Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 45, 8 November 1884 — Page 3

Page PDF (1.95 MB)

This text was transcribed by:  Kelly Murray
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

Paiia e THOS G. THRUM ma ka Halepai o ka nupepa "SATURDAY PRESS," Keena Ho@ pono, ma na kihi o Alanui Moi wa ina ma Nuuanu.

            E hoouna muai mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ke awakea o na Poana a pau, Aole e hoopukaia na Olelo Hoolaha ke laweia mai nahope e ka hora i hoikeia maluna.  E hooko paha aku ana makou i keia rula maluna.

            E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA wa Honolulu.  Ina e loaa pono ole aku keia @ i kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia ole i keia Keena.

NUHOU KULOKO.

            Ma ka p Poaono i ku mai ai ma ke ana ka moku kaua Geremania Adal@ mai Iokahama mai; ma na lono e @ iki ana oia maanei no kekahi wa.

            Ma ke awakea o ka Poaha nei i loaa mai ai he lono no ka make ana o J.G. @ me ka hikiwawe loa, oiai oia maloko o ke keena oihana o J E. Wiseman e kamailio pu ana me ia no kekahi hana, he haole kamaaina no hoi oia.

            Ma kekahi mau apana aina o Kauai, na haule iho na paka-ua me ke koikoi, a ke huai la na kahawai i ko lakou wai.

            Ua holo mahuka aku kekahi mau paahao iloko o kela mau la aku oiai lakou ma ka laina hana.  He eha ka nui o keia poe paahao i mahuka ai, a mawaena o keia poe a pau i holo ai, hookahi keiki uuku, a ua paa hou no nae.

            Ma ke kakahiaka Sabati o ka pule i hala i huli hoi mai ke Kuhina Waiwai Kapena mai Kauai mai ma o kona ho ohala ana he manawa loihi loa malaila.

            Mai hoohala ae na maka o ko makou poe heluhelu i ka nana ana ae i na hoolaha hou e puka aku nei ma keia la.

            Ma kekahi wahi o ka kakou pepa e ike iho ai na makamaka i na waiwai he nui i hooili manawalea i kekahi poe, a me kekahi haawina dala i hookaawaleia no ke kukulu ana i halekula hou no na keiki makua ole a ilihune no hoi e ke Kama 'lii make Bernice Pauahi Bihopa.

            Ua hala aku ka Moi no na Kona ma ka mokuahi hou Malulani no ka hoau mua ana i ua neue aukai la.  A ma ka huli hoi ana mai o ka moku e hoi pu mai ai ua Kalanikaulilua la.  E hahai ia kou ala hele moana e na pomaikai.

            Ma ka auina la Poakolu nei i holapu ae ai ke ahi i ka hale noho o ka Hamuku o ka Oihana Kinai Ahi McGuire ma alanui Alahuki; ua pau loa ka hapanui o na pono kino i ka amu ia.  Aole he maopopo ka mea nana ke ahi i hoea ae.

            Ke hanaia ka ipuhao hou o ka mokuahi poino Kilauea Hou, a e makaukau mua ia maluna ona mamua o kona kau ana aku maluna o ke alahukimoku.

            Ua halihali aku ka mokuahi Mokolii ia 14 mai lepera no Kalawao ma ka Poakolu nei, he 7 kane a me 7 wahine.

            Ua nopuia a hookolokoloia ke kapena Tierney o ka moku huli paahana Hazard ma ka Poakolu nei, no kona lawe aihue ana mai i kekahi keiki o na paemoku o ka he na; ua laweia mai oia e keia kapana me kona makemake ole.  Ua hoopaneeia kona hihia a ke kau ae nei o Ianuari imua o ka Aha Kiekie.

            Ma o ko makou piha i na manao heluhelu a mau nuhou pu no hoi, nolaila, ua hookauluaia ka hoopuka ana aku o na nane a me na haina nane a na makamaka a keia pule ae.  E hoomanao pu no hoi e na makamaka e hoouna pu no hoi e na makamaka e hoouna mai ana i na nane, e hoike pu mai i ka haina a me ka inoa ponoi, a e kapae ia no hoi na manao hoakamai a hoopaapaa.

            Oiai kekahi kaa e iho mai ana ma ke alanui Betela i ka Poalua nei, ua hoopuiwaia ka lio ma ka moku ana o kekahi wahi o na ili kaa, a hoomaka aku la e holo; aka, mamuli o ka haiki o ke alanui a me ka paaia ana mai e ka poe e hana ana, a e kuku ana ma ka halepaahao hou, ua paa iho la.  He wahine haole ko luna a me ke kanaka kalaiwa.

            Aki, Lahaina, Oct. 23, 1884, hanau o Mookini, (k,) na Levi Mookini me Kaoiwi.

            Ua hoopauia o Mr. Kaili, kekahi makai kumau i noho loihi ma ia oihana iloko o 23 makahiki me 3 malama, no ke kumu he omaimai mau.  Ua noho oia me ka hooko pololei i na kauoha a na poo o ka oihana e he mala pono oia.

            O kela wahine i hanau mai nei i na keikikane ekolu ma Lahaina, ua make ke keiki waena o lakou ma ka la 18 mai; a o ka mua a me ka muli, ke ola maikai nei laua.

            Nani ku kilakila ka opuu puo'a bele o ka luakini o Kaumakapili i keia mau la e ikeia aku nei.  he panio mai koe o kona koolau puoa bele.  O ka hele mai koe a hoene aku e like ma he piano la.  Oia anei?

            Ua hookohuia ka Hon. J.L.Kaulukou i makai nui no Hilo ma kahi o Severana i waiho mai.

            He mau hoonaue olai ma Hilo i kela mau la aku nei.  He hiona paha no ua Madame hookalakupua nei o ka lua o Mokuaweoweo.

            E hoea mai ana ka mokuahi Hoku Ao Hou ana na la hope o Ianuari 1885 a mai anei  aku no na paemoku o ka Hema.

            O ka Poalua nei ka la koho Peresidena o Amerika Hui.  Ua koho lealea ae na haole o ke kulanakauhale nei ma ia la a ua puka ka homo Jas. G. Blaine no 369 balota oi.  He kai kuikui ka i malamaia.

            Make emoole, ma ka hale o Ah Lo, ma Honolulu, i ka po o ka Poalua nei o Paakaula, wahine a David Kekulu.

            Ua hanau ma ka po Poaono la 10 keia mahina, he kaikamahine uimohaha maikai na ka makou hoa'loha Sir. Pio, a me kana wahine aloha nui ma Kao puaua.  O ka makou mahalo no ke kama i hanau i ke au "hooulu lahui o Kalani."

NUHOU O NA AINA AE.

            Kona@, Oct 26- Ke hoohahani la kekahi mau pualikoa ma Ieinena.  Arabia Komohana, kahi e hoalaia mai nei ka hauraele a ano kipikipi no ke Kiaaina o Tureke ma o kona hoohaumia ana i kekahi kaikamahine alii Arabia, a pepehi pu ana hoi i ke keiki alii.

            Ua haawi maka ae kela haole waiwai Vanabila he elima haneri tausani dala no ke kokua ana aku i ke kula ao Kauka o Nu Ioka e hoala hou ia ana.

            Ma kekahi mau mokuaina koho balota Peresidena o Amerika Hui, he nui loa ka haunaele i ala mai, mamuli no ia o ka aumeume ana i na kanaka i kupono ma ia mau wahi.  Ma kekahi mau wahi ua nui ka poino o kekahi poe, ua eha kekahi, make kekahi, a he nui wale aku.  E ake ana kekahi e puka kana moho, a pela no hoi me kekahi.         

            Maluna o kekahi mokuahi i holo mai ai mai Piladelapia noLevapulu, ua hopuia iho la kekahi ohua e kekahi makai kiu Ailiki no kona hana a hao ana e hoopae malu ia kanakolu puolo dinamite (mea hoopahu) ma ke awa o Livapulu.

            Ua ike ia mai nei kekahi hokuhele e kekahi mau Profesa, a ma ka laua ike ana, he ano e maoli no kona ano, he kupanaha loa.

            Ua hoike ia ae kekahi lono, ua hoao mai la na pake e lele kaua mai i na Farani me ka manao e lawe ae i na kiekiena o Sonakuina Suna i lilo ai i na Farani, aka, ua kue ia aku lakou me ka nui i na poino.  No keia hoohoka ia paha o na pake, nolaila, ke kaheawai la na pualikoa pake i hoonohonohoia ma kekahi  mau apana aina iloko o Tonakuina.

            Iloko o keia mahina i hoea aku ai na haole lawe lamaku o ka olelo a ka Haku, Mude a me Sanake ma ka mo kuaina o Nu Ioka, a e hiki pu aku ana no hoi laua no Iowa.

            Ua loaa mai nei kekahi oopu nui ma ka muliwai Aeto Columebia nona ka loa he kanahakumamalima iniha a o ke kaumaha hoi he 26 paona.

            O ka lio kaua o ke Generala Iakekona Papohaku ka puhi olali o ka Hema, ua hoikeikeia mainei ma kekahi Aha Fea ma Melelana.  He 34 makahiki o keia lio, a ke malamaia nei maloko o ka pa kula koa o Virginia.

            Ke awiwi nei na Beritania i ke kukulu ana i ko lakou mau papu ma Adena, Sinagapore a me Honokaona.  O ka nui o na hoolilo ana e manao wale ia nei, oia ma kahi ₤ 1,000,000.  Ua loaa na kauoha mai ke keena kaua a o Beritania e hana ia me ka hikiwawe.

            Ke kauoha pu nei no hoi ke aupuni o Rusia e kukulu hou ia ona mau papu pale a me na wahi hoahu kaua ma na awa kumoku; a ke kapili hou ia nei he mau moku kaua no ka hoopuipui ana aku i kona mau aumoku kaua ma ka Pakipika.  Ke oehuehu mai nei keia mau aupuni o Europa.

            Ua hala aku na Emepera o Geremania i Badena no ka hoolanalana ana, a he mau nanaina oluolu ko laua Aka, ua hoike aku la ke kauka e papa ana ia laua aole e pono e noho mau mawaho aka, e noho maloko o ka hale i ka hapanui o ka manawa, a hiki i ka ano oluolu loa ana mai o ka ea, oiai e hoea koke mai no he mai ikaika ma ka puu ke ole e hoopaa mau ia maloko o ka hale.

            O Hessy Helfman ka nihila i hopuia ai a ahewaia e make ma ka amana, ua pupule mai ne oiai oia e ku ana ma kahi li no kona manawa hope loa.  Ua kii ia aku kana keiki ponoi e li i panai no ka hoopai o kona makuakane.  Mahope iho o keia, ua hoikeia aku la i ka makuahine ka make ana o ke keiki, a ua hehena iho la oia.

            Ua make mai nei ka Duke o Brunswick o Perusia, a ma o kona make ana ua kauohaia ke alo alii e kanikau no 48 la ka loihi, a o na pualikoa a me na makaaianana hoi no 2 mahina.

            Ua loaa ae ke kauoha i na makai o Rusia e hopu aku i na haumana o ke kula nui o Kieff kahi e hoopunanaia nei na hana powa a ka poe nihili, a ua hopuia he hookahi haneri me kanaono a o haumana.  Ua panikuia ae no hoi na ipuka a pau o ua halekula la ma ke kauoha, a hiki aku paha i ka mahina o Ianuari ae nei.

            Oiai kekahi hale keaka i piha i ka poe makaikai no na hana keaka, ua ulu ae la he haunaele mawaena o kekahi mau keiki, a ia wa i uluaoa ae ai na kanaka.  Ia manawa pu no hoi i pa-e ae ai na leo mao a maanei o ka hale e hea ana, Fire them out!" (e kipaku ia laua iwaho.)  Ua lohe kekahi poe i keia leo e hoopuka ana i ke ahi.  a ua manao lakou he ahi io e a ana ma kekahi aoao, molaila, holo aku la lakou me ka puapuahulu nui e hookeke ana no ka puka aku iwaho; ma keia hookeke ana, ua nui ka poe i eha mainoino.  O ka hapanui o ka poe maloko o ua hale la, he wahine, a o ka huina o ka poe a pau he elua tausani a oi aku.

            Ua hoolanaia mai nei ka moku kaua hao kila hou loa Atalanata o ke aupuni o Amerika mai ka pa kapili moku ae o Roach, ma Piladelepia.  He 270 kapuai kona loa, 42 kapuai ka laula, 17 kapuai ka hohonu, a o kona kaumaha he 3000 tona.  O ka ikaika o kona enegini mahu he 3,500 lio, a o ka manaonoa hoi o kona pale kila, he 8 iniha, a ua liiki i keia moku ke holo no 13 mile a oi aku i ka hora.

            NU IOKA, Oct. 24- Ua hoike ae ka nupepa La i kekahi lono noka la 23 o Oct mai Ladana mai:  Ua weheia ke kau haule lau o ka Ahaolelo alii i keia la; a ua heluheluia mai ka haiolelo a ka Moiwahine e ka Haku Lunakanawai Nui.  Ua hoole na Lunamakaainana o Irelani o ka Hale o na Makaainana i ka apono ana aku i ka manao o ke Aupuni, oia hoi, na ka ahaolelo no ka noonoo ana i ka bila, e haawi ana i ka mana koho i kekahi mau makaainana e aku.  O ka manao hoi o ka Aha Kuhina, e kaupalenaia ka noonoo ana i ua bilala, e like me ka mea i hoakakaia ma ka mahele mua o ka haiolelo a ka Moiwahine; aka, ua i ae hoi ka poe Parnellitis, he elua wale no kumu e noonoo ai ka ahaolelo; oia hoi, ka mua, ka liia ana o kela poe i ikeia ka hewa ole, no ka pepehi Maam@; a o ka lua, ka hoopiiia o ke Kakauolelo Cornwall ka Kumu Ao Kanawai Bolton a me kekahi mau luna aupuni e ae o Dabelina, a i pakele aku mai ke karaima i hooiaioia'i ua hewa lakou.

            O ka nui o ka poe i hiki ae ma ka Hoikeike o na mea uwila ma Peladele pia he 30,000.  O na loaa he $100,000 o ka puka he $10,000.

            Ua aa aku o Kale Mikela e hakaka kuikui me Dominica McCaffery iloko o na pule eono, me na mikilima paakiki, a i ole me na lima olohelohe no ma na kulanakauhale a pau o ke ao nei, koe o Nu Olina i no ka pili mai ka $300 a hiki i ka $2,500 o ka aoao hookahi.

            Ua hoolanaia mai nei ma Bath, Maine, kekahi moku nui i kapaia Gilbert G. Royes, nona ka lilo he $125,000.  A oia ka moku nui loa i hoolanaia malaila.

NU IOKA, Oct. 24- Ua hiki mai o Ex-Gov.  Addisons Gibbs o Oregona, a na hoike ae oia, o Kaleponi a me Oregona he mau mokuaina Repubalica ia. 

            NU IOKA, Oct. 24- Ua hoike ae ka nupepa Mail & Express i kekahi lono kuikawa mai Wainetona mai, ua hoopau wale ka aoao Democarata i ka manao ana i na mokuaina ma ka Pacifica.

            OTTAWA, Oct. 24- E hookomo ana ke Aupuni i $140,000 iloko o ka ahaolelo e hiki mai, no ka hoomoe ana i uwea moe moana maweane o Noava Scotia a me Na Mokupuni Sable.

            HANOI, Oct. 24- Ua laweia aku ke koena o na pualikoa pake mamua o Chuhoa.

            LADANA, Oct. 24.- Aole loa i hooikaika aku nei ka Aha Kuhina no kela huakai ma ka muliwai Nile a hiki i Khartoum.  Aole no hoi lakou i waiho mai i ka ninau mamua o ka hoi ana mai o Haku Northbrooke, ke Komisina Beritania Kiekie, oiai oia ma Aigupita i keia wa.

            Ke liuliu la o Gen. Wolsley no kana huakai hele, mai Wady Halfa a i Sarrus.

            PARISA, Oct. 24 -He lono ka i hoikeia ae ma ka nupepa Le Telegraphe, ua nana kee aku o Farani i na kumu a Enelani i manao ai e uwao i keia kaua mawaena o Farani a me Kina.

            LADANA. -Ua loaa mai he kauoha i ka manuwa Rambler, e holo aku no na kai o Kina i keia mahina.

            PAKISA, Oct. 24.- Ua hoea mai na lohe ianei, ke hooikaika la na pake no ka hele aku i Tonquin, a ke kokoke la lakou e hoopuni ia Hunghoa.

            Ua halawai aku o Butler me kekahi heluna o na kane a me na wahine no ka noonoo ana i kekahi mea e pili ana no ke koho Peresidena.

            He lono ka i loaa ae i ka Elele o Kina ma Berelina, e hooiaio ana no ka mea i oleloia no ka lanakila o na pake malalo o Lin Mings Chuan, ma luna o na Farani he 1.800 ka nui ma Tamsui, ma ka la 15 o ka malama i hala.  O na hana a na Farani ua lilo i mea ole ike topido.

            Ua hoikeia ae kekahi lono, he 200 hale i pau i ke ahi ma Carthage, Nu Ioka a o ka huina nui o ke poho o ia pauahi i manao ia, ua hiki aku no ia i ka 100,00 dala a oi, a aohe no hoi he wahi e lawa ai no ka poe i hoopoinoia e ke ahi malaila.

            LADANA, Oct. 21.- O ka Hoku welowelo i loaa mua iho nei ia Prof. Wolf o Heidelberg a me Prof. Copeland o Faelani, ke ike waleia nei ma Alekanederia.  Ua ikeia ma ke ano kino ao, a aohe huelo.

            NU IOKA, Oct. 21st- Ua hoike ae ka nupepa La o Nu Ioka, he lono ku i ka wa mai Papu Wayne Ind., e olelo ana:  Ua uwaia aku o Blaine e ka poe Democarata i keia ahiahi, ua hoole ia aku ka pono o kona kamailio ana mai ma kahi i koho ia e ke komite o na Repubalica.  ua ikeia ke kumu o keia hana i hanaia e na Democarata i mea e hoopau aku ai i ko Blaine manao.

            O ka ikaika o na Democarata he 4, ooo ka oi.  He umi la i hala ae nei, ua hoomakaukau na Repubalica no ko Blaine hiki mai.  Ua hookaawaleia kekahi wahi kiekie o Aveline House i wahi nona e haiolelo ai.  Ma kekahi aoao o keia hotele ke kuea o ka Hale Hookolokolo.  he elua la i hala ae, ua hoike ae na Democarata e malamaia ana he halawai kue ma ia manawa elike me ka mea i hoolahaia no Blaine.  Ua wae ae lakou i kekahi wahi he 40 kapuai ke kaawale mai ka Hale Aveline aku, i wahi no lakou e kuka ai i ko lakou mau manao.

            Ua hoolaha ae na Democarata e hoohanohanoia ana ka lakou halawai e Hendricks a me Senate Bayard, aka ua haule ia manaolana ana oiai, aole laua i hiki mai.  Ua hoikeike waleia'e no ko laua mau inoa i mea e piha ai ko lakou halehawai.

            A ua hoike pu ae no hoi ua nupepa la:  I ko Blaine hiki ana aku i ke kulanakauhale, he mea e ka piha.  He 25,000 kanaka ma na alanui a ma na huakai.  Ua kia ia aku la ke kaa o Blaine a e holo ana mawaena o na leo huro no elua moke ka loihi a hiki i ka hotele.  Ia Blaine i hoomaka ae e kamailio, ua ikeia aku kona mau helehelena e hoike mai ana i kona mau manao kaumaha.  Ua kali iki oia no umi minute, a ma ia hope iho, kamailio 'ku la oia imua o ke anaina no eha manawa, a i kela a me keia manawa ana e kamailio ai, e uwauwa mau ia aku ana oia.  ua pono ole ko Blaine manao no kona hookokoke ana aku ma kahi o ka poe Democarata e halawai ana, aka, ua haule hope ia, manao ona.  "E nana aku kakou," wahi a Blaine, "no wai la keia piha?"  Kau aku la oia maluna o ke kaa a holo aku la ma kekahi wahi kaawale; ua uhaiia oia e ka hapa nui o keia piha kanaka, ole i oi aku mamua o 1,200 poe i koe iho e hoopuni ana i na Democarata.  Ku ae la o Blaine iluna o ka pahu o ke kaa a haiolelo aku la e hiki ke loheia e na kanaka he 15,000.  Ma na hiohiona i ikeia ma ka hotele, ka mea nana i kono ikaika mai iaia, e haawi aku oia i kekahi o na haiolelo ikaika loa.

            CAIRO, Oct. 19- Ua hiki mai ma Dongola hoomoana mai o El Mahdi.  ua hoike mai oia he nui ka pilikia mawae no o na pualikoa o El. Mahdi, mamuli o ka pahola ana ae o kekahi mai ikaika.

            Ma Halehaku, Hamakualoa, Maui, ua hanau mai na Mr. a me Mrs. Kahaikupuna, he kaikamahine mohaha mai kai.

Ka Huakai Hoolewa.

            Ua malamaia ka huakai hoolewa hope loa o ka Mea Kiekie ke Kama Alii wahine Bernice Pauahi Bihopa ma ka la Sabati Novemaba 2, a ma ka hora 2 hoi a oi iki i kaukoo aku ai ka buakai hoolewa no ka Hina Kupapau o Maunaala.  Ma ke kakahiaka nui o ia la ua hoike mai na lani i ka molaelae, ua kalae na kuahiwi, aohe wahi hoailona o na kuluwai ua, ua paa na kiowai o Kulanihakoi, aohe paki wai a ke kehau.  Ua @ mai la na kukuna malamalama o ka la iaia e pii malie ae ana mawaena o na huina aouli a pahola mai la i kona malamala maluna o ke kulanakauhale alii, a poha ae la kona nani mao a maanei me ka laelae, a ua puehu ole hoi na alanui ma o na paka-ua i hoopulu iho ma na la mamua iho.  A me he la o hoike mai ana na nona o ia la, he uka na nui na ke aloha a lawe a ae no kona home moe kau a kau.  I na hora o ke awakea e nee mua ana a e kaahele ana ma ko lakou ala poai iho me ka awiwi, ua ikeia aku la ka halo'alo'a o na huina alanui i na kane, na wahine, a me na keiki i kahikoia me na kahiko o ke ka nikau.  Ma na wahi a pau ua ikeia 'ku la na kanaka o na lahui like ole e kau koo ae ana no Keoua Hale, ma alanui Ema.  Ma ka hora 1 o ka auina la ua akoakoa ae la na pualikoa hele wawae, na kaua lio, a me na puali o ka Oihana Kinai Ahi ma ke kahua hoonohonoho o ka huakai a me na wahine e ku laina ana me na hiona o ka walohia.  I ka manawa e malamaia ana ka oihana haipule, aole loa i hoonaloia na nanaina kumakena o ka poe mawaho e ku ana oiai lakou e u ana, a e uwe ana, a kupinai ae la ko lakou mau leo hanehane o ka paumako ma na paia o Keoua Hale e ku kilakila ana imua o lakou. oiai na kahakahana kanikau i owiliia ma na pou a me na ipuka pa, a o na kahili hoi e luhe ana, e hoike mai ana i ke anoano a ilihia o ka mea i make, a aole hoi keia mau hiohiona no na anai na hauoli ka poe ola.  Ma kela a ma keia aoao o ka puka komo e ku laina ana na koa kaua lio; ma kekahi aoao o ke alanui Ema e ku laina ana he haneri a oi mau wahine; a makai mai o keia mau wahine e ku laina ana no hoi na pualikoa a me kekahi poe e ae a hiki i ka hookee loa ana ae mao o ke alanui Beritania.  Ma na kapa alanui e kupipi ana na makaikai o na lahui like ole, he nui loa, a e kau ana na maka no ka ike hope aku i ka ukana nui o ka la.

            I ka wa o ke anaina haipule, ua hoopihaia ae ka hale e na kanaka.  Malala pu ke Alii ka Moi a me ka Moiwahine, ke Kama Aliiwahine Likelike, ke alii opio Kaiulani; ka Mea Hanohano Kiaaina Dominis; ke 'lii Ake; na Kuhi na Kipukona, Kapena, a me Kulikal ka Lunakanawai Kiekie, a me na Kanike la o na aiua e; a mahope iho ua hoe mai la ke kane wahine make Chas. R. Bihopa a noho iho la ma ka noho ma ke poo o ka pahu kupapau, a kani mai la ka ogana.  Ua uhi ia ka pahu me ka veleveta eleele, a e hoopuni ia ana o na pua i hana maiau ia.  Ua hoomakana hana haipule ma o ke mele ana mai o ka papa himeni o Kawaiahao i kokua pu ia hoi e Mr. Wray Taylor ma ka ogana.  Ua mele ia mai @ ka malie a ilihia no hoi, a ua hoohaniniia na wai maka o ka poe a pau malaila.  I ka pau ana o keia, ua ku mai la ka Rev. H. H. Paleka a heluhelu mai la i kekahi mau pauku e pili ana no ia anaina kumakena ma ka olelo Hawaii me ka ee hia; a panai mai la me ka pule ma ka olelo haole.  Ua meleia mai la e ka papa himeni o Kaukeano ke mele --me ke anoano, a o ka hookuu ana ia o ke anaina haipule.  Ia wa no i paneeia aku ai ka pahu kupapu maluna o kekahi holopapa me na huila me ka malie mailoko aku o ka hale no ke kaa kupapau i ukaliia e na paa kahili.  I ka wa i oili aku ai ka pahu mailoko aku o ka hale; ia wa no i kupinai ae ai na leo uwe o ke kumakena, a wawalo ae la ka lewa i ka pihe.

            I ka makaukau ana o na mea a pau, ua nee malie aku la ka huakai i hoonohonohoia e like me ke kuhikuhi.

            Ua aneane paha e hala ka hapalua hora o ka nee ana o ka huakai, a kaalo ma o ke alanui Nuuanu; a pii aku la ka huakai me ka malie, oiai na leo wa lohia kumakena o na ohe e haehae ana i ka lewa, a e hoike ana hoi i na pua a Kamehameha i hala e aku, eia ka muli, ka panina hope o na Kamehameha.  I ka huakai e pii ana, ua hoike mai la na hiona o na waihooluu like ole o ka huakai, oiai na materia waihooluu e oiliili mai ana ke keokeo i awiliia me ka eleele, ke polu a me ka ulaula, a he nui wale aku; a me he la he mau kinohinohi anuenue e kapio ae ana ma ka lewa.

            I ke kau pono ana o ka pahu ma kona wahi, a o ka poe a pau ma ko lakou mau wahi iho, ua ku mai la ka Rev. H. H. Pareka e pule, a mahope iho o ia, ua ku mai la ka papa himeni o Kawaiahao a mele mai la i ka himeni o "Rock o Ages," o keia no kekahi o na himeni punahele a i mele mau ia e ka mea i make.  Mahope iho o ka pau ana o ia, ua haiia he mau olelo hoalohaloha mai ka makua Pareka mai a hiki wale i ka hookuu ana o ke anaina haipule..

            O na hiona o ka hoolewa ma ia la, aole loa e hiki ke kapaeia ae na hoomanao ana i ka mea i make mai na maka ae o ka poe a pau i ikemaka i kana hana lokomaikai a manawalea wale; ma na maka e haloiloi mai ana na waimaka; ma ka hiohiona hoi o ka aina, e kiei iho ana ka pali o Nuuanu, a e kupinai ana hoi na kualono, a e pa-e ana na leo hanehane kumakena o na lau makani e pa ana, e ha-lo iho ana o Puoi na, a mamua pono hoi o ka hale kupapau, e waiho kahela aku ana ke kulanakauhale Alii, e ku kulakila aku ana o Keoua Hale, a e ani aku ana hoi kona mau lepa eleele, a o ka moana hoi, e pii ana iluna a i lalo, he hamumu anoano o ke kumakena, a nape malie iho la.  Hala! Mae!! Maha!!! Maha ia pua hope a Kamehameha!!!!

            Ua piha na alanui i ka poe hoolewa a me ka poe makaikai, a ma ka hoomaopopo ana i ka nui o ka poe i komo iloko o ka huakai hoolewa a me ka poe makaikai, me he la aia mawaena o 8 a me o tausani a oi.  Ma ka hoonohonoho ana hoi o ka huakai, aole i like loa me na Papa @ @ i hoolaha mua ia.  Aole he @ a poino i  ikeia ma ia la, ua maikai a ua maluhia pu.

            Maluna o ka pahu kupapau, ua kakauia na huaolelo Beritania maluna o kekahi papa dala penei:

The Honorable Bernice Pauahi Bishop, daughter of the Chief A. Paki and L, Konia, a nd wife of the Honrable Chas. R. Bishop Born December 19th, 1831 Died October 16th, 1884.

            Ua unuhi ia, Ka Mea Hanoho Bernice Pauahi Bihopa kaikamahine a na Alii A.Paki a me L. Konia, a wahine a ka mea Hanohano Charles R. Bihopa Hanauia i Dekemaba 19, 1831 make Okatoba 16, 1884.

Ka Palapala Hooilina a Ho. Mrs. B. Pauahi Bihopa.

            Ma ke kakahiaka po ka Poakahi nei, i waiho ia ae ai e na Luna Hooko Kauoha Hon. C.R. Bihopa a me S.M. Damon, ka Palapala Hooilina a ke'lii Pauahi, no ka hooiaio ana.  Ua hiki aku ka huina o na waiwai paa i ka $300,000 a o na waiwai lewa i ke $75,000.  Eia iho ka nui o na hooilina:  Chas. R. Bihopa, Moiwahine Emma, ke Alii Liliuokalani, Mrs. W.F.Allen, ke Kama Aliiwahine Kaiulani, Bernice Bihopa Dunham, na kula o Kawaiahao, ke kula ohana o Kawaiahao no na kaikamahine, Mrs. A. Haalelea, Mrs. Antone Rosa, Mrs. Keomailani Taylor, Mrs. Nanacy Eliis, Mrs. Caroline Bush, Bernice Parke, Bernice Bates, Bernice Barnard, Annie Pauahi Cleghorn, Lilah Bernice Wodehouse, Pauahi Judd, Mrs. Sarah Parmenter, Mrs. Emma Barnard Kaliakuakoi, Kelaohapauole, Kapoli Kamakau, Kapaa, Auhea, Kuaiwa, Kakaole, Kaluna, Hoopii, Naiapaakai, Hoika, Lola K. Bush, S.M. Damon, H.H. Paleka, Kauliku, Kauliko, Kahakuakoi, Kealohapauole, Kulanui o Iolani, Kulanui o Sana Alabani, ka halepule Sana Anaru, Mary B. Collins, Maggie Wynn.

            Ua koho ia o C.R.Bihopa, S.M. Damon, C.M. Haida, C.M Cooke, a me W.O Kamika, i mau Kahu no kekahi kula e kukulu ia aku ana ma ka inoa, Kula o Kamehameha.

            O keia mau inoa a pau malalo iho, oia na inoa a pau a ke 'lii Pauahi i kapa aku ai ma o kona inoa la, oia keia:  E Bernice Bishop Dunham, hoahanau o C.R. Bihopa e noho la ma San. Joaquin Co., Kaleponi; Bernice Parke, kaikamahine a ka Hamuku mua Paka; Bernice Bishop Barnard, kaikamahine a ke kakauolelo o ka Aha Kiekie i ma ke; Bernice Bates; Annie Pauahi Cleghourn; Lilah Bernice Wodehouse, kaikamahine a ke Komisina Beritania; a me Pauahi Judd, kaikamahine a ka Puuku o ka Moi.  O keia ae la na inoa o Pauahi e noho nei a ua hhawiia aku ia lakou pakahi he 200 dala; huina o na dalal ia lakou a pau, he 1,400.

            Eia na inoa o kekahi poe i hoiiliia a me ko lakou mau haawina pakah:  Ia Mrs. W.F. Alani, Mrs. Amoe Haalelea Mrs. Antone Rosa, Mrs. Nancy Ellis, he 200 pakahi-- Mrs. Caoline Bush Mrs. S. Parmenter, Mrs. Keomailani Taylor, a me Mrs. Emma Barnard, he $500 pakahi. -Ika hooilina Moi Liliunuokalani na aupuaa o Lumahai ma Kauai, a me Kealia ma Hawaii, i kona wa e ola ana.  -Ia Kealohapauole a me kana wahine, he $30 uku mau no ka mahina a pau ko laua ola; a i a laua a me ko laua mau hooilina he apana aina i ikeia ma ka inoa Mauna Kamala e waiho la ma Kapalama, Honolulu, i ka wa ola, a e hoi hou no ka waiwai ke make lakou me ka hooilina ole.  -Mrs. Kapoli Kawakau, $40 no ka mahina, Keia (w) me Kakaahiki (w).  $30 pakahi no ka mahina a pau ke ola.  Kapaa, he aina, (e paa nei no ia ia,) e noho oia a pau kona ola -Auhea, he aina nona e noho ai i kona wa ola.  Moiwahine Ema, ka waiwai o Ruta Keelikolani i make ma alanui Ema, a i ikeia ma ka inoa Kaakopua, a me ka lokoi'a ma Kawa, Honolulu, i kona wa ola.-Halepule o Kawaiahao, $5,000.  Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao $5,000.

            Ia C.R. Bihopa he mau aina a mau holoholona ma Molokai, a me na waiwai ma Waikiki no ka wa ola. - Bihopa S.C. Damon, Hyke, Cooke a me W. O. Smith, he mau kahu malama waiwai a hooponopono i ke kukulu ana i kekahi kula i kapaia Kamehameha.

            Ia Mrs. Allen, ma kahi o ka hooilina i hoikiea $1,ooo.  -Moiwahine Ema. wahi noho ma Kaakopua a me Laimi ma ke alanui Nuuanu no kona wa ol.  Bihopa na aina Waialae-nui Waialae iki Maunaala, a me kahi noho ma alanui Ema.  -Kuaiwa me Kaakaole, wahi noho ma Wailuakio, Kapalama , Honolulu no ka wa ole.  Kulana a me Hoopii (w), wahi noho ma alanui Liliha no ka wa ole.  - Naiapaakai a me kana wahine, hookahi eka aina ma Kauluwela, Honolulu, no ka wa ola L.K. Bush, $300 no ka makahiki no kona mau pono kino a me ka hoomaemae ana; i ka wa kanaka makua $1,00 no kona mau pono ponoi iho.  -Bernice B. Barnard ma kahi o kona mau haawina i hoikeia maluna, e like me ko L.K. Bush.  Sam'l C. Damon ke ahupuaa ao Moanalua nona a mau loa.  Kaleleku (k,) Kaoliko (k,) na kauwa a ka mea i make, he $20 pokahi no ka mahina.  - Kealohapauole a me kana wahine ma kahi o na mea i hoike ia ae la maluna, ka aina o Hanahano, ma Ewa, no ko laua wa ola.  -Kula Nui-o Iolani, $2,000.  Kula Virigine Bihopa, $2,000.  -Halepule Bihopa, $2,000.  Ia Kaiulani, ka aina o Kane wai maWaikiki, no ka wa ole.  -Rev.H.H. Pareka, $500.

            Ia Liliuokalani ka aina ma Kaala e pili pu la me Waialae-nui no ka wa ola.  Ia Kapaa he aina ma Honolulu nei no kona wa ola.  -Ia Auheama kahi o ko na haawina i hoikeia maluna, he apana aina ma Alanui Rikeke no kona wa ola.

NA HOOLAHA KUMAU

KAKELA & KUKE, E laa na pahiolo, koi hole, hamale, koi nui a me liilii, kila, wili puaa, rula, apuapu, kii o na ano a pau, kala kaa, hao hoopaa puka.

Pohaku hoana, kepa, lei ilio, kaula hao ilio, pahi, upa, pahi, umiumi, kalapu, kope hulu, pulpulu, oepa kalakala, lina hao, ami, keehi, a me ko KAULA OPU.

Palau o na ano a pau, Oo, ho, kopala, pe, kipikua, hao kope, au ho a pela aku, kua bipi, lei bipi, kaula hao bipi, uwea pa, uwea keleawe, hao pili piula, kaa palala, ipuhao, ipu ti PA-PALAI, MAKAU ME KE AHO.

Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula kuaina, hu'akai, ehi wawae, hulu pena, a pela aku.

Pena wali, kini nui a me liilii o na ano a pau, me ka pepa kuhikuhi, pena keokeo, aila pena, aila hoomaloo, vaniki kaa, a me vaniki moe, PENA HOOMALOO a me aniani hale AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO ILI, AILA KAA, INIKA KAMAA.

PAUDA, KUKAEPELE, KIANA PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA ANO HE NUI A LEHULEHU.

LOLE MAKEPONO E laa na AHINAHINA, KALAKOA, KEOKEO, LEPONALO, HULUMANU, UWE-WAHINE, KUI HUMUHUMU, A ME KA LOPI.

Ke Kuike e loaa no ia ma kahi o Kakela & Kuke!

NA MEA PIULA,

Mikini Humuhumu

Mokini a WHEELER  a me WILSON MIKINI A LWILCOX ME GIBBS NA MIKINI A REMINGTON.

He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNE, LAAU HOOMAEMAE KOKO LAAU HOOPAU NAIO, LAAU KUNU, PENIKILA HUAALE PAAKAI, LAAU HOOPAA HI, A Me na Laau Hamo, a Pela 'ku.

Kakela me Kuke.

NA HOOLAHA KUMAU.

J.T. WATERHOUSE (W@)

HALEKUAI KUKAA NUI ME LIII.

            Ua piha pono me na waiwai makamae hewa ai oa maka i ka nui o ka lakoba.

Hoaha no la hoi la MALAILA Na Apa Kilika o na ano a pau, Pahoehoe o na ano a pau, Alapia o na ano a pau, Huluhipa o na ano a pau, Na huluhulu holoku, Na Keokeo Paina, Lilina lau puu. W@, Leponaia, Lainaka@, Ahina pelekane, Na Kihei o na ano a pau, Na Koloka o na wahine, Na Kihei Huluhulu, Na Kalakoa o na ano a pau, Na Kihei uhi moe, Na Koloka o na wahine, Na uhi Kihika, Na uhi Alapia, Na Hainaka @!

Eia hou.

HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE O NA KANE A ME NA KAMALII.

Na Apa paina maikai loa, Polu manoanoa a lahilahi.  Huluhulu manoanoa a lihilahi, Na Apa huluhulu a pahee, Na paa lole huluhulu, kane kamalii, Na Pililakeke loloa a pokopoko,

Na Palule kaula o na ano a pau, Na Palule keokeo, Na Palule kalakoa, Na Paleili.

Na Papale wahine i kinohinohua me na pua me na hulu nani, a he heluna nui o na kane a me na kamalii o na ano a pau.

HE HELUNA NUI O NA KAMAA.

Na Kamaa bati, Na Kamaa pihi, Na Kamaa buka, Na Kamaa laholio, Na Kamaa weleweka.

HE HELUNA NUI O NA NOHO LIO MAIWA.

Na Noho Italia, Noho pulu mamua, a mahope o kela a me keia ano.  NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.

Na Aila honua helu 1 he aiai me he wai.  Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva, Aila inu, Aila lauoho, Waialu maikai.

NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.

Keokeo, Eleele, Polu, Melemele, &c., &c., &c., &c.

Ina iho Ina iho.

Na ipuhao, na ipu ii, Na koi nui a liilii, Na pahi nui a liilii, Na pahi olo, p@, Na pahi ole @, Na taba nui a liilii, Pakeke nui a liilii, Na lako kamana, Na lako amala, Na kamaa lio, Na moe hao, Na pela uwea.

NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI.

Na lako pa, Pa nui a iilii, Na bola, Na kiaha aniani, Na aniani kilohi, Na ipukukui o na ane a pau.

HE HELUNA MA MEA AI.

Palena poepoe, Palena poepoe palupalu, Palena hinaka, Palaoa o na ano o pau.  Na kamano maikai loa ma ka paha, Na kamano maikai loa ma ka paha, Na kamano tini, Paakai o Livapulu, Paakai inu, Paakai hu, Mauu Kaleponi, palani ai a ka bio.

He heluna nui o keia mau waiwai @ ko'u mau halekuai aole i pau i ka hualia aku na oukou no e hele mai a kilohi no oukou.  Ua waeia keia mau waiwai me ka malau, ma Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka poao a me ka pomaikai o na kanaka Hawaii me na kauoha mai na mokupuni  e hoolea'a no ka @ loa.

J.T. WATERHOUSE (@)