Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 49, 6 December 1884 — Page 3

Page PDF (1.31 MB)

This text was transcribed by:  Elle
This work is dedicated to:  Na Makua- I'okepa a me Malia Elena, a me ko'u kupuna 'O Waiu a me Kilipohe

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Pai@a e THOS. G. THRUM ma ka Halepai o ka nupepa “SATURDAY PRESS.” Keena Ho’oponopono, ma na kiho o Alanui Moi @a@ine me Nu’uanu. E @oouna muau mai na Olelo Ho’olaha ma ke Keena Ho’oponopono mamua ae o ka hona ia o ke awakea o na Poaha a pau. Aole e K@@pukaia na Olelo Ho’olaha ke laweia mai mahope o ka honai hoikeia maluna. E hooko puka aka ana moku i keia @ula maluna. E ho’oili mai i na leia a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu. Ina e loa’a pono ole aka keia p@n@ I kona poe iawe, e hai mai me ka hakalia ‘oe i keia ke’ena.

KELA ME KEIA.

Mamuli o kekahi mau kumu akeakea i ko makou puka ana aku, pela wakou hololohi ai.

He ho’onaue olai ma Hilo iloko o na ia hope o ka mahina i hala, aole nae o ka ikaika loa.

Ua hei ne kekahi mano nui nona ka loa he 30 a oi kapuai i na sela o keka. Hi moku mawaena o O’ahu nei me Maui.

 He 38 ka nui o na kani ana o ka pu ma ka Poalua nei no ka ho’ohanohano ana I ka Peresidena Cleveland I kohola mai nei.

E ho’omaka ana ka ho’omaha Karisi@maka o na Kula mai ka la 19 aku o ka la 7 o Ianuari 1885.

 E nana ae na makamaka i na ho’olaha hou e puka aku nei ma ko kakou pepa, he mau ho’olaha kuai waiwai pa’a a pela wale aku he nui.

He nui ke kaiko’o ma kekahi awa o Hamakua, Hawai’I, iloko o keia mau ia, a ua aneane hiki ole I ka mokuahi Lehua ke ho’olei i na ukana.

O ka Poakolu nei ka la hanau o ka Emepera wahine o Kina; ua ho’omanao ae na pake o ke kulanakauhale nei I ka ihiihi o’ia la ma o ke pani ana ko lakou mau hale oihana.

Ma ka mokuahi Kinau mai o ka Poaono i hala i huli hoi mai ai ke ali’iwahine Kanemake Ema mai kana huakai aku nei no Hilo. He mohaha maikai kona ola kino.

              O ka hapa malaka Jacob Jims, a o ka moho nana ke eo o ka heihei kukini o ka la 16 aku nei o Novemaba mamawaena ona me Wile King, e heihei hou ana ‘oia me kekahi haole I ha’a mai nei no ho’okahi mile ka pahu holo. E puehu ana paha I keia haole?

                Ua haule loa ka manawa ku mai o ka mokuahi Auseteralia mai kona la ku I ho’olahaia; ua ku mai ‘oia ma ka wana’ao Poalua nei, ua like me elua la kona haule hope. Maluna ona I loheia mai ai na lono hope no koho balota Peresidena.

                E malama ia ana he Fea Nui maloko o ka Y.M.C.A ke hiki aku i ka ha 12 o keia mahina. O na loa’a a pau ma ia fea, e ha’awi ana no ka pomaika’I o ka halepule Bihopa St. Andrews. (Sana Anaru.)

                Ua malama ae na Ekalesia o Kaukeano he mau anaina haipule hoalohaloha ma ka Poaha o kela pule aku nei. Ua welo ae na hae ma ia la ma kea ano he la nui, a ua pani pu no hoi kekahi mau hale oihana i ko lakou mau ipuka no ka ho’omanao ana.

                Ma ka hora ia ponoi o ke awakea Poakolu iho nei I holapu ae ai kea hi i kekahi mau rumi moe o na Kaikamahine o ke kula hanai o Kawaiahao. O ke kumu ka hoea ana ae o keia ahi, aole I maopopo loa. Ma ia la no ua kani hou no ka bele hoailona pauahi, eia nae he pu’u-opala.

                Ma ka auina la Sabati iho nei, oiai kekahi mau wahine e holo ana maluna o ka laua ka’a ma ke alanui hou i kapa ia “Miki,” ua pi’I aku la na huila o ua ka’a la maluna o kekahi keiki pake e holoholo ana ma ke alanui. Ua ike kokeia keia pilikia a ua ho’ouna kokeia i kauka; ma kana ika aole he mau palapu e make ai ke keiki. O laua ‘la hoi kipulu wale ia no a ma-o ka uwahi.

                Ma ke awakea o ka Poaono, oiai kekahi wahi keiki e holo ana ma ka lio ma me ka noho ole, ua puiwa ae la ka lio ma o kekahi ulia ma kahi kokoke I ka hale puhi palaoa o Hone. Ua ahai aku keia lio i ke keiki a hiki ma ke alanui Maunakea, a I ka lio e hoao ana e kipa mauka, ua holo koke mai kekahi lima kokua a pa’a I ka lio, a ho’opakele pu I ke ola o keia wahi keiki.

                Ma ko makou haule hope ana i ka manao’e pili ana no ka “Ho’ola’a Luakini o Ewa” i kela pule aku nei, nolaila, e kela ia mai makou no ia mea, oiai ua hoikeike aku makou no ia mea, oiai ua hoikeik aku makou i ko makou mau keakea ma ia helu. Aka, mahalo ia na makamaka I ho’o@a mai I na leta nuhou no ka kakou Kilohana. Ua ho’okoia na hana ho’olau luakini hou o Ewa ma ka Poaono i hala. Maluhia na hana me ka holopono.

                Oiai na pa’ahana o keia papa e motio ana i ko lakou mau a-mi loloa no ka Hale Pai I keia kakahiaka, lohe ia aku Na ka leo o kahi J ---n----o. P.---e kala hele ana ma na pipa alanui: There-are-two-fishes-in- the-ice,-at-the-front-of-J.-M.-Oat’s-store. Nalu iho la makou, eia ka e olelo mai ana: Aia he elua I’a iloko o ka hau’s mamua iho ku halekuai o J.M. Oat, a hu ae la ka aka.

                Ma ka pohai o na lio poniuniu ma Huehue I ka po Poakahi nei, ua ala ae na hana ho’ohaunaele malaila mawaena o kekahi keiki hapahaole a me kekahi haole; a no ke ko ole o ko laua mau mana’o uilani no ka hakaka, ua hele aku la laua ma Kaha, a malaila i noke ia ai ka hapahaole i ka paluku i ke kuipalu. Mai waliwali loa paha ina e liuliu iho. Hoea koke aku na makai a kaiehu ia ae la laua I ke halewai. Ho’oku’uia ka haole a ho’opa’aia ka hapahaole. I keia kanaka nui I hoi ai, ua ala hou ae la no na kamailio hakaka, ua ho’okeia keia hana hana ma ke alanui Alapai. He mau haole nae keia a elua; hoea koke na makai a hopu ia kekahi, a na lowale hoi kekahi. Ma ko makou ho’omaopopo loa ana, o kela pohai lio poniuniu, ‘oia no ka punana nui e ho’opulapula nei I na hana lapuwale a ho’ohaunaele.

He Kipu ma Kapalakiko.

                Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Auseteralia mai Kapalakiko mai ma ka wana’ao Poakahi nei, ua loa’a mai I o kakou nei na lono no ke ki-pu ana o Adolph Spreckles, ke keiki a ko kakou Ona miliona ma’anei, ia Mr. De Young, he ona no ka nupepa Chronicle o Kapalakiko, maloko o kona ke’ena oihana nupepa, a o kahi hoi o kona kaikua’ana i ki-pu ia ai iloko o na makahiki ekolu I halu aku nei, a penei kahi mo’olelo i unuhi ia e makou:

                Kapalakiko, Nov. 19. ---Ma ka auina o keia la, ua hoao ino la’o A.B. spreckles ke keiki alua a Sir. Clau Spreckles e pephi ia M. H. De Young, he ona a lunaho’oponopono no ka nupepa Chronicle. Ua komo aku keia keiki ma ke ke’ena hana o ua lunaho’oponopono la a hui pu me ia: he mau minute ko laua papa leo ana, a ia Manawa I unuhi ae ai keia keiki I kana pu panapana a ki aku la I ka lunaho’oponopono no elua Manawa; ua komo aku la kekahi poka ma ka po

Ohiwi a ma ka lima hema kekahi. ‘Ua huli koke ae ka mea i ki-pu ia a hoao aku la e holo, aka, ua hahai koke aku o Adolph mahope. Ua lohe koke kekahi kupakako o ua ke’ena hana la i ke kani o ka pu, nolaila. Wehe koke mai la ‘oia I kekahi ume kahi e waiho ana kana pu panapana, a holo aku la ma kahi o ka mea ki pu. Ki akua la Oia iaia a ku ma ka lima hema, a na keia mau kani ana o ka pu I akoakoa koke mai ai kekahi poe kokua a hopu iho la i keiki a ka ona miliona a me ka mea nana ‘oia I ki aku ma ka lima hema, a laweia aku la laua no ka halepa’ahao. Ua kauoha kokeia ke kauka no ka mea I ki-puia a wehe ae I kekahi poka, a ke waiho la ka mea I kipuia me ka maopopo ole o kona ola. Ua belaia ka mea ki-pu no 10,000 dala.

                He nui na wawaia no ke kumu o keia ki-pu ana. Ma kekahi mau olelo-ia, ua ho’opuka keia lunaho’oponopono i kekahi mau manao ikaika a pilikino i ka ona miliona a me ka ohana, a nolaila paha ke kumu o keia ki-pu ana; a i ole no kekahi mau kumu e ae no paha.

               

“He minamina nui au I na manao o ka poe Kuokoa o ke Kau M.11.1884.”

Mr. Lunano’oponopono : Ua ike iho au ma ka Nupepa Elele Poakolu, Nov. 26, 1884, malalo o ke po’o, “he minamina au i na manao o ka poe Kuokoa o ke Kau (Ahaolelo) M.H. 1884,” i ka manao o kekahi mea e piliu ana I na Lunamaka’äinana I kukulu I ko lakou kulana maluna o ke kahua hana he poe Kuokoa. Me he la I ka nana iho I ka manao o ka mea kakau he kanaka ‘oia aole I ike I kea no o ka na mea e kamailio ana, no ka mea, mai mua a ka hope o kona manao ua ho’oili aku ‘oia na na Lunamaka’äina Kuokoa I ho’onui ae ka Bila Ha’awina o ke Kau Ahaolelo o 1884. He elua ano keia kanaka-----he kolohe a he hupo. Mai ka noho ana mai o ka Ahaolelo o ke Kau o 1884, a hiki I ka pau ana, owau kekahi e makaikai mau ana I na hana o ka Hale Ahaolelo. He elua ano o keia Hale; he poe pili Aupuni, a o lakou ka hapanui, a he poe Kuokoa, a o lakou malalo iki iho, a no ko lakou emi iki ana ‘oia ke kumu I hiki ole ai la lakou ke ho’oko aku i ko lakou manao Kuokoa. Ina na hoa heluhelu nupepa e ho’omanao ana I ka mo’olelo o ka Ahaolelo o 1884, e ike ia no auanei ma na kalai manao ana, ma na mea a pua e pili ana i na hana I kuku ia iloko o ke Kau I hala, aia wale no ka poe Kuokoa ma ka aoao e ho’oikaika ana e imi ia me ka maka’ala na hana a ka Papa Kuhina I hana ai o ke Kau I hala a me na hana a na Kuhina I waiho mai ai no ke Kau e hele nei. E like no hoi me ko ka poe Kuokoa ike i na hana kupono ole a me na hana kanawai ole I hana ia pela lakou I hoike ae ai me ke Kuokoa (i kupono ai ka inoa Kuokoa) i ko lakou manao ahewa, aole wale ma ke kamailio ana, aka, ma ke koho ana kekahi, aole he ho’okahi Manawa, aka, i na Manawa a pau a hiki I ka pau ana o ke kau; aole keia poe i kue aku me ke kumu ole, ua kue kumu;  aole hoi, me ka ike iho no o na maka i ke ino o na hana a keia Aha Kuhina, ua ha’alele lakou i ko lakou kulana hanohano a ka lehulehu i ho’oili mai ai maluna o lakou, a ho’opili wale aku mahope o na Kuhina, me ka manao I pono pilikino no lakou iho, aka, ua malama lakou I ko lakou kulana Kuokoa, no ke kiai ana I ka pono a me ka holomua o ka lehulehu, ka poe nana lakou I ho’okauwa mai no ia hana. Ua kaulana na hoa Luna Maka’äinana o ka aoao Kuokoa I ko lakou Kuokoa, a ua kaulana no noi na hoa I pili----pu aku mahope o na Kuhina a ma o ke aloha aku I ka Leo.

                “Ehea I ke kanaka e komo maloko. E hanai ai a hewa ae ka waha. Ua ike no na hoa ma ka aoao Aupuni I ka hewa o na Kuhina, I hemahema o na Kuhina, I ka pili---pu o na Kuhina , I ka hoa’a o na Kuhina,

Aole hoi e hihi o ka Leo hoi. Ua ike no I ka pono maoli a me ka pololei o ka aoao Kuokoa, a ua mahalo aku no i ko lakou Kuokoa ana. He oiaio, ‘aole i emi ka Bila Ha’awina o keia Kau, e ke ka naka ma’alea, nana ka manao hoahewa I ka poe Kuokoa, ‘äole na ka poe Kuokoa I hapai I na uku luna Aupuni malalo iho o ka Papa Ali’i, na ka poe pili Aupuni wale no na ho’opi’i ana. Ua kue ka poe Kuokoa I na ha’awina o na Luna Aupuni Nui, ua kue i ka ha’awina Laina Mokuahi, kue i ka ha’awina palaulelo o ka Papa Kuauhau, a pela aku he nui wale, aka, eia ae nei ka hoi iaia nei na ka poe Kuokoa ka ka ho’onui I ka Bila Ha’awina. E ke kolohe, hupo nui, e manao ana anei oe, no ka mamao ana mai o keia mau la mai ka pau ana o ke Kau Ahaolelo, ua poina na mea a pau I ka oiaio, a ua manao ‘oe ua pio ke Kuokoa a me ka manao oiaio o kekahi poe, a waiho pu aku i kau wahi mana poholalo, me ka pane ole ia. Ina oe he Kuokoa, a he make I ka pono a me ka holomua o ko Hawai’I kulana, e hai ‘oe I ka oiaio, a iole e noho malie oe. He minamina makou I kou lawe ana mai I ko kakou Moi, a ho’olilo I kona ihiihi I uhi a I pale no na Kuhina, a I mea e ho’oha’ahaa ai I ka poe Kuokoa. E ka mea nona ka manao hakuepa, ua ike no anei oe I ka mea nona ka manao ho’okamani I heluhelu ia ai iloko o ka Hale Ahaolelo o 1884, he mau mahina mahope iho o ka wehe ia ana, a i kapia na ka Moi? Me he la ua ike no ‘oe, aka, no ka aoao ho’okamani kou waiho ana mai no ka Moi ka manao. E like me ka pohihihi ole ke koho ia aku kea no o ka alopeka a me kona ano ma’alea, pela no e hiki ai ke koho ia aku ke kanaka a me kona ano ho’okamani a ma’alea nana i haku ka olelo ali’i, ‘oia ka hipa auwana o Lanai. He mea mau, ina he manao ko ka Moi, na ke Alakai o ka Papa Kuhina e ho’olala a hui aku me kona mau hoa Kuhina e no’ono’o a kupono ia lakou alaila, lilo he olelo alii oiai o na ahewa ia o na hana a me na olelo a ka Moi ma kona ano he Po’o no ka Lahui, maluna no ia o na Kuhina, ma ia kumu I kuleana ai na Kuhina e ike a e kuka no na ollo koikoi a ke Po’o Aupuni e ho’opuka ai. Oiai, ua ho’oili oe, e ka mea manao hoino I ka poe Kuokoa o ke Kau o 1884, I kea no nui o kou ho’ole ana I ke Kuokoa o ka poe Kuokoa, ma o keia olelo a ka Moi iwaena o ke Kau, nolaila e kala ia makou I ka ho’olpihi ana I ka olelo ma ia mea. O keia olelo a ka Moi, ua ulu ae no Ia mai ka houpo lewa o ka hipa auwana o Lanai, oiai ‘oia e palukuluku ia ana iloko o ka Hale Ahaolelo e na hoa hanohano au e ho’ole nei aole he Kuokoa. Ua hele ua alopeka la a pili i-ka-paia, ua uiha, pela pu no hoi me kona mau hoa, ua ma’I, aohe he kahua e ku iho ai, e paio ai, e pale ai, e na nowelo, e na pahu pololei a ka aoao Kuokoa; aka, elike me kea no ho’okamani o ua holoholona la, ua uhi mai la ‘oia I ka aahu hipa (he kino ho’okamani keia) me ke kino onawaliwali iloko o ka Hale, e kono mai ana I ka lokomaikai o kona mau lunakanawai, eia o Kuokoa, e ahonui aku iaia, me he la e i mai ana, eia au o ka lele wale ae no koe ia oukou, keia kino palupalu I uhi ia kaupoku a kuakea, e aloha mai ia’u, I o’u mau hoa hoi kekahi, ke ike ae ia no oukou ke ha-u wale mai la no kekahi, a he kukulu wale no hoi ka kekahi mau hoa, owau wale iho la no keia a oukou e noke mai nei, ---- aka, iaia e ho’okamani nei malalo o keia uhi ua ulu mai la kona ano ma’alea a ho’ohana koke aku la I kela mea au e hai mai nei he haiolelo Moi.---- Ua ‘ölelo ‘oe ua kapaeia keia olelo Moi e kuokoa ma, ke ‘ölelo aku nei au o na ‘ölelo a ka Moi ua hahai’ia e na kuokoa ma kona ano a pau, e like me ka hiki, aka, i hiki ole, no ka mea, he hapa u’uku I kou, lilo na ki’I o ka hale ali’I, hui pohoi me na Lunamaka’äinana noho oihana aupuni a me ka poe ake oihana ma ka aoao o na kuhina. Ua ike no ka aoao aupuni ua ho’oikaikaia lakou e keia poe, a ua maopopo I ka alopeka hipa oi kana olelo ho’okamani I haku menemene ole ai a ho’olilio i haiolelo ali’I ‘aole e ko ana mamuli no o kona aoao a me ka lakou mau hana ponoi. Ua kula mau ia na hoa, ua pa’ana’au, ua make mamuli o ka mana o ka oihana, a o ka pono ‘oia mana ua ka’ana ia iwaena o ka poe I kukulu ia ‘aole iwaena o ka poe I kukulu ia ‘aole iwaena o ka poe kuokoa. Hai mai ‘oe e ho’okamani, o ka aoao o ka ho’okamani nui, ehia hoa kuokoa I loa’a ka oihana aupuni main a kuhina nana kela ‘ölelo ali’i au e kukulu nei he kahua e ahewa ia ai na hoa kuokoa o ka M.H. 1884, a e hai pololei mai oe, no ka Manawa ho’okahi iloko o kou ola ma ma keia ao, ina ia he mea hiki ia oe, owai la hoi ka poe I loa’a ka oihana aupuni o ka aoao kokua kuhina? Aloha no oe e ua poi’i nui. Me ‘oe au I na wa’a pau.                                                                                                                    Oiano

 

Nuhou Maikai! Nuhou Maikai!

Eia hou o CHAS. J. FISHEL Imua o oukou.

E ho’olilo ia aku ana he $5,000 ka waiwai io o na mea Dala, ma ka POAONO Nov. 29.

 

 

 

 

 

MAKANA DALA KUAI.

O ka poe a pau e kuai ana a hiki I ka huina o $2.50, e loa’a no ka makana dala nani, o na Apo Kawele Dala, na Pahi waiu-bata, na Pa waiu-bata, na Puna dala, na mea kau omole vinegar & c. na Ipu ko, a me na Pika wai dala, a pela wale aku he nui loa.

 

 

 

 

Ha’aha’a loa ko Makou Kumukuai.

 

 

 

E LA’A

 

 

 

NA PAPALE BIVA

Kae Huluhulu nani a panio no hoi e ho’olai ai na Iwa i ka la makani, O na waiho’olu’u Keokeo, Omao’mao, Ulaula, no.

 

Ho’okahi Dala wale no.

 

Na Papale Biva kae huluhulu, no ke $1.25 wale no.

 

E kuai ho’omaunauna wale ia aku no na waiwai i ka poe e kuai mai ana ma o ko makou

 

 

Makana Dala Kuai.

O ka mea e kuai mai ana I na waiwai a hiki ko lakou lilo I ka $2.50, e loa’a no ka Makana Dala.

 

 

 

 

MAI HO’OLILO AKU NO NA KI’I,

 

 

Aka, e naue mai oukou a pau I o

CHAS. J. FISHEL

 

Ä e loa’a no na Ki’I Lealea I mea makana wale no. O ka poe a pau e kuwai mai ana I na waiwa; a oi aku mamua o ho’okahi dala, ($1.00,) e loa’a no na makana nani o na Ki’i milimili, na Ka’a holoholo, na Ki’i kau hale na Lio la’au, na pahu ho’okani, a me na mea e ae he nui wale aku.

 

Hewa I ka wai ke ike,

E ho’omaka ana keia kuai ma ka POAONO NOV. 29. E ho’omanao e na makamaka.

A E HELE MAI NO A PAU LOA I LOA’A KEIA MAU MAKANA MA KAHI O

 

F CHAS. J. FISHEL. E

 

NA HO’OLAHA KUMAU.

J T. WATERHOUSE.

(Walakaha@i)

 

 

 

 

 

 

HALEKUAI KUKA’A NUI ME LIIL.

 

 

 

Ua piha pono me na waiwai makamae hewa ai na maka i ka oui o ka lehua.

 

Heaha no la hoi ia

 

MALAILA

 

Na Apa Kilika o ua ano a pa’a,

            Pahoehoe, o na ano a pau,

                        Alapia o na ano a pau,

                                    Huluhipa o na ano a pau,

                                                Na Hahehuhu noloku,

                                                            Na Keokeo Paina,

                                                                        Lilina ia’u pau.

                                                                                                            Wetoria,

                                                                                                Leponalo,

                                                                                    Lainakini,

                                                                        Ahina pelekano,

                                                            Na Kihei o na ano a pau,

                                                Na Koloka o na wahine,

                                     Na Kihei Huluhulu,

                        Na Kalakoa o na ano a pau,

                                    Na Kihei uhi moe,

                                                Na Koloka o na wahine,

                                                            Na uhi Kilika,

                                                                        Na uhi Alapia,

                                                                                    Na Hainaka oa@ai a M@@@

 

 

Eia hou.

 

 

HE HELUNA NUI ONA PA’A LOLE

 

O NA KANE A ME NA KAMALIL

 

 

 

Na Apa paina maika’i loa,

            Polu manoanoa a lahilahi.

            Huluhulu manoanoa a lahilahi.

            Na Apa huluhulu a pahoe,

            Na pa’a lole huluhulu, kane, me kaumali’i,

            Na Pililakeke loloa a pokopoko,

            Na Palule kaula o na ano a pau,

            Na Palule keokeo,

            Na Palule kalakoa,

            Na Paleili.

Na Papale wahine I kinohinohila me na pua me na hula nani, a he heluna nui o @@ kane a me na kamali’i o na ano a pau

 

 

 

HE HELUNA NUI O NA KAMA’A.

            Na Kama’a bui,

            Na Kama’a pihi,

            Na Kama’a huka,

            Na Kama’a lahoilo,

            Na Kama’a weleweka.

           

 

HE HELUNA NUI O NA NOHO LIO KAIKA

 

            Na Noho Italia,

            Noho pulu mamua,

            a mahope o kela a

            me keia ano.

 

NA AILA O KELA A ME @KIA ANO.

 

Na Aila honua helu I he alai me he w@@l.

  Aila pena, aila ho’omalo’o, aila Oi’iva,

        Aila inu, Aila lauoho,

                Walala maika’i.

 

NA PINA WAIHO’OLU’U LIKE OC@

 

Keokeo,

            Eleele,

                        Polu,

                                    Melemele,

aC.,      aC.,       aC.,     a.C.

 

 

 

 

 

          Ina iho Ina Nio.

 

 

 

Na ipuhao, na ipu @@.

            Na koi nui a li’ili’i,

                        Na pahi n@ li’ili’i,

                                    Na pahi olo, pakani  

                                                Na pahi aio paina

Na Tabu nui a li’ili’i,

            Pakeke nui a li’ili’I,

                        Na lako kamana,

                                    Na lako amala,

                                                Na kama’a lio,

                                                            Na moe hao.

                                                           

                                                                        Na pela uwau

 

NA LAKO HAO, MA KA AINA A HE KA WAI

           

 

 

            Na lako pa,

            Pa nui a i’ili’i,

            Na bola,

            Na kiaha anteal,

            Na aniani kilohi,

            Na Ipokukui o na ano a pau.

 

 

 

                HE HELUNA     NA MEA AI.

           

            Palena poepoe,

            Palena poepoe palupala,

            Palena huinaha,

            Palaoa o na ano a pau.

Na kamano maika’I loa ma ka p@HA,

Na kamano tini,

Pa’akai o Livapulu,

Pa’akai inu,

Pa’akai ha,

Manu Kaleponi,

Palani ai a ka lia

 

 

 

 

 

 

 

He hehuna nui o aeta mao waiwai aiwaiwa ko’e mau halekuai @ole I pau I ka ha’alia aku na oukou ao e hele mai a kilohi ao oukou. Ua waeia kela mau waiwai me ka maiau, ana Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono a me ka pomaika’i o na kanaka Hawai’i. uana kao’o@i main a mokupuni e ho’o kola ka eleu loa.

                                                                                                J.   T. WATERHOUSE