornander Lunakanawai Kaapuni Apana Elua, i Luna Hooponopono no ka waiwai o J Kahinu (k) o Lahaina, Maui, i make. A no ka aie ole o ka mea i make, mahope iho o ka haia ana o na pule eha o ka puka ana o ka puka ana o keia Hoolaha e kuai kudala aku ana au i kekahi mau waiwai lewa a me 1 apana aina, ma ka la 30 o IULAI, 1884, 2 iio 1 halelaau, 1 moe paina. 1 noholio, 1 apana aina, ma ke dala kuike. I mea e maopopo ai, e ninau i kuu loio ia D. Kahaulelio.
KAIWA.
Lunahooponopono o ka waiwai o J. Kahinu
Lahaina, Maui
OLELO HOOLAHA:--- E ike auanei na kanaka a pau ke nana mai i keia olelo hoolaha, aole loa au e ae e hookaa i kekahi aie i hoaieia ma kuu inoa ke ole e loaa aku na hoapono ana mai ia'u aku. A no ka oiaio o keia, ke kau nei au i ko'u inoa i keia la 16 o Mei, 1884. JOSE ESPINDA.
Lahaina, Maui
AHA KAAPUNI Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono waiwai. Mokupuni o Kauai ss. Ma ka waiwai o KEONI (k.) i o Waimea, Kauai, i make. Olelo Kauoha e koho ana i la e hohiaio ai ka Palapala Kauoha a no ka hoolaha ana.
Nolaila, ua Kauoha ia, o ka Poakolu oia ka la 23 o IUNE M H 1884, ma ka hora 10 kukahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Koloa, Kauai, oia ka, la me ka hora, e hooiaio ia'i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua Kauoha houia, e hooiaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu.
Kekauia ma Koloa, Mei 21 1884.
J. HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
AHA KAAPUNI Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono waiwai. Mokupuni o Kauai ss. Ma ka waiwai o KAUAKAHI (k.) i o Waipouli, Kauai, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Kela w. o Wailua, Kauai, e hoike mai ana, o KAUAKAHI (k.) no Waipouli, Kauai, ua make kauoha ole ma Waipouli i oleloia ma ka la 1 o Aperila, M. H. 1867, a e noi ana e haawi ia ka Palapala Luna Hooponopono Waiwai ia A. K. Mika.
Ua kauoha ia, o ka
Poakolu, oia ka la 25 o IUNE M. H. 1884, i ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae oleia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ka Kuokoa nupepa ma Honolulu.
Kekauia ma Koloa, Mei 21 1884.
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
HOOLAHA:--- E kuai kudalaia ana ma ka la 13 o IUNE 1884, na bipi kauo kaa a me kekahi mau bipi e ae o ka waiwai o R. P. Kuikahi, ma ka pa holoholona o Mr. S. Parker makai o ke alanui aupuni maluna o ka aina o Kawela. e hoomaka ana ke kudala ma ka hora 10 kakahiaka. He kuai kupono loa keia no ka lona ana o na bipi kano kaa a me na bipi hookawowo, a mawaena o hookahi me elua haneri Bipi e kudalaia ana.
@ ka wa kudala e hoakakaia ai ke ano o ke kuai ana. R. A. LYMAN,
Lunahooponopono Kuika@ o R. P. Kuikahi.
Paauhau, Hamakua, Mei 23, 1884.
NA HOOLAHA HOU.
[section unreadable]
[section unreadable]
[section unreadable]
[section unreadable]
[section unreadable]
[section unreadable]
[section unreadable]
[section unreadable]
[section unreadable]