Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 2, 10 January 1885 — Page 4

Page PDF (1.72 MB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

Ka Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki..........................$2.00

No Eono Mahina......................... 1.00

- KUIKE KA RULA. -

Poaono..........Ianuari. 10, 1885.

 

Haawina Kula Sabati.

Na@  Helu @  Feb. @ , 1885.  Kumahana.

Pa@  Ierusalema.  Pauku Paibala,

Oih. 21; 15 - 2@

  A MAHOPE iho o keia mau la, hoomakaukau iho la makou, a pii aku la i Ierusalema.

  16.  Hele pu aku la no me makou kekahi poe o na haumana, no Kaisareia, e alakai pu ana ia Menasona, no Kupero, he haumana kahiko ia, a hookipaia makou e ia.

  17.  A hiki makou i Ierusalema, apo mai la na haumana ia makou me ka olioli.

  18.  A ia la ae, hele pu aku o Paulo me makou io lakoo la; malaila no na lunakahiko a pau.

  19.  Honi aku la oia ia lakou, hai pakahi aku la ia i na mea a pau a ke Akua i hana ai i ko na aina e, ma kana oihana.

  20.  A i ko lakou lohe ana, hoomaikai aku lakou i ke Akua, i mai la iaia, E ke kaikaina, ke ike nei oe i ka nui o na umi tausani o na Iudaio i manaoio; ua ikaika loa lakou a pau ma ke kanawai.

  21.  Ua lohe lakou nou, ua ao aku oe i na Iudaio a pau ma na aina e, e haalele i ke kanawai o Mose, a ua papa aku oe i ke okipoepoe ana i na keiki, aole hoi e hele ma ia aoao.

  22.  Heaha la hio?  E akoakoa io mai no ka ahakanaka; no ka mea, e lohe auanei lakou i kou hike ana mai.

  23.  Nolaila, e hana oe i keia a makou e olelo aku ai ia oe.  Eia no ia makou na kanaka eha, ua hoohiki lakou.

  24.  E lawe ae ia lakou, a e huikala ia oe iho me lakou, a e hui pu me la kou ma ka waiwai makana, i amu lakou i na poo; i ike na mea a pau, he mea ole keia mau mea  a lakou i lohe ai nou; aka, ua hele pololei oe, ua malama hoi i ke kanawai.

  25.  I ka poe manaoio no na aina e, ua palapala makou i ka mea a kakou i manao ai, aole lakou e malama i keia mau mea, eia wale no, e nookaokoa lakou i ko an akua e, a me ke koko, a me na mea i umi wale ia, a me ka moe kolohe.

  26.  Alaila lawe ae la o Paulo i ua mau kanaka la, a ia la ae, huikala pu ae la kela iaia iho me lakou, a komo aku la i ka luakini, e hoike aku i ka malama ana o na la huikala, a hiki i ka wa e haawiia aku ai ka mohai, no kela mea keia o lakou.

  Pauku Gula, A i ko lakou lohe ana, hoomaikai aku la lakou i ke Akua.  Oih 21; 20.

  Manao nui, E hauoli i ka holo ana o ke aupuni o ke Akua imua, ina aole ma o makou la, aka, ma ka hai hooikaika ana.

                                        Na Heluhelu La.

                        Poakahi, Oih. 21; 15 - 26.

                        Poalua, Rom. 15; 13 - 33.

                        Poakolu, Oih. 14; 19 - 28

                        Poaha,  1 Cor. 9;  1  - 27.

                        Poalima, Oih. 15; 1 - 30.

                        Poaono. Na Helu, 6; 1 - 21.

                        Sabati,  Hal. 46; 1 - 11.

                        Mele, "Hoomaikai na mea a pau,"

                        Hoku Ao Nani, p. 118.

  Pule hoomaikai i ke Akua no ka laha ana o Kana Olelo ma ke ao nei.

 

NA NINAU.

  Ehia makahiki mai ka haalele ana o Paulo ia Ierusalema?  Ewalu.

  O ke kaahele ehia keia a Paulo?  Ekolu.  Mai hea mai oia i keia wa?  Owai ka i hele pu mai?  P. 16.

  Me wai ka noho ana ma Ierusalema?  No hea o Menasona?  Mahea o Kupero?  Ua hauoli ane na hoahanau i ka ike ana iaia?  P. 17.

  Ia la ae, me wai ka hui ana?  P. 18.  Owai keia Iakobo?  Gal. 1; 19.

  Heaha na mea a Paulo i hai aku ia lakou?  P. 19.

  Nawai keia hana nui?  Kaena anei o Paulo no kana mau hana?  Hoonani aku oia ia wai?  Heaha kekahi mea nui o kona kaahele elua ana, i hai ia ma Oihana, 16 - 18?

  Ua hoi anei i Ierusalema i ka pau ana o ia kaahele ana?  Oih. 18; 21, 22.  Heaha ma ke kaahele ekolu ana?  Oih. 18 - 21.  I ka pau ana o ka Paulo moolelo, ia wai ka hoomaikai ana o ka aha?  P. 20.

  Hauoli lakou no keia mau mea i hai ia, pihoihoi nae i ke aha?  E huhu auanei na Iudaio hoahanau ole.  Heaha ka mea a na Iudaio i manao nui ai?  Ke Kanawai hea?  Heaha ka mea a lakou i lohe ai no Paulo?  P.21.

  Heaha ka Paulo i ao ai?  Gal. 5; 6.  6; 15.  1 Cor. 7; 18, 19.  Rom. 1 - 3.  Heaha ka manao o ka aha no Paulo?  23, 25.  Heaha keia hoohiki?  Na Helu, 6; 1 - 15.  E hoolaa ia ana no ka wai hana?  Ehia la o ka malamaia ana?  30 a oi.  Heaha ka Paulo e hana no keia poe hoohiki?  P. 24.

  Heaha ka mea a kela a me keia e haawi no ke kahuna?  Na Helu, 6; 13 - 17.  Kaumaha anei no ka poe ilihune?  Ua ae anei ia hai e kokua ia lakou?  No ke aha ko lakou makemake ana ia Paulo e hana i keia?  I mea hoike imua o na Iudaio, aole oia i hoole i na Kanawai a Mose.

  Ua malama anei oia i hoohiki mamua>  Oih. 18; 18.  Heaha ka mea i ao ia i ko na aina e?  P. 25.

  Heaha ka mea keia mau luna kahiko i kakau i ko na aina e mamua?  Oih 15; 22 - 30.

  Ua pono anei keia hana a Paulo?  Ea pono anei e hooko i na manao maikai a pau?  Ua pono anei e hana i ka hewa i mea hooluolu ia hai?  Kokua anei ko kakou mau hana hewa i ka lilo ana o hai i karistiano?

  N ke aha ko Paulo hele mai ana i Ierusama?  Ua kokua ke Akua iaia ma ke aha?  I kana hana nui iwaena o ko na aina e.

  Owai ka poe ukiuki i keia hana?  Pehea i manao ai na Iudaio e loaa i ke ola?  Ma lo lakou mau mohai.  Me aha ia mau mea?  E ano no Iesu, ka Hoola.

  No ke aha ka waiwai ole?  keia wa?  Ua hiki mai o Iesu.  Ua hewa anei ma ke kaumaha ana i na mohai?  Aole i hewa ina ua paulele ia Iesu, nana e Hoola.

  No ke aha ko Paulo mohai ana?  I mea e hooluolu i na Iudaio, i hiki iaia e hai aku no Iesu ia lakou.

  Heaha ka mea i ao ia ma ka pauku 15?  E hoomau aku ke karistiano iwaena o na pilikia.

  Ma ka pauku 17?  He nui ka poe e apo aloha ana i ka poe ikaika ma ka hana, a he nui no hoi ka poe kue.

  P. 20?  O kekahi mea e lana ai a e hauoli ai ka manao o na hoahauau, oia ka ike ana i na mea nui a ke Akua i hana ai no hai.

  21.  E loaa mau ana i na mea e olelo mo ana no kanaka pono, a me na hana maikai.

  23.  He pono e hana ma ka mea e kuikahi ai - aole nae e hana i ka hewa i mea e pale aku ai i ka poino.  Ae aku kekahi i na mea e mau ai ke kuikahi o ka ekalesia - aole nae i mea e pakele ai lakou iho,

  He poino ka hope o ka hana aku ana i ka hewa, aka, aole i ulu na poino a pau no loko o na hana hewa.

  Mele, "Hosana,"  Hoku Ao Nani.  p. 84.

  Pule i lilo na pokii i mau koa wiwo ole ma ka hana a ka Haku.

  (Ua pono i na Kumu Kula Sabati e nana ma ka Buke wehewehe Huaolelo Baibala, i maopopono na wahi a pau e komo ana ma keia mau haawina.  Ierusalema, Kaisareia, Turo, Kupero, Rode, Epeso, a pela aku  A e nana ma ke kii aina, i maopopo ai kahi a Paulo i hele ai, a e hoike aku i na waiwai i na haumana o ko lakou mau papa.)

 

He Haiolelo.

  E na hoa'loha o Kaiahamauleo e aloha Kalitimaka kakou a pau.  Ua hiki mai nei kakou i ka la i hanau ai ka Haku ka mea hoola ke alii o na alii.

  E na hoa, ua loaa ia'u ka hanohano e hoike aku i kekahi mau mea e pili ana i ka moolelo o ka hanau ana o ka Mesia.  E loaa ia kakou ke kahua o ko kakou hana o keia la, Mat. 1; 21.   "E hanau mai oia he keikikane, e kapa aku oe i kona inoa o Iesu, e hoola oia i kona poe kanaka mai ko lakou hewa."

  O keia ka mokuna i hoikeia mai ai ke kuauhau o Kona hanau ana, a me ka moolelo o Kona mau kupuna ma ke kino, ma kona ano kanaka.  O keia la a kakou e luakaha nei, he la keia i manao ia e ka poe akeakamai o keia ka la i hanau ai ka Haku.  Aole no i wehewehe nui ia ma ka Baibala kona la i hanau ai.  Ua hoike no o Mika e hahau ana ka Mesia ma Betelehema ma ka aina o Iudea.  Pela no i Isaia.  Aka nae, ua maa ka poe Iudaio i ka pii i Ierusalema i ka malama hope o ko makahiki.  Nolaila, ua pii no o Iosepa me Marie a hiki i Betelehema kokoke no i Ierusalema.

  Aole no i lokahi loa na aupuni nui o ke ao nei i keia la hanau.  Aole wau e kakaiahili loa ma keia, ala, e hoi ae kakou i ke kahua o ka kakou hana o keia la.  O ka kanau ana o ko kakou Haku o Iesu, ua hanau mai oia mailoko mai o kekahi wahine puupaa i ike ole i ke kane, he mea i maa ole mai kahiko mai, o eha tausani makahiki he mea kupanaha loa.  Elua mea kupanaha loa i i keia.  I.  O Kona waiho ana i Kona ano Akua.  II.  O Kona waiho ana i Kona ano Haku maluna o na mea a pau.

  Ua hele mai oia ma ke ana he kauwa na ko ke ao nei, i mea e hookoia ai ka olelo a na kaula i wanana e ai.  Elau no hoi mea ano nui i ikeia iloko o ka la e hanau ai.  I.  He la no ka hauoli, no ka mea, e puka mai ana he kanaka hou, a he hua hoi no ko laua puhaka.  Hauoli na hoa'loha a pau.  II.  He la no ke kaumaha, no ka mea, he la no ke kaumaha a me ka ehaeha me ka pili hua o ka naau o ka ohana.

  Aole nae pela ka hanau ana o ko kakou Haku.  Ua hoike mua na kaula i ka wa e hanau ia ka Haku.  Aole oia i hele mai ma Kona ano kanaka wale no, aka, ua hele pu mai no me Kona ano Akua.  Ua hanau oia ma kahi hanai holoholona.  he wahi i hoike e ia e na kaula  Ua loaa pono ia kakou Kona la i hanau ai; o keia la he la nui kaulana o ke ao nei.  Nolaila, e noonoo pono kakou i kekahi mau manao nui i loaa mai ai keia mau kumuhana o keia la.

  I.  O ko Iesu hiki ana i ke ao nei, ma Kona ano kanaka a me Kona ano Akua.

  II.  O ko na kaula hoike e ana mai e hiki mai ana ka Mesia.

III.  O Kona wahi i hanau ai he wahi inoino loa.

IV.  O ko ka anela ao ana i na kahuhipa mai makau.

V.  O ko Iesu loaa ana i na Magoi.

VI.  O ko Herode manao ana e pepehi ia Iesu.

VII.  O ko Iesu pakele ana ia Herode, me kona hoka nui.

VIII.  O ke kumu o ko Iesu hele ana mai i ke ao nei, i hookoia ai ka makemake o Kona Makua.

  Ma keia mau mahele ewalu e noonoo pakahi kakou.

  I.  O ko Iesu hele ana mai i ke ao nei, ma Kona ano kanaka a me Kona ano Akua.  1.  I hookoia ka olelo a ke Akua ia Adamu ma, na ka hua a ka wahine e hoola i ko ke ao nei.  2.  I ka wa a Iesu i hiki mai ai i ke ao nei, e nohoalii ana o Kaisasa no Roma a e nohoalii Kiaaina ana o Herode no Betelehema Iudea, e kokoke ana i Ierusalema.  3.  I Kona hiki ana mai i ke ao nei, ua hoowahawaha Kona lahuikanaka.  4.  O Kona hanau ana mai ua like me ka lopa piliwale, ka hanau ma kahi pelapela kupono ole i ka mea Hoola ke hanau.  Mau keia mau kumu, ua ikeia ka haahaa o ko kakou Haku i hele mai ai i ke ao nei.  5. Ua kapaia na inoa he nui wale maluna o keia keiki, he like ole ae me ko na keiki e ae.

II.  O ko na kaula hoike e ana mai, e hiki mai ana ka Mesia.  1.  Ua hoike mai o Mika e hiki mai ana ka Mesia, a e hanau ana ma Betelehema Iudea.  Ua like no ia me ka Isaia hoike ana mai.  2.  O ka anela o Gaberiela kekahi i hoike mai ia Malie,  "E kau mai ka Uhane Hemolele maluna iho ou, a e malu mai ka mana o Ka Mea Kiekie ia oe, eia Ka Mea Hemolele Ka Mea au i hanau aku ai, ke keiki a ke Akua."  3.  O ko Ioane ike e ana ua hapai o Malie na ka Uhane Hemolele, lelele e oia iloko o ka opu o kona makuahine.

III.  O Kona wahi i hanau ai he wahi inoino loa.  He wahi papai hale no na kahuhipa, e ahu mokaki ana ne opala a aahu pelapela me ka hohono e like me na pukiki o Waikakalaua.  2,  Ko na makua hoomanawanui i keia pelapela, hohono, etc.  3.  O laua wale ka i ike 1 keia pillikia, a mahope aku o na kahuhipa, a mahope aku na Magoi.

IV.  O ko ka anela ao ana mai i na kahuhipa mai makau.  1.  Ua makauia ma kahuhipa i ke ano o na ouli o ka lani, nolaila piha loa lakou i ka makau.  2.  I ko lakou lohe ana i ka leo ao a ka anela, ua hoopauia ko lakou makau.  Eia ka ka anela olelo ao ia lakou.  "Mai makau oukou, no ka mea, ke hai aku nei au i ka mea maikai ia oukou, i ka olioli nui, e lilo ana no na kanaka a pau, no ka mea, ua hanau iho nei i keia la, ma ke kulanakauhale o Davida, he ola no oukou, oia ka Mesia ka Haku."

V.  O ko Iesu loaa ana i na Magoi.  1.  He poe kilokilo keia poe kanaka ma na aina hikina.  2.  O ke alakai ana o ka Hoku Hela ia lakou.  3.  Ko lakou ninau ana ia Herode i kahi i hanau ai ka Mesia.  4.  Ko Herode kauoha ana ia lakou, e hele lakou a ike, alaila, hai mai iaia.  5.  Ko lakou halawai pu ana me ka Hoku, me kona mnu makua.  6.  Ko lakou hookupu ana i ka lakou mau mea makamae imua o ka Haku.  7.  Ko ka anela ao ana mai ia lakou aole e hoi hou i o Herode ia.

VI.  I ko Herode manao ana e pepehi ia Iesu.  1.  No ka hoka ana o kana olelo kauoha i na Magoi.  Ua manao oia e luku i na keiki, mai ka la hookahi a hiki i na makahiki elua.  2.  Kona hooouka ana i ka olelo kauoha e luku ia na keiki a pau o Betelehema.  3.  Ka poino nui o ke Kulanakauhale no ka pau o na keiki i ka lukuia.  4.  I hookoia ka olelo a ke kaula.  He pihe me ka uwe nui e uwe ana o Rahela no kana mau keiki, aole loa ia e na.  5.  Ua hoka kona manao lapuwale.

VII.  O ko Iesu pakele ana ia Herode me kona hoka ana.  1.  Ma ka moeuhane ua ao mai ka anela o ke Akua ia Iosepa a me Malie, e lawe i ke keiki mai Betelehema a i Aigupita.  2.  Ko Iosepa hooko ana i ka leo kauoha o ka anela, e lawe i ke keiki i Aigupita.  3.  Ka make ana o ka lapuwale nui oia o Herode.  4.  Ko ka anela hoike hou ana mai ia Iosepa e hoihoi i ke keiki i Betelehema, ua make o Herode.  5.  Kona makau hou ana ia Alekelau, he alii Kiaaina hou i pani i ka hakahaka o Herode.  6.  Kona lawe ana i ke keiki i Nazareta.

VIII.  Ke kumu o ko Iesu hele ana mai i ke ao nei.  1.  I hookoia ka makemake o kona Makua, e hele mai i ke ao nei e hoola.  2.  I hookoia ka laua berita i hana ai me kona Makua oia ka berita.

  Ma keia mau kumu ae la maluna, ua loaa ia kakou na hua e pomaikai ai.

  a.  Ua kauohaia mai kakou a pau e hele imua ona la, mai ka elemakule a ka ui.

  e.  O Kona ano Alii a Haku no ke ao nei, ua noa ia kakou kona mau wahi kapu a pau.

  i.  Ua kauohaia mai kakou a pau e kii wale aku i na mea a pau me ke kumukuai ole.

  o.  Ua ao pono ia mai kakou a pau aole he alanui e ae e ike ai i ka Makua ke ole e hele ma ona la.

  u.  Ua ao pono ia mai kakou aole kuleana o ka mea hele ole imua ona, i na wa a pau ana e kahea nei.

  h.  O Kona lilo ana he mea uwao iwaena o ke kanaka a me ke Akua.

  k.  Oia no ka Luankanawai ma ka la nui e hiki mai ana.

  l.  Kona lilo ana he Mohai kala ola, i like ai me keia:

  E Iesu ka Mohai no'u, etc.

  E na hoa uhaiaholo o ka pono, e nana i ka mea nona keia la hanau, mai kali o hala ka wa poino kakou a pau.                                                    G. M KEONE.

 

He kauleo i na hoa.

  Oiai ke holo nei ka manawa, ke hiki aku nei kakou i ka pahu hopu o ka makahiki 1884 e pau ana, a ke hoea mai nei ka makahiki 1885 me kana mau hana; nolaila,

  I na keiki lalawai o na Koolau, o ka malu kukui kaulana o Kahoiwai, eia ka manawa nou e papahi hou ai i ka lei o ke Kilohana e hoea aku ana i ou la, no ka makahiki hou e noea mai ana.

  Nolaila, e o'u mau hoa hooipo o ka moolelo o Kahanuopaineki, e ku, e ala a kahea mai i ka malihini, e komo maloko, a e lilo hoi i hoa nou no na po loloa o ka Hooilo.

  Ia oe hoi e ke ahe lau makani o Kilauea, ka aina i ka houpo o Kahikikolo, e ala, e ku, eia ae ko ipo, o Lohiau ipo, nana i kaahele i na makahiki he nui, me ka paupauaho ole, hookipa ia aku ma ko oe poli.

  E na Kalihi hoi, i na ohia moe poli o Lilikoi.  i ke ala kuilima la e Kamoolehua e nana mai eia ko hoa'loha, ka hoa haihai olelo o Keaomekemeke me ka naita Kahanuopaineki.  Na mea hou kuloko a kuwaho.  Na kalai manao naauao, na hoike Kula Sabati; nolaila, eia ka leo e maliu mai, a hopu like a papahi like i ka lei no ka holomua.  Me ka hoomanao, eia iho no ka makua, ka Rev. J. H. Mahoe, ko kakou luna pepa.

  Me ke aloha.                                                    H. K. KAHOLOLIO.

    Kilauea, Kauai.

 

Kuewa i ke ala me ka waimaka.

  E KA NUPEPA KUOKOA E;  Aloha oe: -

  I ka o ana mai o na hunahuna liilii o ka wanaao Poalima iho nei, Dek. 28, a e hekau paewa ae ana ka manamana kuhi minute i ka hora 4, a o ka lima kuhi hora i ka hora 3;  oia ka wa o ka hanu hope loa o kuu kuahine aloha i haalele iho ai i ke kino e waiho puanuanu ana me ke koekoe.  Auwe ka manaonao oia mau minute.

  Ua hala, ua nalo o Pili Nakoolani Kaaihue, i ke kokoke e kanaha na makahiki ma keia ao mauleule, a kuewa aku la i ka pahu hopu hope loa o keia ola ana.  Elua laua i haawiia mai, na Nawahinelua Napapa a me Paahao (w).

  A ua hala mua no kekahi i ka iwakalua a oi o kona mau makahiki, he kane ia o Peter Puhili ka inoa.  Ua mareia kuu kuahine i ke kane pake mamua; a make ia, mare hou ia jack Kaaihue Maimai, a me ia iho la ka pili paa aloha ana, a wehe mai la i ka pili hooka-o ia loko; e waiho ana i ke kane.  na makua, ka ohana he nui wale iloko o ka luuluu kaumaha.

  O kuu kuahine, he aloha me ka heahea; he puuwai hamama ne ku hookipa, he makua, he alakai no ka ohana, he kupa he pili iwi no Honomakau mai ka uka a ke kai.

  Owau me ka ehaeha,

CHAS. H. PULAA.

    Honomakau,  N. Kohala, Hawaii.

 

Leta Nuhou o Kona.

  MAKANI KONA.  Mahope iho o ka haalele ana a ka mokuahi Malulani i ke awa o Kailua i ka po o ka la 18 o Dekemaba, aia hoi, ua hoomaka ka pa ikaika ana mai a ua kupueu nei o Hawaii, ka makani i makau nui ia, a ua holo ke mele a kekahi poe no keia makani.  Mai ia po ka pa ana a ka makani a hiki i ke awakea o ka la 20, a malie iki mai la ka pa ana a ka makani.  Ma ka la 19 nae, oia ka la ikaika loa o ka makani, a hoike mai la na ale o ka moana i ko lakou ano ahui.  O ka moana keia he "Malino" he mea ole ka hoi ia malino i ka hao a ka makani kona.  Ua like na ale ke ike aku me na ale hiena o Alenuihaha a me Pailolo i ka ua makani.

 

  NO KA UA.  He mau paka ua ka i haule iho ma ka po o ka la 19 iho nei, oiai na kikiao makani Kona e pa pukiki ana i na hora o ke kuluaumoe o ia po, aia hoi, haule iho lana kulu wai o Kulanihakoi, e hooma'u ana i na hunahuna lepo panoa o ka honua.  No ka mea, he mau la wela aku nei keia o Kona a ua manaoia, ina e noho kekahi mea kino i ka ia no eha hora, e uuina ana ia e like me ka medium bread.  He oiaio kela olelo.  Aka, i kela po o ka la 19, ua hauoli ko makou mau puuwai, no ko na lani hoopomaikai ana mai.  Ua hoomau ka la 20 hookahi ka malie pu ana me ka makani.

 

  NO KE KAI.  Aneane e piha ka mahina o ke poi ana o ke kai, i kau a mea o ke kai-koo.  O ke kai-koo paha ia la, ke hele la ka punakea a ku ka halelo ia uka.  Ua pau na pa pohaku o kekahi poe i ka hiolo, ua paniia na punawai wai-kai i ke aa.  A no keia hoomau ana o ke kai, ua makapehu na keiki ai i-a o Kona i kahi i-a ole, i ahona i ke samano o na hale kuai hui a me na hale kuai o na keiki o Kina, hala ai kia mau la.

 

  HE MAU WAA NALOWALE.  Ua lono wale ia mai, he elua mau waa o Keaukaha i nalowale i ka la 18 aku nei o Dek., no Kaupulehu keia mau waa i nalowale ai, a o ke kolu o ka waa pae aku la i Kiholo.  Penei ka moolelo e pili ana, ina he oiaio:  Ma ke kakahiaka o ua la 18 nei, holo aku la ekolu waa i ka lawaia ku-kaula i waho lilo loa, ma kahi a ka maka e pau mai ai ka ike ana i ka lae kahakai.  O Paapu a me Kaolelo i ko laua waa; o Kamauoha a me Luahine i ko laua waa; o Palapala a me Kahukula i ko laua waa.  O keia mau inoa hope, he mau keiki opiopio laua, aole paha i maa loa i ka hele ana o ka la ino.  Ia lakou i holo ai a hiki i ke ko'a lawaia, he elua waa i lana i kahi hookahi e lawaia ai, o ke kolu o ka waa, ua mamao loa aku.  Ia lakou e lawaia ana, hoomaka ka pa ana o ka makani mai ka hema aku nei.  Ia wa no, hooiho aku nei ka waa lawaia hookahi iloko o Kiholo, a pae aku nei o Paapu a me Kaolelo ilaila.  Eia nae, aole laua i ike iki i kela mau waa.  A ua manao laua, ua pae i Kawaihae, a i oleia, na make paha.  Ina ua pae i Kawaihae, pomaikai maoli; aka hoi, ina ua poino ma ka moana, auwe!  Aloha wale lakou!!  Mai ka lawe leta mai i loheia mai ai keia mea hou.

  HOIKE KULA SABATI HUI.  Ua malamaia ka hoike Kula Sabati hui ma Helani, i ke Sabati hope o Dec. la 28, a like me ka hoolaha ana a ke Kahukula Sabati Nui o Hawaii Komohana.  Ua malamaia ka hana ma ka noho Luna Hoomalu ana mai o S. W. Ukumea, a ua weheia na hana o ka la me ka himeni 598 Buke Himeni Hawaii, a me ka pule a ka Luna Hoomalu.  Ua hoomaka ke kula ana ma ke Kula Sabati mai o Kailua, ma ka papa pokii mai, pela no ka nee ana o na hana a hiki i ka pau pono ana o na kula a pau, mai ka pokii a na makua.

  Eia ka mea i ikei a ma keia hoike ana:  1.  Aole i holomua na Kula Sabati no eono malama i hala aenei, a hiki i keia hoike ana.  2.  Aole i kuikahi like na haumana me ko lakou Kahukula.  3.  Ua keakea wale kekahi mana Bihopa i kekahi mau kula, aole e hele i ke kula i ua la Sabati la.  4.  Ua hookae ke Kahukula ula Sabati i ka hooponopono ana a kekahi mau haumana i na mea e pono ai na papa kula.  5.  Ua huki ae ke Kahukula Sabati mamuli o kona akamai iho.

  A o ia na mea i ikeia ma keia hoike ana.  Ua emi na Kula Sabati ma ka'u ike ana, malalo o na kumu i haiia maluna.  Ua hiki no ia'u ke hoakaka pakahi i na kumu i hoikeia maluna, aka, piha wale ka pepa no ia mau hoaakaka.  Aka, ina i kue ia mai au no keia mea, a i ninau ia mai hoi, alaila, ua hiki no ia, u hoakaka aku ke loaa he wa kaawale no ka poe mea nupepa e ae mai ai.

    Kona Akau.                                                         J. NOEAU.

 

  Haina o ka i-a a Liokakela, uku, uhu, ina. 

 

                               K ---

 

Na Loaa iloko o ka Waihona o

ka Papa Hawaii no Novemaba

a me Dekemaba 1884.

 

NO KA WAIHONA KUWAHO.

Ek.  Haole o Kohala  -      -       -  $   84 05

Ek.       "    "  Kaukeano    -       -     121 60

Haiolelo mak. a S. Kaili    -       -       19 55

Ek. o Waimea Hawaii       -        -       50 00

                                                          ______

                                                       $ 275 20

NO KA WAIHONA KULOKO.

Ek.  o  Kaala Hawaii         -         -  $  10 00

Ek.  o  Maunahoana   -      -        -       10 00

Ek.  o  Paia Maui        -      -        -       25 20

                                                             ______

                                                              45 20

NO KA WAIHONA OKOA.

Ek.  o  Hana, Maui     -       -        -  $  17 00

Ek.  o  Paia, Maui      -       -        -       20 00

Ek.  o  Honokohau     -       -        -         4 35

Ek.  o  Waihee Maui  -       -        -       30 00

Ek.  o  Wailuku   "     -       -         -       32 35

Ek.  o  Kahakuloa      -       -         -         4 35

Ek.  o  Kapaliuka, Hawaii  -         -       15 00

                                                           ________

                                                             $ 123 05

NO NA BUKE HAWAII I KUAIIA MAI APERILA

1, A OKATOBA 1,     -           -           $ 740. 67

NO NA BUKE KILIBATI.

Mai Nonouti mai        -        -         -     $   10 00

Mai Tapiteuea mai     -        -         -          25 53

                                                               _______

                                                              $   35 53

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

  HALEPAI O THOS.  G.  THRUM

- O KA NUPEPA -

SATURDAY PRESS me KUOKOA

ALANUI KALEPA.  HONOLULU

Malaila a paiia ai na ano a pau o na

BUKE,

HOIKE O NA KULA.

HOIKE A NA KOMITE,

NA HAAWINA KULA SABATI.

 

PAPA KUHIKUHI O NA ANO A PAU,

HOOLAHA NUNUI A LIILII,

BALOTA, LIPINE PAPALE,

TIKETA, WAHI LETA,

BILA PAI HAKAUKA

HOOLAHA KUDALA,

&c.      &c.      &c.

Iloko o ka wa pokole a me ka auhau haahaa.

 

A ma ka halekuai o THOS. G. THRUM

ma ALANUI PAPU. e loaa ai na

Kalana kakau o na ano a pau,

Wahi Leta       "        "        "

Inika               "         "        "

Penikala         "         "        "

 

Mea Hoopipili, buke hoomanao,

Peni gula a me kumu gula,

Kii, a me na laau,

Buke kii o ka ohana,

Buke kii a na keiki,

Na mea panni a na keiki

Kaa a na keiki,

Kaa huila lua o na opio.

A he Agena no ke ana lole pepa o na

Keiki a me na wahine

No ka hoailona ana i na lole me na inoa ponoi

e hookoia na kauoha a pau no na papa inoa

ke waihoia ma keia halekuai me ka uku

pu o ka papa inoa i makemakeia.  Uku no

ka inoa hookahi me ka inika a me ka hulu,

$1,50 ina ma ka papa inoa keleawe, a ina

ma ka papa inoa dala, $2.

O na kauoha apau mai na mokupuni e

hookoia ina e hoouna pu ia mai me ke dala

a me ka moakaka pono o na hoakaka ana

THOS. G. THRUM.

 

NU HOU ! NU HOU !

Na Waiwai Hou Loa!

NA PAIKINI O KEIA AU.

E Loaa no ma ka ha Halekuai o

DILLINGHAMA  MA,

Ma Alanui Papu.

Oia na waiwai malalo iho nei:

Na Palau, Kaa Huilapalala, Kopala,

Piki, Oo, Kui, Koilipi, Na Hamare

Kamana o na ano a pau, Na mea

Hana a na Kamana, Poe Hamo

Puna, na Amara a me na mea

hana o ka Poe Akeakamai a pau.

Pena Aila, Vaniki a me na Palaki,

Pauda, Poka a me na Kukaepele,

Palaki Hamo Puna, Pulumi, Pakeke,

Kapu Holoi Lole a me na Papa Holoi

Lole, na ipuli, na Pa Palai, na Ma kau

Lawaia, Na Ako Lawaia o na ano a

pau, na Kaula o na ano a pau, na Pahi,

O, a me na Puna, a he nui aku no na

mea i koe.

I KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA!

NA HALE

I hiki ole ia makou ke huai pau aku aka, na

oukou no e hele mai a e hoonuuiho.  O keia

maluna ae, e loaa no ma ka halekuai o

Dilinahama Ma,

0136-3m Moi ka helu 7, Alanui Papu  

 

 

 

 W  O.  SMITH

LOIO,  LOIO,  LOIO.

KEENA HANA:  Helu 36 alanui Kalepa. tf.

 

W  A.  KINI.

LOIO,  LOIO,  LOIO.

KEENA HANA:  Helu 15 Alanui

Kaahumanu, Honolulu.         tf.

 

W  R.  KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He Luna Hooiaio Palapala. tf.

 

  A  ROSA.  (AKONI.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He Luna Hooiaio Palapala.

KEENA HANA:  Ma ke Keena Loio Kuhina

 

S  B.  DOLE.

LOIO,  LOIO,  LOIO.

He Luna Hooiaio Palapala.

KEENA HANA:  Ma Alanui Kaahumanu

tf.

 

CECIL  BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

A he Agena Hooiaio Palapala no

ka Mokupuni o Oahu.

KEENA HANA:  Helu 8 alanui

Kaahumanu. tf.

 

JAMES  M.  MONSARRAT.

(MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He Luna Hooiaio Palapala.

KEENA HANA:  alanui Kalepa. tf.

 

RICHARD  F.  BICKERTON.

(PEKEKONA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

KEENA HANA:  Helu 27 alanui

Kalepa. tf.

 

WILDER & CO. (WAILA MA)

Mea kuai papa a me na lako kuk @

o na ano a pau, a me na me ne pono a@

no ka hale..

       Kihi Alanui Moiwahine me Papu @

 

WILLIAM  AULD.

Luna Hooiaio Palapala Kepa Paahana

no ka Apana o Kona.

KEENA HANA:  Ma ke Keena Wai o

Honolulu . tf.

 

S  H.  MEEKAPU.

Tela humuhumu lole.

HALE HANA:  Helu 11 alanui Nuuanu. tf.

 

C  BREWER  &  CO.  (BURUA  MA.)

Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO

MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me

na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai

i ko lakou mau ILI me makou, a e haawi

no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE

LOA o ko kakou Makeke. tf.

 

JNO. M. KEALOHA.

LUNA Hoolaio Palapala Kepa Paahana

no ka apana o Kawaihau, Kauai. H  @

Agena no ka Hooiaio ana i na Palapala @

no ka apana o Kawaihao, Kauai.  H  @

Komisina Palena Aina no ka apana @

Kawaihau, Kauai, a he Luna  Hook @

Mare no ka Pae Aina  holookoa

1163  1yr.

 

DILLINGHAM & CO.

Mau Mea Kuai Lako Hao

Alanui Papu, Honolulu.

 

FRANK PAHIA.

ANA AINA!  ANA AINA!!

KEENA HANA:  Aia ma alanui Moi, kokoke

loa i ka Uwapo o Hooliliamanu.   tf

 

C C. COLEMAN.

Amara a he mea hana Mekina

Kapili Kapuai hao lio.

A ME KA

Hana Kaa Lio ana, etc.,

Hale Hana ma Alanui Alii,

905  tf           E kokoke la i ke Alanui Papu.

 

PAPA!  PAPA!

AIA MA KAHI O

LEWERS & COOKE,

(O LUI MA)

ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi.

E loaa ai na

PAPA NOU AIKI.

o kela a me keia ano.

 

Na Pane Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe,

Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu

Ku, A me na Papa Moe nui loa

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau.

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami

Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami

o na ano a pau, Na Aila Pena, o

kela me keia ano Na Aila Hoomaloo,

he lehulehu wale.

Na Aila e ae o na

ano a pau.

NA WAI VANIKI

- A ME NA -

WAI HOOHINUHINU NANI!

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

- NO KA -

UKU HAAHAA LOA.

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a me ka MEA KUAI.

E Hele mai!  E na Makamaka

o lawa no hoi koo @     i makemake

A me ka oluolu ame @   aikai.