Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 27, 5 July 1884 — Page 3

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Jocelyn P. Chun
This work is dedicated to:  to my grandmother lydia kuilehu brown

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

@@e TH@@ G. THRUM @@ @a Halepai o @ @@@@ @ SATURDAY PRESS.  @ Keeha @@@@@@.  @@ na @@@@ Ala@ui Moi@@@ @ Nuuanu.    @ @@@@@ a @@i na @@@@@@ Hooiaha ma k@ @@@@@ @@@@@@ @@ @ia @@@ ao o ka hora @@ @@ @@@@@@ na P@@@@ a pau.  Aole e @@ @@@ @a @@@@ @@@@na ke @@eia mai @@ @@@@@@@@@ @@@@@ n@luna.  E hooko @ @@@@ @ @@@.  I @@@ @@ a mai@na.        @ @@@@@@@ @@@@a a pau a me na kauoha @ @ ka @ @ @@pa ia KA NUPEPA KUOKOA @.  H@@@@@.  @a ha@ mai me ka hakalia @e@@@a @@@@a

 

NUHOU KULOKO.

            He @ke @hi ka ka Ho oilina Moi i ka @ @@a nei.  I ka @a a@o@@@ e ku mai ka omokuahi @@@@kauhale o Nu loka mai na @ @@@@ o ka Hema. @@@ n@@ ka Manuwa Italia i hoo@ @@ @@ ai i ka La Sabati nei.  Ma@@ o kona oneki he Keiki Alii.  H@@@@ @@ ka lona o ke kaa poniu@ @@@@kahe nei,a i haawiia aku @ @@ kokua ana i na mai lepera ma @@@@e.          He el@a han@ri dala ka loaa o ka M@ M@@ Haawiia ma Kawaiahao i ka @ @@@ i hala: a he $400 a oi o ka @@ mele Hou.      Ua holo aku no Kapalakiko i ka Ha@a nei ma ka mokuahi Alameda.  @@waena o na ohua i kau aku maluna @@ Mr. J. Campbell me kana wahine a @ k@kahi poe e ae. He @ono ta@@@nt elima haneri me k@@ @@kum@makahi Teta i hoouna ia @2 no Ka, @@kiko mai o kakou aku @ @ma ka mok@ahi Alameda o ka I'oa@@ nei.          O ka Poalima nei ka la Pokiulai o @@ Amerika.  Ua malama ia he mau @ @na hoonanea ma ia la ma ke kula@ @@@@le nei.     H paikau ka na sela o ka moku @@@ S@@dena ma Ululani i ka Poalua @@@ ma@@@@a ka Moi a me ka Hooilina @ @ a me kekahi poe lehulehu e ae.        O ka Aha Mele ma Kawaiahao i keia @@ malalo o ke alakai ana a ka "Hui @@@@@@" i kokua ia e ke-lii ka Hoo@@@ Aki a me kekahi poe e ae.  Ma Keokea, S. Kona Hawaii.  Ua @@a@ mai he keiki kane mohaha na Joseph Kaeo me Mrs. P. Kaeo, i ka, @@a@a, June 24, 1884.         I ka la 15 o Iune, ma Maunalei, @@nai, ua hanau o Apiki (k) na Mr. Kaahane a me Mrs. Hoohulihuli.             June 22 1884, ma Kipahulu Maui,@@ @are ia o Hapa pake me Mrs. Ma @@@ Pia, no Kaupo laua na Rev. D. @@hi laua i mare.             Iune 22, 1884, ma Kipahulu E. Maui, ua hanau o Davida Adamu na Ma@a@a (k) me Noomi (w).                       Ma Mae-nui, Kipahulu Maui, make o Kal@ku w.  Ma Kuikuiula, Kipahulu Maui, make o Kealakea k. i ke Giana @a@da.           Ia'u e moe ana maluna o ko'u wahi moe, alawa ae la ko'u mau maka iluna o kaupoku o ko'u hale, ik'e aku la au i kekahi noho-paipai e lewalewa pono i ho ana maluna o'u.  Kupaka ae la au a poiwa a hikilele, i keia mea kamahao, e kau nei maluna o'u.  I keia wa a'u e nana nei me ka hopohopo nui, ku mai la @@@a o'u kekahi kanaka nui a momona hoi, ninau aku la au iaia me ka inaina@@i.  Nawa@ i hana i kela noha-paipai ma kaupoku o ko'u hale nei?  Pane mai la ua kanaka nei:  Kai no hoi na'u.Pane aku la au, I hana oe i mea aha?  I hana hoi au i mea nou e ike ai i keia.  E hai pololei aku au ia oe, o kela noho paipai la ea, no Hawaii nei no keia noho, kamanaia no a paa i Hawaii nei.  A i keia manawa, ua haule a ua nohaha, ua helelei, a ua pau, a ua okaoka, a ua weluwelu, e paa hou ana paha aole paha: aole paha e paa hou' ana.  I ka pau ana o na olelo a ua kanaka nei,nalowale koke aku la ua noho-paipai ia.  A kau mai la ma ia wahi, he mau hua poepoe keokeo elua, ia manawa, ninau hou aku la au iaia, A heaha hoi ke ano o kela mau hua e kau mai la.  Hai mai la kela i ka haina o kela ninau ia'u me ka i mai: Aole ka oe i ike a i poonoo hoi, o kela mau hua poepoe keokeo e kau mai la ea, o au mau okeni manoanoa pepeekue no hoi ia uk'u ai ia Rapaki, no ka "HOKU O KE KAI"ka nnpepa i olelo ia ka nohopaipai oHawaii.  A he pokeokeo mao, a he pokai ma kou aoao, aloha inu.            He hewa ka oe i ke "KUOKOA" a me "KO HAWAII PAE AINA" a me "KE OLA o HAWAII," he puka mau i na pule a pau.  A o kela hoi, hookahi puka ana i ka mahina. a elua mahina puka mai.

P. W. E. KAWAHINEAUKAI

 

HOIKE A KE KOMITE WAIWAI

O KA AHAOLELO O 1884.

(Koena mai ka aoao Eha mai:)

            Ua hai mai ke Kakauolelo o ka Papa, ua lawelawe oia ma na hana e pili ana i ka ohi ana a me ka heolilo ana o keia  mau dala malalo o na olelo kuhikuhi waha wale no mai ke Kuhina Kalaiaina mai, oia hoi ka Peresidena o ka Papa Hoopae Limahana: a o na halawai wale no @keia Papa ua mal@maia-           (1) Augate 24, 1882.  (2) Sepatemaba 22, 1882. (3) Okatoba 21, 1882.  (4) Mei 7, 1883.  (5) Dekemeba 14,1883.              A mahope mai o ia manawa, aole he halawai i malamaia; aole no i hoike ia ma na moolelo o na halawai ana o ka Papa, ua noonoo ia keia mau hana e pili ana i ke dala o ka Papa, a nolaila aole i apono ia e ka Papa.              Ua nana ia a ua hoohalike ia na moolelo hoike o kela a me keia moku ma na palapala hookaa, a malaila mai ua hoomakaukau ia ka Papa Hoike.    Ka lilo o na eemoku me ko lakou mau ukana mai na moku Abergeldie a me Han@o@, he 25 keneta no kekahi, a he 35 no kekahi.        Ua hooko kekahi poe i ka lakou koho na lakou e hoopae mai i na ohua me na ukana, no 10 keneta pakahi, aka no kekahi mau kumu i ik@ ole ia ua lawe ole ia kela koho ana.              O ka lilo no ka hoopiha ana i na palapala aelike i pai hakahaka ia, a ia ia i ke ano o ka mea i haawiia kela hana; ua uku ia kekahi poe mawaho o ka Hale Aupuni he 8 keneta no ke kope hookahi i kekahi manawa, a he 15 keneta i keneta i kekahi manawa; aka, o kekahi poe i pili me ke Aupuni, ua uuu ia he 25 keneta, a he 37 1/2 keneta no ke kope hookahi.     O na lilo no na hoolimalima kaa ma ka nana ana i na palapala hookaa, no ke kakauolelo o ka Papa wale no; aka, o na mea mea ai ma ke awakea, no ia luna hookahi no a me kona mau kokua.                  O na uku i uku ia i na kaa kikane no na mokuahi Abergeldie a me Hankow.  ua uku palua ia'i ke ao a me ka po.         O ka lilo o ka Papa no kela a me keia eemoku maluna o Bell Rock, e like @e ka hoike a ke kakauolelo o ka Papa he $36.07 pakahi.  Aole no i hoomakaukau ia na hoike na hoike no na hoolilo no kel@ me keia eemoku ma na moku e mai.               Ua ko@ ia aku ke kakouolelo o ka Papa Hoopae Limahaaa e hoike mai i ke koena dala ma kona lima e like me ka mea i hoike mua ia, a ua hoike mai oia he mau owili palapala hokaa, e pili ana i kekahi mau hoolilo hou ana i na dala, 1 hoomaopopoia ma ka pauku 2 @ ke kanawai e pili ana i ka Luna Hooia,ua pono e hoihoi ia iloko o ka waho na.             E hoomapopoia, o na hoolilo ana mai kekahi haawina, ai kekahi aole wale no maloko o ke Keena hookahi, he mea ia i ae ia ma na Bila Haawina mamua, ua waiho ia nae mailoko ae o ka bila haawina o 1882.  Aka he mau hoolilo ana no kekahi mai kekahi haawina, noloko mai o kekahi Keena i kekahi keena okoa, a no na hena kaawale loa aole i like.      O ka hana i oi aku ma keia hana kanawai ole, e loaa ana no ia ma na hoololi ana i na puu dala i lawa ia ai mailoko ae o na dala e waiho ana ma ka lima o ka Papa Hoopae Limahana e ke Kuhina o ko na aina E, a ke alakai ia aku nei kou nana pono ana i kela mea.                                 Aole i hooia ia keia mau palapala hookaa i haawiia mai ia'u, e ka Luna Hooia, aka hoi, ua komo ia aku ka Luua hooia e @aka ma ka pau ana o na makahiki elua.  Ua hai ai mai ia'u ua ike no ka luna hooia i ka oni ana a ke kakauolelo o ka Papa Hoopae Limahana i na dala, a me ka hoolilo hou ana aku o @a mau dala, a ua hiki ke manao ia ua ike oia i na mea i kauoha ia ma ke kanawai, e hoonoho ana iaia i luna hooia; aka, no kekahi kumu e hiki ana paha iaia ke wehewehe mai, aole,i kauoha iki ia ke kakauolelo o ka Papa e hoihoi i na dala ana i ohi ai, iloko o ka waihona.     Ua hai mai no hoi ke kakauolelo o ka Papa, aole oia i kauoha iki ia e hoomakaukau i hoike hapaha, a hoike e ai paha a waiho ake imua o ka luna hooia, a luna e ae paha.                      Ua hai mai no hoi oia i na hoike e pili ana i kela a me keia moku, ua hoomakaukau ia @loko o ka hapaha makahiki i hala hope iho nei, mailoko ae o na palapala hoomanoo helelei i hoiliili ia iloko o na makahiki elua i hala ae nei; a o na lilo e noo@oo ia nei, ua hoolilo ia aku no ia mamuli o ka ae ana o ka Peresidena o ka Papa Hoopae Limahana, i noha oihana.         O na dala $9@@, e pili ana i na lilo o ke komisina i Iapana, he $400, oia mau dala ua haawi mua ia ia H@s Ex. J. M. Kapena, ma kona palapala hookaa wale iho no, a ia Hon. J. Kaulukou  he $500 ma kekahi palapala o @ a @o hookahi no, I uku ia ma ka la $30 Sept. 1882, a o ke koena he uku hoolimalima kaa no na Komisina a me ka Pererideka o ka Papa Hoopao Limahana o ia manawa.         O na bila a me na palapala kikoo o ka Luna malama i na Kilibati, ua hoomakaukauia me ke akahele, a ua hoakakaia na mea a pau me ka poiolei, aole pela na bila kikoo me na hoike o kekahi p@e e ae i kikoo mai i ka dala o keia Papa.    O na dala e pili ana i na lilo o na eemoku Pukiki, he $11,107.50, ua hana ano e ia, e hoike ana i ka manao maoli e hooko ola i na olelo o ke kanawai e pili ana i ka luna hooia me ka bila haawina.   He mea pono e hoihoi koke ia keia mau dala iloko o ka waihona i ka manawa e loaa mai ai a aole e hoolilo ia aku.  Eia kekahi, ai no maloko a ka bila haawina he koena i hoolilo ole ia e lawa ai ka @ookaa ana i na kikoo.  Ua uku ia keia mau dala ma na palapala kikoo a Mr. Hoffnung i ka papa no @ 4000 e like me $20,000, a i hui pu ia me kekahi mau lilo Kom@ina, a me na lilo o ka ohi ana he $725.20, hui ia $20,724.20.          Elike me ka mea e ike ia ana ke nana ia ka aoao mua o ka'u hoike, ua loaa he koena o ka haawina no ka Hoopae Limahana, i ka pau ana o na makahiki elua, he $26,949.48. a ua kupono e laweia ka $20,724.20  a pau mailoko o ia mau dala; aka, no kekahi kumu i hoakaka ole ia mai, ua uku ia aku ma ke ano kue i kanawai na dala he $11,107.50.  mailoko ae o na dala e waiho ana ma ka lima o ke kakauolelo o ka papa, a o ke koena he $9,616.69 ua hookaa pono ia mailoko ae o ka haawina no ka bila haawina.   O na dala $887 i h@@liloia n@ n@ lilo kaahele no ka luna nui nana eemoku, ua wehewehe kupono ole ia mai ma na palaoala hookaa. O kekahi o na lilo o ka luna nui me hookahi he $500, a o kekahi me ka luna nui me elua kauwa he $211.50.    O na dala $2,000 i uku ia i ke komisina eemoku Pukiki, ua uku ia i ua komisina la e like me ka mea i ike ia ma ka palapala hookaa; aka, aole i wehewehe ia mai no ke aha la keia mau dala i uku ia ai, aole no hoi i hai ia ma@ ke kumu i hui ole ia ai me na lilo i hoakakaia maluna, a kikoo ole @a aku i ka haawina i hookaawale ia ma ka bila haawina. I ka manawai i noi hou ia aka ai ke kakauolelo o ka papa e hoike mai i ke koena o na dala ma koaa lima, ua haawi mai oia he palapala hookaa mai ia Messrs. G W. Irwin & Co., no na dala he $9,388.08, no na dala i ukuia ia la kou no na dala i ukuia e John D. Spreckles $ Bros. o Kapalakiko, no na dala o ka Hoopae Limahana Pukiki, e like me ka hoakaka ana o G. W. Irwin & Co.. ma ka lakou hoike.   Ua wehewehe mai ko kakauolel,  ua kauoha ia oia e uku aku i na dala i koe ma kona lima ia W. G. Irwin & Co., a ma ia hana ana na emi ka nui o na dala i kikoo ia ma ka haawina mau i hookaawale ia ma ka bila haawina no ka Hoopae Limahana , i hooponopono ai me Irwin & Co.        Ma ka hoike i waiho ia imua o ka Ahaolelo, ua hoike ia o ka lilo no ka Hoopae Limahana, he $4@3,050.02, aka he mea pono e hui ia me keia mau dala i ohiia e like me ka hoike a ke kakaulolelo o ka Papa Hoopae Limahana, a me na dala oi.  Oiai o na dala i hiki ke hoolilo ia e like me ke kanawai malalo o ka bila haawina, he $500,000; he mea maopo po loa, ua hoolilo ia aku ma ke ano @ue i ke kanawai na dala he $188,298.32; a he mea pono e imi na Kahina e huikala ia lakou no ia hoolilo ana.  Ma na mea i hoike ia, ua ua ike ia ua ohiia na dala he $215,248.30, a ua hoolilo ia no hoi e ke kakauolelo o ka papa Hoopae Limahaka, me kona malama ole ana i na Buke Helu, a aia no hoi ma kona lima na palapala hookau no na dala he $5,962.18 @ oi ae mamua o na mea i kakau ia, a i ka nana ana aku, he mau kumu keia e waiho aku ai i ka puu pepa helelei huikau e pili ana i na hana o ka Papa no na makahiki elua i hala, ma ka @ima o kekahi poe komisina, na lakou e nana a hooiaio. Aole e hiki i kekahi kanaka i makaukau i ka malama ana i na Buke Helu ka manao o keia mau dala he $5,962.18 oia wale no ka paewaewa i komo ma ka malama ana i kekahi puu dala nui o keia ano no kekahi manawa, i oi ka loihi mamua o elua makahiki.         Ke waihoia aku nei me ka mahalo. J. Q. Carter.  Kakau Buke Helu.  P@ ANA;  HOOLAHA ANA.  A PELA AKU.           I ka nana mua ana o ke Komite ma ka lakou hana, ua hoea mai na hoolilo he lehulehu a mahuahua no hoi, i na Ona o na Nupepa P. C. Advertiser a a me Ele@e, no ka uku makahiki no na Nu pepa, no ke p@i  ana a me ka hoolaha ana; nolaila, ua kakau iho lakou i na itamu i loaa ai ia lakou.                   Aole no i pau loa na  itamu oia ano i ka paa ia lakou, aka, no ka nui o ka huina o na mea  paa, @a manao makou he mea kupono e hoike aku i keia mea.   'I ole e manao ai e hoike kapakahi ana i keia mea, ua noi ia aku na Lunahooponopono o na Nupepa Hawaiian Gasette a me Saturday Press, a ua loaa mai ka huina o na loaa ia laua mai ke Aupuni mai no na makaiki elua, a eia ka hooalike ana.   

 

I KA HOOPAU ANA.

Ke waiho aku nei kou Komite i ka lakou Hoike imua o keia Hale Hanohano me ka maopopo, aole no i pau pono i ke komo ia na lawelawe ana a ke Aupuni, i kupono e huli ia, aka, no ka loihi o ka manawa e pau ia ina ua imi hoolookoa i na mea a pau, ua manaoia he pono ke hoomaha maanei.  Ua makemakeia e noonoo pono ia na mea i hoakakaia ma ka Hoike a J. Q. Carter. no na mea e pili ana i ka Papa Hoopae Limahana.  He hoike pololei keia i hana ia me ke akahele @@, no ke an@ o ka lawelawe ana o na hana Aupuni a ke waiho aku nei kou Komite i ke noi, e hookohu i Papa akamai i ka huli Buke Helu, e huli holookoa @ na hoolilo a me na lawelawe ana a ka Papa Hoopae Limahana.                        Ma ka hoike aua he puu dala mahua oia hoi he $5,96@.18 e koe ana, me ka maopopo ole o kahi i loaa mai ai ua koena ia; ua maopopo pono ke ano kekee o keia mau hana.            Me ka mahalo, G. Brown, Luna Hoomalu.  J, Keau, W. O. Smith, J. Nawahi, W. E. Rowell  Honolulu, Iune 13, 1884.

 

MOOLELE O KA AHAHUI OPIOPIO IMI PONO KRISTIANO, O KO HAWIAI PAE AINA.

            Kaumakapili, Iune 3, 1883.  Hora 7.30 ahiahi.          Halawai ka Ahahui Opiopio imi Pono Kristiano o ka Pae Aina.  Ka Hope Peresidena E. S. Timoteo ma ka noho, a o B. W. Kawainui ke Kakauolelo.  Hoomaka ia na Hana me ka Himeni, a me ka pule ana a ka Peresidena S. Waiwaiole a me Rev. A. Pali.     Heluheluia ka moolelo o na la hana elua o kela makahiki a aponoia.  No ka maopopo ole o na Laia i hoounaia wai e na Ahahui, nolaila, ua hoomaopopoia na Hoa penai:-  Keliikahi mai Haili Hilo Hawaii mai.           Pahio.  Mai Onomea, Hilo, Hawaii mai.            Kaaekuahiwi.  Mai Hamakua, Hilo Hawaii mai.       J. Paakaula.  Mai Kalapana, Puna, Hawaii mai.         S. Kaili.  Mai Maui a me Molokai mai.  S. Kauleo.  Mai Kaumakapili, Oahu mai.      Nawahine. Mai Waihee, Maui mai.     Kamau. Mai Kawaiahao, Oahu mai.   Nawaa. Mai Ewa, Oahu mai.              E. S. Timoteo. Mai Waialua, Oahu mai.     J. N. Paikuli. Mai Waikane, Oahu mai.                       S. Waiwaiole.  Mai Waimanalo, Oahu mai.   Hoakaka mai ke Kakauoleleo ma ka aoao o ka Papa Luna Hana, no na hana a ka Ahohu@ i waiho aku ai i ko lakou mau lima e like me ia mahalo iho nei:        1- O ke Kumukanawai o na Ahahui Opiopio Imi Pono Kristiano i unuhiia ai i kela makahiki, ua nalowale ma ka lima o kekahi mau hoa i lawe aku no ka nana. 2- Ua hoole ke Komite Hooko o ka Ahahui Kula Sabati Nui i ke kokua ana mai i keia Aha, me kekahi puu dala no ke pai ana i ke Kumukanawai.       3- Ua haku ke Komite a ka Papa Luna Hana i koho ai i kekahi Kumu kanawai, me ka manao e waiho mai imua o keia Aha, aia ia lakou ka apono a hoole paha.                    Noi o A. Pali e heluhelu mai ke Kakauolelo i ke Kumukanawai a ka Papa Luna Hana i hoomakaukau ai.  Hooholoia.  Mahope o ka pau ana o ka heluhelu ana a ke Kakauolelo, ua noi o Thos. Natanaela e lawe ka Aha a noonoo pakahi i na Pauku.  Hooholoia. Mahope o ka noonoo pakahi ia ana o na Pauku, ua hoolohia, pakuiia a kapae loa ia kekahi mau Pauku; a eia ke Kumukanawai i hooholo loa ia.

KUMUKANAWAI O KA AHAHUI OPIOPIO IMI PONO KRISTIANO O KO HAWAII PAE AINA.

            Olelo Hookumu.  Nana mahope Inoa.                       Pauku I.  O ka inoa o keia Ahahui, ka Ahahui Nui o na Opiopio Imi Pono Kristiano o Ko Hawaii Pae Aina.

NA LALA.

            Pauku II O na Lala o keia Ahahui; oia na peresidena a me ka Elele i koho ai e k@@a me keia Ahahui Opiopio Imi Pono Kristiano o na Apana.  Na Lala o ka Ahahui Euanelio Nui a me na Lala o ka Ahahui Kula Sabati Nui o ka Pae Aina.

NA LUNA.

            Pauku III O na Luna o keia Ahahui; he Peresidena me kona  Hope.  Kakauolelo me ka Puuku a me hookahi lala hou aku; o lakou no hoi ke Komite Hooko.  E koho ia lakou ma ka Balota ana, mailoko mai o na Hoa Kristiano e noho paa ana ma Honolulu nei, ina maloko a mawaho paha o na lala o keia Ahahui.

NA HALAWAI.

            Pauku IV E halawai makahiki keia Ahahui ma Honolulu nei, i ka malama o Iune i ka ia a ma kahi a ke @ Komite Hooko e kauoha ai.

NA HANA.

            Pauku V O ka hana a keia Ahahui ma ka halawai makahiki, oia no ke koho ana i na Luna I hoakakaia ma ka Pauku III, a me ka hoolohe ana i na Hoike a na Peresidena a me na Elele o na Ahahui a me ka imi ana i na mea e holomua  ai na hana o na Ahahui apana.

NA HOIKE.

            PaukuVI O na Hoike a pau.  e kaka@@a me ka @@@@a maluna o ka pepa Kalama Kakau (Foo@s Caps) aole @@@ e oi @@u mamua o eha aoao pepa.  E hoakaka ana i na loaa a me na lilo a me na hana ano @@@ o ka Ahahui iloko Ko@ o ka makahiki i

@ia.

KUMUKANAWAI O NA AHAHUI APANA

            Pauku VII E lawe na Ahahui apana a pau e noho mahalo o keia Kumukanawai: e poiia e ke Komite Hooko.

KOMITE HOOKO.

            Pauku VII E noho no ke Komite i na manawa a  pau no ka lakou mau hana; i hiki no hoi ia lakou ke alakai i na  Ahahui apana ma na mea a pau e holopono ai ka hana Kristiano ma Ko Hawaii nei Pae Aina.

 

NA HOOLOLI.

            Pauku IX E hiki no ke hooioli a pakui mai paha i keia Kumukanawai.  ke ae ka elua hapakolu o na lala i hiki mai iloko o ka halawai makahiki.        No ka hana ole, ua koi ke Kakauolelo e hoopanee ka Aha a noho hou no ma Kaumakapili i ke ahiahi o ka Poaha Iune 5, 1884: ma ka hora 7:30.  Hooholoia.  Hoopanee ka Aha me ka pule a Rev. J. H. Pahio.         B. W. Kawainui.         Kakauolelo.     O makou o na opiopio o ka Pae Aina Hawaii nei, no ka mea, ua kukulu ia na Ahahui-Opiopio Imi Pono Kristiano ma na apana a p@ni keia Pae Aina.  A ua ike ia he mea pono e kuikahi like na Ahahui a pau o kaou; nolaila, ke hana nei makou na i na Ahahui nui mahalo o keia Kumukanawai.            Heluhelu mai o A. Pali, i ka hoike o ke Kula Sabati o Wainee, Lahaina, Maui.         Noi o S. Kapu, e hoopanee ka Aha a halawai hou ma ka Luakini o Kaumakapili, ma ka hora 7:30 o keia ahiahi.  Hooholoia.            Hoopanee ka Aha me ak pule a Rev. S. Ka@l@       B. W. KAWAINUI    Kakauolelo.

 

MOOLELO O KA AHAHUI KULA SABATI.

            LA HANA 1.  Kawaiahao Poak@hi, Iune 2, 1884.  Hora 10 kakahiaka.    Halawai ka Ahahui Kula Sabati Nui o ko Hawaii Pae Aina.                 Ka hope Peresidena, S Waiwaiole, ma ka noho, a o B. W. Kawainui ke kakauolelo mau.          Hoomaka na hana me ka himeni a me ka pule a Rev. Manase.           Hoomaupopoia na lala o ia Aha elike meia mahalo iho nei:

NA KAHU KULA SABATI NUI.

            J. Kekipi, no Hawaii Akau.  Aole i hiki mai.             J. S. Kalana, no Hilo Akau.  Hiki mai.           S. P. Kaaia, no Hawaii Hikina. Aole hiki mai.       J. G. Hoapili, no Hawaii Komohana.  Aole  hiki mai.                      S. K. Kaai, no Maui Hikina.  Aole hiki mai.                     J. W. Kalua, no Maui Waena.  Aole hiki mai.                        D. Kahaulelio, no Maui Komohana.  Aole hiki mai.                   W. A. Kukamana, no Molokai.  Aole hiki mai.         H. Kahulu, no Oahu.  Aole hiki mai.                  G. B. Meheula, no Kauai Hikina.  Aole hiki mai.      J. W. Alapai, no Kauai Komahana.  Aole hiki mai.

NA KAHU KULA SABATI ME NA ELELE.       

            Kahu Kula Sabati.  Elele.  Kula  Sabati.

HAWAII AKAU.

            S. Molale.  Kohala Akau.       Jno. Nakipi Haena.  Hamakua Hikina.

HILO AKAU.

            J. S. Kalana.  Hilo.

MAUI WAENA.

            S. L. Kalaola.  Kahakuloa.     S. Kaili. Waikapu.

MAUI KOMOHANA.

            S. K. Kamakahiki.  Olowalu.             A. Pali.  A. Makekau.  Wainee.  S I. Kalaola.  Kaanapali.

MOLOKAI.

            H. Manase.  J. W. M. Poohea.  Kaluaaha.    Enoka Kaulana.  Honouliuli.              Manase.  Kawela.       H. Manase. Kaunakakai.

OAHU.

            S. Kapu.  Kawaiahao.  A. L. Smith.  D. Waiwaiole.  Kaumakapili.           D. Kaneheana.  Kalihi.           S. P, K. Nawaa. Jas. Humphreys.           J. K. Kaulia.  Kaneohe.

KAUAI HIKINA.

            J. Walawala.  Kapaa.  J. H. Kawelo.  Kealakaiole.

KAUAI KOMOAANA.

            Na Kahu Ekalesia.  Z. S. K. Paaluhi, J. K. Hihio, J. Waiamau, S. Paaluhi.   Na lala o ke Komite Hooko.-  J. W. Naukana, E. Kalauao, S. @. Stephen Robert.   Koho ka Peresidena i na Komite mahalo iho nei:         Komite Imi Hana.- A. Pali, J. W. Naukana, Z. S. K. Paaluhi.       Komite o na Hookohu.- J. Waiamau, S. L. Kalaola, S. Kaili.             Komite o na Palapala.- J. S. Kalana, S. K. Kamahiki, S. Kapu.         Komite o na Hana Hou.- C. M. Hyde, Kakauolelo, Peresidena.          (Aole i pau.)

 

AHA HOOKOLOKOLO kaapuoi Apana E@@@@ Hawaii Pae Aina ma ka @o@@@@@@@@@ waiwai.  Ma ka waiwai a KAAPUN@ Waimea.  K@@@@ a make @@@@@ ole imua @ @@ U@akanawai @aap@@ ma ke keena.         Ma ka @@@heia a me ka w@@@@@ @@ @ ka Pai@@@@ @@@ a A@@ Kauai @@ @@ W@@@ea, e hoike mai ana o K@p@@@@@ Waimea, Kauai, @@ make @@@@@@ @@ ma Waimea ma ka ia @@@ Oct. 1883, a e @@@ @na e haawi @@ ka Paiapaia Hooko@e Luna HooponoponoWaimea ia G. Kawai.                        Ua ka@@h@@a o ka POAONO ka @a 20 AUGATE 1884 i ka hora 10 a. m. oia ka manawa i koheia no ka hoo@@he ana i @@ @@@ @ @awa o @a Lunakanawai ia @@a ke keena Hookolokolo o keia Aha ma Koloa, Kauai, a ma @@ manawa @ ma @a wahi @o e hele mai ai na mea a pau i p@@ e hoike mai i ke kumu ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ea.  Noi la.  A o ke@o olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Haawaii i ekolu pule  ma ke KUOKOA, he Nupepa ma Honolulu.                              Kakaeia ma Koloa.  Ko Hawaii Pae Aina, Iulai 21, 1884.   JACOB HARDY.      L@eakanawai Kaapuni Aha Eha.       11@8. @@.

 

AHA HOOKOLOKOLO Kaapuna Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono Waiwai.  ma ka hana o ka waiwai o PANI (k) o Lawai, Kauai.  @ make @a ke Keena i mea o ka Lunakanawai Kaap@ni.       Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike o A. K. Mika, Luna Hooponopono o ka waiwai o Pani, no Lawai, Kauai i make e noi ana e apo@oia na hoolilo he $15.00.  a e hoike ana o na mea i loaa mai ia ia he @-, a e noi ana e @ana a apono ia kela @au mea a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.            Ua ka@ohaia, o ka POAONO, ka la 20 @@@@@@@ @@@@ @@ @@@ @ @@@@@@@@ imua o ua Lunakanawai ia, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma K@loa, Kauai, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua Noi la a me na Papa Hoike i olelo ia a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he . kum@ io ko lakou,e ae o@e ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia.  A o keia kauoha ma olelo Hawaii, e pai ia ma ke KUOKOA he nupepa i pai ia a hooiaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ai no ka hoolohe ana.            Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia ia 21 o Iune, 1884.           J. HAKDY.     Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.    1178 3@

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O  ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o FRANK ANTONE o Honolulu, i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai Nui A. F. JUDD.           Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a Joseph Hymen, a me John Rebello, o Honolulu, e hoike mai ana o Frank Antone no Honolulu ua make kauoha ole ma Honolulo, ma ka la - o Ianuari M. H. 1883 me ka waiho mai he mau waiwai o ka halekuai ma ka lima o na mea nonoi, a e Noi ana e hookohu ia kekahi i Luna Hooponopono Waiwai no ka waiwai o ka mea i make nana e ohi i na loaa o na waiwai i hoolilo ia'ku, a me ka hookohu pu i Kahu malama i na kino me an waiwai o na keiki @o ole o ka mea i make.             Ua kauohaia o ka POALUA ka la 22 o IULAI 1884, hora 10 kakahiaka oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai Nui la ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ua Noi la.  A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka nupepa KUOKOA a me Hawaiin Gazette he mau nupepa ma Honolulu. Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Iune 19 29, 1884.          A. F. JUDD,   Lunakanawai n@i o ka Aha Kiekie Ikea:       HENRY SMITH.            Hope Kakauolelo.       1177 . 3t

 

HOOLAILA HUI:- O na mea a pau i kuleana iloko o ka Hui Aina o Haena, Halelea, Kauai, ke hoikeia aku nei ka lohe ia lakou, o ka POAONO, ka  la 30 o Augate, 1884, ma ka hora 20 kakahiaka, e halawai ana ka Hui ma ka hale o Lohiau i Kee, nolaila ke kauohaia aku nei lakou e hele mai me ka eleu.      W. H. PAAMAUI      Kakauolelo.            1177.21*

 

OLELO HOOLAHA :- E ike auanei na kanaka a pau ua papai aole e hele wale na kanaka ma na kula a me na kuahiwi o Kapaa, Waipouli, a me Olohena, ke ae ole ia mai e ka mea nona ka inoa malalo iho, a o kona hope paha.  A e  hopuia auanei a e hoopii ma ke kanawai na mea a pau i loaa ma keia mau aina me ke kuleana ole.     GEO. H. DOLE,            Luna Nui o Kapaa.     Kapaa, Maraki 19, 1884          1164.3m.

 

OLELO HOOLAHA:- E ike auanei na kanaka a pau, ua papa loa ia aole e hele wale na kanaka ma na kula o Kealia. Kamalamalo, a me Anahola, ke ae ole ia mai e ka mea nona ka inoa malalo iho, a o kona hope paha.  A e hopuia auanei a e hoopii ma ke kanawai na mea a pau i  loaa ma keia mau aina me ke kuleana ole.            WM. BLAISDELL,            Luna Nui i Kealia.      Kealia, Maraki 19, 1884         1164.3@.

 

 HALEKUAI HOU!!

CHAS. J. FISHEL.

KA WEHE NUI ANA O KA HALEKUAI HOU O Chas. J. Fishel.

KIBI ALANUI NUUANU ME KALEPAI

Na Waiwai hou o Ka hoea ana mai nei no ia ma ka mokuahi Mariposa no keia Halekuai hou.         Na lako aa@@ o na Kene a me na Keiki pa@ i ike oleia ma ke kulanakauhale nei mamua, a e kealia aku ana me ke emi a @@ ka waipahe i ike oleia ma na halekuai o @e.       Chas. J. Fishel.            Kihi e alanui Nuuanu me Kak@@@.

 

NA HOOLA@A KUMAU.

 

J. T. WATERHOUSE.           (Walekahaui.)

 

HALEKUAI KUAA NUI ME LIII@.

            Ua piha pooo me na waiwai makamae hewa ai na maka i ka nui o ka lehua.                        

Heaha no ia hoi ia:

-MALAILA-

Na Apa Kilika o na ano a pau,

Pahoehoe o na ano a pau,

Alapia o na ano a p@a,

Hal@hipa o na ano a p@a,

Na Huluhulu @oloku,

Na Keokeo Pa@na,

Lilina lau pua.

Victoria, Lepo@aio, Lainakini, Ahina pelekane,

Na Ki@ei o na ano a pau,

Na Koloka o na wahi@e,

Na Kihei Huluhulu,

@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Na K@@ei uhi moe,

Na Kolo@@ o na waahine,

Na uhi Kilika,

Na uhi Alapia,

Na Ha@maka @@nui a liilii!

 

-Eia hou.-

 

HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE O NA KANE A ME NA KAMALII.

Na Apa paina maikai loa.

Polu @anoan@a a lahilahi.

Huluhulu ma@@anoa a lahilahi.

Na Apa huluhulu a pahee,

Na p@a lole huluhulu, kane, me kamalii,

Na Pililakeke loioaa pok@poko,

Na Palule kaula o na ano a pau,

Na Palule keokeo,

Na Palule kalakoa,

Na Paleili.

 

Na Papale wahine i kinohinoh@@a me a@ pua

me na hulu nani, a he heluna nui o na

kane a me na kamalii o na ano pau

 

HE HELUNA NUI O NA KAMAA.

Na Kamaa buti,

Na Kamaa pihi,

Na Kamaa huka,

Na Kamaa laholio,

Na Kamaa weleweka.

 

HE HELUNA NUI O NA NOHO LIO MA@@@

Na Noho Italia,

Noho pulu mamua

a mahope o keia a

me keia ano.

 

NA AILA O KE@A A ME KEIA ANO.

Na Aila honua helu @ he aiai me he @@@.

Aila pena, aila hooma@oo, aila Oliva,

Aila inu, Aila @@@@bo.

Waiala maikai.

 

NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.

Keokeo,

Eleele,

Polu,

Melemele,

=&c.,   &c.,     &c.,     &c.

 

Ina Iho Ina Iho.

Na ipuhao, na ipu ti,

Na koi nui a liilii,

Na pahi nui liilii,

Na pahi olo, pakahi

Na pahi olo palua

Na @a@u nui a liilii,

Pakeke nui a liilii,

Na lako kamana,

Na lako amal@,

Na kamaa lio,

Na moe hao,

Na peia @w@@

 

NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI@

Na lako pa,

Pa nui a iilii,

Na hoia.

Na kiaha ani@ni,

Na aniani kilohi,

N ipukukui o na ano a pau.

 

HE HELUNA  MA MEA AI.

Palena poepoe,

Palena poepoe palupalu,

Palena huinaha,

Pal@oa o na ano a pau.

Na kamano maikai loa m@ ka paha,

Na kamano @ini,

Paakai o Li@pe@@.

Paakai inu

Paakai hu,

Ma@@ Kaleponi,

Palani ai a ka lio.

 

He heluna @@i o keia ma@waiwai a@waiwa .

ko'u mau halekuai aole i pau i ka h@alia aku

na @@kou no e hele mai a @ilohi no oukou

Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma

 Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka  pono

a me ka pomaikai o na kanaka Hawaii me

@a kauoha @ai @a mokuponi e hookoia

ka ele@ loa:

J. @ @A@@@HOUSE        (WA@AKA@AUKI.)