Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 39, 27 September 1884 — He pane i ka Nupepa "Ke Ola o Hawaii." [ARTICLE]

He pane i ka Nupepa "Ke Ola o Hawaii."

(Kakauia no ke Kuekoa." } Ma ka Helu 34, Sept 6, iho nei, ua ano eka manao oka Nupepa 4t Ke Ola 0 Hawaii } " i keia wa, no ka nui o ka wanan?. e pili ana i ke Aupuni, ka Lahuikanaka Hawaii, a i ka Noho Alii hoL Ua hoaiai ae nei ll Ke Ola o Hawaii" i na moa o kekahi mau kanaka j Hawaii ame ka lakou mau wanana, a | huna iho la i ka inoa o ka misionari, a | lahui ae la ina awai a pau, wahi ana : "O ka oi loa aku maluna o na awai." Me he mea la ua hoonaukiuki a uluhua aua enemi a huhu ka naau ona wahi kamalii hookele o i4 K.e Ola o Hawaii," 1 na kahunapule 0 ka aoao Hoole Pope, a hookahi naiia ana i ka manao o ua mau wahi keiki nei, ua weliweli a makau; a he kupono no paha ia r»akau ana he mau wahi keiki wale no, a ke makau wale nei no ina wanana a ka poe ike; oiaio, he mea makau a weliweli na wanana aka poe ike. K nana aku i ke au baibaia o ka wa kahiko, ua makau na Moi, na Alii, na kanaka, i na wanana a ka poe īke. Ua wanana lakou i ka poino o ke aupuni, na Moi, na Aiii, a me na lahuikanaka, huhu ia, ohumu ia, pepehi ia, a hoino ia ka poe ike. Ua wanana lakou ina mea e hiki mai ana, a o ua poe ike la, ua kapaia he poe kaula. Ake manao nei ka mea kakau, ua maikai na wanana a na kau-

la Hawaii, ame na misionari, A he pono ke mahalo aku, pela mai o Paulo. tl Mai hoowahawaha i ka wanana ana.' 5 He oiaio ua piha na awai Hoole Pope i na wanana, ua hookoia kekahi mau wanana, a ke moe nei kekahi mau wananameheiw la iloko kahi 1 oni ai ano ka manawa e heea mai ai. * O ka wanana a ka M isionari,; aole he like o na wanana i oleloia ai, J no ka nalowale o ka lahui Hawaii ili | ulaula. Ina e wehewehe ia aku ia, ao-1 le o kana mai ke kahe awai o kona ho-1 pena; no ka mea, ua wanana kekahi i ka mak. 1851, "aole e hala 50 makahiki pau ka Lahui Hawaii Ponoi." Ke oni nei no ua wanana ia, a eia iloko o ka hapa oka manawa i keia wa. No keia ninau anQ nui ka nalowale o ka Lahui Hawaii. O ka wanana a ke kaula G. W. Pilipo, aole ia he wanana palakai e hoomaloka iho ai, ua ko no kekahi hapa, a ke moe la no kekahi hapa. Oka wanana ake kaula J. W Kalua, ua ko no ia .mai mua mai a hiki no i keia wa. Ua make nui iho nei no kekahi poe i ka ona ran»a, a ola mahu-; nehune kekahi; ua ailolo ua kanawai la i ina poo kanaka he nui wale i make i j ka ona rama; ina e wehewehe ia aku,' he ku 1 ka mainoino ka hope o ka ona j rama, a ke kanawai ino hoowalewale i j ae ia ai e kela Ahaolelo o 1882. O ka wanana a ke kaula opio Kiwini, malia paha ua maopopo iua kauia la, na ka Moi a me ka Aha Kuhina e hana na kanawai oke Aupuni, a aole na na makaainana kekahi. A heaha iho la hoi ka mea 1 nui ai ka nuku o "Ke Ola o Hawaii'' ike kalahea ? A pai mai nei nae i na misionari ona a na ke Katoiika e hooponopono hou, oia o Bihopa, Katolika, Moremona, no ko lakou wanana ole i na poino o Ha wāii nei, a maiama waie no o ka lakou oihana ka -akou hana, e pule ana iob ka Moi, ke Aupuhi, a me ka Lahui Hawail Malia no paha, aole o hkou ike wanana, ua neie paha lakeu ia haawina ia bkou ? Kolaila, he mea makehewa no paha ia lakou ke wanana ina aohe ike. Aua -nanao no na hoo kek o iv Ke Ola o Hawaii," aohe puk o na kahunapule Hoole Pope no ka Lahui Hawaii nei aia no ko laua manao mao i lohe ole ai, aiaila no ka n; nva aku la no » ka pule Hihopa, a me ka puie ia Mana, ame ka puie Moiemona i ka amene like. He Lupanaha keia napeps, me he mea la e peku ana ina kahima; ul: Hoole Pope, a aia aku la kona iihi mao, e nana kue mai ana i kona poe n.ina e hanai aku i ka apana palaoa, oh ka no ho ana. o Hono'ulu. Me ka minamina na f Hoolepope.