Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 7, 14 February 1885 — Page 4

Page PDF (1.79 MB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

                                          No ka Makahiki...............................$2.00

                                          No Eono Mahina..............................  1.00.

                                                            - KUIKE KA RULA. -

                                             Poaono....................Feberuari. 14, 1885.

 

MULIWAI OLINO.

(BLESSED RIVER.)

                    G. H.  NO. 100

 

Mai ko ka Moi noho

Puai he muliwai

Huali a olino,

Me he aniani e.

Muliwai la, Pomaikai la

Kahe no a mau.

Muliwai la, e ola i la,

Nana a oli au

             2

Wai piha i ka oli,

Wai hoi e malu ai,

A kani mau na lina,

Na leo himeni,

Muliwai la, owe ae la

Mele au a mau

           3

Ka muliwai hoano

Ane hoea mai,

A inu au a mau la,

A pau kuu makewai

Muliwai la, e ola'i ai la,

No'u mau no kou wai

          4

Ka muliwai Edena:

Ku na laau maikai

Ma kou mau kae omao la,

A hua mau loa'e,

Muliwai la, owe ae la,

Ina au a mau.

Laau lani, hua nani,

Ai no au a mau.

                          HAWAII.

 

Mar. 8, 1885. Kumuhana, Paulo imua o Pelika.  Pauku Baibala, Oih. 24: 10 - 27

KUNOU ae la ke alii ia Paulo e olelo mai, alaila i mai la ia, No kuu ike ana, he nui na makahiki ia oe, i lunakanawai no keia aina, no ia mea, ua oluolu loa wau e olelo aku i na mea no'u iho.

  11  E hiki no ia ke hoomaopopo, he umi ae nei la wale no i hala, a me kumamalua, mai ko'u pii ana aku i Ierusalema e hoomana.

  12  Aole hoi au i loaa ia lakou maloko o ka luakini, e hoopaapaa ana me kekahi, aole hoi e hoohaunaele ana i ka lehulehu, aole maloko o na halehalawai, aole hoi maloko o ke kulanakauhale;

  13  Aole hoi e hiki ia lakou ano ke hooiaio i na mea a lakou e hoopii mai nei ia'u.

  14  Aka, ke hai pono aku nei au ia oe i keia, ma ka aoao i oleloia'i e lakou, he aoao ku e, pela no wau e hoomana aku nei i ke Akua o ko'u mau kupuna, e manaoio aku ana i na mea a pau i kakauia ma ke kanawai, a ma ka na kaula.

  15  Ke lana nei ko'u manao i ke Akua, ua ae mai no hoi lakou i keia, i ke alahouana o ka poe make, o ka poe pono a me ka poe pono ole.

  16  Malaila no hoi au e hooikaika nei e loaa mau ka lunaikehala hewa ole imua o ke Akua a me na kanaka.

  17  A hala na makahiki he nui, hele aku la au e lawe i ka waiwai manawalea, a me na mohai, no na kanala o ko'u aina.

  18  Loaa iho la au maloko o ka luakini i kekahi mau Iudaio, mai Asia mai, ua huikalaia, aole me ka lehulehu, aole hoi me ka hoohaunaele.

  19  Ina i loaa ia lakou kekahi hewa no'u, e hoopii mai ai, ina ua pono o lakou kekahi pu mai imua ou.

  20  E pono no hoi ia lakou nei ke olelo mai, ina paha ua loaa ia lakou ko'u hewa, ia'u i ku ai imua o ka ahalunakanawai.

  21  No keia leo hookahi wale no a'u i hea aku ai, i ko'u ku ana iwaena o lakou, No kealahouana o ka poe make, oia ko'u mea i hookolokoloia mai ai imua o oukou i keia la.

  22  A lohe o Pelika i keia, hoopanee aku ia lakou a ike maopopo aku la oia i na mea o keia aoao, i ae la, A iho mai Lusia, ka lunatausani, alaila.  e hoomaopopo lea au i ka oukou.

  23  Alaila, olelo aku la ia i ka lunahaneri e malama ia Paulo, aole hoi e paa maoli, aola e papa aku i kekahi o kona mau makamaka, ke lawelawe nana, a e hele mai hoi iaia.

  24  A hala kekahi mau la, hiki mai la o Pelika me kana wahine.  O Derauaila, he Iudaio no ia, kii aku la kela ia Paulo, hoolohe aku la iaia no ka manaoio iloko o Kristo.

  25  A i kana kamailio ana no ka pono, a me ka pakiko, a me ka hookolokoloia e hiki mai ana mahope, haalulu ino la o Pelika, i aku la, O hoi oe i keia wa; a loaa ia'u ka manawa kaawale, e kii hou aku no au ia oe.

  26  E manaolana ana hio ia e haawi ia mai e Paulo na kala nana, i weheia aku ai ia e ia.  No ia mea, kii pinepine aku la oia iaia, i kamakamailio laua.

  27  A hala ae la na makahiki elua, hiki ae la ma ko Pelika hakahaka, o Porekio Peseto, a waiho iho la o Pelika ia Paulo e paa ana, no kona makemake e hooluolu i na Iudaio.

  Pauku Gula.  E loaa mau ka lunaikehala hewa oie imua o ke Akua a me na kanaka.  Oih. 24; 16.

  Manao nui.  He lunaikehala hewa ole, a me ka manaolana i ke Akua; he lunaikehala hoahewa, a me ka weliweli no ka la hookolokolo e hiki mai ana.

 

                NA HELUHELU LA.

            Poakahi  Oih. 24: 10 - 27.

            Poalua  Mar. 6: 14 - 30.

            Poakolu  Pil. 3: 7 - 21.

            Poaha  Io. 16: 1 - 13.

            Poalima  2  Cor. 5: 10 - 21.

            Poaono  Io. 5: 17 - 29.

            Sabati Sol 1: 20 - 33.

  Mele.  "Ku, ku a paio."  Hoku Ao Nani 234.  Pule 1 kupaa no Iesu i na wa a pau.

 

NA NINAU.

  No keaha ko Paulo haalele ana i Ierusalema?  Ihea ka hele ana?  Ehia la ma ia hope iho ka hiki ana aku o ka poe hoopii iaia?  Oih. 24: 1.  Owai lakou?  Owai ka Roma akamai i ka haiolelo i hele pu?  Heaha ke kumu i hoopiia'i o Paulo?  p. 5, 6.  He oiaio anei keia mau hoopii?  Ina ua waiho ia na lakou e hookolokolo ia Paula ua ola anei?  Nawai i hoopakele iaia?  Owai na hoike?  p. 8, 9.

  Pehea ka hoomaka ana o ka Paulo olelo pale?  p. 10.  Owai keia kiaaina ana?  Ehia makahiki kona noho kiaaina ana?  6 paha.  Ma keia noho loihi ana ma ia aina ua maopopo anei iaia ke ano o na Iudaio a me na Kristiano?  He mea anei ia e kokua ai ia Pelika ma ka hookolokolo ana ia Paulo?  Pehea ka loihi o ka noho ana o Paulo ma Ierusalema?  p. 11.  Heaha kana ilaila?  He nui anei na malihini e hele mai ana i ka ahaaina Penetocota?  Ina ua hele mai e hoomana i ke Akua e lilo anei oia i ka hana pono ole?  Heaha ka hoopii mua? p. 5.  He ano hookipi anei kana iloko o ia mau la?  Ua lilo anei oia i ka hoopaapaa ma ka luakini a ma na wahi e ae paha?  Me wai kona hele ana i ka luakini?  Heaha ka hoohiki a lakou i hoohiki ai?  Heaha kana i hoole loa ai?  p. 12.  Nawai i hoala i ka haunaele?  Oih. 21: 27 - 30.  Heaha ka lua o na hoopii?  p. 5.  He kumu nui oia no ka papa hea, wahi a lakou?  Heaha ka oiaio?  p. 14.  Owai ke Akua ana i hoomana ai?  Manaoio oia i keaha?  Oia anei ke Akua o na Iudaio, a me na mea a lakou i manao nui ai?  Ua manaolana oia ia wai?  p. 15.

  Ua ae anei lakou he ala hou ana?  Owai ka poe hoole?  He uuku nae ia poe.  Ua imi mau anei o Paulo e hana i ka pono?  p. 16.  No keaha?  1 cor. 5: 10.  He hooikaika mau anei o Paulo ma ka paio ana me ko ke kino?  1 Cor. 9: 27.  No keaha?  1 Io. 3: 3.  No hea na pilikia nui, ma hoowalewale nui, no waho paha, no loko paha?  Pehea ka Iesu olelo?  Mat. 10: 36.  Ma o wai la e lanakila ai?  1 Cor. 15: 57.  1 Io. 5: 4, 5.  Ehia makahiki mai ka huli ana o Paulo i ka pono?  21.  Ehia makahiki mai ka hoomaka ana e kaahele?  10.  Heaha kana i hele mai ai i Ierusalema?  p. 17.  E kokua ia wai?  Rom. 15: 25.  He hana aloha anei keia?  Hiki anei i ka mea i hooikaika ma ka imi ana i ka manawalea, a i hele e kokua i kona poe kanaka me ia mea, e komo wale i ka luakini a lakou i manao nui ai, e hoohaumia ia wahi?  Me aha na mohai ana i lawe ai ilaila?  Ina e hele ana e hoomana ma ka luakini, ua makemake anei oia e hoohaumia i ka luakini?

  Owai ka i loaa iaia ma ka luakini?  p. 18.  No hea keia poe hoohaunaele?  No Epeso.  Ua hiki mai anei lakou e hoopii ia Paulo?  Ua ae anei ko Roma e hookolokolo i kekahi lawehala ke ole hiki mai na aoao elua?  Aole,  Ua maopopo anei ia ia Paulo?  p. 19.  No keaha ko lakou hiki ole aku?  O pilikia auanei lakou no ka hoohaunaele ana, a me ka manao pepehi kanaka.  No ka makemake ole paha o ka Ahalunakanawai ia lakou e hele mai, o pilikia auanei lakou.  Oiai aole i hiki mai ia poe hoopii ua pono ia wai e hoike mai?  p. 20.  Heaha ka Paulo ai ma Ierusalema a mokuahana ka Aha?  p. 21  Ua pane aku anei ka poe hoopii?  Heaha ka Pelika?  E kali no wai?  Ua haiia anei ka Euanelio ma Kaisareia mamua?  E wai?  Oih. 21: 8.  10: 1

  Nawai e malama ia Paulo?  Ua paa anei oia?  Ehia makahiki ana i noho ai ilaila?  p. 27.  Ua kokua anei ia poe kue i ka pono, i ka hoolaha ana i ka Euanelio, ma keia hana?  Owai ka i hele pu mai me Pelika?  p. 24.  He kaikamahine na wai?  Herode Ageripa Heaha ka Paulo i hai aku ai ia laua?  Pehea o Pelika i ka lohe ana?  He kanaka pono a pikiko anei o Pelika?  Ua ike o Paulo i kona ano, a nolaila haiolelo ma ia mau kumu:  Heaha ka mea i makau ai o Pelika?  Imua owai ka hookolokoloia ana?  Ua nana mai anei ia Lunakanawai i ke kulana o kanaka?  Pakele anei kekahi no ka mea he alii, a he mea hanohano, oiaio, ua hai oia i na kanawai?  Heaha kana olelo ia Paulo?  Ua loheia anei i kona huli ana i ka pono iloko o na makahiki elua?  Heaha kekahi kumu no ka hookuu ole ia Paulo?  p. 26.  Haawi anei o Paulo i dala kipe iaia i mea e pakele ai oia?  Ua pono anei ke haaawi i na dala kipe i na luna aupuni a me na mea a ae?  Kana, 16: 19.  Sol. 17: 23.  Ua hookuu anei o Pelika ia Paulo?  No keaha?  Owai ke pani hakahaka no Pelika?

  Mele.  "Na koa o Iesu"  Hoku ao Nani 246.  Pale.  No ka poe e imi ana i ka pono, o hoopanee lakou.  a loaa ole i ke ola.

 

HOOLAHA KULA SABATI.

  E noho ana ka Ahahui Kula Sabati o Hawaii Komohana ma ka halepule o Waiohinu, Kau, Hawaii, ke hiki aku i ka Poalima la 6 o Maraki 1885.  E uleu ae na lala o ia Aha me ka makaukau.  E wehe kou nau ipuka e ka ua Haao, eia mai na Ahahui elua a halulu aku i ou la.  E makaukau hoi kou mau paia laahia e puili aloha aku i na haumana kula Sabati o ka elua hapakolu o ka moku o Keawe.  Eia mai ko na Hamakua, hui pu me ko na Kohala, he haneri ka nui, huikau aku me ko na Kona, he auna nui a ka Malulani e lu aku ai i kai o Kaalualu.  E akahele mai oe i ou kini o "Kau ino ka waa o Kaalualu."  Wehe'a ke pulu, eia mai ke ao ua, a halawai aku me ka ua Kaulaau, hookui ae me oe ilaila ma kahuli e hone ai.

W. M. KALAIWAA,

  Kakauolelo  o ka A. K. S. o Hawaii

  Komohana.               Feb. 6, 1885.

 

HOOLAHA EUANELIO.

  E hui ana ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana ma ka luakini o ka ua Haao, ma Waiohinu, Kau, ke hiki aku i ka Poaha mua la 5 o Maraki ae nei.  E uleu ae na lala o ia Aha.  Mau kumumanao i komo mua ole.

  1  - O ka pono paha, o ka hewa anei ka mea holomua o keia wa ma ka honaa nei?

Rev. Kekuewa.

  2  - He oiaio anei kela mau huaolelo aupuni "Ua mau ke ea o ka aina i ka pono?"

Rev. Kapali.

W. M. KALAI WAA,

Kakauolelo.

  Paauhau,  Feb. 6, 1882.

 

Holo ka pouli i ka malamalama.

  Aloha oukou, e ke KUOKOA a me na keiki ulele hua kepau:  E oluolu oe e hookipa aku i keia wahi mea hou ma kou wahi kaawale, a nau hoi ia e hookuu ae, a na ka welelau makani kolonahe hoi ia e ahai hele aku ma na kula uliuli, na awawa oluolu a me na kuahiwi kilakila o ko kaua aina aloha.

  Ua haiolelo kekahi keiki opiopio ma ka luakini o Waikapu, Maui, i ka la Sabati Ian. 25; ua haawi aku ke kahunapule o Waikapu i ua keiki nei ka haiolelo o ia la, ua hoike mua mai nae o S. Kaili ia makou, he keiki oia i puka maikai mai ke kula kahunapule mai, a e manaoia ana nae oia i misona i ko na aina e o M. Lutera kona inoa.  O kana kumuhana i haiolelo ai e pili ana no ia i ke ano o ka pouli a me ka malamalama; ua hoopili mai oia ia Hawaii nei i ka wa i hiki mai ai o ka malamalama, a ua makemake hou no nae i ka pouli; ua hoopili pu mai no hoi i na kahuna Hawaii e lapaau ana i ka mai me na mea o ke au pouli.  Ua kuhi mai oia i na luna me na hoahanau o na ekalesia o Hawaii nei i ka lilo i na hoomanamana o ka pouliuli; i ka lohe ana o kekahi poe kahuna hoomanamana i na manao e pili ana no ka lakou mau hana, ua ku koke ae la kekahi poe lunakahiko a me kekahi mau hoahanau i komo pu iloko o ia hana hoopunipuni, a pau nui i ka holo iwaho.  Nolaila au i puana ae la i kela mau huaolelo e kau ae la maluna, ua holo io ka pouli i ka malamalama.  He nui keia poe i holo ai iwaho, ua hoomaopopo au ua piha paha ka umi a keu lakou; e nana wale ia ana keia poe i holo ai e kela a me keia mea e noho ana iloko o ka hale.  I hewa no i ko lakou holo ana iwaho, ina e noho malie ia no e lakou iloko o ka hale aole la e ikeia ka noa a lakou; alaa ke ahuwale la o ka noa, ua hele a kupu ka limu.  Ua hoike mai ka buke nui i ka lakou mau hana, penei:  "No ka mea, aole lakou e hele mai i ka malamalama o ikea wale ka lakou mau hana, nolaila pee no lakou i ka pouli."  Auwe! aloha ino ia poe i puni i na akua wahahee.                                                            KAMAAINA.

 

Auwe ! Pau o Nahiku 1 ke ahi e !

I ka nupepa KUOKOA: -

  E oluolu mai oe e hookomo iho i keia wahi malihini kaahele ma na aekai o Hawaii nei, a nau hoi ia e lawe hele aku ma na awawa uliuli, na kualono lai o ko kaua aina; i ike mai ai na kini o kaua i ka hana pono ole a ko Nahiku nei.  I na la mamua ae o ka la hapenuia ua kalua iho la ke ki, a hoawaawa iho la iloko o na pahu.  I ka hora 12 hope loa o ka makahiki i hala, ua hoomaka ua poe nei e inu ua mau pahu ki nei; i ka hora 9 o ke kakahiaka o ka la mua o keia makahiki, ua malama ia he halawai malalo o ke alakai ana a M. Lutera, a i ka wa e halawai ana, ua komo mai la kekahi mau wahine ua ona, a hana i kekahi mau mea maikai ole, a ua hookaawale koke ia.  I ka hora 2 o ka auina la, ua hoomaka mai la ka a ana o ke ahi wela o ka wai ki, maluna o na kino o ua poe la, a ulu ae la he hakaka a me ka pilikia pu, oia hoi ua nahuia ka auwae o kekahi kanaka, a e ole e uwaoia, pakele ai; ina o ka moku o ka auwae ina o ka nele no ia i kahi ole e lana ai i ka moana; no ka mea, i lana no auanei ke kanaka i ka auwae.  Me ke aloha.

NAKEKEIKIONAWAIKAUOKEANAE.

 

Na ouli kamahao o ka aina

mauna.

  Ua olepeia ae nei kahi papale kapu (oihana Hope makai nui) mai ke poe ae o Z. Paakiki a hookauia ae la ma ko J. Bright poo, aia maluna o kona poo kahi i kau kapakahi ai.  A ua pau hio ka nele kakali ana ae a ua wahi taata la, oiai kahi, papale kapu o ke kanaka olelo e maluna ona.  Aka, o ko na alii makemake ke hanaia.

  Oiai o Z. P. e kokoke ana e lele mai ka haka kau moa ae, oiai e kokoke mai ana e ao, ua hopuhopu ae oia i neia poe, Geo. Bell Luna Auhau o Hamakua, J. Bright Hope makai nui hou o Kohala Hema nei, Tom. Burke, John Burke, me ka imihala lokoino no ka hewa piliwaiwai; a o ka hope o ia hipu ana a ua o Z. P. he hookuuia e ka L. K. A.  A o J. & T. Burke a me Hookiekie no ka ona hoopaiia.  Ua hoopii nui imua o C. F. Hart.  O ka hihia hope loa ana i lawelawe ai a lele mai ka haka kau moa ae, oia no ka wahine a ko makou hoa alo kehau o na kuahi wi Wm. Hookuanui no ke kuai bia me ka laikini ole; o Hon. J. K. Kaunamano loio pale, ua hookuuia.

  Ua kauohaia mai o J. Bright e ka Hon. J. L. Kaulukou Makai nui o ka mokupuni nei o Keawe, e kii aku i kona hookohu ma ke keena oihana makai o Hilo, ma ka pule hope iho nei o Ian. i hala; ia lohe ana o Z. P. e holo ana o J. B. no Hilo, ua kaahele ae o ua o Z. P. ma na ipuka hale me kahi palapala e koi ana i kela a me keia e kakau inoa ma ua palapala la, me ke noi aku ia Hon. J.  L. Kaulukou e hoomau iaia ma ka oihana, a e waiho ia J. Bgight aole oia e lilo i Hope makai nui no Kohala Hema nei; ua holo pu aku no laua no Hilo ma ia pule no, ua loaa mai ka hookohu o J. Bright, ua hoi like mai no laua ma ia moku hookahi no.

  Ua make emoole o Kahelemauna (w) ma Waiaka ae nei, he hanau keiki eepa ka mai a haalele mai la i ke kane, ke kaikamahine, ke kaikuaana, ka ohana lehulehu.  Aloha wale ia!  Ua ko kana olelo "Nana no i haawi mai, a Nana no e lawe aku."

J. H. N. KAWAIOULU.

 

Ua wela ka waha o D. Hiram Kaailau i ka hua nioi ke

keke mai nei na niho. (Koena mai kela pule mai)

  Ua ae mai nei o Kaailau me ka hoaiai pu mai nei no i ka'u mau hoakaka ana ma kauwahi o kou kino e like me kana i kupaka poo mai nei me ka paa no o na wawae i ke kaula kaakolu o ka oiaio ma ka Pae Aina, ma kahi a ua kumulau hoolaha ino nei o Honomakau e olelo ana, "Ua hiki no i kela  me keia e kauoha i Honolulu i na wa a pau e makemake ai i na pahu rama i oi ole aku mamua o ka ke kanawai i ae ai, " me keia mau hooiaio kupono a kona huelo nahesa i kamailio ae nei ma ka,  Pae Aina.  Ke hiki io mai nei no na pahu rama ma kona inoa a ma ka inoa o kahi poe e ae e like me na hoakaka mua.  Eia nae, aole i ae ke kanawai e kuai laikini ole oe i na omole o kela pahu rama a ke kanawai i ae mai ai i mea inu nou, me kou lima nui lau na ole mai i na ala elua o ka omole hookahi a kela me keia tiga inu rama o Hawi a me Honomakau.  Auwe! ua hana naaupo oe e Keliinokaha, me kou ike no ka ua loaa ko Kaailau laikini mai a Kahaipo mai ke Kuhina Kalaiaina e noho ana ma Hawi Mill, mai a John Kulina a me Kailiwela na kuhina e noho ana ma Honomakau, ua pau ae la keia.  Hoike aku au ia oe ma kahi o kela mau olelo e pili ana no ka luna Pae Aina a pai ai a ko pake o Keamio. He oiaio ia pane au i na io no aia ma kou lima kela buke ka make loa a olua me Kamaiamilalo, aia maloko o ia buke ka papa inoa o ka poe lawe Pae Aina a lawe pai ai a ka pale, kohu ia wahi popo a lepo au i hapala mai nei.  1 mea e pau ai ka hualu o ko maka aniani poaeae o ko kupunakane, e kii mai oe i na inoa o ka poe lawe Pae Aina a me na pai ai a ka pake, a hele pakahi aku oe e ninau ia lakou, na lakou e holoi mai pau ka lepo ou mau maka oiai ka wai o ke coniaca e uluhia ana maluna ou.

  Hoike hou au ia oe i pau loa ae ka haekaeka o ko maka.  E hoopau oe i kou manao lili ino, me kou ike no eia oe ke hana nei, ke hoohainu nei i kou mau hoa kanaka, a kapae ae i ka pono a na makua i ao mai ai ia oe.  I manao oe e kuai kaanai hou mai no keia, ina ua wela ou mau maka i ka popo nioi, aole au e haawi hou ana i ka'u mau olelo maikai ia oe ma na waha olelo o ka lehulehu, oiai ua ike mai la no lakou i ka'u mau hoakaka ana e pili ana no keia.

  Ua oki au.  Hoomaha!  Hoomaha loa!!

J. H. KELIINOKAHA.

 

  Iloko iho nei o keia mau po i wehe ae ai o Madam Cora i kana mau hana hookalakupua maloko o ka Hale Keaka Pake ma Haaliliamanu.

 

  Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Tokio i ka la Sabati nei, ua kau pu mai maluna ona ke Kanikela Hawaii Irwin ma ke alo alii o Iapana no ka hoolanalana ana ma ko kakou mau kaiaulu.

 

 

 

 

 

Hala ka Makua S. C. Damon.

(Daimana.)

  Ua make ka Rev. S. C. Damon ma na hora ahiahi o ka Poaono i hala, Feb. 7, ma kahi noho a kana keiki Edward C. Damon, ma Alanui Beritania, iloko o na hoomailo ana a ka mai maluna o kona kino no kekahi mau la loihi.  Ua hanauia oia ma kahi kauhale o Holden ma ka mokuaina o Masekuseta, Amerika Hui, ma ka la  15 o Feb. 1815, a iloko no hoi o ka la 15 o keia mahina e piha ai iaia na makahiki he 70; aka ua hala e aku la.  Ua hoonaauaoia oia ma na kula o ka oihana Kahunapule, a ua loaa iaia na mahaloia mai na Kumu mai.  Ma ka la 6 o Oct. 1841, ua mare oia ia Miss Julia Sherman Mills, a ua holo mai laua no Honolulu nei.

  Ua kohoia oia i Kahunapule a makua hoi no ka Ekalesia o Betela, a ma ia manawa mai kona lawelawe ana i ka oihana, a iloko o na mahina hope o ka makahiki i hala, ua hele aku oia a me kana wahine no ka laua huakai ma Kina no ka hooluolu ana i ke ola kino.

  He ona oia no ka Nupepa puka malama Hoa'loha i hookahua mua ia a hoolahaia iloko o ka makahiki 1843, a mai laila mai a hiki aku la i ka makahiki i hala aku la, kona lawelawe ana, a kaa aku la ma ka lima o kekahi mea okoa nana e lawelawe.  O kekahi keia o na nupepa kahiko o ke kulanakauhale, nona na makahiki he 41, i hoopukaia malalo o na hooponopono ana a ka mea i hala e aku la, a o ke 42 keia o na maaahiki e hoopukaia nei malalo o ka hooponopono ana a kekahi mea okoa.  Ua noho no hoi oia ma ka oihana Kahunapule iloko o na makahiki loihi he kanaha a oi me ka holomua.

  Ua make oia i ka mai i hoomaopopoia e na Kauka aia ma kona lolo, a ua ano opulepule oia, Ma na hora hope loa o kona make ana, ua haawi ae oia i kona aloha i ka ohana a me na olelo hoolana no ka hui ana me ia ma ka lani.  I kona make ana aku la, ua haalele iho oia he wahine, kana mau keiki ekolu, me ehiku moopuna a me ka ohana no a pau.

  Ma ka hora 3 a oi o ka auina la o ka la Sabati nei, i malamaia ai he anaina haipule kupapau maloko o ka luakini o Betela, ua hoopihaia ae e na makamaka; mailaila pu ae no hoi ke Aloo ka Moi, Hooilina Moi, Kiaaina Dominis, na Lunakanawai Kiekie, na Kuhina o ka Moi, a me na makamaka hanohano e ae o ke kulanakauhale nei.  Ua haawiia mai na olelo hoalohaloha e Rev. Lowela Smith, J. A. Cruzan, S. E. Bihopa, a me E. C. Oggle, a ua ku i ka ilihia.  Mahope iho o na hana haipule, ua kai aku ka huakai hoolewa no ka Ilina kupapau ma Maemae, i ukaliia e ma makamaka he nui loa.

 

Make i aloha nuiia.

E ka Nupepa KUOKOA e, Aloha oe: -

  E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino lahilahi, i ike mai ai na kini makamala e noho ana mai ka la oili i Haehae a ka welo'na i ke kakai olu o Lehua, i ka make ana o Mrs. Hariata Kawahine i ka la 1 o Feb. 1885.

  Ua hanauia oia i ka aina nona ka ua loku o Hanalei, 1 ia A. D. 1839.  Ua hoohuiia ma ka berita mare me J. Kaipu i ka A. D. 1850.  Ua hookomoia oia i ka Ekalesia o Waioli i ka wa o Ioane, 1 ka makahiki 1853 ma ka hoike manaoio.

  I ka malama o Augate, 1865, ua kau ae la maluna o ka moku "Mele" no ka holo ana e noho me kana kane i ke Kula Kahunapule ma Wailuku, Maui; a i ka la 10 o Sepatemaba, hoohiki aku la laua ilaila, a malaila laua i noho ai me ka hoolohe ana i na olelo-ao a ka makua Rev. W. P. Alekanedero iloko o elua makahiki a oi, a ua kamaaina ka poe pono malaila, i kona ano i noho ai malaila i ka aina malihini.

  He 14 ana mau keiki, aka, ua lawe aku no ke Akua i ka nui a hookahi no i koe e ola nei.  He wahine aloha kane, ohana, he oluolu a he heahea i na malihini, a ua malama oia i ka haiolelo i na mahina elima i kaa hope ae nei, a hiki i kona haule ana aku la iloko o ka muliwai eleele o ka make.

  He lala oia no ka Ahahui Opiopio o Anahola, he hoa hooikaika pu no ka Ahahui Hooulu Lahui o Anahola, a he kokua ikaika no na hana pono a ka Haku ma ka Ekalesia o Anahola a me Koolau.  A ua make hoi oia me ke aloha nuiia e na puuwai i ike maka i kana mau hana maikai.  "Nana no i haawi mai, a nana no i lawa aku; e hoomaikaiia ke Akua."

SAM'L KAIAPA.

    Anehola, Kauai.

 

He kauaka nalowale.

MEA HOU MA NAHIKU.

  He kanaka i holo i ka lawaia kaili, o Pohue kona inoa i ka la 30 o Ian.; ua nalowale loa a hiki i keia la a, u e kakau nei.  Ke manao mai nei ko Nahiku poe eia i Keanae nei.  Iaia i hoomakaukau ai e holo, kauoha aku la oia ia Hinau; E, i kali ae oe ia'u a i poeleele au, iho ae oe i ke awa.  Ae aku la o Hinau.  Noho oia a poeleele, iho aku la i ke awa, aole i hoi mai.  A ke manaoia nei ua make.

JOHN AIMOKU JR.

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

G L. FITCH. (KAUKA PIKA.)

Ua wehe ae nei au he Keena Lapaau  @

Alahui Maunakea, Honolulu, Helu 70, a e

loaa no ou ma ke Keena ma ka hora 9 o ka

hora 13 o ke kakahiaka o kela a me keia la,

hora 3.30 a i ka hora 7.3 ahiahi.                                                                                     

1007  @

 

W. C. AKANA (KALAUKIA

He Mahele a Uwahi olelo ma ka olelo Pake

maka olelo Hawaii.  Ua makaukau no noi e

hana i na Palapala kuai a hoolimalima a pela

aku mauaona o na Pake a me na kanaka Hawaii. 

E loaa no au ma he Keena Helu 7.  Alanui Moi,

ma kahi e kokoke ana i ka uwapo o

Hoaliliamana.                                  2010  1y

.                                                                                             

 

W A. KINI.

LOIO, LOIO, LOIO.

KEENA HANA:  Helu 15 Alanui Kaahumanu,

Honolulu .                        tf.

 

W O. SMITH.

LOIO, LOIO, LOIO.

KEENA HANA     Helu 36 alanui Kalepa.        tf.

W R. KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He Luna Hooiaio Palapala.

tf.

 

A ROSA. (AHONI.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He Luna Hooiaio Palapala.

KEENA HANA:  Ma ke Keena Loio Kuhina.

tf.

 

S B. DOLE.

LOIO, LOIO, LOIO.

He Luna Hooiaio Palapala.

KEENA HANA:  Ma Alanui Kaahumanu.

tf.

 

  HALEPAI O THOS.  G.  THRUM

- O KA NUPEPA -

SATURDAY PRESS me KUOKOA

ALANUI KALEPA.  HONOLULU

Malaila a paiia ai na ano a pau o na

BUKE,

HOIKE O NA KULA.

HOIKE A NA KOMITE,

NA HAAWINA KULA SABATI.

 

PAPA KUHIKUHI O NA ANO A PAU,

HOOLAHA NUNUI A LIILII,

BALOTA, LIPINE PAPALE,

TIKETA, WAHI LETA,

BILA PAI HAKAHKA

HOOLAHA KUDALA,

&c.      &c.      &c.

Iloko o ka wa pokole a me ka auhau haahaa.

 

A ma ka halekuai o THOS. G. THRUM

ma ALANUI PAPU. e loaa ai na

Kalana kakau o na ano a pau,

Wahi Leta       "        "        "

Inika               "         "        "

Penikala         "         "        "

 

Mea Hoopipili, buke hoomanao,

Peni gula a me kumu gula,

Kii, a me na laau,

Buke kii o ka ohana,

Buke kii a na keiki,

Na mea panni a na keiki

Kaa a na keiki,

Kaa huila lua o na opio.

A he Agena no ke ana lole pepa o na

Keiki a me na wahine

No ka hoailona ana i na lole me na inoa ponoi

e hookoia na kauoha a pau no na papa inoa

ke waihoia ma keia halekuai me ka uku

pu o ka papa inoa i makemakeia.  Uku no

ka inoa hookahi me ka inika a me ka hulu,

$1,50 ina ma ka papa inoa keleawe, a ina

ma ka papa inoa dala, $2.

O na kauoha pau mai na mokupuni e

hookoia ina e hoouna pu ia mai me ke dala

a me ka moakaka pono o na hoakaka ana.

THOS. G. THRUM.

 

NA MEA I LOAA NO KA PAPA

HAWAII NO KA MAHINA E PAU

ANA OKATOBA 31, 1884.

No na Misiona Kuwaho.

Mai ka ekalesia o Helani - S. W. Kawewehi..................$   13 60

Ekalesia o Kohala - E. Bona............................................  200 00

Ekalesia o Kaukeano - J. A. Cruzan................................    65 55

Mai na Kilibati ma Kekaha Kauai...................................    12 20

Mai ka aina hoolimalima ma Hilo...................................    30 00

Mai a L. Kaaua - Vernon, Cala........................................    10 99

Mai Ponapa, M@lock, Ruk me paiglap, ma o

Rev. E. T. Doane..............................................................    72 75

Mai ka Paemoku Kilibati - Rev E A Walkup...................    19 60

                                                                                            ______

                                                                                         $  435 70

NO NA BAIBALA AMERIKA

Na buke i kuaiia ma Ponape - Doane....................                25 00

Na buke i kuaiia i ka Paeaina Kilibati.......          $ 1 65    $ 106.70

No ka pomaikai o ka Oihana Pai Palapala

ma Kilibati.

Na buke i kuai ia ma Kilibati...........................                     $2 65

                                                                             Huina      624.00

                        W W HALL - Kakauolelo.

 

 

 

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

J P. HANAAUMOE.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai  m@

Aha Hoomalu a Apana o keia Aup@

E loaa no au ma Puna, Hawaii.

 

E G. WALLER (WALA.)

Mea kuai io bipi ma Alanui Puowaina, ma@

hale i kapaia "Kawaiahao Market." mai@

loaa ai na io bipi momona, a e hoalawa @

ka makemake o na makamaka.          2000@

 

CHAS H PULAA.

HE LOIO A HE KOKUA MA KE AINA @

A e loaa no au ma Honomakau, @

hala Akau, Hawaii.                           200@

 

JOHN MAHIAI KANEAKUA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KAMA@

MA NA AHA HOOKOLOKOLO A PAU@

KEIA AUPUNI.

Keena Hana me Hon. E. Preston @

ekane) ma Alanui Kaahumanu, Honol@

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI @

A he Agena Hooiaio Palapala no ka @

kupuni o Oahu

KEENA HANA:  Helu 8 alanui Kaahumanu@

tf.

 

JAMES M. MONSARRAT.

(MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWA @

He Luna Hooiaio Palapala.

KEENA HANA:  alanui Kalepa.

 

RICHARD F. BICKERTON.

(PELEKONA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

KEENA HANA:  Helu 27 alanui Kalepa.

tf.

 

 

 

WILDER 7 CO. (WAILA MA@

Mea kuai papa a me na lako kukula ha@

o na ano a pau, a me na me ne pono a p@

no ka hale.

Kihi Alanui Moiwahine me Papu.

 

WILLIAM AULD.

Luna Hooiaio Palapala Kepa Puahou@

no ka Apana o Kona.

KEENA HANA:  Ma ke Keena Wai o

Honolulu .                            tf.

 

S H. MEEKAPU.

Tela humuhumu lole.

HALE HANA:  Helu 11 alanui Nuuanu.

 

C BREWER & CO. (BURUA MA.)

Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO@

MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi m@

lakou mau ILI me makou, a e haawi no ma@

kou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o k@

kakou Makeke.                             tf.

 

JNO. M. KEALOHA.

LUNA Hooiaio Palapala Kepa Paahana@

no ka apana o Kawaihau, Kauai,  H@

Agena no ka Hooiaio ana i na Palapala@

no ka apana o Kawaihau, Kauai. H@

Komisina Palena Aina no ka apana @

Kawaihau, Kauai, a he Luna Hooko@

Mare no ka Pae Aina holookoa.

1163  1yr.

 

DILLINGHAM & CO.

Mau Mea Kuai Lako Ho @

Alanui Papu, Honolulu. @

 

FRANK PAHIA.

ANA AINA! ANA AINA!!

KEENA HANA:  Aia ma alanui Moi, koko@

ke loa i ka Uwapo o Hooliliamanu.

 

C C. COLEMAN.

Amara a he mea hana Mekina

Kapili Kapuai hao lio.

A ME KA

Hana Kaa Lio ana, etc. ,

Hale Hana ma Alanui Alii,

905 tf      E kokoke la i ke Alanui Papu.

 

PAPA!  PAPA!

AIA MA KAHI O

LEWERS & COOKE,

(O LUI MA)

ma ke kahua kahiko ma alanui Papu a me Moi.

E loaa ai na

PAPA NOU AIKI.

o kela a me keia ano.

 

Na Pane Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe,

Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu

Ku, A me na Papa Moe nui loa

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau.

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami

Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami

o na ano a pau, Na Aila Pena, o

kela me keia ano Na Aila Hoomaloo,

he lehulehu wale.

Na Aila e ae o na

ano a pau.

NA WAI VANIKI

- A ME NA -

WAI HOOHINUHINU NANI!

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

- NO KA -

UKU HAAHAA LOA.

E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a me ka MEA KUAI.

E Hele mai!  E na Makamaka

o lawa no hoi koo @     i makemake

A me ka oluolu ame @   aikai.