Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 4, 24 January 1885 — KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia. Ka Naita nana i kuekaa na lua huna o na Powa. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia. Ka Naita nana i kuekaa na lua huna o na Powa.

Ika hiki ana mai o ua kaoo lfo nei i ka pa alii, aia hoi ke koa opio ua makaukau e hookipa mai i kona makuhonowai alii maloko o kona hale ahi, a ua haiwi mai la hoi na tausani naita o ka kakou eueu i ko lakou hoomaikai imua o ua ahi la mi ka maka hulali o ka lakou mau pahikaua, a ua hele aku la hoi o Kahanuopaineki me kona hiehir> nui, oiai hoi e anapa ana kona ka pa kila i na kukuna malamalama o ka la, a ua uhiia hoi kona mau maka me kekahi uhi silika i kinohinohiia me na waihooluu likeole, a e kau ana hoi maluna o kona poo he papale kila, ī uhiia me na hoaiiona alii o na aupuni i lilo mai iaia na hooponopono aupuni ana, oia hoi o Rusia holookoa a me Sepania, mamuli o ka lanakila hanohano i loaa iaia I na la hookahe koko i aui wale aku la. Hele aku la ia a ku i'nua o ua Moi la, haawi aku la i kona aloha imua ona, a pela no hoi ua alii la i haawi mai ai i kona aloha ma kona kukuli ana. Kau pono mai la nae kona mau maka me ka haka pono ana maluna o ko ianei mau helehelena, aka, ua'poho ia mau mat nao ana, no ka mea, ua uhiia ko ianei | mau maka me ka uhi silika i ole e ike \a mai e kekahi. LaUu aku la ke koa opio i ka lima o ua Moi la, a kuikui pu aku la, a ua ike koke iho la no hoi ua opio nei, o keia no ka mea nana i hoopakele iaia mai kona liia ana e ke keiki alii o Farani. Pii aku 1a laua nei ma ke alapii o ka hale alii a komo aku la iloko, a ua komo pu mai la n'o hoi me na ukali o ua Moi nei. I ko lakou komo ana aku a hiki rai ka rami hookipa, kahi a ke kaikamahine alii Ka Ui Pua Rose e noho ana, a i ka wa i ike aku aku ai ua Moi nei i kana kaikamahme, ua holo aku la ia me ke ku-oleo nui ana a puili aku la ma kona mau kuli; ua hoohalaia he hora hookahi ma keia uwe ana mawaena o ka makua a me ke keiki, oiai, ua loihi na la o ke kaawale ana. 7 f Mahope iho o ka pau ana o ka laua uwe ana, ua ninau koke aku la kana kaikamahine iaia, ma paha he pilikia ko ke kulanakauhale alii, ke kurtiu nana i koi mai iaia e pii malihini mai ma na uluiaau a hiki i kona hoea ana mai ma keia kulanakauhale a ka oani i oe-

ho ai, ua hoole mai la ia; aka, anuhi ie la ia i kekahi leia mailoko ae oke eke o kona kapa kila, a pane mai la : .Va keia wahi apana pepa, nana i koi mai i koti makua nei e hele auwana inai ma keia mau ululaau a hiki iho la i Ueia kulanakauhale nani a'u e ike nei, i aia hoi mahea ka v mea nona keia nani ime ke kilakila, a ? i ole hoi, o kahi pana keia o kau mea i aloha ai. Ku ae la ua ui nei a pane mai la : Oka mea iu e īke mai la, ka mea hoi e ku nei na kuu aoao akau, oia no ka mea noaa keia mau nani, a o ka mea hoi a'u i aloha ai. E wehe ae i kou papale kila d me kou uhi maka, i ike aku hoi au 1 kou mau helehelena, wahi ana i ke koa opio. Me ka hene aka ana iho oua opio la, wehe ae la ia i kona papale kila, a, aole hoi i hemo pono ae kona uhi •naka, pu-a e mai la ka ula lelolelo o kona mau papalina; a i ka hemo loa ma ae, aia hoi kona mau onohi uliuli poniponi iwaena o kona nani hoohie puuwai. Puiwa ae la ka makuakane o ka Ui Pua Rose, 1 ka ike ana mai i ke keiki opio e ku aku nei imua ona, ka mea hoi nona ka ui ana i ike ai i kona sva opio loa; kulou iho la ia me ka haalulu nui, oiai oia e noonoo ana i kona wahi i ike ai. Aka, hopu mai la ke 'lii »pio i kona mau lima, a pane mai Ia : Ano, e kuu makua, ka mea hoi nana au i hoopakele mai ka amana li kanaka <nai a kau hunona, oia hoi ke keiki alii o Fiirani, ano, ke ike nei au, nu'u iho, he aie nui ko'u imua ou, a aole hoi e pau ke hoihoi ia ma na mea nani a pau o ko'u kulanakauhale alii nei, aka, na ke au oka manawa e hai mai no "ka pau a me ka ole.

Me ka haalulu nui, pane mai la ua Moi nei : E kala mai ia'u nei, e kuu keiki, oiai, ke hoike mai nei na kahoaka o kou mau helehelena, he mea oiaio ka'u e ike nei, o oe no ka mea a'u i hoopakeie ai mai ka hana puuwai eleeie mai a ua kane hoopalau la a kuu kaikamahine, ake hoike mai nei hoi kou kuiana, ke aiii a he Moi oe i komo iloko o ke ahi enaena o ka wiwo a me ka hopo oie, a oia hoi ka'u kumuhana nui i hiki mai.nei i kou ihi kapu nei eke alii opio. Wehe ae la ia i ka leta e paa ana ma kona lima, a haawi mai ia ika opio. Heluhelu iho la ia iua leta nei, a ike iho la ina manao a pau mai ka mua a i ka hope, a o ua leta la hoi, na ke keiki a'.ii mai no ia o Farani. Ike iho la ua opio nei i keia mau mea, oia hoi e kauoha mai ana i ka Ui Pua Rose e hoi aku no ka mare ana; a ina e hooko ole ia keia kauoha a hala na puie elua mai ka la e loaa aku ai, alaila, e kii mai no ū e luku ia Arabia holookoa me ka mainoino nui. Nolaila, ku ae la oia iluna me ka hene aka ana iho, a he mea hoopohihihi loa ia i ka manao o ka makuakane o kana aloha, me kona naiu ana īho : Ka, he mau mea aka waleii no ka hoi keia mau mea hoomaka'uka'u e keia keiki opio, oke kii ana mai e luku ia makou. Haawi aku la ka opio i ua leta nei i kana aloha, aka, ua liio nae ia mau mea iaia i mea hopohopo nui nona, aka, ua hoopau ia nae kona mau manao ana pela mamuli oka hoomalielieia ana e kana ' aloha. Mahope iho o keia, ua hooma--1 kaukau ia na mea ai e pono ai ka maiihini, a ua hoi pu aku la no hoi ka ohana alii no ka hnohanohauo ana i ka papaaina a ka M )i o na aekai o Arabia.

Ua hookuu ia aku la ke anaina e hoi i ko lakou mau home iho, a pela pu no hoi me na tausani naita i ko lakou wahi hoomoana. Ua noho iho ka ohana alii me ka maluhia, a no ke alii 0010 Kahanuopaineki hoi, ua hoohala mau oia i kona manawa ma ka laua mau ana me kona haku puuku, no ka hoonohonoho ana i ko laua mau pua\i naino ka wa e lele kaua ia mai ai e na enemi. A hala _he elua la, ua hoomakaukau iho la ka huakai alii e iho i kai o ke kulanakauhale alii o ka Ui Pua Rose. I ka makaukau pono ana, ua wae ae la o Kahanuopaineki i kona mau ukali, oia no hoi kona mau ukali mua i •hele ai i Sepania he 21, a oiu no hoi ka 22. Ua kai aku la ka huakai alii mai ka pa alii aku, a e welo haaheo ana hoi ka hae alii o Arabia i ke aheahe makani huihui o ua waokele kupaoa la i ke onaona o na p-ia, a komo aku la iloko o ka ululaau. I ka uhi ana mai o ka malu po, ua hoaumoe iho la lakou maialo a ka malumalu o na ululaau, a i ka wehewehe ana o kai ao, ua iho aku la lakou, a no ka pa alii ka pahu hopu. No eha hora o ko lakou nee ana, ua kaa hope ae la ki uluUau, aik«u akū la kt ku meu 0 ke ku

lanakauhale alii o ka ui o Arabia me ke kilakila. Ma keia wa o lakou nei i hemo aku ai mawaho o ka ululaau, ua ike koke ia mai la lakou e ka ohana 'lii o ua kulanakauhale la, a ma o ko lakou ike ana mai i ka hae kalaunu o Arabia, ua hiki ia lakou ke koho mai, oko lakou Moi no ia a me kana kaikamahine aloha, ka mea hoi i manao ia i hooilina no ke kalaunu; aka, ike mai la nae lakou he lehulehu loa iakou e. iho mai nei, ahe mea hoi īa na lakou e nalu iho ai : Ka; aole hoi lakou i nui loa i pii ai, a he nui loa ka hoi ke hoi mai".

Iko lakoa nei kokoke ana aku ika pa alii, ua makaukau na alii a me na tausani naita e hookipa aku ia lakou nei me ka hanohano nui. A aole hoi i ikeia mai o ka naita puuwai ahi keia e iho pu aku nei me ko lakou Moi a me kana lei. No kekahi kumu, aole hoi e ike ia aku na maka o Kahanuopaineki, oiai ua huna oia i kona mau helehele na mai ka ike ia ana mai e kekahi, a he i»ea ia na ka lehuiehu e kuihe ai ka manao no ia mea. Ike komo ana 'ku o ka huakai alii iloko oka pa alii, ua hookani ia mai la na mea kani o kela a me keia ano, a e mele ia mai ana hoi ke Meie Lahui. a i ke kuu ana iho o o keia mau mea kani, ua lele iho la lakou nei mai ko lakou mau lio iho, a komo aku la iloko oka hale alii. Ke

haawi mau nei na tiusani o na tausani makaainana o ua ui nei i na hoomaikai palena ole maluna ona a me ka Moi, a heaha la ka kakou koa iko lakou manao ana. I ke komo ana aku o ua mau aiii opio nei, oiai e kuikui pu ana laua, ua komo pu aku la no hoi me kona mau ukali, a hiki aku la no hoi lakou nei ma ka rumi hookipa, oiai e alakai ia ana e ka makuakane o ua ui la, kahi hoi a ka ohana alii e noho ana me ka makaukau e apo mai i ko lakou Moi a me kana lei me ke aloha. I ka ike ana n.ai o ka makuahine i kana lei he keiki ua puili mai la ia me ka haawi ana i na leo uwe o ke aloha keiki, pela i hoohala īa ai he manawa loihi no ka ohana alii e noho mumule ai me ke kkumaha; a e kukuli ana hoi kela a me keia imua ©ke kama aliiwahine, a e haawi ana hoi i na hoomaikai ana imua ona.

Aka, me ka leo nui i pme mai ai ka makuakane o ua ui ia imua o ka ohana alii: E haawi ae iko oukou hoomaikai ana imua o ka opio puuwai ahi o na mauna hui o Arabia nei, ke alii o na alii, a o ka Moi hoi i noho mana maluna o na tausani naita he lehulehu, ao ua ui la ananei ka mea iiana e papahi ika lei alii o ko'u aupuni nei. Ia wa, kulou like mai lakou a pau imua o ka kakou opio; aka, poha aku la kona leo waimeli 1 ka i ana aku : Mai kukuli mai 3ikou imua o'u, aka, imua o ko oukou aliiwahine opio ko oukou haawi ana i na hoomaikai oiai oia ke alii, ahe kanaka aku au. (Ua huna keia i kona ano alii elike me kona huna ana i kona mau helehelena.) Ma keia ka-u-a ana aku a ke aWi opio no ke kapae ana ae ina hoomaikai ana a ka ohana alii mai ona aku, aole nae i hooko ia kana olelo, ua kukuli mai la no lakou elike me ka leo kauoha a ko lakou Moi, a aoie hoi e hiki ke pale ae ia leo. Mahope iho oka pau ana oka launa aloha ana, ua hoomakaukauia na mea e pono ai no ka hoopiha ana i ko lakou mau houpo lewalewa, a haule 'ku Ila lakou paina, a ua hoohanohanoia | hoi keia papaaina e na keonimana a ime na lede, a me ka poe hanohano i

konoia. Mahope o ka pau ana o ka paina, ue hoi aku la ke anaina no ka rumi hookipa, a malaila hoi ka Moi i huai pau 'ku ai i kona moolelo piha mai ka mua a i ka hope, a hiki i kona hoea ana aku ma na paia laahia o ka hale alii o ua opio nei, a me ka hui aloha ana me kana lei, a me kona ike maka ana hoi i ka nani o ia kulanakauhale. No keia mea, ua piha hāuoli ke anaina. Ma ia hope iho, ua haawi ia mai i ke koa opio na hoomaikai a me na hulo ana no ka hauoli. Ku ae la ka Ui Pua Rose, a lalau mai la i ka lima o kana aloha, a ukali pu aku la no hoi ko laua mau ukali. Hele aku la lakou a ma kekahi i rumi, ua kamaiiio aku la ke kaikamahine alii i kana aloha : Ano, e na naita, eia ka rumi no oukou e wehe ai i ko oukou mau aahu kila, a pela pu no hoi rne oe e kuu aloha, eia aku ko kaua rumi, a e wehe aku hoi. Ia wa, kani aku la ka bele, a weheia mai la ka puka o ua rumi nei e ke kiai puka, ia wa no i komo aku ai laua nei. Wehe ae la ke kama aliiwahine i kona aahu, a pela pu no hoi me ianel Hele aku la

liua no ka rumi auau, a i ka pau ana o ko laua auau ana, ua hoi aku la laua 110 ka rumi komo kapa, a i keia wa no hoi i kii aku ai keia i kana Buke kupua, no ka haawi ana mai i mau aahu no a ua hookoia hoi keia kauoha. Ua kahiko iho la laua a paa ko laua mau aahu, a kakali aku hoi o ko laua mau ukali. I ka makaukau ana 0 na ukali, ua komo mai la lakou a hoopuni ae la i ua mau opio nei, a ku ae la no hoi laua nei a kai aku la lakou no ka rumi hookipa, kahi hoi a ka ohana alii e hoolohe ana i na olelo a ka Moi. I ko lakou hiki ana aku, ua ike mai la lakou i keia keiki lua ole o ka ui, a he alii nui hoi kona ano, oiai, e kau ana na hoailona like ole m%kona umauma, a ua hoo maka mai la lakou e haawi mai i ko la kou mau hoomaikai ana imua o laua nei, a pela no hoi laua nei i panai aku ai imua o lakou ma ia haawina hookahi. (Aoleipau.)