Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 46, 15 November 1884 — Page 2
| This text was transcribed by: | Francene H Aarona |
| This work is dedicated to: | To those who remember the news from the papers of the past |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
---
No ka Makahiki.....$2.00
No Eono Mahina.....1.00.
---KUIKE KA RULA.---
Poaono.....Novemaba 15 1884.
E hana.
Ua paiapai pinepine keia pepa i kona poe heluhelu e lawelawe i ka oihana mahiai. Ke manao nei no hoi makou aole i nele ka waiwai o ko makou paipai ana ma keia mea. Ma na apana kuaaina o kakou ke mahi nei kekahi poe i ka raiki no lakou iho. He mahi kope hoi ka kekahi poe ma na Kona o Hawaii, a ke mahi nei no hoi kekahi poe ma Kohala.
O kekahi o na makemake ui o keia pepa o ka ike i ka lahui Hawaii he la hui mahiai; no ka mea o ka hana kupono no ia o keia mau moku, a he hana no hoi ia e maona ai o loko o ke kanaka, a e loko kupono ai no hoi owaho o kona kino. O na lahui mahiai na lahui ola pomaikai me ka maluhia, a he ake mau ko keia pepa e loaa ia mau pono i keia lahuikanaka.
O na hana mahiai nui, aole hiki i ka lehulehu, no ka mea me ka nui o ke dala e hiki ai. Aka, aia ma na oihana mahiai liilii o kela a me keia ano ka pomaikai o ka lehulehu. O ka maia kekahi mea i kupono ke mahi ia e kanaka Hawaii, a e loaa no ka poe nana e kuai iwaena o na haole kalepa mawaena o Honolulu nei a me Kaleponi. E nana i ka mala maia a Manele ma ke awawa o Nuuanu.
O ka laau silika kekahi mea kupono ke kanuia ma Hawaii nei. A mailoko mai olaila e loaa ai na lole silika nani loa, a he kiekie loa no hoi ke kumukuai. He laau ulu loa ke silika ma Hawaii nei, a o kona lau oia ka ai a ke enuhe nana e milo ka lopi silika, a mailoko mai o na lopi i hanaia ai na lole nani a waiwai no hoi. Ina e kanu nui ia ka waiwai no hoi. Ina e kanu nui ia ka laau silika ma na kulanakauhale o Hawaii nei, e loaa no ia kumu hoowaiwai i ka lehulehu.
O ka Pia kekahi kumu loaa ke kanu ia e ko makou poe heluhelu ma ko lakou mau kuleana aina. He waiwai kupono keia no ka lawe ana i na aina nui e kuai ai. Ua hoao mua ia no hoi ka Pia maanei a ua ikeia he mea ulu pono keia ma Hawaii nei. Ua ike pono no hoi ko Hawaii nei lahui i ke ano o ka mahi ana o ka Pia.
O ka Aila kekahi mea ulu ikaika loa ma keia paeaina, a he kumu loaa no ia ke mahi pono ia; he mea kanu i makemakeia ma na aina e.
O ka Pulupulu no hoi kekahi laau ulu maikai ma ke one o keia aina, a he nui no ka poe i ike i ka pomaikai ma ke kanu Pulupulu iloko o na maka hiki i hala, mamuli o na paipai ana a me na kokua ana a H. H. Wini, iloko o na kolamu o keia pepa. O ka lopi o na Pulupulu Hawaii, he maikai a he paa. He mea pono ke hoala hou ia ke kanu Pulupulu.
O keia mau mea ulu a pau, he mea e pomaikai ai ka poe hana ke mahi ia. Aole nae he pomaikai ke kanu kakaikahi ia keia mau mea. Aia a lehulehu ka poe kanu alaila, pono. A ina no hoi e hoomakua ia keia mau hana e kekahi poe waiwai, he kokua nui ia. O ke aupuni ka makua kupono loa nana e kokua keia mau hana e waiwai ai ka aina. Aole nae paha ana ia lakou ae nei, no ka mea aia ko lakou manao maluna o na huakai i na aina pegana, me na holoholona makaikai, a me na Mookuauhau o ka poe i make me na mea ano like. He nui wale na dala i o a ianei, aohe mea e waiwai ai. Aka, o na hana e hoohua mai ai i ke ola o ka lehulehu, a e ola ai hoi na iwi maloo o Hawaii ponoi, nawai auanei la e hoala ia mau hana ?
Aka, ina e nele na kokua na a ke Aupuni a me na mea e ae, e pono i ko makou poe heluhelu ke imi i kekahi mea kanu kupono loa no ka aina, a he kupono loa no hoi ke kuaiia aku, a e mahiai aku i ka aina a ohi mai i ka hua.
---
Ke Aloha i ka lahui.
O ka mea i makee i ka pono o ka lahui, a imi i na mea e holomua ai kekahi mau hana maikai, e mau ai ka ma luhia a me ke kuokoa, oia ka mea i aloha i ka lahui. Ma na hana a ke kanaka e ike ia ai kona aloha lahui - a o ia aloha ana i ka lahui, o ke aloha ana no ia i ka aina. He mea na ko kakou mau noonoo e hiki ai ke hoomanao i kekahi mau hana aloha aina, aloha lahui, a loha i na hana pono a kekahi o na alii hanau o ka aina i hala mua i ka make, a he mea hiki ole no hoi ke kapae ae i na hoomanao ana no ia mau hana, o ai ke ku mai nei imua o ka lehulehu a hoike mai, he kia hoomanao lakou e hoomanao mau ia ai ka inoa Aka, aole no ka hanohano o ka inoa ke kumu o ia mau hana, aka, no ka makee wale no i ka pono a me ka holomua o ka lahui. Aole he mea hiki ke hoopoina ia na hana aloha a ka Moi Lunalilo i hala aku, ua haawi oia i kana mau ha na aloha iwaena o ka lahui, no ka pono ka pomaikai, a no ka noho ʻ na maluhia a kuokoa a ka lahui, a oiai oia i hala aku la, ua waiho iho oia he puu dala mahuahua no ke kokua ana i kona lahui ilihune ma ke kukulu ana i home no lakou, a ke ku nei ia home ma ke awawa o Pauoa me ke kilakila, ahe kia hoomano hoi no kona aloha lahui; a malalo hoi o kona malu ke luakaha nei na kanikoo kama ole o kona lahui po noi. Ma keia hana aloha, ua hoopili paa ia ke aloha o ka lahui nona.
A oiai ua ukali pu aku ke kama alii wahine Pauahi ma ia la hookahi, ua loaa hou i ka lahui na haawina o ke aloha paa iloko o ko lakou mau puuwai make alii. Aka o na kaumaha me na luuluu ua hoonaloia aku, oiai ua waiho iho oia he mau haawina manawalea, a oia kona haawi ana i puu dala no ke kukulu ana i wahi hoonaauao no na opiopio ilihune, a makua ole. E like me ka Lunalilo hana aloha i ka lahui ilihune ma ke kukulu ana i home no lakou, pela no ka Pauahi mau hana aloha.
Nolaila, he mea nani imua o ka lahui ka hooholomua ana i ke kulana o ka aina, oiai na haawina aloha i manawalea ia mai, a oiai no hoi ka wa no kakou e Hawaii ilihune, a e Hawaii makua ole. Eia keia wahi hoonaauao hou ou. E lawe i na hana aloha e ka lahui. A malama i kia hoomanao no kou mau la kanikoo.
---
[ KAKAUIA NO KE KUOKOA. ]
He mea haohao ia makou i ka hoomaopopo iho i ka hooko ole ia o na hana o ke aupuni mai ka wa a ka Ahaolelo i hooholo ai i na haawina no ia mea a hiki mai i keia mau la. Eia na hana he nui a ke Aupuni ke waiho hemahema nei, aole he lawelawe ia i mea e pono ai ka lehulehu a e holomua ai na hana e hoopomaikai ai i ka aina a e hooulu ae ai i na loaa o ke Aupuni. Ua nolu iho makou i ke kumu o keia hoopalaleha a palaka o na Kuhina i na kauoha a ka Ahaolelo, i kahi pono iki hoi a kela me keia hoa o ka Ahaolelo i hooikaika pu ai no ka pono o kela a me keia apana,---no na makaainana hoi o ke kulanakauhale a me na kuaaina. Eia ke waiho nei na paipu wai i hoolakoia e ke kau mua aku, a o ka hoomoe wale iho no ka hana i koe, aka, o ia mau waiho wale iho no nae, a e lilo aku ana paha auanei keia waiwai i hoolilo nui ia ai na dala o ke aupuni i mea ole mamuli o ka hemahema o na noonoo ana a keia Aha Kuhina. He mea nui keia, ka hoomaopopo ana i ka pono wai o ka lehulehu e noho ana ma keia kulanakauhale oiai ua ike no kakou i na makahiki i hala he nui na pilikia i loohia i ke kulanakauhale nei mamuli o ka nele i ka wai ke hiki mai na malama ua ole. I ko makou hoomaopopo iho aole ka eli a me ka hoomoe ana i na paipu wai he hana ponihihi e hookaulua ai a e hookui ai i na noonoo ana o ka poe ia lakou ia hana. Ua hoolako mua ia ke kumu hana e kekahi mea e ae, a o kahi hana i koe he uuku wale no, a pela makou i haohao ai i keia waiho pu o keia hana nui a ke Aupuni, he hana hoi e hoomakaukau ana no ke ola o na kanaka he lehulehu wale, a e pale aku ai i na pilikia ke hiki mai ka wa nele. O kekahi kumu ola nui keia o ke kanaka, o ka wai, a o kekahi kumu hoopilikia nui no hoi keia ke malama pono ole ia. Eia hoi kekahi mea a makou e hoomaopopo nei; eia na alanui, na uwapo, a me na alahaka, ke waiho malie nei. Me ka pakiko loa ke aupuni e hooko nei i na kauoha no keia mau hana no ka pono o ka lehulehu. Iloko o na kau a me na au i hala o keia mau hana na mea a na makaainana e hoopii mau ana ma o ko lakou mau Lunamakaainana. Ua ike ia o ka maikai o na alanui a me na uwapo ka mea e holopono ai na hana a ka poe hana,---ka poe imi loaa nana e hoopomaikai aku a e kokua ana i ke Aupuni. Mai mua mai o keia kau a hiki i keia wa, he uuku loa na wahi hana i hanaia ke hoohalike ia me kanui o na hana i kupono e hana ia. Malalo o ke kumu hea, a ma ke alakai hea la na hookele aupuni e kunana nei i keia mau hana no ka pono o na mea a pau o ka aina holookoa ? Ke lawe nei na lilo i kela me keia manawa no ka uku ana i na luna alanui me ka hiki ole ia lakou ke hooko aku i na hana a lakou i ike ai he kupono maoli no e hana ia i keia wa, a ua makaukau mau no hoi na luna alanui e hoohana aku ke loaa aku ka paipaiia a me ke kauoha. Iloko o ke kau mamua aku o keia he nui na hana o keia ano i hoohanaia a o ia pomaikai i loaa aku i ka lehulehu, he mea okoa ke kanaka nana ia hookele ana, a o ia wahi pono ka i loaa ʻ ku, a me he la, ina e like me ka lakou nei malama ana i na kauoha, aole loa e hooko iki ia na hana he lehulehu i hana ia mai Hawaii a Niihau. O na uwapo ano nui i ike ole ia mamua aku a ma keia hope mai nei hoi a me na uwapo liilii he lehulehu wale ua paa mua aku, a o ka lakou nei hoi aia wale no paha ma ka waha e hoohana ia aku ai, aka, ma ka oiaio ke hoole nei makou aole. Nolaila, hookahi wale no kumu nui e kaohi nei i ka hooko ia o na hana, na alanui, na alahaka, na uwapo, a me na hale oihana o kela me keia ano, oia hoi ka nele io o ke aupuni i ke dala e hookele aku ai i na hana e pono a e holomua ai ka aina. Me he la o na wahi loaa a ke aupuni, e komo nei ma kona Waihona mai na auhau kuwaho a me na auhau kuloko, ua pau aku no ka hapanui o ia mau dala no ka uku ana i na luna aupuni, a o kahi koena ke mauna wale ia nei no ma na hana kupono ole ke hoohana ia i ka wa uuku o ka loaa o ke aupuni, e like hoi me na hanai ahuhu o ka mookuauhau alii, na hoolilo ana no ka hoouna ana i na elele i na aina e, e like me ka huakai a Alekanedero laua o Aholo i hele aku nei ma Wasinetona, me ka Kalaka, ia hanai a Kipikona, i holo ai ma ke ano Komisina i na mokuaina liilii o ka Hema aku nei o kakou, a pela aku. Ina o na tausani dala e hoolilo waiwai ole ia nei, ma keia mau ano, e hookoe ia no na hana maoli o ka aina nei, alaila, he noonoo maikai a naauao ana ia, a he mea no hoi a kakou e mahalo aku ai. He mea hiki no na hana hookelakela i ka wa kupono, a ma na hana kupono e ike ia ai he pomaikai ko ka lahui ma ia hana, aka, o keia mau hana e hoohana ia nei, he hiki no ke waiho ia a he wa kupono, a he oi aku ka nani o na wahi loaa ke hoolilo ia no ka pono o na hana e ulu ae ai ka waiwai o ka aina, ka mea hoi nana e hoopiha aku na loaa o ke Aupuni. Mamuli o keia mau hookele hawawa, ua nele ka waihona i na dala e lawa ai na kuloko kupono maoli e hoohana ia mamua o na hana e ae a pau o ke Aupuni. O ka nele o ke Aupuni, aole he nele maoli, o keia iho la ke kumu i nele ai. A oiai ina he ike keia Aha Kuhina i ka lawa kupono ole i na dala e hiki ai ke hooko i na hana a pau, o ka hana kupono a ka poe naauao o ka pakiko i na hoolilo ma na hana hiki ole ke hoomoe a e waiho a ka wa nui o ka loaa e hoohana aku ai i na hana hoohanohano wale iho no me ka waiwai ole. Heaha no la hoi ke ano o keia Aha Kuhina ?
---
KELA ME KEIA.
Ua loaa mai ia makou kekahi leta mai kekahi o na ohua o ka mokuahi Malulani i kana huakai mua aku nei no na awa o Maui a me Hawaii, a penei na mea i hoikeia ma ua leta la : Ua haalele aku keia mokuahi i ka uwaipo o Honolulu ma ka hora 4:10 ahiahi Poakahi, kaalo ma ka lae o Kalaau, aole nae i maopopo ka manawa, malaila, ua hoopaaia mai la ka holo o ka moku Ua nune ae la na ohua no keia paa ana o ka holo, a ma ia hope iho ua hoikeia mai la ka lohe i na ohua, ua wela loa na hao hoohana o ka mahu, nolaila, aole hiki ke hooholo loa ia no ka hopohopoia o poino na mea hana oiai, aole i maa na hao i ka wela o ke ahi. No 15 paha minute ka hoolai ana iho o ua Kaupu aukai la, ua niau hou aku la, a e aneane ae ana e kani ka hora 7, kaa hope ae la ka lae o Kalaau, a ku aku la i Maalaea ma ka hora 12. Haalele ia Maalaea a ku ma Kawaihae i ka hora 6 a oi o ke kakahiaka Poalua. Malaila i holo aku ai ka Moi ma kona waapa no Kawaihae, i ukaliia e ka lunakanawai G. W. Hoapili, a me ka Hon. D. H. Nahinu ; noho ke Alii ilaila a hoi mai na ukali i holo pu aku ai no ka moku. Haalele ia Kawaihae a ku ma Kailua i ka hora 10. He holo keia moku hou, a he oluolu ke kapena a me na aliimoku. Pela iho la kahi moolelo pokole e pili ana no keia huakai mua loa a keia mahimahi hou o na Kona.
Ua loaa mai ia makou he wahi mea hou mai ko makou makamaka P Puhalahua mai o Kumunui, Kaupo, Maui mai penei : Ua hiki kino mai ko makou lunamakai i Kaupo nei, no ka lawe ana aku ia Manoanoa i Hana e hookolokolo ai ma ke ano he hoopii no ka olelo hooweliweli ia Paela (k) e oki i ka pahi. Ke hoea hou mai nei keia mau hana ino iloko o keia mau la.
Ua huli hoi mai ka Moi ma ka Poaono nei maluna mai o ka mokuahi Kinau ma kana huakai hoau mua i ka mokuahi Malulani. I ka moku e hookomo mai ana i ka nuku o ke awa, ua haohaoia keia hae kalannu e welo nei ma ke kia hope me ka manao mua ole ia e hoi mai ana ua Lani Alii la ma ia moku. I ke kaalo ana ae ma ka haleipukukui, ua huai ae la ka batari pu o Huehue i ko lakou mau leo nakolokolo he 21, i pakuiia mai e na batari pu o ka manuwa Geremania, uina, nei nakolo i ke awa Pili i ka uwapo, halawai me ke Kuhina Kipikona a me ke Kiaaina Dominis. He maikai kona ola kino.
---
Kipu ma ke Alanui Papu, Honolulu,---Make o L. R. Patten ia Bridges.
He elima minute i hala o ka hora 5 ahiahi Poakolu nei, ua ikeia aku la o Mr. Patten i ka puka ana mai mailoko o ka halekuai o J. T, Walakahauki ma alanui Papu me kalaau ma kona lima a holo pololei aku la oia ma kekahi aoao o ke alanui a hahau aku la oia i kekahi haole ma ka inoa Bridges e ku ana mawaho iho o ka Halekuai Kenikeni. Ma ia wahi, ua ikeia aku la laua e aumeume ana, a he nui no hoi ka poe e ku ana malaila i ike pono i keia mau hana, me ka manao mua ole ia e loaa ana he poino. He manawa pokole mahope iho o keia aumeume ana, ua loheia aku la ke kani ana o ka pu no elua manawa, a ia wa i kaawale ae ai laua, O ka mea hoi nana i ki, ua holo aku la oia mauka, a o ka mea hoi i ki ia hele iki aku la oia he mau kaina wawae me ka olelo ae, "Aole au i eha," a haule koke aku la ilalo a make loa. Ua lawe kokeia aku ka mea i ki ia i ka pu iloko o ka halekuai laau o ka hui o B. Smith, a malaila, kahi i waihoia ai. Ua hoea koke mai ke kuhina Kipikona ma ia wahi i hanaia ai ke karaima, a ike i ka holo ana o ka mea nana i ki. Hahai aku oia mahope a hiki i ke komo ana o ua haole la iloko o ka halekuai o Hone ma alanui Hotele. Komo aku la ke kuhina me na makai a kono aku la i ka mea kipu e haawi mai me ka lima ikaika ole aku, ua hooko koke ke pio me ke kaulua ole, a laweia aku la e na makai i ka halepaahao no ka hoopaa ia. Ua noho koke ka aha koronero ma kahi e waiho ana ke kino make, a penei na mea i hanaia :
KA AHA KORONERO
Ua kahea kokeia ka aha koronero ia wa, a ua konoia kekahi mau keonimana i mau koronero maluna o ke kino o ka mea i make, a penei na mea i hoikeia. Hoohikiia ke kuhina Kipikona a kamailio mai : He hapalua i hala o ka hora 5, e noho ana au maluna o ko ʻ u kaa mawaho iho o ka hale hana gula o ka hui o Wenner ma; ua ike au ia Patten ma ka puka o ka halekuai o Walakahauki ua ike pu no hoi au iaia me kekahi poe mahope iho komo aku oia iloko o ka halekuai a puka hou mai la me kekahi laau ma kona lima ; ike au i kona holo mama ana no kekahi aoao o ke alanui a loaa aku la o Bridges e hele ana ; hahau aku oia iaia no hookahi manawa, a ia wa ike aku la au ia laua e aumeume ana, a lohe koke au i ke kani ana o ka pu. Ike au ia Patten e hele ana he mau kaina wawae me kuu manao aole oia i eha, aka, haule koke iho la oia ilalo. Ike au i ka mea nana i ki i ka pu e holo ana, a hahai koke au mahope ona maluna o ko ʻ u kaa a hiki i kona komo ana iloko o ka halekuai o Hone; komo koke aku au a pane aku e haawi pio mai, a ua ninau koke mai oia ina paha ua make ka mea i kiia; aole he mea e ae ma kona lima i kela manawa, a aole no hoi ona papale---Hoike ka Loio Kuhina : He elima minute i hala mai ka manawa i kani ai ka pu a hiki i kona loaa ana la ʻ u ma kahi o Hone. E ku ana au ma kahi he 30 a 40 paha kaina wawae ka mamao mai ia laua mai, oiai laua e aumeume ana; me he la i ka ʻ u hoomaopopo aku ua ake kekahi olaua e @hlo mai kekahi mea, aole nae au i ikehe pu ma ka lima o kekahi. Aole no i liuliu, ike koke no au i ka olapa ana o ke ahi a kani aku la ka pu; aia no laua i kela wa ma kapa alanui. Ia laua i kaawale ae ai, pane aku au i ka ʻ u kaikamahine aole oia i eha.---Hoike kekahi koronero: E hele ana o Bridges ma ke alanui i ka wa a Patten i hahau ai iaia; aole nae au i ike i na mea i hanaia ma ia hope iho, no ka mea aole i maopopo ia ʻ u e hana ia ana kekahi poino.---Hoike o Mr. Paty: Ua ike au ia Patten e kamailio pu ana me kekahi poe mawaho iho o ka halekuai o Walakahauki a ʻ u i ike ole ai; he puulu kanaka nui ma ka halekuai o Hone i ko ʻ u wa i hiki aku ai; pane aku au iaia e hele i kahalepaahao; puka mai no keia Bridges mailoko mai o ka hale wahie aole ona papale.---J. F. Noble hoohikiia: Aia au ma ke alanui Papu he 10 minute paha i hala o ka hora 5 ahiahi; e ku ana au ma ka halepaikii o Williams; ike au ia laua e aumeume ana a ua ike au ia laua; e huli ana ko Patten alo mauka, a o ko Bridges makai, he laau nae ma ko Patten lima e paa ana; a aia nae kona lima hema maluna o ko Bridges poohiwi akau; he minute paha keia aumeume ana, ike au ia Bridges e huki ae ana i kana pu mailoko ae o kona pakeke a kani koke no ia wa. Ike au i keia a holo koke aku au, a hiki au mawaena o ke alanui kani hou ka pu ; huli ae o Patten a hele iki aku, a ike au ia Bridges e nolo pololei ana no ke alanui Hotele, a o ka hope loa ia o ko ʻ u ike ana iaia. Holo aku au a paa ia Patten ma kona lima hema, ike pu au i ke ahi e lalapa ana ma kona lole, koi au iaia e hele i ka hale kauka, olelo mai oia aole i eha. Ia maua i kaa pono ai mawaho iho o ka halekuai o Lycan hehee iho la oia a make; kahea au i mau kokua a lawe koke ia ma ka hale kaai laau o Benson Smith & co.---Mr. Paty: Aole he mea e a ʻ u i ike ai ma ko Patten lima o ka laau wale no; ua kamaaina au ia laua, ua ike au i ka pu ia Bridges i ki ai no ka lua o ka manawa.---Kikaha hoohikiia: Ma ke kaa au me Kipikona ma kahi a ke kaa e ku ana i hoikeia; ike au ia Patten e kamailio ana me kekahi mau mea; puiwa auia Kipikona e olelo ana e nana, e nana. Ike au ia laua e kupaka ana a e huki ana me ka ikaika, mahope iho lohe au i ke kani ana o ka pu; ike au ia Patten e huli ae ana a lohe hou au i ke kani o ka pu a kaawale ae la laua. Ike au ia Patten e like me na mea i hoike mua ia ae nei e Noble; ike au i ka holo ana o Bridges; hoea koke maua malaila a lele o Kipikona ilalo. Holo loa au no ka halepaahao. Loio Kuhina: Ua ike au ia Bridges e hali ia ana i ka halepaahao, aole nae ona papale. Jordan hoohikiia: Ma ka halekuai ka Patten hana; he mau minute i hala o ka hora 5, e kamailio pu ana maua. Emoole haalele koke oia ia ʻ u a komo maloko o ka hale a puka hou mai me ka laau ma ka lima; ninau aku au iaia, aole nae ona pane mai. Holo oia a hahau aka ia Bridges a aumeume koke laua; huli au e komo i ka halekuai a lohe koke no i ke kani o pu. Ike au ikekahi e holo ana oia o Briodges. He laau wale no ka ʻ u i ike ma ka lima o Patten.---Starkey hoohikiia: Ma ka halekuai ka ʻ u hana, e kamailio ana au ia Patten no kekahi mau mea a hoea mai o Jordan; ike i ke komo ana o Patten a puka mai me ka laau. Ike au i kona holo ana a hahau i kekahi kanaka poupou (Bridges) ma ka poohiwi, huli au a komo ma ka halekuai a lohe koke no au i ke kani o ka pu.---Paty: Ua ike au ia Bridges, oia no ka mea a Patten i hahai aku ai mahope.
Hoopanee ke Koronero i ka olelo hooholo ma ka hora 9 ae o ke kakahiaka Poaha.
Ma ka Poaha ae, ua haawiia ka Olelo Hooholo a ke Koronero, ua make o Patten ma o ka poka i kiia mai e Bridges.
NA HOOLAHA HOU
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o ANTONIO MANUEL o Honolulu, Oahu, i make ma ke Keena imua o ka Lunakanawai B. H. AUSTIN.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike a Wm. C. Parke, Lunahooponopono o ka waiwai o Antonio Manuel no Honolulu. Oahu, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $2836.64, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $3033.50 a e noi ana e nana a e apono ia kela maa mea, a e kauoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ia oia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia o ka POAKAHI, ka la 15 o DEKEMABA 1884 ma ka hora 10 kakahiaka imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu; oia kani a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua Noi la, a me na Papa Hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu ina ke kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o ka mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii a me Enelani, e pai ia maloko o ke Kuokoa a me Hawaiian Gazette, he mau nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii, Pae Aina, i keia la 7 o Novemaba M. H. 1884. B. H. AUSTIN, Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: HENRY SMITH, Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. 1198 3t.
KUAI KUDALA O NA LAIKINI AWA :- E kuai ia aku ana make Kudala akea ma ka POAKOLU, oia ka la 3 o DEKEMABA, 1884, na Laikini Awa malalo iho no ka makahiki hookahi, e hoomaka ana mai ka la 1 o IANUARI, 1885.
OAHU.
Honolulu..........3
Koolaupoko......1
Waialua............1
Ewa & Waianae.1
MAUI.
Wailuku.............2
Makawao...........1
Hana...................1
Molokai & Lanai..1
HAWAII.
Hilo.............2
N. Kohala....1
KAUAI.
Hanalei...........1
Hawaihau.......1
Lihue..............1
Koloa.............1
Waimea..........1
E kuai ia aku no na Laikini a pau o ka mokupuni o Oahu ma ke alo iho o Aliiolani Hale, Honolulu, ma ka Poakolu, la 3 o Dekemaba, 1884, ma ka hora 12 awakea. O na Laikini hoi ma na mokupuni e ae, e kuai ia aku no ma ko lakou mau apana iho ma ka la i hoikeia ae la maluna, a ma kahi hoi i koho ia e na Makai Nui a o ko lakou mau hope paha.
NA KOHO KIEKIE.
E hoomaka aku ke koho ana o ka Laikini o Honolulu mai ka $500 a pii aku; no na Laikini pakahi o Hilo me Wailuku mai ka $300: a no na Laikini pakahi a pau o na apana i hoikeia maluna, mai ka $100 a pii aku.
KA MANAWA.
E haawiia no ka uku hoopaa o 23-100 keneta i ka manawa i haule ai ka hamare a ka mea kudala, a e lilo loa ia uku hoopaa i oleloia ke uku koke ole ia mai ka Laikini iloko ona la he umi mai ka la e lilo ai. CHAS. T. GULICK, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 10, 1884. 11989 3t
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o KAUALII (k,) no Wailua, Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka Palapala Noi o J. PALAU, ka Luna Hooponopono malalo o ka Palapala Kauoha hope loa a Kaualii (k,) no Wailua, Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e nana ia a e apono aku i kona hoike hope, a e hooholoia ka waiwai i ka hooilina, a e hookuu aku iaia a me kona hope ma ka oihana.
Nolaila, ua kauohaia i na mea a pau i pili, o ka POAKOLU oia ka la 17 o DEKEMABA, 1884, i ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka manawa a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN, Lunakanawai Kaapuni. Hilo, Hawaii, Nov. 5, 1884. 1198 3t.
HOOLAHA HOOKAPU :---E ike auanei na mea a pau, ma keia ke hookapu loa ia aku nei na aina a pau ma Kahua, Kohala, (Kahua Ranch) a e hoopii ia no ka poe e kue ana i keia. O ka poe a pau e makemake ana e hookaawale i ko lakou mau pipi mai ka aina aku, e loaa no na kauoha i na Poakahi o kela a me keia pule ke hele ae i ka mea nona ka inoa malalo iho, a i kona Luna paha. Aole no hoi e ae ia kekahi mea e hele ma ia mau aina o Kahua me na Ilio. GEO. F. HOLMES. Kahua, Kohala, Nov. 7, 1884. 1198 4ts.
HOOLAHA HOOKOMORAKI :
Ma keia ke hoolaha ia aku nei, mamuli o kekahi mau mana kuai ilokoo kekahi mau palapalamoraki okoa ekolu,oiahoi keia : 1-He palapalamoraki i hanaia e ALBERT K. KUNUIAKEA o Honolulu, mokupuni o Oahu, i ka HAWAIIAN INVESTMENT AND AGENCY COMPANY, i hanaia ma ka la 5 o Augate, 1882, a i kakau kopeia ma ka buke 76 ma na aoao 180-1-2, ai hooliloia hoi ia ALEXANDER J. CARTWRIGHT o Honolulu i oleloia, ma o kekahi palapala hoolilo i hanaia ma ka la 27 o Iune, 1884, a i kakau kopeia ma ka buke 88, ma na aoao 216 me 217.
2-He moraki i hanaia e ALBERT K. KUNUIAKEA i oleloia ia ALEXANDER J. CARTWRIGHT i oleloia, i kakauia ma ka la 1 o Feberuari 1883, a i kakau kopeia ma ka buke 77 aoao 251.
3-He moraki i hanaia e Albert K. Kunuiakea i oleloia, ia Alex. J. Cartwright i oleloia ma ka la 28 o Maraki, 1883, a i kakau kopeia ma ka Buke 79 aoao 351-2-3. a no ka uhaki ia ana o ka aelike i hoikeia ma ua mau palapala moraki la, mahope o ka manawa i hoakakaia ma ke kanawai, e kuai kudala akea ia aku ana na aina, na hale me na pono a pau e pili ana, i hoakakaia iloko o ua mau palapala moraki nei i oleloia.
Eia na waiwai ma ia mau moraki i oleloia, a i hoakakaia penei : 1-Ahupuaa o Kukuau, e waiho la ma Hilo, mokupuni o Hawaii, a ua hoakakaia ma ka Sila Nui helu 1666, L. C. Kuleana helu 8515, he 4840 eka. 2-Na aina e waiho la ma Kapunakea, Mala me Puako ma Lahaina, mokupuni o Maui, a o na Apana 1, 2, a me 3, i hoakakaia ma ke Sila Nui helu 6777 L. C. Kuleana helu 5483, ili 7 eka, 3 ruda, me 37 roda, 3-Aina ma Luakaha, ma ke awawa o Nuuanu, mokupuni o Oahu i olelo ia a i hoakakaia ma ke Sila Nui helu 6776 L. C. Kuleana helu 8515, ili 81 eka. 4-Ahupuaa o Laimi i hoakakaia ma ka L. C. Kuleana helu 8520. 5-Ahupuaa o Waiaka e waiho la ma Kohala, mokupuni o Hawaii, a ua hoakakaia ma ke Sila Nui helu 1668. 6-Ahupuaa o Pahoehoe ma Kona, mokupuni o Hawaii, i hoakakaia ma ke Sila Nui helu 1668. 7-Ka aina o Kapunakea i hoakakaia ma ke Sila Nui helu 6777 L. C. Kuleana helu 5483. 8-Aina o Maunakui e waiho la ma Lahaina, mokupuni o Maui, Sila Nui helu 6777 L. C. Kuleana helu 5483. 9-Ahupuaa o Puou ma Lahaina, Maui, a ua hoakaka pau ia ma ka L. C. Kuleana helu 8520. 10-Ahupuaa o Puunoa i hoakakaia ma ke Sila Nui helu 1667 L. C. Kuleana helu 8515. 11-Aina ma Wailuku mokupuni o Maui, i kapaia Owa, i hoakakaia ma ke Sila Nui helu 2155. 12-Aina ma Hamakua loa mokupuni o Maui, i kapaia he ahupuaa o Halehaku, i hoakakaia ma ke Sila Nui, Helu 1666, L. C. Kuleana, helu 8515. 13-Aina o Puhala, mokupuni o Molokai. 14-Wahi noho ma Kuaihelani, ma Honolulu i oleloia. L. C. Kuleana, helu 86, Sila Nui, helu 2647. 15-Aina ma ke awawa o Nuuanu, Honolulu, Sila Nui, helu 3.
Kakaina ma Honolulu, Nov. 4, 1884. A. J. CARTWRIGHT. Mea Moraki mai.
J. M. MONSARRAT. Loio o ka Mea Moraki Mai. 1197 4t.
MA KE KAUOHA.
Ke hoolaha ia aku nei. O na Aina a pau i loaa ka mana wai, ma ke Awawa o Makiki Mokupuni o Oahu, a me na Aina i helu i malalo io a e paa nei i kela a me keia; a ma keia, ke lawe ia nei no ka pono o ka lehulehu no ka Oihana Wai o Honolulu e like me ke Kanawai, e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina, e lawe oia i kela a me keia Aina a me ka wai, no ka pono o ka Oihana Wai. Aponoia:-Aug. 18, A. D. 1860, a hoololiia ma ke Kanawai i aponoia i Aug. 3, A. D. 1878.
Mamuli o na lilo a pau o na aina i hoikeia a me na pono wai i pili i keia, i ke Aupuni.--E hoouna mua ia mamua o ka la 25 o Okatoba, ia R. F. Bickerton, i kona Keena ma ke alanui Kalepa, Honolulu. RICHARD F. BICKERTON, M. P. ROBINSON, M. D. MONSARRAT.
Ke hoike ia aku nei ma keia hoolaha, o R. F. Bekkerton, M. P. Robinson a me M. D. Monsarrat, ua hookohu ia lakou i mau Komisina nana e hooholo i na uku kupono ro ka lawe ia ana o kekahi aina a me kekahi pono wai iloko o ke awaawa o Makiki, no ka Oihana Wai o Honolulu; a i kulike ai hoi me ka Pauku 30 o na Kanawai o 1878. O na koi a pau e waiho ia ae e like me ka hoolaha i hoopuka ia e hoopuka ia ana e ua mau Komisina nei.
CHAS. T. GULICK. Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina Oct. 20, 1884.
Ua hookohuia o JNO. LOT. KAULUKOU i keia la, i Makai Nui no ka Mokupuni o Hawaii, ma kahi o L. SEVERANCE i waiho mai.
POOMAIKELANI. Kiaaina o Hawaii. APONOIA : WALTER M. GIPSON. Loio Kuhina Ku i ka wa.
Keena Kiaaina, Hilo, Oct. 33, 1884. 1197 3t.
Ua hookohuia o GEO. TIMOTEO, i Lunakanawai Apana no Kau, Hawaii, oia ka lua o na Lunakanawai ma ia Apana. POOMAIKALANI.
Kiaaina o Hawaii. Keena Kiaaina, Hilo, Hawaii, Oct. 1, 2884. 1197 3t.
OLELO HOOLAHA :--Ma keia e ike ai na mea a pau i loaa ia lakou ka LAIKINI HOOKO MARE; i kulike ai me ke kanawai e pili ana, i aponoia i ka la 29 o AUGATE, 1884, e loaa ana ma ke Keena Hoonaauao na pepa i pai hakahakaia no na hoike hapaha o na mare a lakou e hoouna ai i ka Papa Hoonaauao, mamuli o ke kuhikuhi ana a ua kanawai la. Keena Oihana Hoonaauao. W. JAS. KAMIKA K. P. H.
Honolulu, Nov. 6, 1884. 1197 3t.
AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA. Ma ka Hooponopono Waiwai, ma ka hana o ka waiwai o BERNICE PAUAHI BISHOP i make.
Olelo Kauoha e koho ana i la e hooiaio ai ka Palapala Kauoha, a no kahoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 3 o NOVEMABA, 1884 ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi Palapala, a me elua Palapala (condicil) i pakui hou ia i olelo ia oia no ke kauoha hope loa o Bernice Pauahi Bishop i make aku la; a me ka palapala hoopii e noi ana e hooiaio ia kela Palapala Kauoha a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna Hooko, ia CHAS. R. BISHOP a me S. M. DAMON, ua waihoia mai e laua.
Nolaila, ua kauoha ia o ka POALUA oia ka la 2 o DEKEMABA, 1884, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, Oahu, oia ka la a me ka hora, e hooiaioia'i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe no hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke Kuokoa a me Hawaiian Gazette, he mau eupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu.
Kakauia ma Honolula, Ko Hawaii Pae Aina. Nov. 3, 1884. A. F. JUDD. Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
Ikea : HENRY SMITH, Hope Kakauolelo. 1197 3t.
HOOLAHA KEENA HANA : Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho : Ua wehe ae nei i ko'u Keena hana ma ka hale o HON> G. RHODES, ma Alanui Kaahumanu, a ua oluolu au e hooko aku ma ka lawelawe ana i na hana a pau e waiho ia mai ana ma ko'u lima. W. C. PARKE.
Honolulu, Oahu. 1197 3t.
OLELO HOOLAHA : --E ike aunei na kanaka a pau, o maua o na mea nona na inoa malalo nei, ke hookohu aku nei maua ia KEKUAKOA i Luna nana e malama i ke Kai Lawaia o ELE, ma ke alo o Leahi. a meia ka hooponopono ana me na poe lawaia a pau o ia Kaha, mai ka la 1 aku nei o NOVEMABA, 1884. D. MANAKU. MRS. M. MOANAULI. Na Luna Hooponopono Waiwai o . Moanauli.
Honolulu, Oct. 31, 1884 1197 1m.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAIWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o K. PAULO (k,) no Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluhelu ia a ua waihoia ka Palapala Noi o I. S. KALANA, ka Luna Hooko no ka Palapala Kauoha hope a K. Paulo (k,) no Hilo, Hawaii, i make, e noi ana e nana ia a e hoapono ia kona hoike hope, a e hooholoia na waiwai i na mea i pili, a e hookuu ia oia me kona hope ma ka oihana.
Nolaila, ua kauoha ia i na mea a pau i pili, o ka POAKOLU, oia ka la 17 o DEKEMABA. 1884, i ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka manawa a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia. F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni. Hilo, Hawaii, Nov. 5, 1884. 11983t.
NA MEA I LOAA NO KA PAPA HAWAII NO KA MAHINA E PAU ANA OKATOBA 31, 1884.
No na Misiona Kuwaho.
Mai ka ekalesia o Helani-S. W. Kawewehi $ 13 60
Ekalesia o Kohala-E. Bona 200 00
Ekalesia o Kaukeano--J. A. Cruzan 65 55
Mai na Kilibati ma Kekaha Kauai 12 20
Ma ka aina hoolimalima ma Hilo 30 00
Mai a L. Kaana-Vernon, Cala 20 99
Mai Ponape, Mortlock, Ruk me Puiglap, ma o
Rev. E. T. Doane 72 75
Mai ka Paemoku Kilabati--Rev. E. A. Walkup 19 60
________
$ 435 70
NO NA BAIBALA AMERIKA
Na buke i kuaiia ma Ponape--Doane 25 00
Na buke i kuaiia i ka Paeaina Kilibati 81 65 $106.30
No ka pomaikai o ka Oihana Pai Palapala ma Kilibati.
Na buke i kuai ia ma Kilibati 81 65
Huina 624.00
W W HALL---Kakauolelo.
NA HOOLAHA HOU.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai ma ka hana o ka Waiwai o LEE LOY o Hilo, Hawaii, i make kauoha ole, ma ke Keena, imua o ka Lunakanawai AUSTIN.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike @ Austin Whiting, Lunahooponopono o ka Waiwai o Lee Loy no Hilo, Hawaii, i make noi ana e aponoia na hoolilo he $4,180,@@@, a e noi ana e nana a aponoia kela ma i keia, me ka hoike hou mai ua emi ka waiwai @ @ aku ka aie, a e noi ana e kauohaia e make ia na waiwai e waiho ana ma kona lima na @mai i kuleana malaila, a e hookuu iaia a me @ mau hope mai ko lakou noho ana ma @ @.
Ua kauohaia, o ka POAKAHI, ka la @ DEKEMABA, M. H. 1884, ma ka hora 8 kakahiaka, imua o na Lunakanawai ia, ma o Keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i @ @ hoolohe ana i ua Noi la, a me na Papa Hua i oleloia, a o ka poe a pau i p@ @ @ @ mai a e hoike i ke kumu, ina @ @ @ lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila @ ke mai ai na hoike o na mea i kuleana ma@ ka olelo Hawaii me Beritania, e p@ @ @ o ke KUOKOA a me Hawaiian Gazette, he mau nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu ekolu pule mamua ae o ka manawa @ @ no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 25 o Okatoba, M. H. 1884. BENJ. H. AUSTIN. Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea : HENRY SMITH. Hope Kakauolelo. 11@96 @3t.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI : Ua hookohu pono ia ma @ mea nona ka inoa malalo iho nei e ka mea Hanohano J. Hardy Lunakanawai Kaapuni o @ Apana Hookolokolo Eha. Mokupuni o @Kauai, i Lunahooponopono no ka waiwai o PUHAUHAU (k), o Kalalau i make kauoha ole. Ke kauohaia aku nei ka poe a pau i anei ka waiwai o ka mea i make, e hookaa koke mai @ a ina he waiwai ko ka mea i make e pa@@ ma ko oukou lima e hoihoi koke malaila. A ina he aie ko ka mea i make, e hoike k@ mai ia'u i na bila aie iloko o na malama @. A o ka poe i kuleana i ka waiwai o ka m@ make, e hele mai lakou me na hooiaio @ loa iloko o na malama eono i oleloia m@ hoole mau loa ia aku lakou e a'u.
S. KAIU. Lunahooponopono Waiwai o Puhauhau@ Kalapaki, Kauai, Oct. 24, 1884. 11@
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI. Ua hookohuia ka mea @ @ inoa malalo i Lunahooponopono no ka waiwai o Alauka (k) i kapaia ma kekahi inoa o @ hau, no Hilo, Hawaii, i make, e ka Mrs Hanohano L. MCCULLY, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, a ma keia ke hoikeia 'ku nei ka @ ka poe a pau he kuleana ko lakou i ka @waiwai i oleloia, e hoike mai lakou me na @ @ pono iloko o na mahina eono mai keia la @, a i ole pela, e hoole mau ia lakou. A o ka poe a pa he mau aie ko lakou i ka waiwai o ka mea i make e hookaa koke mai lakou i ka mea @ na ka inoa malalo ma ka Makeke Kuai Ia ma Honolulu. W. P. NAMAHOE. Lunahooponopono no ka waiwai o @Alaska.
Honolulu, Sept. 29, 1884. @1192 3t.
OLELO HOOLAHA : --O na pake @ @ na inoa Akunu, Akai, Aki, Akim, @mo iloko o ka inoa hui "Hipi Wuo," ma Keauhou, Kona Akau, Hawaii, ke kahea ia @ nei oukou e hoi mai no ka malama ana i ka oukou hana. Ina aole oukou e hoolohe i @ lao a hala hookahi mahina mai keia @ @ lawe no au i na pomaikai a pau o ka hanai oukou i haalele ino iho nei. AKANA.
Keauhou, N. Kona, H. Oct. 17, 1884. 1195@
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na mea a pau loa e ike ana i keia olelo hoolaha, ua kapu loa ka hele ana o ka poe a pau loa, kane, wahine, kamalii, maluna o na kupuna o ka Mahi Raiki e waiho la ma Kapaakea, Waikiki-waena, Kona, Oahu, a me na lihi a pau e pili ana ia Opukaala loko, a ua kapu pu ka haha ana i ka @Iaulaula a me ka opae ma na auwai apau o na Mahi Raiki la; a pela pu hoi me na holoholona, pipi, lio, ilio e hele ana maluna iho, a mai lawe wale i na moa, a me na kaka. O ka mea e hoolohe ole ana i keia e hoopii ia no ma ke kana wai. SUN HOP WAI & CO.
Kapaakea, Waikiki-waena. 1195 4t.
HOOLAHA HOOKAPU AINA : --Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i na @hooholoholona a pau, oia hoi ka pipi, lio, hoka, @puula, hipa, kao, puaa, pelehu, kaka, moa, aole e hele wale ma kuu kuleana aina. Ili o Paha nui e waiho la ma Haiku, Huleia, Kauai. O na holoholona a mau holoholona paa e hele wale ana, e hopu ia no a e uku ka onoa @nona ua holoholona la he @$ .00 ka uku no ke poo, a ina e hoopoino i na mea kanu he $5.00 ka uku no ke poo. Nolaila, ke hookohu pono aku nei au ia KAPAKA i hope a i Luna nana e hopu a nana pono i na holoholona e hele wale ana maluna o ka aina i oleloia maluna ae. O ka mea a mau mea e hoolohe ole ana i keia, e hana no kuu hope a luna e like me ke kanaw@ a no ka oiaio o keia ke kau nei au i ko'u @. MR. E. KEANANA. Huleia, Haiku, Kauai. 1195 4t.
HOOKO MORAKI ME KUAI--@ i ka olelo kuai iloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o RAMON BAEY mo BIRENTA kana wahine mare, hana ia i ka la 24 o IANUARI, 1882, @ @ kakauia ma ka Buke Aupuni Helu 73, aoao 170, 171. Ke hoolahaia aku nei, ke @manao nei ka mea nona keia moraki, e hooko i ka moraki, no ke kumu ua haki ka olelo o la moraki. A mahope o keia hooko ana, e kuai kudala ma kahi no o ka hale e ku nei keia waiwai, oia hoi ma ka la 15 o Dekemaba, 1884. E ninau mai ia D. H. HIECHOCOCK @, ma Hilo, nona mea e pili ana.
SIGNED H. P. @WOOD Mea moraki mai.
Keia waiwai morakiia, oia kekahi hale @ maikai e ku kokoke ana i ke alanui Aupuni ma Kohala-waena. @1197 3t.
HOOLAHA HOOHUI !
E ike auanei na kanaka a pau, @owai o A. W. Maioho me Jno. Puni, no Koloa, mokupuni o Kauai, ke @hohui nei maua ia maua iho malalo o ka inoa HUI. A. W. MAIOHO, me JNO. PUNI, he mau kanaka Hawaii oiaio, e lawelawe i ka oihana kalepha Halekuai ma Koloa, Mokupuni o Kauai, a @iloko paha o keia Pae Aina elike me ko maua makemake.
Kakauinoaia i keia la 1 o Novemaba, 1884. A. W. MAIOHO JOHN PUNI. } HOA HUI @
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Ke hoolaha aku nei ka @m nona ka inoa malalo, i mea e kalike a me ka mana kuai i haiia iloko o ka Palapala @M@ i hana ia mawaena o B. MANOA ma @NAHAU kana wahine mare, no Puna, Hawaii a me WM. L. ROSE, o Hilo. Hanaia i ka la @ OKATOBA, 1884, a ua kopeia @ @ @ Buke Aupuni 79, aoao 47, 48, 49. A @ke@ ke ia aku nei, e manao io ana oia e @ keia moraki no ke kumu o ka hahai ana o na olelo o ua palapala la. A mahope o ka @ ana o ka wa i olelo ia e ke kanawai e kuaiia ia ana keia aina i olelo ia malalo, ma ka @ Loio o D. H. HITCHCOCK, ma Hilo, ke @ aku i ka la 29 o Novemaba, 1884, hora 11 awakea. SIGNED. WM. L. ROSE.
Mea moraki mai.
O kela apana aina i oleloia, ke waiho nei ma Kaueleau, Puna, Hawaii, a ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu @3232. 2 ap., he 100 eka ko kekahi, he 27 1/2 eka ko kekuhi. E ninau i na mea e pili ana i keia @ D. H. Hitchcock, no Wm. L. Rose.
Hilo, Oct. 24, 1844. 1197 3t.