Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 42, 18 October 1884 — HOIKE A KE KAPENA O [ARTICLE]

HOIKE A KE KAPENA O

k \ v-Kr w. īa r \ sn w \ %/ v■?,! ! IkaV t . 'u>: tr.ā fc 3 !, , 10 ka paeaina n--> ka hn;hoi ana aku ; :u poahana Ghr*,vu ? rau ko ? ,3'<o*; s ai rna mahsko o ke aupunl Haw.-u. Hoes 2ku U makou ma ia mau j..sieaina a ho oieie aku la t na paahana ma ko lakou niau aina pakahi, k-le aba 'a iako;: nu na manao hauoii | akahi LVko o iakou- "*'• t k3 ike hou ana aku i na hiohiona <•, ko lakou one hanau.' Haaleie ka mok\: mau paemoku no na paemoku o Nl Hebaride a me na mokupuni ma ks hema aku o ia mau paemoku. no k;< hou ana i mau paahana hou. Ma keia huakai a makou no ka paeaina iii übati. ua maikai me ka holopono no na la mua, a ia makou e hookokoke aku ina i ka mokupuni o Butaritari, loaa iho ia makou i ka ino nui f a iauwiliia iho !a makou iioko o na ale o ka moa na i oi ae ke kiekie maluna o ka moku. Iloko o na iaeha ia ko makou {»aiaie\vaia ana i 0 a ianei, a i ka lima 0 ka ia, ua akakuu mai la ka ino. N!a ka !a 6 o Aperiia, ku makou ma ka mokupuni o Faiuna ? a no kekahi mau la maiaiia ke ku ana me ka hoao ana e loaa na paahana, ua holo aku la makou no Anateuma. Malaila, ua loaa iho la ia makou he 12 poe kanaka, a haalele iho ia makou ia wahi no Tana. He elua roau kanaka no ka mokupuni o Anateunia i hoihoiia aku ai, ua kepa hou iho !a laua no na makahiki ekolu. Haaleie makou no ka mokupuni hope a makou i ku ai a ma ka ia 120 Aperila oiai makou m& kahi mamao mai ka aina aku, ua loaa hou iho la makou i ka ino 1 oi iki ae paha ka ikaika i ko kela ino mua. L"a kii mai la na ale huhu 0 ka nioana me he mauna la a aneane poipu iho malu na o ko makou wahi haielana, pa lauwi!i mai !a ka makani me ka puahiohio. e lawe ana i na mea liiiii o luna o ka mo ku, a e haule ana na pakaua koikoi. a e 0 ana na alelo ahi manamana o ka uwila. Ma keia ino nui i hoopuni iho ia makoo, ua aneane e kaili loa ia aku ko makou mau manaolana ana no ka palekana, aka, ua kimopo aku no ma kou me kahi manaolana iki i koe iloko no ke k?ai makaala ana i ko makou ha lelana iioko 0 keia kaua hahana me ka ino. Na keia ino no hoi i lawe aku i kekahi mau pea o ka moku a hoonahaehae hoi i kekahi, hakihaki na humi. lilo aku kekahi waapa, a lele liilii keka hi mau mea liilii o ka moku; aka, o ka haawina kaumaha i loaa ia makou ma keia ino, oia ka haule ana o kekahi kanaka (Hawaii he luina) mai kekahi walii ana e kau ana a waiho ana iluna o ka papahele o ka moku I ka nana ana i kona wahi i poino, ikeia iho la ua ha ki pu kona a-i, a emoole make aku la oia. O Mana ka inoa 0 keia kanaka. Ua mau ka ino mai ka la 12 mai a hiki i ke kakahiaka o ka la 15, aka, ua lanakila ae la no makou maluna 0 ka ino. Mao ae la ka ino a holo akū la makou me na wahi pea kakaikahi a we !uwe!u no ke awa 0 Havana. Malaila makou i pahonohono hou ai i na wahi poino o ka moku, a aole nae i hololea. Holo hou no Noumea, N. C., a malai !a i hoopau loa ia ai na hemahema. Ma ka la 7 o Mei, haalele makou no ia wahi a holo aku no na paemoku Nu Hcbaride, a ma keia hoio ana, ua pakuikui mai ka makani mamua o ka mo ku. a na keia makani i hoohuli hou ae ai makou no Tana. a ku makou malaila ma ka la 21. Hc eono la o ko makou ku ana malaila. a ua loaa ia makou he 19 kanaka, mai laila aku ko makou holo ana no ka mokupuni Eromango, aka ua nele ia huakai, nolaila holo l»a makou no ka mokupuni Sand\vich. "hiki 'malaiia ma ka la 31. Ewalu la o ko makou noho ana a !oaa iho la ia makou he ewaiu ka naka. Haalele ia laila no kekahi mai: mokupuni e aku, he nui na wahi a ma kou 1 ku ai aole nae he loaa o kanaka a hiki waie i ka pau ana o ka mahina c Mei. Ma ka la 12 o lune. ku makoi. ma Ambiyn, a loaa he eiima kanaka malaila. Ma keia wahi, ua hulihia iho !a kekahi o ko makou waapa oiai na lu ina e holo ana no ka aina; ua hookipa maikai mai la na kamaaina i na luina ma ko lakou mau home, a ua kokua mai no hoi lakou ma ka hoolana hou ana i ka waapa. a hoihoi mai la i ka moku me na luina pu. Haalele makoi? ia wahi no kekahi mau aina e aku, p u; loaa he mau kanaka kakaikahi. Ma kahi i huli ai ko makou waana. ua loaa ia makou he 14 kanaka. Ma kekahi mau aina a makou i ku ai aohe loaa o na kanaka: hoea makou ma Ma likoio, aka ike iho la makou he keu keia o ka lahui piena nolaiia ua hok& iho ia makou; niaanei no hoi i hui piai makou me ka mokukaua Beritanb Miranda, kona kapena me na a|iimoku Holo makou no Peneiekoia, a loaa hoi he 17 kanaka, hiki ma Aurora he 3 ka naka, raa kekahi aina aku hookahi ka naka, a hoohiki loa aku !a no Sanat;<. «\taria no ka hooJako hou ana i ka \va hie a me kekahi mau hemahenia o ka moku, a mahila loaa hou he 4 kanaka lloko o kekahi mahina mai a hiki i ka h 1 o Sepatemaha, aole i loaa hou he mau kanaka, hiki ma laluit, iohe makou ua hala iho o Jennie W a lker, a e kali ia ana no ke ku aku o na kuna Ehukai me Kalun*. Oiai makou ma

ke al-i mo-ana no Hemolalu iieū- m uā' h'.:ka iho b he eha o na paahai» tm lra x&kv.[-.m\ o Pene*ekaia- He 43 unw huakai moana mai [alui? mai; kas- • ••' ma ka nuku o Mamaia <>:t. 13» |>ui aui ka **-&apa o ke paisata a me ke kaaka. 3 paii ka ke kauka nana ana. h*:» ko<n-.o ka :u<*ku no ka uwapo. Oks h\:ina o na |-oafcana i kiweia mai» he 77. KA AHAHI'I KI'LA sABATI 0 OAHf. MA WAIALUA. Waialua, Ovt. 9, 1884. Halawi ka Ahahui Kula Saba;i o (Jahu, ma Waialua Hope Peresidcna S, aiwaioie, ka Luna hoomaiu.: Hoomaopopoia na ia'a. aole Kahu. Kapu ka| Eleie. Kaumakapili. aole Kahu, D. Waiwa-i ioie ka Eiele. | Kaiihi & Moanaiua» aole Kahu, Kaiaioa ke Eiele. I E'.va. S. P. K, Nawaa ke Kahu. a 0 Puahiki ka Elele. Waianae, aole Kahu, Naoho ka Eleie. ! Waialua, E. S. Timoteo ke Kahu, a o S. H. Kalamaku ka Elele. ! Hauula, aole Kahu, J. Kupau kaj Eieie. I Kahuku, aole Kahu, Kawehi ka Eie!e. Waikane, aoie Kahu. Konaaihele ka Elele. Kaneohe, aole Kahu, S. Kia ka E!e le. Waimanaio, S. Waiwaiole ke Kahu a me Elele. Kohoia 0 D. Waiwaiole i Kakauole 10. Koho ka I.una Hoomalu ia J. Paikuli i Komiie lmi hana. Hoike mai ke Komite imi hana i keia mau kumuhana : 1 Hapaiua hora haipule. 2 Hoike ana Ele)e. 3 I komile imi haawina no ka halawai o Aperila, 1885 e hiki mai ana., 4 Ka haawina o keia Aha no ka waihona nui. 5 Na Hoike Kula Sabati apana. 6 Ka moku Hoku Ao Hou

v * Malamaia he hapalua hora haipule Hapaiia ke kumuhana elua. Hoike a na Elele. Na S. Kia,-i hoike mai no ke Kaila Sabati o Kaneohe. Na'Konapihele i hoike mai no ke Kula Sabati o Waikane. Na Kaapu, (aole i hiki mai ka Elele i keia wa.) no ke Kula Sabati o Hauula. Na Kawehi no ke Kula Sabati o Kahuku. Na S. H. Kalamaku, no ke Kula Sabati o Waialua. Na Naoho, no ke Kula Sabat' o \Y& ianae. Na Puahiki, no ke Kula Sabati o Kalihi nie Moanalua,

Xa D. Waiwaiole, no ke Kula Sabati o Kaumakapili. Na S. Kapu. no ke Kula Sabatī o Kawaiahao. N T a S. W'aiwaiole, no ke Kula Sabati 0 Waimanalo. Heluhelu mai oC. M. Haiela. he olelo hooholo kumumanao, no ka ha lawai o Aperila o iSSS e hiki niai ana, a oia keia : Pehea la e hookomo ai a malama pono ia na pokii ma ko kakou mau Kula Sabati ? Aponoia, a koho ka Aha ia E. S. Timoteo, i mea nana e haku a e hehihelu i keia kumumanao 1 ka halawai o Aperila, 1885. Hapaiia ke kumuhana 3. Koho ka noho ia E. S. Timoteo, S. Kapu, a me S. Kia, i mau komiie imi hanx Hapaiia ke kumnhana 4. Hooholoia e paipai aku keia Aha i na apana Kula Sabati o na Koolau e hooikaika 1 ko lakou mau haawina elike me na Kula Sabati o ka aiwna Kona Hapaiia ke kumuhana 5. Hooholoia e kauoha aku keia Aha i na Kula Sabati i maiama ole i na hoike; e malama ia hana, elike me ka malama ana 0 na Kula Sabati e ae i na hoike. Hapaiia ke kumuhana 6. Hooholoia, e kokua keia Aha ika moku Hoku Ao Hou, ma ka lawe ana i na pepn hookuleana Hoku Ao Hou. Eia na Kula Sabati i lawe i na , {>epa hookule ana. Kaneohe, 1 o. Waikane, 50. Ewa, 50. „■ Hauula, 50. Kahuku, 10. Waianae. 50. Kaiihi & Moaualu. 50 Waimanalo. 25. Ona Kula Sabat» o Waialua, Kau makapili, a me Kawaiahao, ua ioaa mua na palapaia. Hoopanee ka Aha anoho hou maho l>e iho oka hookuu ana o ka Ahahui Euaneiio, Puie o S. Kapu. Hora 5:10, P. m, halawai hou ka Ahahui Kula Sabati eiike me ka hoopanee ana. Hope Pere&idena S. Waiwasole ma ka noho, a hoomakaia na hana me ka pule a J. Alapai, !

Noi mai o J. Kupau, e maheieheleia ka haawina 75 dala a na Kula Sabati o na Koolau. Hooholoia. Koheia o j- Kupau, E. S. Timoteo, a me S. Kb i mau komite mahelehele. Na E. S. Timoteo, i heluhelu mai i ka hoike a ke komite imi hana penei : 1 O ka haawi makana anā i na Kula Sabati T he mea anei ia e ulu ai a mau Kula Sabati ? I Kula Sabati o Kaw&iahaa

2 Heahū Ura hoeueu kupono r>c ru KrJa 5 Kuh <> Kaenukapil. 5 O ka. h«>*iu aru i nx mnau pohlhīhs Boko o ka he mea ar,ei i* e fi22?4ao ai na Knh Saba!? 1 Kula Sabali o Kaliha &: M«'>aaa.!u3L • 4 He mea por«o anei ke ao u ana o <m Ko'.a S2bati ī na himeni i hakuu ma ke ano pono o!e 1 Kula Saruu o E*ra. 5 He kuleaaa mei ko ru kumukuh lupuiK iloko o aa ewhina Kula Sabaix 3 Kula Sabaci o Wiianae. 6 Otvai !a ka mea mana e pono ai i koho i na Kahu K ula Sahjii o na mo kupuni, o ka Ahahui Kula Sabaii o ka Paeaina anei» a i o'e u, o na .\hahui moki'.puni paha 5 Kula Sabati o Waialua. 7 Mahea la ke kuleana pono ona Kula Sabati, ma na enakua anei, a : o!e ia ma na keiki paha ? Kula Sabati o Kahuku. Owai la na~ alakai kupono oke Kula Sahaii ? Kula Sabaii o Hauub. 9 He mea anei euluai na hana Kuia Sabati ke koho ana i na Kah\i Kuh Sabati mokupuni ? Kula Sabati o Waikane. 10 Pehea la e kuikahi ai a !i!o i Hoakahi Haawina a na Kula Sabati a pu ni ka Pae Aina ? Kula Sabati o Kaneohe. 11 O ka malama mau ia ana ona Hui ma ka mahina o lune ma Honoiulii, heaha la ka waiwai ? Kula Sabati o "Waimanalo.; Na E. S. rimoteo i heluhelu mai i ka hoike ake komite mahele i ke 75 daia a na Kula Sabati o na Kooiau, mai U'aimanalo a Waiallia, elike nie keiu : Waimanalo, $\2.00. Kaneohe, $15.00. Waikane, $12.00. Hauula, $15.00. Knhuku, $6.00. Waialua, $15.00 Ma ke noi, ua hoopanee loa ka ha lawai a noho hou i ka malama o Aperi la, ISSS, ma kahi a me ka la e halawai ai ka Ahahui Kuanelio.

Hookuuia na hana me ka pule ake Kaknuolelo. D. Waiwaiole. Kakauolelo. HAINA AiEU=IX=HAINA MA/ O ka h/wna o kau r!ane e Liokakele i hoopukaia ma ka nupepa Ka La o Hawaii o ka la 13 nei, ke hoomaoe wale ae nei no au i ko inoa o " Kawaipuolo " la e 0 r-mai. O ko'u inoa i kapaia e o u mau makua i ko J u wa e bebe"ana, aole i hoike ia mai ia : u i ko'u wa i kanaka makua ai aka, penei wale no i hoikeia mai ai o'u mau makua ia'u i kumu e loaa ai ko'u inoa holookoa : "E ke keiki, ua kapa maua i kou inoa mailokomai 0 ka inoa 0 kekahi lua huna, a 0 ka nui 0 na hua palapala o ka inoa 0 ua lua huna la i like aku ai me kou, he 10 no ia, a ina e loaa kou inoa holookoa ia oe, alaila, 0 ka (oaa ana no ia o ua lua huna la ia oe, a 0 ka waiwai i hoiliili ia malaila, he hookahi wale no ano, o ka maua ka hoiia e hooili aku ainou ke hiki mai ko maua hopena. E hoolohe pono mai e keiki i na hoakaka ana, wahi a kona luaui. "O kou mau hua mua eha, oia no ka hapa mua o ua lua hua la a 0 kou no hoi. He wahi ia e kaniuhu ai, e kaumaha ai, uwe ai, luhi ai. llaila e ike ai i na inea he nui; aole ia 1 kaawale loa mai ia oe aku, aole ma Hawaii me na inokupuni e ae, aka, e huli aku kou alo ma ke komohana o kou one hanau, (Oahu) a e ike no oe i na opua hoopahaohao e kaalewa mai ana ma na hookuina aouli 0 ka lani, a e hoopahaohao ia auanei kou mau manao uilani e huli 1 ita lua huna la ke kaulona pono aku kou mau maka maluna o na kuapo'i hooweliweli 0 ud lua huna la. ,s O ra hua 3, 4, 5, oka inoa ia oua waiwai la, he kauwa ia, he kokua nui,

he waiwai makamae, aua ake nui ia e na kanaka a pau o ke ao nei, a i nele ia waiwai, aohe kahua o ke kanaka ma ka honua nei. '"0 ka 2, 3, 4, he mea uiu ia, he mea kinai i ka lahuikanaka ke lawelawe a nona kahi puana a kou mau kupuna hoike mai ai i kou luaui nei penei: Kuu wahi lau kinai e— - Kinai i na 'lii me ka lopa. "O na hua hope 6, 7, 8, 9, 10, o ka loaa ana no ia o ka lua ponoi kahi i hoakoakoaia ai ua waiwai la. He paku, he alai, he wahi paa, he wahi hou(uulu, he kama, he punahele, he lei a he miii mili, nau, na iala, na ianei, na kamaaina na ka maliliini, na kamahele> a na ka hoa koele wawae i ka uka o Olaa. O ka hooholo loa ana o kou inoa, wahi aka luaui, ooe ka hikimua mamoa o Liokakele, nau i aloalo mua na huna kai o Puaena, nau i kikaha mua na aekai o Maeaea, a nau hoi i haaheo mua na liko iehua o Waoala. Owai ka inoa o ka lua huna i kuhke ai me ko ke keiki ? Haina ia mai a kupono, a i kulike me ka anoi» alaila, ua lilo oe i iio heihei kiau, ihma wale no na manea wawae e kiani ai, puni ke kahua heihel O kaua pu no he mau holoholona like. Kkuake-nuha. Mai ka auina la Poaha a hiki i ka wa i pai ai ka pepa ka ua ana.