Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 39, 27 September 1884 — Ka huakai i ka Aina Gala o Kaleponi. [ARTICLE]

Ka huakai i ka Aina Gula o Kaleponi.

HELU i. * 4 1 ko uws i hiki aku ai, oia no ka Poakah? lui.ii 7, he la Kilawaī ht 00 na, : kahiinapule. 2 ua kanoiai mai au eko a<a t ua ho: mai la kahl alka- j ' ne aloha g- llinale. obs o ka di aea no! ; u<jr.a o ka r,-• i Ve kakahiaka, a uaj ' ka la b ac4e i hookorao| j «'ahi ai iki: sa «3 pololi, hoo?mar»ao ae | ' u .iu i ka 4» o ka aina hanaa, oiai ma j kx hoio ana i ka ai a ka haole ao!e no \ i like nie k 1 poi ka maona» ua noi aku I ia a j i ko'u raaksroaka kahueapL'le e j hookuu mii »'u e heie e pama. a ua ae! mai ia keia me ke kuhikuhī 53nai Ika j haie aina nviikai. aka. i ko'u hele ana! "ia na;owi!t hou aku la au a komo aku la he ha!e aiaa ro ka poe lialia, a o ka ? mea mua i hweh mai, he omole raraa. Ua hoole aku !a au aoie makemake i ka rara3 ? aule o'u mu ia mea, ua nana pahaehao ka haole ia u me ke kahaha a ' mahope iaweia mai ia he pola kope me kekahi i a ano e ioa a'u i ike ole ai mamua, a i ko'u ai ana, he keu *ka mananalo o ka io, aole i !ike me La amaa ma ka ono ke ai aku.. Ika p£u ana o ka'u paina, ua hoaa hele houaku la au e imi arta 1 ka'u wahi i baa!eīfTaku ai 1 ke kahunapule, ahe pomaikia§ ka loaa ana, a hoi aku la au me ia i kona hale.

Ia maua e hoi ana ma ke aknui, fce mau nei au ma na pu&a aniani o na haie kuai, oiai na raea nani o kela a nne keia ano a'u i ike oie ai ma a i ka hiki ana o maua nia ke alanui I Makeke, ua ku iho la au ma kahi hoo- ! kahi a nana aku la au rae ke kahaha i !ka Hoeele Alii, (Palaee Hotel) He rnea kupanaha ko f u ike ana i keia hale nani a kiekie, nona ka nani a ? u i ike oie ai niamua; he ehiku hale kona kiekie a oka ha!e iua, hui ewalu. He hookahi kueai okoa i paa i ke kahua o keia hale a e hoike hou ana au no na mea a'u i ike no keia hale nani; ua ku mai la ko'u kamaaina a nana mai la me ka mino aka no ko'u ano kahaha, ua ninau mai h oia ia'u : Aoie ka paha he mau hale o ko oukou aina e iike me keia ? ua hoole aku la no hoi au; pane hou mai la keia : Ina oe e hiki ma N« loka, e ike ana oe he poe haie i 01 ae ke kiekie mamua o keia, he ewalu a hiki i ka umi hale ke kiekie, a ina hoi oe e hiki loa i Ladana, e ike oe i kekahi mau hale nui he 12 hale ke kiekie. Ua nui ko'u kahaha i ko'u iohe ana i keia mau mea.

Ua hoi aku la maua a hiki i kona hale, a kuhikuhi mai la oia i ko'u rumi e moe ai, a haawi mai la oia he ki no ka puka me ke kauoha pu mai e ki mau i ka puka i na wa a pau a'u e puka ai iwaho, a ina e hoi iloko, eki no me ka hoohemahema oie; ua haohao au a ninau aku ia i ke kumu o ke pani mau ana ika puka, ua oieio mai ia oia he nui loa na haoie koiohe, a īna e hoohemahema wale ia ka puka, e komo no lakou e aihue i na pono aahu a me na iiiiii, a ninau mai la oia ia'u, pehea ka noho ana o ko oukou aina ? aoie ka , paha o oukou pani 1 ko oukou puka ? Ua hai aku la $u, aoie no makou i maa i ke ki mau ana i ko makōu puka, he aina maiuhia ko makou, ua hiki ia makou ke wehe i na puka i ka po, a hoohamama i na ipuka aniani me ko makou hiamoe pu me ka hopohopo oie, oiai ua nohoalii ka maiuhia ma ia wahi a o ka moto o ko makou aina, "Ua mau ke ea oka aina ika pono." Ua nui kona f jiahaha a me ka mahaio no ka aina i hoomaiamalama ia no 60 wale no makahiki.

Ia ahiahi, ua hele aku la au e makaīkai i na kukui uwila e hoomalamalama ana ike alanui Makeke, he keu a ka nani, ua kohu ao, e piha mau ana ke. alanui i na haole kane a me na wahine, ua hele a haka-li, e hele ana kahi poe a na hale keaka, e holohole ana no hoi, a e makaikai ana kahi poe ma na puka aniani ona ha4e kuai. Ika hoomaopopo aku, aole no he lahui puni mea nani e like me ka lahui Amerika. O keia ahiahi a'u i hele ai, he ahiahi maikai keia, aohe ohu, a he ano mehana iki, nolaila, ua piha loa na alanui i na kanaka, heaha la na wahi kanaka o Ulakoheo o ka Poaono ke hoohalike aku me keia, he kohu menehune no hoi ka haole. Ma ia ahiahi no, ua hele mai la keKahi haole opio a lulu lima pu me a'u me ke kamailio oluolu mai, a o ka panina hope o kana mau kamailio, oia kona kono ana mai ia'u e heie e kamau wahi kiaha rama, ua hoole aku la au a hoomaikai pu aku la no kona iokomaikai. Oiai au ma ka nei, ua kamailio mat ko'u mau makamaka haoie e makaala ioa ika poe e hele mai ana e hooiauna me oe a kono mai ia oe e hele pu me lakou, oiai, ina oe e puni aku ana, e hoohainu ia ana oe a ona*a hao ia kau mau dala a me kou pono kino, a kainahai ia aku maluna o kekahi mau moku me kou ike ole, aia ae oe i ka moana he kau hana a he mihi kau -hana, nolaā* ua maiama au tne ka makaaia ioa. •

I kekahi la ae lulai Sv*\ia hele aku la au e imi i ka hale i noho ai o Limaikaika wahine, a i ka loaa ana ua hookipa ia au me ka oiioli, a o kana mau olelo mua ia'u « hoike aku i na mea hou o Hawaii nei f ua hoike aku au ina mea e pili ana i ka hana a ke Akua a roe ka nui o na keakea, a me ka hoomanawanui oka poe pono i hooikaika ma na hana maikai. Ua ninau mai oia ia'u i na hana ma Ka?raiahao a me kaj>oho ana o na hoahanau, ua hoike aku au i ko lakou haawi ana niai i ke al»ha nui nona, ua helelei mai la kona tnau wai maka a pane mai la : u Eia au ika aina mamao, ke hehi nei ika lepo o keh j kulanakauhale, a ke ai nei i ka ai o keia j aina, aka, aole au i poina ia Hawaii, oj ke kino ka i kaawale, o ka manao a me • ka iim aia no i Hawail O ka'u mau pu\e i ka Mea Mana hoa e ninini mai i kona uhane hemolele maluna o ka la hui Hawaii e like na.au i hala mahope. īUa noho pu makou me ke kaikamahi- ; ne muh loa ana, a ua kaaiailio wale no no na mea pili ia Hawaii nei no elua honi aoi iki, a he mea hauo'i no[u kr« halawai pu ana me k<gia makuahine o ka pono a e lohe i kana mau olelo hooLim i ka manao

I kekahi U ae l«U.i q. ua hek *»:,i c fmVaikaī ? Kile <> ka Ahaht-:ī 0:M-> u:o ou KafcUkT'« * H<? h.»kr nd.ni k<ea he K.i'ke kWk;. 21 kohi t ka r.ai>e 1 raaī»l«> o h- nea *ftak Iwa) «a IwoUona ia ak*j la. i'4 ika hope ,kakaucVīo o u a ua Uwe b aku hau e hot?nukaikai. Oka ha!e o ?una ua nuhele la h«- eha. he rumi hoahu huke, he hi"'.:he!u- a hoonanea, h< mmi hookipa ahe r»mi uuku okoa aku no ua kahiko » keia auu rumi me ka nani 1 ua nuikai maoli n<\-ī ka eua o ka hale he mau rumi liilii *aiho pap'e r.o na kane a roe na wahioe, he rumi halawai nui i kahikoia me ka nani < ai*no eha a eiinii hanen kanaka ka hak lua he r jmi hmv ikaika kino ka rcmi e hoa ia ai ke ahi no ka hoopumehana ana i ka *ra auau, ka nimi auau me na kapu auau a me ka rumi waiho kawele a o ka li?o m? ke kukutu ans i keia haie aole i erai iho malalo o $§5.000 peh mai ko kai.ou Kanikeh mabi!a. Oka lawelawe aaa a ka poe nana e malama keia hana ua hana ia me ka manao hana ame ka hooikaika maoU no, no ka pono oka poe opio a e hoike hou aku ana au no ke ano oka lakou lawelawe ana i na hana ma ia Ahahui I ke ahiahi oia la ua hele au ika hahwai Poakolu ma ka halepule o Rev. Dr. Barrow t aoie no he nui loa na haole i hiki mai no ke puanuanu paha o ia ahiahi, obi. ua uhi mai la ka ohu me ka pai mai a-kahi makani huihui anuanu mai ke kai ōial, oka mea nana i malama ia halawai oi| no ka hope kahu oia Ekalesia, oiai, ua hele ko lakou kahu no ka hoomaha lna ka hikma ia mau pule. O keia ka luakini nui loa | ma ka aoao hooie Pope ma Kapaiaklko ahe luakim nani ua hoonaniia me ka maikai, aua lawa kona keena nui no na kanaka he ekolu tattsani paha. ( AoU i pau.)