Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 30, 26 July 1884 — He leo Alii. [ARTICLE]

He leo Alii.

Ma ka Poaiima o keh pu!c akn nei. ua hooumuA ae tmua o ka Hale Ahao* ieio he leo mai ka Moi mai e kono wai ana i iia Han hanohano o ia Aha. e uoonoo lakou a e hoemi hoi i na haawina elala o ka Hila liaawina o na nwkahiki elua e ht!e nei» a e kauoha pu anae hoomakaia ka hoetni ana mai Kona uku ponoi nui a hala toa aku iliilo. O ke kumu o keia, oia no ke ano ezni ana o ke kuinuku&i o ko kakou nutu waiwai ma na makeke o Amerika Hui. He )ono kam&hao keia i haea ae iuiua o ka Hole Ahaoklo, a

I ; n«*UiU, ua hoe^aiau kekjrsi h.*r.-a * ;hiw4hī*a ana jka Mol A raa ke asf13111 ana ihe, ua kai hoikai kakui ae kehapa mn o na o ke ; k* u iisukiabaie nei. a ua laVou ma na huiaa abn T ji 2 hnua no ihoi oka Moi im ka Pa Ahi. He nuu \ haiolelo ka i haawih imua oka Men e jka Hoa. B. ame Hūn. j. i Kalua *na ka soso o na mikaaīnana. a \ua pane naai no hoi ka Moi ia mau ba- ' ■ pene» la mau haioleio a me na j palapala a ka Mor i ka Peresidena ob j Hak- Ahaolelo : | Iln Pere2idcn3 Hanohano oka Halle Ahaolelo, j Iloko oka Ahaolelo Kau Kanawai o |kc Aupuni e akoakoa aru. | E na f J.ii a me ka P»>eikohoia : | Ma ka hoomaopopo ana ike kulaua | kahua o na hana o ka aina mamuli o ke emi nui o ka waiwai io o ko kakou kuinu waiwai nul e mau aku ana no kekahi manawa e hiki mai ana, ke uaiho aku nei au no kooukou noont»o ana no na heemi Hlo malalo iho o na hio i kohoia a waiho aku imua o ka Ahaolelo e Ko'u Kuhina Uaiwai. I ka noonooana no ka hoemi, e heomakaia mai ke poo aku o "na Lilo Kivib. a i olei ia, ona Ltlo Moi niai ka liaawina nma loa mai ina ka papa ma ka hoeuii ana a %>e na hoemi e ae a Ko'u Kuhina W'aiwai e hoike aku al fCe pule nei au i ke Akua Mana Loa e hiij»oi ia oukou iloko o Kona Malama Hemolele ana, a e alakai ia oukou ma ko oukou noonoo ana i ka pono o i Ko'u Aupnni. 1 Hanaia ma ko makou Hale Alii ma j lolani, Honolulu, i keia ia 18 o lulai, ISS4. {Kakauia) KALAKAUA REX.

Ma ka hora 8 o ka po, ua akoakoa ne he heluna nui ona Ilawaii e komo ana iloko o ka liuakai Uoomaikai aku i ka M«'i mamua iho o ke kuea o ke kaa wai helu 2. A malaila i hoonohonoboia ai ka huakai malalo oke alakai ana a ka Hon. W r . (). Kamika, Ua hiki ae na 'Lii me na lunamakaainana kuokoa a kai aku la iloko o ka huakai e alakaiia ana eka Puali Puhi Ohe o ka Moi. lho ka huakai ma alanui Papu, hiki ma alanui Moi, Uulii ka hema. ama ka puka nui oka pa alii makai, komo ka huakai iloko. Mamua pono iho oka pdka oka Hale Alii, ku ka huakai. ae ku mai ana ka Moi ma ka paepae o ka lanai, alaila nee inai la 0 Mr. I)olc mai ka lainn mai a kamailio aku la imua o ka Moi penei : E oluolu oe ke Alii ka Moi : Me Ue mea la

he mea nui na'u ka hoike ana aku i na pomaikai 0 na Moi a me na makaainana, Uookahi no ia. Aka, aia no nae he manawa iloko o na moolelo o na lahui, no ka Mui e like ole ai me na makaainana, a oia ka wa o ka Uoike ana 0 ka nawaliwali, ka poinoa me ka pilikia; a he manawa no hoi no na Moi e ap6J 110 ai i na kumuhana 0 na kuene o ka lahui,na Kahumalamaokeaupuni, aoia ka wa ikaika o ka lahui a me ka palekana.

O ka haiolelo mai ka Noho Alii mai ma ka hoomaka ana o keia Kau Ahao-1 lelo, ua ao mai ia i ka Ahaolelo e pakiko ma na haawina dala no keia uiau makahiki aupuni aku e hele nei. O kela hapa oVa Ahaolelo i ikeia he poe kuokoa, ua lokahi lakou e hooko i keia kumuhanx o ka hoolilo pakiko me ke apuepue i kela poe he nui, a ma ia ho pe mai o ka aie kaa ole. Aka. o na Kuhina Ou eka Moi, mnmuli oka lukou koho hoomalmahua wale aku, ua īke ia ua nana ole ia ua kumuhana la e hoopakeleia āi ka aina mai na hana a ka Moi, a ua kokua pu ia no hoi na Kuhina eko lakou poe mahuahua e haliai ana, oia ke kumu i hiki ai ka lakou mau hana. a neie iho la ka hooko ia ana oka makemake Ou. O Kou poe kuokoa lokahi. ua hoao mau lakou me na leo a me ko lakou mau o lima ana i kela a ine keia la e hooko, aka, ej kalaia mai lakou, no ka mea, ua hoo-l ku» mau ia lakou e na o lima lehulehu o i kela aoao,a ua komohia lakou i kekaln j manawa e ke kaniuhu no na manaoU; j na ole e hiki ke hnopakele i ka aina.; Aka, i keia la, i ka wa Au i oluolu ai e ka Moi, a hoouna ae ai i ka eieie Alii a hiki i kn Ahaolelo, e noi hou mai ana e hooHlo pakiko i na hoolilo dala, ua like ia mt ka lima aloha oka hoailona i |upiki iho a lulu ika wa popiiikia. A oia iho ia ke kumu o ko makou hele ana mai nei t keia po e hoomaikai aku ia Oe e ka Moi no keia hana kalaiaina naauao Au. Aole makou i helo mai nei i keia po me na huaoleio hoolealea no kekahi mea, aka ma ka inoa o ka poe Kuokoa a me na Tuak;ainana o keia Aina a lakou e hoike m&i nei i keia hookahakaha nui o keia po iaa keia huakai kukui. a nokula ke hooia aku nei au no na kokua lokahi ma kau hana alakai i hoike maka mai nei auo.

ua komo iluko o ka poe Kuokoa he hoilioi «o k i hana, a ua ktn!ima pu lakou aie Oe e ka Moi r a ua maikaukau makou e hooko no Li hooholo ana aku i na hema o ke aupuni imua, a e haavri mai i ko kakou aupuni uuku i kulana hanoluuo mawaena o na lahui o ka honua neu O ko kakou hua kiunu, u Ua mau ke ea o ka aina i ka pono," ua kahakahaia iioko o ka Hale Aupuni,

1 1 h-?ike a:u ht kahua oka :k3ika ru> ko •' kak->y a me La heo- * * ... - * t ' mauu a«»a aku o Km n*»ho aki ; w aeu nunraa o kekahi pnali kaua a a«moku . ■wha. Mc ka :nān.io;o i ktu mau ku»!rr,u-. \ia makauka«3 makou e h.ma me !ka iokahi nou e ka Moī a me ka Uhui. -,-ī nukoii e noho <Hklc net. ! E oia ka Moi ike Akaa ' | L a haawiia he mau huro mahepe o ! ka paa ana o ka haiolelo a Doic ma ka ! okio Knehni | Aku mai o Mr. Kalua a haiolelo po- | kole mai ma ka aoao o r»a kanaka [»e- -| E ke Alii ka Moi : I Me ka aaau i piha ika hauoli, ame jru nianao waluhia. ua koiiawai au ma ;ke ano he niakaainana. ahe kauwa na Ska khulehu. e hele niai imua Ou eke | Alii ka Moi i kei.i po. Ua noho au j iloko o Kou Ahaolelo i keia Kau ma ka aoao o ka poe Kuokoa, ua paio pu !me Kou mau K uhina ma na mea e pih jana i nahoolilo dala. ua hooikaika ma|kou ma ka aoao o ka lehulehu, no ka pono a me ka holouma o Kou aupuni, aole i loaa iki ia makou kakaikahi ka manaolana no na hopena o keia ano hooponopono aupuni ana a Kou mau Kuhina. Aka. ano i keia la/ mamuli o A!iif.ua loaa ia makou na manao e hauoli ai, no ka iftea» ua koi mai nei Oe i Kou Ahaolelo e hoemi iho ina hoolilo ana nialalo ona loaa, elike me ka hoike ana mai a Kou Kuhina.Waiwai. Nolaila. ua koi ia mai makou ka aoao Kuokoa iloko o keia Kau Ahaolelo, e hele mai imua Ou, a e haawi i ke aloha ia Oe, a me ko maikou hilinai paulele. maluna Ou e kuu I Alii aloha.

O Kau poloai i kein la, e koi mai ana ia i Kou mau makaainann o na lahui like ole iloko o Kouaupuni, enana aku i hope ia Kauikeouli lokomaikai, e moe mai la ika I{aie puanuanu, a e kau aku nialuna Ou na hoomanao ann no ia mau haawina maikai, a e lilo ana Kau hana 1 keia Uu i kia e Uoomanaoia ai eka lehulehu. O Kou ake nui. e hoemi ia na haawma dala, e hoomaka ana mai Kou ponoi a Uiki loa aku i ka pale halii. ii lilo auanei ia Uana Au e kuu Moi, i mea e hoomanao mau ia ai e*Kou lahui aloha Alii.

O keia mau kukui Au e ike nei imua o Kou alo, he hoailona ia 110 ka malamalaina a me ke kuio iloko o keia lehulehu. oka Bana Uoi a īne kona mau leo kani o kela a me keia, he hoailona ia oka manao Uauoli me ka lokaUi. Ia makou e hoi aku ai iko ra kou mau home i keia po, e noi ana makou ika Mea Mana Loa, e hookupaa i Kou noho alii, ae Uoomau i Kou manao akea, no ka pono a me ka po,maikai o ka lehulehu, a e hoomahuahua aku i Kou pono maluna o ka noho Alii Au e noho nei. A o kela n>au huaolelo i kau mau ia ma ke poo 0 Kou Kalaunu, { 'E mau ke ea oka aina ika pono/' me keia mau Uuaolelo pokole, e |jala mai ia'u eka Moi, e haliu ae ana jko'u alo i keia leUuleliu. Ena makaa j inana 0 ke Alii ka Moi, ua akoakoa mai | nei kakou i keia po me na manao aloha, i ihiliia a paa me na manao 0 ka lokahi, e | noi aku ana au e Uaawi mai i ekolu leo [huro, nie ke aloha nui ia oe e ka Moi, !a na ke Akua e kiai mau ia Oe 1 i a mau loa. Me ke aloha.

Pau ka Kalua, a he mau ieo mele a he mau huro-anzro ka lehulehu. Pane mai ka Moi penei : I na mea hanohano Dole a me KaUia, i hele mai nei i keia po nu ka inoa oka lehulehu e akoakoa mai nei : Ke hoomaikai aku nei Au ia oukou ma ko oukou hoike ana mai e na keonimana maikai, i ka malialo no kekahi hana A'u i lawe ae nei a ao aku e pakiko i na hoolilo oke aupuni, elike me Ka'u palapala Ika Hale i keia īa. O keia hookahakaha nui tna ona ula-ahi Ia } 0 keia huakai kukui la, he mea like ole. Ke ao mai nei keia ia kakou, ke haia* wai nei kakou i keia po ma 'ke kahua iike, me keli hapa o ka poe i hookaawaleia ko lakou noonoo na mea pili aupuni. Hookahipu'a>/ īookahi uhane. a lux)kalii noonoo ana: a oiai, ua ike kakou i na pomaikai o na wa i hala aku, aka ke hoomau aku nei kakou i ka ielia afta i»nna, ahe |>ono ia kakou ke ku makaukau, a ke lawe msi nei Au 1 keia olelo kahiko.

"lluna no ka ua, Wehe e ke pulu. M O ka Klele A\i i hoouua aku ai i ka Ahaolelo i keia h, he hana ia Na'u » }iana i hoopiikeleui ae ai mai na ino mai e hooweUve!i mai nei ia kakou a we ko kakou tu:iu oihana, a kokua mai hoi i ke ku mau ana o ko kakou aupuhL Ma keia mau waht olelo uuku e na keoniiuana, ua iokahi Ko l u manao me na noonoo a oukou i hoike mai nei i ko oukou m»\Ua!v> i Ka'u liana o keia \a. a i jvahola nui noi hoi \ keia hooka- : hakaha naau aloha.