Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 38, 20 September 1884 — Ka huakai i ka Aina Gula o Kaleponi. [ARTICLE]

Ka huakai i ka Aina Gula o Kaleponi.

(Kakauia no ke Kuokoa.) HELU i. Mamuli oke noi ana mai o kekahi mau makamaka ia'u e hoike ma ka nupepa ina mea a'u i ike ai ma ka'u huakai i ka aina malihini o Kaleponi, nolaila, ke kakau nei au ma ke ano nui no ka pomaikai o ka poe heluhelu i ke Kuokoa. Ika la 120 lune, ai ka hora i l / 2 , i hemo ae ai ke kaula e hoopaa ana i ka moku kalepa Ella mai ka uwapo mai o Hale Makeke Kahiko, a oiai kona mau pea e poho pono ana i ka makani, ua niau aku la oia imua me ka haalele ana i ka aina aloha, i ka makua ka ohana, a me na makamaka mahope. Kaalo ae la ka Hale Ipukukui a puka aku la makou iwaho o ke awa. Haaleie niai la ke pailata ia makou, uu ia ae la na pea a pau oka moku, a niau aku la ka moku Ella me kona nani hihimanu; a oiai au e ku ana a e nana mai ana i ke Kapitala nani o Honolulu me kona nani hiehie, hu mai la ke aloha i ka aina hanau, a puana ae la au i keia mau lalani himeni: Kuu aina hanau e Kuu aina makamae Aloha au. I kou mau kualono Na kula uli e— E o mai o a o Kuu oli nel Ua ku au me ka nana ana no ka aina a hiki i ka wa i nalowale aku ai

kona nanaina aloha mai ko'u mau maka aku, oiai 0 Lehua e lawe ana i kana 0 ka la; hoi aku la au i ko'u rumi, a no elua la, aole au i puka iwaho 0 ko'u keena oiai ke poluea a me ka luai e noho alii ana maluna o'u. Ua nui mao)i no ko'u pihkia, oiai iloko o keia mau la elua aole he komo wahi ai mai. Hu mai la ke aloha i Va aina a*rne ka ohana, a olelo wale iho la no: " Heaha no la ka mea o ka hele ana mai nei a haalele aku la i ka aina a ke aloha i hoopunana ai. " Ua ano nawahwali maoli no, aka, ua nui no ke aloha o ka Makua Lani i kana wahi kauwa nawaliwali aole oia i haalele mai, I ka pau ana 0 ka pilikia ua pii ae la au a nana aku Ia maluna o ka ili hualala o ka moana, aole he wahi mea a'u i ike, aole he aina, aole hoi he moku, aka, 0 ka mea halawai mai me ko'u maka, oia no na manu aukai e hoopuni mai ana i ka moku me he mau manu nene la ke ano o keia mau manu. Ma keia holo moana ana ua holo ia e makou kekahi mau la me ka maikai 0 ka makani, a 1 kekahi mau la hoi ua V , pohu loa a malino ke kai, a no na la he 25 keia paialewa ia ana ma ka moana a hiki i ka wa i ikeia ai ka aina. I ke ahiahi o ka 24 o ko makou mau la ma ka moana, ua hai mai la ke kapena, i ka la apopo e ike ai kakou i ka aina a e hiki ai kakou i ka palena o keia huakai holo moana. Ia po aole he moe iki e ake mau ana o ke ao koke ae, oiai, ua hele a uluhua maoii no ka loihi loa ma ka moana, ua hele mau au e ninau 1 ka mea ku hoe ina ua ike ia aku na hale ip j kukui,' a 110 ka uluhua paha o ka mea ku hoe no ko'u nihau mau, ua kipaku mai oia ia'u e hoi i ko'u rumi, aoie e hoopilikia aku iaia; a ua hoi aku la me ke ake o ke ao koke ae a ike aku i ka aina kaulana o Kaleponi. KA IKE ANA I KA AINA. I ka wehewehe ana mai o kai ao ua pau ae la makou a pau iluna o ka one. ki o ka moku, e kali ana o ka malama<ama lea ae, i ke aoloa ana, ua ike aku la makou ua kokoke loa i ka aina a o 1 na awawa a me na puu a rue na pali kahakai ka mea a makou e ike ana, oiai, he 20 mile paha o makou mai ka Puka Gula mai (Colden Gate), ua halawai mai la makou me kekahi mau moku Pailata ua like ka nui me na moku ku'na 0 kakou, Luka, Lihohho; a me Neti Mela, a ua kau ia ka helu ma ka pea hope: O ka moku i alualu mai iaJ makou oia ka helu 5, ua hoole aku ke kapena aole he makemake i pailata. Ua kia pololeiia aku la ko makou moku no ka Puka Gula; a i ko makou kokoke ana aku, 0 ka mea } halawai mua mai me ko makou mau maka, he hale e ku ana ma ka lae kahakai, a ua kauia na hua palapala nui, "Clift* House," ua ninau akū la au i ke kapena, he hale aha kela ? ua hai mai la kela, he hale hooluana no na haole, a he wahi makaikai no ka Liona Kai, (Sea Lion) he holoholona ano I'a, a maluna o kela mau mokupuni pohaku e ku ana ma ke alo o ua hale nei e ike m*u ia ai keia mau holoholona hapa I'a. Ka Puka Gula. Ia makou i hookomo pono aku ai, ua ninau aku la au i ke kapena no ka Puka Gula, kahi a'u i lohe mau ai a 1 hakuia'i kekahi himeni kaulana, a ua ynuhiia ma ka olelo Hawaii, u Aia ke awa e," ua hai mai la ke kapena, ke kokoke loa aku nei kakou e hiki; aole i emo ibo, ua pane mai la Ke kapeoa, eia ka Puka Gula la, aana ae la au aole he wabi haiki loa ma ka aoao akau, e ku ana he papu i kukuluia me na pohaku uinihapa ulaula, a he eha

| papa pu kaupoohiwi i ka p*pa pu hoo J kahi oluna, a ua kapaia keia papu "The Golden Gate Eort," (Ka Papu c ka Puka Gu!'' I ) a ma}«jna ona kualap? e kau mai ana no he mau pu kuniahi. a ma ka aoao hema, he mau Hale Ipukukui nunui elua, a he mau pu kuniahi no i kau ia maluna o na kualapa he mau mea hoomakaukau no ke kiaia na i ka maluhia o ke kulanakauhale, ia'ue nana ana i keia mau mea lako kaua i hoomakaukau ia no ka pale ana aku i na enemi, hoomanao ae la au ia Hawaii, aole ona mau papu, aole mau moku manuwa, aka, heaha ke kumu o ka maluhia ? no ka pono ana Makua Misionari i kanu ai, nana i hoomalu i ka aina me ka maluhia, a puana ai ke kanaka Hawaii. "O Hawaii no ka oi!" Ua oiaio loa keia mau olelo, no ka mea aole 10 no he aina a ka maluhia i noho ai ehke me Hawaii.

Ika hala ana oka Puka Gula, ua ike lihi aku la makou i kekahi mau hale o ke kulanakauhale o Kapalakiko. ao ka mamao mai ka Puka Gula mai a hiki i ke kulanakauhale, he S mile; ī ko makou kokoke loa ana aku i ke kulanakauhale, aia he mau mokupuni e ku ana iwaena oke awa, no laua na inoa pakahi : "Mokupuni Anela," a me "Mokupuni Kao;" a maluna o keia mau mokupuni, ua kukuluia he mau papu, ame kahi noho ona koa. Iko makou kokoke loa ana aku, ua pili mai la ke kauka me ke kiai awa, a ua ninau mai la i ke kapena ina ua loaa na ohua i ka mai, a ua hooleia aku la aole mai. Hoakaakaaia ae la na wahi ukana o makou, a sila ia iho la me ka hoailona oke aupuni Amerika, a ua kauohaia mai la makou aole e kii i na wahi pahu aia a ike mua ka Luna awa oka Hale Dute, pau kana olelo kauoha, pili ana na waapa hoolimalima, a kau aku la i makou a holo aku la makou no ka uwa-1 po, oiai ua ku iho la ko makou moku ; iwaenakonu o ke awa, ma kahi i kapaia o "North Beach."

I ka pae ana aku, puuluulu mai la ka haole e makaikai ia makou, aole no j i liuliu kau ma ke kaa a holo aku Ia j maluna oke alanui i hoomoeia me na j apana hao a e hukiia āna hoi e na lio elua, he 5 keneta wale no ka uku no 0 ka holo ana, a ua holoia e makou he ekolu paha mile no ia uku hookahi no, he keu a ka makepono. ; Ika haalele ana mai 0 ke kapera| ia'u ika hale oka Agena oka hui 0 Brewer & Co. ma Kapalakiko, ua no ho iki īho la au maiaila, e heluhelu ana 1 na mea hou o ka aina hanau, a me na hana oka Ahaoleio, oiai ua hiki mua ae ka'u mau nupepa ma ka mokuahi. Ika pau ana o ka'u heluhelu, ua hele aku la au e irni i ka hale oihana o o Rer. Kimball ka Luna Hooponopono oka nupepa Pacific kahi a ka'u kumu 1 manao ai malaila au e noho ai. I ko'u wa i haalele ai i ka hale oihana o ka hui 0 Weleh & Co, ua nalowale aku la au me ka ho-a-a ike alanui, a ua mnau aku la au i ka helu a me ke alanui o kahi a'u e imi ana, ua pakike ia mai la au e ka haole, me ka olelo ia mai " aole no hoi oe e imi i kau alanui, " ua hoomanao ae la au ika Hawaii puuwai waipahe; ina ma Hawaii nei ia ho-9-a ana 0 ka malihini ua makaukau mau ke kanaka Hawaii e kuhikuhi aku. I ko'u hoohoka ia ana ua unuhi ae la au i ka'u wahi palapala aina kuhikuhi o na nlanui o Kapalakiko ahe hapalua hora paha ko'u ku ana ma ke kihi 0 kekahi alanui me ka imi i kahi 0 ke alanui a'u e makemake ana, a ika loaa ana ua hele aku la au e nana i ka inoa 0 ke alanuia'u e ku ana, a i ka maopopo ana ua hookolo aku la au me ka nana mau ana ina hehi 0 na hale a hiki wale i ka loaa ana o ka hale a'u e imi nei, ua aneane paha e hookahi hora aoi 0 ko'u ho a-a ana. 1 ka loaa ana 0 ke kamaaina ua haawi aku la au i ka'u leta hoolauna a i ka pau ana 0 kana heluhelu ana, hopu mai la oia i ko'u lima a lulu iho la me ke aloha pumehana.

(Aole i pau.) E mna ae e ko makou mau hoa makamaka i ka hooiaha a kekahi li'ake o ko kakou kaona nei, oia o Goo Kima, no na mea pili i kona halekuai, a e kuai hoopoho loa a hoopakika aku ana ia i na waiwai o koiia halekuai ma Alanui Nuuanu. Ke ko'no ia aku nei na keonimana a me na lede hoohehelo o ua taona nei, e naue nui ae malaila; oia ka nani e lmohau ai na a-ikala, kuku hoi na pihapiha. 0 ka naauao i hoohanaia ma na hana maikai, ua like ia me ka mahinaai hua nui i ka wa e ohi al He hiipoi oui na manu i ka lakou oiau hua, aka, o ke kanaka, aole i hiipoi i kona hoa launa. O ka wahine naauao, he kukui aa mau oia no kona Hume a me kona ohana. a mahope aku, e lilo no oia i kumu ao Kanawai. Akahi, Ou r Oi, Ha, —k , o ke i kumu iho la uo ia. e luena ai?