Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 43, 25 October 1884 — Haiolelo a Rev. H. H. Paleka ma Kawaiahao Okatoba 19, 1884. [ARTICLE]

Haiolelo a Rev. H. H. Paleka ma Kawaiahao Okatoba 19, 1884.

Auhe jx> malaila. (>ihaua 22: 5. Ke hoakaka ',nai nei keia inau -ileh' i ke ano o kahi i hoomakaukaeia no ka noepono, kahi olakou eoh mau ai. Aohe po mabi!a. Aohe nou!i, .-,oht m mea e poeleele ai ka M anao, na mea ;• kaumaha a? ka manao, na tr«?a e thz a ; ka uhane; aoie no hoi kekahi mc;t e eha ai. Aka, he nwlamalama, a he nani wale kn )ai!rj no ho ana, L ioaa aūanei iioko o keia m&n. -u noonoo ana e oluoiu ai ko oukou kaumaha, ka poe e u nei no ke Lii Pauahi, ke-kahi o na Alu kiekie o ka aina i laweia aku mai keia noho kino ana, i ka nei o keia pule. Ua iaweia aku oia mai waena aku oka ohana ahi o Hawaii, a mai ke alo o na makaainana, a me na hana ana i aloha ai, i ka manawa a kakou i manao o!e ai, a ua pau ka ike ana i kona mau heiehelena a me ka iohe ana i kana mau oielo ao. Heaha kekahi mau ano oke I.ii i ikeia, a he mea kupono hoi ke hoomahuiia e ka poe ola e noho nei ?

1. He Alii akahai o Pauahi. He kiekie kona kuiana alii rnai na kupi'na mai, a ua puni oia me na hanohano a ko ke ao nei j>oe i makee nui ai. Aoie nae oia i hihia a hei hoi iioko o ia mau mea; ua nana oia i ka Mea e noho ana maluna ona, a maiuna hoi ona mea a pau, ka Haku o na haku, aua kuiou haahaa oia maiaio o Kona makemake me ka haawi pu aku iaia iho iioko o na aiakai ana a me na hooponopono ana o Kona lima. I kekahi wa i haia ioa aku nei mahope, me he mea la ua weheia ka puka nona e komo aku ai a noho ma ka noho kiekie loa o ke aupuni. Aka, ua paie ae no oia ia hanohano mai ona aku, me ke kuhikuhi i ka mea e ae. Mahope rnai oīa manawa i kona ninauia ana no ia mea, ua oielo ae oia, aohe he kuko no ia wahi, aka ina ma na alakai ana ake Akua ua oiuoiu 1« e hookau mai keia hana iaia, alaila 0 ka ae aku no kana. I kekahi wa ipamua aku nei, e kama iiio ana kekahi inea hanohano mai na aina e mai me Pauahi, a pai aku la ka maiihini 110 ka maikai ame ke kuonoono o ka noho ana o ke Lii, i ka nui o na mea e oluolu ai ka noho ana, me ka i aku he wahine oi aku oe o ka pomaikai. Pane aku la nae ke Lii aole wale o keia mau mea kino ko kakou mea e pomaikai ai. Oko Pauahi ano mau no keia, he haahaa ma ka naau. He Aiii kiekie ioa oia, aka he akahai kona ano. 2. He Alii aioha o Pauahi i kona lahuikanaka. Ua kokua oia ma na hana e poinaikai ai ka iehuiehu 0 Hawaii nei. Ua ikeia keia ma kona kokua ana i na hana e hoomaiamalama ana i ka iahui, a me kana mau oielo ao kekahi i ka

poe i hui pu me ia. He wa mamua aku nei i hala, hele mai la kekahi makuahine Hawaii a i ka hale o ke 'Lii ma Haleakala a haiaku iaia ua hanau kana kaikamahine. A i ka wa i pau ai ko laua kamailio ana, a hooipakaukau keia makuahine e hoi, aloha mai la ke 'Lii, a i mai la o hoi a kapa aku i kuu inoa ike keiki 0 "Keliikanupua." Ma na mea liilii e like me keh, a he lehulehiraku, i hoike mai ai 0 Pauahi i kona hoomanao mau me ke aloha i na keiki liilii oka lahui Hawaii. Makemake oia ia lakou e ola a e mahuahua, a e ulu ae iloko o ka malamalama me he mau laau nani la e kupuni ana i na makua, a e pani ana i na makalua 0 ka poe hele. Ika makahiki 1867, ua hoehui o pauahi iaia iho me keia ekalesia ma ka hoike manaoio, a aole no i poina i kahi poe o oukou ia la Sabati, ka la mua a kakou i noho ai a ai pu me ia i ka Ahaaina aloha ako kakou Haku. Mai ia wa mai a hiki wale i keia wa, he kakaikahi loa na la Sahati ahaama i haule iaia f a pela no ma na la Sabati e ae, ua ike mau ia oia ma kona noho, koe na manawa 1 hele i ka aina e a me na la i loahia ai i ke ano onawaliwali kmo.

Aohe maanei me kakou ka hanohano, aohe ka waiwai, aohe ka naauao, ke akamai, ke kiekie, aoie īa mau mea ma* anei. Aka, ua komo mai no nae ke 'Lii a ua noho pu me kakou nia keia pa waina no kona aloha i ka hana a ka Haku iwaena o ka lahui Hawaii. A oiai he kulana kiekie kona a he hanohano, a aia no hoi oia me ka poe kiekie a hanohano kahi i noho ai a lawelawe pu me iakou ma na hana maikai; aka nae, ua hele mai no oia a noho pu me kakou ma ke ano hoahanau a kaikuahine alii, no ka mea ua aioha mu oia i kela mahele o ka lahui e hooikaika nei ma ka pono, a ua makemake oia e haawi i kana mau hana hoolana manao imua 0 iakou. Aka, aole wale o kakou o ka pa waina o Kavs*aiahao ka i hookaumahaia ma ka laweia ana aku o ke 'Lii. Ua pih pu kona mau iini me na hana pono iloko o na kihapai a pau mai Hawaii a hiki i Kauai. Ua hele aku imua ona ka poe imi dala no na luakini a me na hana manawalea, a aohe no hoi lakou i hooneleia mal Aia kona mau manao maikai me na hana pono a puni ka aina. 3. He Alii alolu oia i ka naauaa Mai kona wa kamalii mai ua oleioia, he haumana holomua oia ma ka ike, O

ko laua ha'e, he hookipaīa no ka* i*>e n.iauao o aina e. ke :*at ike one o keia laoku. Ona '.ui •. na hanohano a ka jx>e kuka a : ma na mea akainai. ua kamaaiaa lakoe iloko oko laua home. Ona kuU h«»! naauao kaikaniahine o Hawaii, ua loaa - u lakou he hoaakiha a he k«tki-a il.»ko : o ke 'Līi Pauahi. O na makuahine ■ opiopio no hei oki lahuū o lakou nei j e b<Vi:kaika w:i e pii ze ir.e ka ; mena l.eiki a me r.a n īemae. 3 j • bma u ke kahua o ka no;.n ana r*x*uao—o iakou nei a pau ka i hooneieia i \ ka heaaloha maikai a me ke kumu hoo- \ halike i kupono loa ke hoomahuiia. \ He poino iahui ka i iii mai maiuna o ka a'ma ika make ana o Pauahi, peia ka nana ana o ka ike papau o ke kanaka.

4. He Alii aloha oia ika tx>no. Ua hoowahawaha oia i na hana ino a paiL Ua iawe aku o A i ka oielo ake Akua i kukui no kona mau wawae a i maiainaiama no kona aianui. A /namuli oia oleio kona hoopaa ana i ka manaoio a paa aku ia Kristo. Maiuna oia o ia manaoio a hiki i ka hopena, a komo aku ia iloko o ke oia i ka Poaha nei. Nani waie hoi ia oia mau i haawiia mai i ka poe manaoio, i na 'Lii a me na makaainana. li. Heaha ia kekahi mau ioina ku pono no ka poe e eia nei, i ikeia ma ke oia ana o keia Alii o kakou ? 1. O ke kumu i kiekie io ai o A a 1 loaa ai no hoi iaia ka mahaio nui ia, oia no kona pono. Aoie wale o kona kulana aiii a waiwai, aka o kona manaoio i ka oielo a ka Haku, a me kona hele ana mamuli 0 na alakai o ia oielo, oia ke kumu i kiekie io ai oia, a lii® kona inoa i mea aia maikai. 2. Aoie ka waiwai a me ka hanohano he mea e pono ai ke hiki mai ka hopena oke kino. He mea pau waie, a haaieieia no hoi na waiwai i ike maka ia, aka he mau ioa ka waiwai i ike maka ole īa. Na hana pono, ke aloha aku ia hai, ka hoopono, ka noho ana maemae ma ka naau—he hoahu ana ia i ka waiwai ma ka lani kahi e mau loa aL

3 Aole kakou e olelo ua make o l'auahi. Aolee make ka mea pono. Ua hoi i ka hale maluna; ua waiho i ka hale o lalo nei, no ka honua keia a e pau ana, no ka lani kela a e iiaau loa ana. Ua ola ka mea pono iloko o ka malamalama mau loa. Aohe po malaila. 4. N T o ke aha la i laweia aku ai ke 'Lii i keia wa ? Ko ke aha la i waiho ole ia mai ai oia he manawa e hana hou aku ma na hana e kokua ana ika pono iwaena o keia lahui ? He ninau hiki ole keia ke paneia. No ke aha la ? Ma'iia paha ua lawe e ia oia mai na poino aku e hiki mai ana ma keia hope. Malia paha no na hana i oi aku ma kela aoao 1 kiiia imti ai oia e lawelawe pu me Kaahumanu, Kinau, Hoapili, Kapiolani, Binamu a me Limaikaika ma, a me ka lehulehu e ae. Ua hunaia iko kakou mau maka ia mea. Aka, oke ola, ame ka nani mau loa oia ola ana e waiho la, ua akaka loa ia mea. A0 ke Ka*jaka i iho niai mai ka lani mai a hoi hou ilaila, Oia ka i hoomaopopo mai 1 ke alanui e hiki ai iloko o ia ola maikai ana. Pomaikai ka mea i ike iaalanui, a o ka mea i ike ole e pono e imi a loaa ke alanui, i loaa ia aina maikai. Aohe jx> malaila.