Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 35, 30 August 1884 — Page 2
| This text was transcribed by: | Diane Poche |
| This work is dedicated to: | Langues Tirees Translation |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
ka Makahiki ... $2.00
No Eono Mahina ... 1.00
---KUIKE KA RULA.---
Poaono, ... Augate 30, 1884.
Hoohanohanoia
O ka ahaaina hoohanohano i haawiia e kekahi poe makaainana o Honolulu nei no ka poe kuokoa iloko o keia kau ahaolelo, oia kekahi o na hana kaulana loa i ikeia ma ke kulanakauhale alii iloko o keia mau la. Ma kahi kaawale o keia pepa e ike ai ko makou poe heluhelu i ka @ o na mea i hanaia iloko o ia hookipa ana. O ka Poaono, la 23 o keia mahina, ka mea i hookaawale ia no ia hana, a o ka Hale Lyceum ma Peleula kahi i hoomakaakauia. He lehulehu wale o na haole me na Hawaii maoli i akoakoa ae ma ia hale i ke ahiahi o ka la 1 oleloia, a ua kona pu ia ae na lunamakaainana kuokoa a me kahi mau hoa o ka hale o na 'lii. Ua haawiia ka haioilo hoohanohano ma ka aoao o na makaamana e Mr. T. R. Walker, kekahi hoa o ka hui kalepa o Kewiki ma (T. H. Davies & Co.) o Honolulu nei, a ua mahele ia mai ma ka olelo Hawaii e ka Rev. A. O. Polepe. A ua paneoia aku no hoi e Kapena Loke a me na lunamakaainana me na olelo kapono. Mahope o na haiolelo, ua konoia ke anaina e komo ae i ka lanai i hoomakaukauia. a malaila kahi i paina nui ai a haia ka hora umi o ka po. He mea kamahao keia hana, a he nani maoli no hoi keia hoohanohano o ke kulanakauhale i komo pu ilokoo keia hana. A ke manao nei keia pepa, aole wale o na lunamakaainana i oleloia ka i hoohanohanoia ma keia hana. aka o na apana kekahi nana i koho ia poe. Ua hookie kieia ua mau apana nei, a ua loaa ia lakou ka inoa hanohano.
Auhea Kana e Hawaii ?
O ka ninau maluna o na ninau a pau, iloko o keia au a kakou e nee nei a me keia mua iho no hoi, oia keia : nawai e hookele o Hawaii ? Aole keia he ninau mawaena o ka lahui a me ka lahui, mawaena hoi o ke kanaka a me ke kanaka: aole loa pela.
He ninau keia i kiekie loa ae maluna o ka ninau pilikino kanaka a me ka lahui. He mea liilii loa ka helehelena o ke aupuni. Aka, he mea ano nui na pohaku hookumu o ka hale lahui. Ina he puoa loihi ko luna o ka hale, ina he poupou a he winiwini, a ina he poepoe a pepepe paha, ua hiki no, aia no i ka manao o ka mea hana hale. Aka, ina e paa ole ke kahua kahi e ka ai, e hiolo auanei ka hale.
Nolaila makou i pane iho nei; o ka nninau maluna o na ninau a pau, nawai e hookele o Hawaii ? Eia ke ano o ka ninau, na ka hana pololei a me ka hoopono anei, a i ole ka lapuwale a me ka haumia anei, e hookele ke aupuni Hawaii ? Ua ike pono iho nei ka poe noonoo, mai Hawaii a hiki aku i Niihau, maloko o na nupepa e hooaiai ana @ o ka lehulehu, a ua pii ae ka @ o na hana lapuwale he lehulehu wale, ma na lima o na poo hookele o ke aupuni. He nui wale o ia mau hana pono ole i hoo@ mai e ka poe i aloha ia Hawaii iloko o keia kau ahaolelo. Aole no hoi i hiki i ka poe i hana ia mau mea lapuwale ke pane pololei a pale no lakou iho. O ka puuhonua a ia poe hana paewaewa i kukulu ai, kahi hoi a lakou i pee ai, oia no o Waiwai kipe a me Hoopilimeaai. He puuhonua wahahee, a e hiki mai ana he manawa e helelei ai, alaila mahea oe e Hawaii ?
Ina ke hookele hewa nei kou poe hookele ia oe, heaha aku ka hopena o ka holo hewa ana ? He haule i ka lalau, ae, pomaikai wale ina o ka haule wale no, eia ka hopo, o ka ili a nahaha mamuli o na hookele lalau. I hoike no ka oiaio o keia mau olelo, e nana aku i na mea i hanaia, a i hoaoia hoi e hana, iloko o keia ahaolelo. Ka uhauha ana o ke dala, ka hoolapuwaleia o ka ino lunamakaainana, ka hoohenehene akea ia o na hana maikai iloko o ka hale ahaolelo, a pela aku E loaa ana no he hua o keia mau hana, aole e nele. Ua ohi no na aupuni o ka honua e like me ka lakou i lulu ai. E nana ia Aigupita, Rusia, a me na aupuni o Amerika Hema.
O ko Hawaii au keia, aole i napoo kona la. Aole oia i lele i ka pali, aia no nae he pali kiekie mamua ona, ke hoomauia aku na hookele ana elike me keia wa. Mawaena o ke aupuni maemae, hoopono, inoa aaia, kuokoa me ka maluhia, a me ke aupuni hana ino, uhauha wale, a piha lapuwale---mahea la ka manao o ko makou poe heluhelu@ Ke pahola aku nei keia pepa i ka ninau imua o na hoa makaainana a pau, no ka mea o na makaainana no ka paakai e ola ai ka aina. Ina e liu ka paakai, e komo auanei ka liu iloko o ke aupuni, a e ola ka aina mai kela pea a hiki i keia pea. Aka, ina e pau ka liu o ka paakai, e pilau auanei kaua e Hawaii.
NA PAUAHI O KE KULANAKAU-
HALE NEI
NUI NA WAIWAI I HOOPOINOIA PAKELE
MAHUNEHUNE NA OLA
Mawaena o Iwakalua a me Ka@ Tausani
dala @ @
Ma ke aumoe o ka po Poalima Aug. 22, ua hoopuiwa ia ao la ko ke kulanakauhale nei ma o ko ke ku@ kani-he o ka bele pauahi. oiai, ua holapu ae la na alelo menemene ole o ke ahi ia elima halekuai ma ke alanui Nuuanu. ma kahi e pili kokoke loa ana me ka halekuai lole o Goo Kim (Pake.) Ua eleu koke ae la na Kaawai ma kahi o ke ahi, a mamua o ka holopono loa ana o ka wai o na kaawai, ua pahola aku la ke ahi mao a maanei me ka hikiwawe loa. Iloko o ka wa a ke ahi e a nei, he wahi koaniani makani e pa kolonahe ana mauka iho, aka. he mau minute mahope koke iho no, ua huli ae la ka pa ana a ka makani mauka. aole o ka ikaika loa, aka i ke aheahe wale no; a pela i hikiwawe loa ai ka pahola ana o ke ahi. Ua hoomaka ae ka a ana a ke ahi maloko o ka hale puhipalaoa o na hoahanau Love, a mai laila aku a loaa ka puu wahie, a loaa hou aku he halelaau hou @. Ua hoopakele ae na lima kokua i kekahi mau waiwai, aka o ka hapa uuku wale no; ua nui na wai i pau i ke ahi a me kekahi mau hale i loaa lihi aku i ke ahi. Ua hooikaika na limahana o na kaawai ma ke kinai ana, a mamua o ka palahalaha loa ana aku o ke ahi ua pio e iho la.
Iloko o ka wa a ke ahi e a ana, aia maloko o kekahi o keia mau hale i pau iho la i ke ahi he mau keiki Pake, a iloko o ka pioo a me ka pihoihoi o na makua, ua ano e ae la na noonoo ana, a aia laua ke holoke nei me ka uwe; aka, ua pakele keia mau keiki ma o na lima kokua la mamua o ka lanakila ana o ke ahi maluna o na kino. Ma ia po i ike ia kau ai ko kakou lani alii e komo poo ana ma ke kokua me ka hooikaika ana e kinai i ke ahi i kokuaia e kona mau koa ponoi. E mahaloia oe e Kalani ka makou puana.
He hapalua i hala ae o ka hora elua ma ka po Poano, ua lohe hou ia aku la ka leo o ka bele hoailona pauahi e hoike mai ana eia hou no ua hale pau ahi. Aia keia pauahi i oleloia ma ke alanui Moi, maukaiho o ka luakini Betela, a ma ka lalani pololei o na hale pohaku e pili pu la mea ka halekuai mea hao o Kakela me Kuke. ua a ae la ke ahi maloko o kekahi halekuai lole i onaia e Mr. Diaz. Ua hiki koke mai na kaawai ma kahi o ka poino, a mamua o ka palahalaha loa ana ae o ke ahi ua loa e aku la i ka wai a pio e. He pauahi keia i manaoia ina he hale laau e like me kela pauahi mua ma ka po Poalima. Ma ka hale maluna e moe ana o Mr. Diaz, kana wahine, a me ka ohana, a ma o ka hooho ana o ke Kapena Makai Marcos, ua puoho ae la lakou iwaena o ke ahi, a ke aneane aku la na lalapa ahi ma ko lakou wahi moe. Ua loaa ia lakou he wahi pakele haiki loa ma ka lele ana aku maluna o ke kaupaku o kekahi hale e pili koke ana; a aole i hala he elima minute mahope iho, ua puni ae la oloko o ka rumi maluna i ke ahi. O na hale e pili koke ana ko S. Nowlei@ ua loaa lihi aku la ke ahi i ka puka aniani, he hale hana uwati kekahi i loaa lihi i ke ahi a mahope aku o keia mau hale o ka hale hoahu ukana kekahi o Kakela me Kuke i loaa pu me keia haawina. Ma ka hora 4 a oi iki o ka wanaao ua pio loa ke ahi. Aole he mau waiwai i pakele, ua pau loa i ka amu ia e ke ahi. He poho nui keia i manao waleia mawaena o $9.000 a o@ ; ua paa ka hapalua o ka waiwai i ke pani hakahakaia. Ua hoea ae keia mau pauahi i ka manawa hookahi; a no na Hui Kinai Ahi na mahalo no ko lakou eleu ma ka lakou apana hana.
Kumumanao.
"E LIKE ME KA OLINOLINO O KA LA I KA
WA KALAE O KA LANI. PELA NO KA INOA
MAIKAI O KE KANAKA E NAUE ANA MA
HE ALA OLOLI."
Elua no a'u mea nui i manao ai no keia wahi kumumanao:
I Ke olinolino o ka la i ka kalae o ka lani.
II Ka inoa maikai o ke kanaka i ka wa i aahu ole i ke kapa pouli o ka hewa.
1 O ka La, he malamalama nui i a ke Akua i hana ai e kau ana ma ka lani alua, e alii ana maluna o ke Ao.
He olinolino kona i ka wa e kalae ai aole he mau ao e alai mai ana mawaena o Honua nei a me La, aole no hoi he halewale o ke aka o kekahi mea kino, ke maalo ae ma ka ili honua.
Aka, i ka wa piha o ka lewa i na ao, (cloud) ua palupalu mai ka wela o ka La, aole no hoi he olinolino; ua kapaia no hoi he "amamalu," a ina hoi ua komo o Mahina, (moon) a o kekahi Hokuhele e ae paha mawaena o "La" a me "Honua" nei, o ka pouli loa no ia he mau minute a hora paha.
2 O ke kanaka, na ke Akua no ia i hana; he alii no na mae oia a pau ma ke ao nei. I ka wa a ke Akua i hoonoho ai ma ke kihapai o Edena, he nani, he maikai, luhi ole; ua ike kakou a ua kamaaina no laua.
No keia au hou hoi, he maikai ka inoa o ka "Opio," ka "Hoahanau," &c. Olinolino, kalae no hoi na ao poluluhi o ka ino, aka, aia a holo mai ka makani mai ka Hikina mai a Komohana, holo pu mai me na ao hoowalewale, na pakaua o ka apiki, ike ka maka. noonoo ka umamalu mai la no ia; a i komo pono ae kela mawaena ou a me ka hoa'loha. oki ka hana, pouli poele na hale o Kailua. ua paumaele ka inoa maikai, ka mea i oi mamua o ka mea Poni, wahi a Solomona.
O ka hana maikai no ka mea e maikai ai ka inoa, aole o John, Charles, Napoleon, &c. o ka hana maikai no; maikai ka hana ana, ina o "keko" ka inoa o kekahi hoa'loha, ua nani ia, aala, ina pupuka ka hana, a o "Lilinoe" ka ka inoa, he pupuka loa ia Aka, o kakou no a pau loa, ke au nei no i ka moana lipolipo o ke ao nei, ai no i ka mea e pae e ana, e noi aku kakou iaia e mouo aku a pae ma Kanaana hou.
Me ke aloha no.
JOEL KEALA.
Hawai, Kohaia. aug. 22 1884.
Na mea hou o Hilo
Ma Papaikou, i ka la 15 o keia malama, ua haunaele ae la na paahana Pukiki o keia hui me ko lakou Luna oia o John Unea, a ua pakele mai kona ola mai keia poe kipi mai: eia nae kahi i laki loa ai, aohe i poino kona kino. A ua hoopii ia ua poe kipi la, a kapi ia aku la paha.
Ma ia wahi no i ka la 16 ae o ia pule no, ua hoohaunaele hou iho la no ua poe nei me ko lakou Haku a luna nui hoi no ia hui no oia o reke, a ua pakele mai kona ola. Ua hele nae a weluwelu kahi kapa. I pono iki paha i ke alu nui ole o na Pukiki: ina paha e alu ana, ina aohe nao ai i ka papaa. A ua kii hou ia ae o Kewalo, ka luna haole i noho mua ai ma ia wahi: A ke noho nei oia ma kona kulana mua.
Ua lohe mai wau mai kekahi makamaka mai o ia wahi no, i kekahi kanaka i holo i ka lawaia oio, i ka po o ka Poaono i hala aku nei. Oiai oia e lawaia ana a hiki wale i ka napoo ana o ka mahina, ua makaukau keia e hoi, a i kona hiki ana aku i ke awa e pae ai, me kona manao la e pae ana eia ka ua kaikoo, ke hele la ia la a kuakea ke kai mai o a o, aohe hiki ke pae; huli keia no Puniawa, kahi e ku la ka hale hoomoa ko, o ia ana no; hao mai la ka wai o na kahawai nui loa ka pilikia. Huli ae la oia hoomaikai i na lani no keia poino i loaa iaia.
Hu mai la ke aloha i ka wahine, a me kahi bebe uuku, a me ka ohana pu me kona manao e pae loa ana no la i Hilo taona, eia nae aohe i hiki ilaila pae e i Mokohe. Aia keia wahi ma Wailua e pili pu la me Wainaku.
O kela uwapo uwea o Onomea, i hoolaha mua ia ai i na helu i hala ae, ua pau i ka mokumoku liilii a ahu mokaki ana i kahawai; i ka po ka moku ana, ina paha i ke ao ina ua poino ke ola.
Ua hiki ae ke Kanikela o na Pukiki ma kahi o E. G. Hitchcock, ma Papaikou, a ua hiki pu ae no hoi malaila ka puali puhi ohe a ke Pukiki, me ka lakou mau leo hoene e kuu pau ana i ka ikaika kani o ka lakou mau hokeo nunui e ha'u ana i ka makani. Mai lilo mua paha ka hanohano i na keiki o Papaikou nei, o ka hoi e ana o Keni oki loa ai.
Ua hoohui ia iho nei e Rev. W. B. Oleson o Miss Ellen Kamai a me Wm. G. Kaihenui. A he nui na makamaka i naue ae ma ia la.
WM. NALIMA.
Puepaku, Hilo.
Na Olelo Noeau.
O ka noho pu ana me ka hoa aloha hookamani, ua like pu ia me ka mamala pu ana i ka nahesa i kona wa anuanu, a mehana ia, e nahu mai no ia i kona mea nana i malama, pela no ka hoa aloha hookamani.
Mai hookaulua oe i ka hana ana i na hana lokomaikai, mahope aku olaila, e mahuahua ana na hoa aloha ma kou aoao, a e hiipoi mai auanei lakouia oe ina wa a pau o kou oia ana.
O ka mea hoomaunauna i ka naauao, ua like ia me ke kiola ana i ka momi kumukuai nui; a i malama hou ia ka naauao, e like auanei ia me ka muliwai e uluia ana kona mau kapa e na laau uliuli.
O ka manao ohumu iloko o ke kanaka me ka ike oleia, ua like ia me ka lua kupapau huna o ka poe Iudaio, o kona mau paia pohaku, ua kahakahaia me na manao kumakaia.
O ka hoopunipuni, oia ka Papale mahiole nani loa o ke kanaka hana hewa, a o kona mau lehelehe ua kakauia i na huaolelo o ka poino pau ole.
O ke kanaka e hoao ana e pakaha i ko hai waiwai, ua hookahua oia i kona noonoo ma ka hana Powa a me ka pepehi kanaka.
O ka mea palaualelo, oia ka i pepehi i kona luna manao, a ua ae aku oia i na manawa a pau e hookauwa i kona manao ma na hana lapuwale.
Mai kamailio ke kanaka me ka leo nui a wikiwiki hoi, mahope hookomo wale oia i na hua olelo ano ole a noho pu ka epa me ia.
A uhola aku oe i kou mau lima imua o kou mau enemi, a i lawe ole lakou ia uhola ana, e poino loa auanei lakou.
KAU AHAOLELO O 1884
(K@ mai ka aoao eha mai.)
Na lilo palapala Palena Aina 200, hooholia.
Na lilo koho balota 1,000. Noi o Kamika i 500, hooholoia.
Noi o Kalua, e hookomoia maanei Uku kakauolelo o W. I. Haau, no ka Papa Nana o Puna 5.00, hooholoia.
Kela me keia lilo Keena Kalaiaina 4,000. Noi o Rowela i 3,000, hooholoia.
Kela a me keia lilo Keena Kiaaina, $500, hooholoia.
Hoopauia ke komite, a aponoia ka hoike. Koho ka noho i komite wae, Dole, C. Brown, Aholo, a me Kaunamano.
Ka heluhelu akolu ana i ka bila e pili ana i ka hookohu ana i mau luna alanui no na mokupuni. Hooholoia.
Ka heluhelu alua ana i ka bila e hoololi ai i na pauku 1419 a me 1420 o ke kanawai kivila. Hoopanee loa ia.
Hoopanee ka hale.
LA HANA 66, Iulai, 26, '84.
HOIKE O NA KOMITE.
Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heluhelu mai o Kalua he palapala hoopii mai Molokai mai i 1,000 dala no ke alanui mai Kawela, a hiki i Kamalo; ua waihoia i ke komite wae o na alanui a me na alahaka.
Na G. Brown i heluhelu mai ka hoike a ke komite waiwai, no ka noonoo ana i ka bila e kauoha ana i ke Kuhina Waiwai e hoomau aku i ka uku ana i kekahi mau uku makahiki. Ua hoololi mai ke komite i ka bila, a noi mai e hooholo loa aku i ka bila e like me ia i hoololiia ai no ke kakau poepoe. Ua aponoia ke noi a e heluhelu akolu ia i ka Poalua.
NA HANA O KA LA.
Heluhelu alua ana o ka bila e hoololi ai i ka Pauku 1477 a me ka Pauku 387 o ke kanawai kivila, a hoopanee loa ia.
Heluhelu alua ana o ka bila e hoololi ai i ka Pauku 386 o ke kanawai kivila, e pili ana i na kai lawaia. Waihoia i ke komite wae, oia o Amara, Wilimana Kauwila, Kamakele, a me ka Loio Kuhina.
Heluhelu alua ana o ka bila e ae ana ia W. R. Austin a me kona mau hoa i ka pono no ka hana ana i alanui hao ma kekahi mau alanui o ke kulanakauhale nei ma ke poo wale no, a waihoia i ke komite o ka oihana mahiai a me na hana kalepa.
Heluhelu alua ana o ka bila e hoonoho ai i kakauolelo a me ona hope kakauolelo no ka Aha Kiekie. No ka hiki ole ana mai o ka mea nana ka bila, ua hoopaneeia no kahi wa hou aku.
Heluhelu alua ana o ka bila e hoonoho ana i kakauolelo a me ona hope kakauolelo no ka Aha Kiekie. No ka hiki ole ana mai o ka mea nana ka bila, ua hoopanee ia no kahi wa.
Heluhelu alua ana o ka bila e hoomahuahua ana i ka mana o na makai. Waihoia i ke Komite Hookolokolo.
Ma ke kapaeia ana o na rula, ua hoike mai ke Komite Wae no na haawina no na alanui a me na alahaka e like me ia malalo iho nei.
No na Alanui a me na Alahaka no
Honolulu Oahu " " 40.000
Koolaupoko " " 8.000
Koolauloa " " 4.000
Ewa " " 4.500
Waianae " " 3.000
Waialua " " 8.000
Lahai Maui " " 2.500
Kaanapali " " 5.000
Wailuku " " 5.500
Makawao " " 3.000
Hana " " 7.500
Molokai " " 4.000
Lanai " " 700
Kohala Akau Hawaii " " 5.000
" Hema Hawaii " " 4.000
Hamakua " " 5.000
Hilo " " 18.000
Puna " " 2.000
Kau " " 3.000
Kona Hema " " 2.500
" Akau " " 2.000
Lihue & Koloa Kauai " " 3.000
Waimea " " 5.000
Hanalei & Kawaihau " " 6.000
Kela & Keia lilo " " 3.800
Huina $155.000
Waihoia ka hoike ma ka papa a noonoo pu me ka bila haawina.
Oiai kekahi keiki e lawelawe ana i kekahi pu panapana i piha, ua kani hewa ae la ia ma ke ano ulia a komo aku la ka poka ma ke poo o kekahi keiki okoa a paa aku la ka poka ma kona poohiwi. Ma kahi kokoke i ka uwapo o Haaliliamanu keia poino i hanaia.
HOOLAHA NO KA POE HOOKAA AUHAU O KA APANA HOOKOLOKOLO ELUA O KO HAWAII APE AINA:--- E ike auanei na mea a pau i ku i ka Auhau e noho ana ma ka Apana Hookolokolo elua, oia hoi o Maui, Molokai, Lanai; e noho ana na PAPA HOOPII AUHAU ma na wahi a me na manawa i hoikeia malalo nei :
Wailuku, Hale Hookolokolo, Okatoba 1 & 2.
Molokai, " " " 6.
Hana, " " " 8 & 9.
Makawao, " " " 18 & 20.
Lahaina, " " " 28 & 29.
A ua makemake pu ia no hoi ma Lala o na Papa Hoopii Auhau o na Apana i hoike maluna, e halawai pu me a'u ma na wahi a me na manawa i hoikeia mahina no keia hana, mai ka hora 9 A. M. a hiki i ka hora 3 P. M. o na la pokahi i hoikeia maluna.
A. FORNANDER.
Peresidena o na Papa Hoopii Auhau Apana Elua Hookolokolo o ko Hawaii Pae Aina.
Lahaina, Aug. 22, 1884.
NA HOOLAHA HOU.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o AARONA KEKOOWAI o ka aoao mua, a me A. J. CARTWRIGHT Kahu Waiwai o HOLT, o ka aoao elua, ma ka la 19 o DEKEMABA, 1882, i kakau kopeia ma ka buke 77, aoao 142, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI ka la 22 o SEPATEMABA, 1884, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 25 o Augate 1884.
A. J. CARTWRIGHT.
Kahu Waiwai o ka mea moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana : O ke kuleana o keia mea moraki aku ma kela apana aina he 3 eka a me 103 anana i ikeia o ka apana II Palapala Sila Nui Helu 200 ma ka inoa o M. Kaina, e pili ana i ke Alanui Moi, e kokoke ana i ke Alanui Alapai ma Kawaiahao, Honolulu.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o SAM. KANAE o ka aoao mua, a me A. J. CARTWRIGHT o ka aoao elua, ma ka la 20 o DEKEMABA, 1882, i kakau kopeia ma ka buke 77, aoao 138, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI ka la 22 o SEPATEMABA, 1884, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 25 o Augate, 1884.
A. J. CARTWRIGHT.
Kahu Waiwai o ka mea moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana : He apana aina maikai ma Ewa, Oahu, he kahua hale a me ka aina kalo, ua hoakakaia ma ke Sila Nui Helu 6675 ma ka inoa o Kanae, he 1 28-100 eka. A me ke Sila Nui Helu 6662 ma ka inoa o Kini, he 1 15-100 eka.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o MAHOE o ka aoao mua, a me A. J. CARTWRIGHT o ka aoao elua, ma ka la 29 o DEKEMABA, 1882, i kakau kopeia ma ka buke 79, aoao 136, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI la 22 o SEPATEMABA, '84 ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 25 o Augate, 1884.
A. J. CARTWRIGHT.
Kahu o ka mea moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana : He 2 02-100 eka aina kanu kalo maikai ma Kalihi, ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 3286 1/2 ma ka inoa o Mahoe.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o W. S. KIOULA o ka aoao mua, a me A. J. CARTWRIGHT Kahu Waiwai o Holt o ka aoao elua, ma ka la 20 o Aperila, 1882 i kakau kopeia ma ka buke 73, aoao 448 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI ka la 22 o SEPATEMABA 1884, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 25 o Augate, 1884.
A. J. CARTWRIGHT.
Kahu Waiwai o ka mea moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana : O kela mau apana aina ma Waikiki.
Apana 1.---O ka hapalua i mahele ole ia iloko o kela mau eka he 31 ma Kaluaolohe, he apana kalo a he apana kula; ua hoakakaia ma ke Palapala Sila Nui Helu 2576.
2.---He 45-100 eka ma Kauamoa, Waikiki: he apana kalo; ua hoakakaia ma ke Sila Nui Helu 3473.
3.---He 17 eka ma Kalama 4, ma Kona, Hawaii, Sila Nui Helu 1188, ma ka inoa o Kahikina.
4.---He ekolu eka ma Kona, Hawaii, he apana aina o keSila Nui Helu 6914, ma ka inoa o Kahikina.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o W. S. KIOULA o ka aoao mua, a me M. M. SCOTT o ka aoao elua, ma ka la 3 o OKATOBA, 1882, i kakau kopeia ma ka buke 74, aoao 481, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI la 22 o SEPATEMABA, 1884, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 26 o Augate, 1884.
M. M. SCOTT,
Mea moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana : O kela apana aina ma Waikiki, he 88-100 eka, he aina kalo, he nui ka wai, a ua mahi ponoia; ua hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 4155, ma ka inoa o Kumahea.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o J. KAAUKAI HANUPA o ka aoao mua, a me MRS. MARIE FARNSWORTH o ka aoao elua, ma ka la 11 o APERILA, 1881, i kakau kopeia ma ka Buke 71, aoao 66, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka la 22 o SEPATEMABA, 1884, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 26 o Augate, 1884.
MRS. MARIE FARNSWORTH,
Mea moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana : O kela mau apana aina ma Hamakua, Hawaii.
1.---9 1/4 eka ma Papuaa; ua hoakakaia ma ke Sila Nui Helu 7352.
2.---3 9-10 eka ma Nienie; ua hoakakaia ma ke Sila Nui Helu 6920.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o PAHUPIULA o ka aoao mua, a me CHAS. R. BISHOP o ka aoao elua, ma ka 26 o SEPATEMABA, 1878, i kakau kopeia ma ka Buke 57, aoao 66, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI la 25 o SEPATEMABA, 1884, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 25 o Augate, 1884.
CHAS. BISHOP.
Mea moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana : O kela apana aina ma Waikele, Ewa, Oahu, he 87-100 eka, he aina kalo maikai, a he Punawai hoi, ua hoakakaia ma ke Sila Nui Helu 863, ma ka inoa o Kalauao.
NA HOOLAHA HOU.
KUAI A KA ILAMUKU:---Mamuli o ka mana o kekahi palapala hoomalu i hoopukaia e ka Aha Kiekie ua hoomalu aku wau, a e kuai kudala aku ana ke hiki aku i ka la 16 o SEPATEMABA 1884, no ka pomaikai o A. C. Kai no na dala he 222.20 i kela apana aina a pau e waiho la ma Waikele, Ewa, i ikeia ma ka inoa o Kuheleloa, nona ka palapala Sila Nui Helu 843, Kuleana helu 1015, ke ole e hookaa mua ia mai na dala i oleloia ae la a me ko'u mau lilo a pau e pili ana i ka hoomalu ana. W. C. PARKE,
Ilamuku.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o S. KALEAOHANO, o ka aoao mua, a me Alex. J. CARTWRIGHT o ka aoao elua, ma ka la 30 o DEKEMABA, 1882, i kakau kopeia ma ka Buke 77, aoao 456, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI ka la 22 o SEPATEMABA, 1884, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 25 o Augate, 1884.
A. J. CARTWRIGHT.
Kahu Waiwai o ka Mea Moraki Mai.
Penei na aina e kudalaia ana, a ua hoakaka ia penei :
1.---7-8 eka ma Palolo, he aina kalo ma ka Sila Nui Helu 7508 ma ka inoa o Ohule.
2.---2 eka ma Palolo, Sila Nui Helu 2545 ma ka inoa o Mahoe.
3.---1 58-100 eka ma Palolo, Sila Nui Helu 3480 ma ka inoa o Kalakuaole.
4.---1 1-10 eka ma Palolo Sila Nui Helu 2413 ma ka inoa o Kolihana.
5.---1 48-100 eka ma Palolo, Sila Nui Helu 2553 ma ka inoa o Kahakauila.
6.---6 3-4 eka ma Waiapuka, Kohala, Hawaii. O na apana aina a pau maluna ae, he poe aina kalo wale no, koe ka apana aina ma Kohala, a oia apana he ane 1 eka he apana kalo a o ke koena he wahi kanu ko.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o OO, o ka aoao mua, a me Alex. J. CARTWRIGHT o ka aoao elua, ma ka la 20 o DEKEMABA, 1882, i kakau kopeia ma ka Buke 77, aoao 141, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI ka la 22 o SEPATEMABA, 1884, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 25 o Augate, 1884.
A. J. CARTWRIGHT.
Kahu Waiwai o ka Mea Moraki Mai.
Penei na aina e kudalaia ana : He apana aina ma Pelekane, Honolulu, e kokoke ana i ke alanui Ema, a he apana o ka aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1709 ma ka inoa o MAKALAWELAWE, he 3-20 eka; he aina pa hale maikai loa.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o MELEANA LAHILAHI a me S. KAMAI kana kane mare o ka aoao mua, a me Alex. J. CARTWRIGHT Kahu Waiwai o Holt o ka aoao elua, ma ka la 4 o DEKEMABA, 1882, i kakau kopeia ma ka Buke 77, aoao 139, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI ka la 22 o SEPATEMABA, 1884, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 oia la. Aia ma kahi o W. R.Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 25 o Aug. 1884.
A. J. CARTWRIGHT.
Kahu Waiwai o ka Mea Moraki Mai.
Penei na aina e kudalaia ana : O kela apana aina ma Palolo, mokupuni o Oahu, he aneane 1 eka he aina kalo a no Moeuhane mamua a ua hooliloia mai i na mea Moraki aku ma ka Palapala Kuai a Kulika ka Lunahooponopono Waiwai i kopeaia ma ka Buke 65 aoao 59; a he 1-4 eka aina i hoakakaia ma ka Sila Nui Helu 2556 ma Palolo, he mau aina nani wale no keia.
AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o SAMUELA WAINUI, o Punaluu, Koolauloa, Oahu i make. Olelo Kauoha e koho ana i ka la e hooiaioia i ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana imua o ka Lunakanawai Nui A. F. JUDD.
No ka mea, ma ka la 11 o Augate, M. H. 1884, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi Palapala i oleloia, oia no ke Kauoha Hope loa Sam. Wainui i make aku la: a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna Hooponopono Waiwai me ka Palapala Kauoha, i pakui puia ia Kalili (k), ua waihoia mai e Kalili (k), i oleloia.
Nolaila, ua kauohaia o ka POALUA, oia ka la 16 o SEPATEMABA, 1884 ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha ma Aliiolani Hale, Honolulu, mokupuni o Oahu, oia ka la me ka hora e hooiaio ia'i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai hoi ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko
A ua kauoha houia, e hoolahaia ia mea n na pule ekolu iloko o ke KUOKOA he nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina Aug. 11, 1884.
B. H. AUSTIN.
Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o KAMAHIAI (k) Wailua, Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Liilii (k), e noi ana e hoonoho ia ka Palapala kauoha hope a Kamahiai (k.) o Wailua, Hilo, Hawaii, i make, a ua waiho pu ia mai kela palapala me ke noi mai e hoonoho aku ia Wahakole (k.) i Lunahooponopono no ia waiwai malalo o ka Palapala kauoha.
Nolaila, ua kauoha na kanaka a pau i pili, o ka POKOLU oia ka la 24 o SEPATEMABA 1884, i ka hora umi kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua no la me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni.
Hilo, Hawaii, Aug. 9, 1884.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o KOLOMA (k.) no Puna, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Kahoomana, (w.), e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Koloma (k.) no Laeapuki, Puna, Hawaii, i make kauoha ole, a e hoonoho ia o Manu Naeole i Lunahooponopono no ia waiwai.
Nolaila, ua kauoha na mea a pau ike pili, o ka POAOLU, oia ka la 24 o SEPATEMABA 1884, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni.
Hilo, Hawaii, Aug. 9, 1884.
OLELO HOOLAHA:--- E ike auanei na kanaka a pau ma keia a pau ma keia, owau o KAHELE MAKALALAU, ke papa a hookapu loa aku nei au i kuu Kuleana Aina e waiho la ma Mi@malu, Kauai, oia ke Kuleana ma ka inoa o Makalalau kuu makuakane ponoi i make, aole kuleana o kekahi mea e kuai, moraki, hoolimalima, 1 ua apana aina la, ina makemake kekahi e hoolimalima, owau wale no ka mea kuleana. No ka oiaio o keia, ke kau nei au i kk'u inoa.
KAHELE MAKALALAU.
Auwaiolimu, Honolulu.
MA KE KAUOHA.
UA hookohu pono ia aku o @
i keia la 1 o Augate, 1884. @
Aupuni ma Kailua, Kona Akau, Hawaii.
POOMAIKELANI@
[line unreadable]
Hilo, Hawaii, Aug. 1, 1884.
MA KE KAUOHA.
[section unreadable]
Jno. M. @
Kuhina Waiwai
Aug. 1 1884
OLELO HOOLAHA:---
[section unreadable]
B. KAAUA. ---Peresidena.
J. Alapai, ---Kakauolelo.
$5.00 MAKANA
[section unreadable]
C. T. AKANA (Pake)
Honolulu.
OLELO HOOLAHA:---
[section unreadable]
SOLOMONA.
Hanapai, Kalihiwai, Aug. 20, 1884.
HOOLAHA AKEA:---
[section unreadable]
Iune 12, 1884.
OLELO HOOLAHA:---
[section unreadable]
J. M. HERING.
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO
[section unreadable]
PAU (K.)
Lunahooponopono Waiwai o Hana@
Waikiki, Honolulu, Oahu. July 18, 1884.
OLELO HOOLAHA:---
[section unreadable]
C. H. JUDD.
Komisina o na Aina Leialii a Akena.
Honolulu, Aug. 12, 1884.
OLELO HOOLAHA:---
[section unreadable]
MANUAHI w.
Waipio, Hamakua, Hawaii.
OLELO HOOLAHA:--- Ma keia ke papa loa aku nei na mea nona na inoa malalo iho nei i na kanaka a pau, aole e hele maluna o ka aina o Pololu, ma Kohala, Hawaii; no ka mea ua lilo kela aina i na mea nona na inoa malalo iho nei, ma ka hoolimalima, Aole no hoi i ae ia i kekahi mea e kii aku i ka awa a mea e ae e ulu ana maluna o ua aina la, o hoopii ia.
AKINA & ASEU
Honolulu, Aug. 14, 1884.
OLELO HOOLAHA:--- E ike auanei ua mea a pau ke nana mai, oiai ua hookohu aku au ia KEAMALU (w.) ma ke ano he Luna no na kai lawaia o Mokuoeo, Keehi, Mokunoa, Ahua-maloo, me Ahua-wai.
Nolaila, ke papa loa ia aku nei na mea a pau aole e lawaia ma na kai i hoikeia ae la maluna me ka loaa ole o ka ae mai ia'u aku. O ka mea kue i keia e hoopii ia no ma ke kanawai.
S. M. DAMON,
Lunahooponopono Waiwai o BERNICE PAUAHI BIHOPA. Honolulu, Aug. 13, 1884.