Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 8, 21 February 1885 — [Kakauia no ke KUOKOA.] [ARTICLE]

[Kakauia no ke KUOKOA.]

E like me ka makou i hopohopo ai, a i hoike ai ma keia nupepa, he pomo nui ke pahoia mai ana malLna o ka aina mamuli o na hana kanawai a kanawai ole a keia papa Kuhina, p=la no na hua e ikeia nei iloko o keia mau mahina i kaa hope aku la a hiki wale i keia la, a i ka nana aku aole keia o ka palena, aka, o ka oi ioa aku koe a hiki mai. Ua nui no ko makou kanalua a hopo- * » hopo no na hookeie ana a keia aha kuhina ma o kona alakai, oiai he moolel© maikai oie kona he mau makahiki ioihi mamua aku o kona hiki ana mai i Hawaii nei, a aoie hoi he nani a ku hoi i ka mahalo ia kona kulana mua i hiki

mai ai a me kana mau hana iwaena o | na kanaka Hawaii i paheieia e kana i mau olelo malalo o ka aahu o ka hoomana ana i lawe ae ai nona iho, a hooliloia e ia i uhi no kana mau hana i hookumu ai me kakou. Me la mau ano no oia i hoomau mai ai i kana mau hana a hiki wale i keia wa, a he nui no ka poe i punihei i ka nahe o kana mau olelo, aka, he manawa ko ke kanaka e ae ia ai, a he hopena no ke loaa ana iaia, ana hoi i hoomaopopo ole ai, a me he la, ke hookokoke mai nei ia hopena. Mai ka noho ana ae o keia kanaka i poo no na hooponopono aupuni ana makou i hakilo ai i kana mau hana me ka loli ole o ko makou hoowahawaha iaia ma «a ano a pau e pili ana i kona ano he kanaka, E like me ko makou hilinai ole iaia, mamuli o ka mea i ikeia nona, pela no ka hua o kana mau hana e hoapono mai nei i ko makou koho ana aku iaia he kanaka kupono ole e lilo i alakai no na hana e pili ana i ka pono o ka lehulehu. Ua hoike mau aku no makou i ka moolelo o kana mau hana, a pela no makou e hoomau aku ai, i hoomaopopo pu mai ai kakou i ka io o kana mau hana i kulike ole ai me kana mau olelo. No ia kumu, ua lawe mai makou i na hana a keia Aha Kuhina, i kela a me keia manawa, a hoike aku īa oukou i ike pu iho ai ka kou i na mea i hanaia, oiai, oia mau hana no oukoa ia, he poe kauwa iakou i hoonohoia e malama i ka pono o ka lahui. Ma keia wahi, ke hoopuka hou aku nei makou i na mea e oiliili mai nei e pili ana i kekahi o na kumuhana nui i ili aku maluna o ka Papa Kuhina, oia ka aie lahui a me ke da!a i hiki mai i o kakou nei mamuli o ia mea. Me he la i keia au maiamalama, ua ike o Haii nui a me Hawaii iki i ke ano nui o keia mea he aie; me ka nihinihi a me |ke akahele loa e pono ai kona laweiawe ia ana, a e lilo ai oia i mea hoojx>maikai, aka, hemahema a kapulu iki iho no kona lawelawe ia ana, he mau hopena jx»ino ke loohia ana i ka mea i maka- | hehi i keia mpa he aie. He nui ko | makqu hopoho)>o no keia kumuhana i | hoolahaia ai i ke kau ahaolelo nana i hooko ke kanawai aie, aka, ua punihei no nae ko kakou mau wahaolelo i na hiohiona o keia mear he aie. O na Kuhina a me ka aoao o na makaainana ka i hooikaika a hiki i ke ko ana o ke kanawai a ko kakou Moi i kakau inoa al Ua puka mai ka leo kanalua no ka aie lahui mai kekahi mau alii o ka Ahaolelo i kamaaina i ke ano o ka aie a me ke kalepa ana, aka, ua lilo ia mau leo akahele i mea ole maniuli o na alakai e kate)e ana māluna iho o ka noonoo o ! ka hapanui o na wahaolelo a kakou i koho ai i mau kiai no ko na makaama* na mau pona O na hoa no o ka aoao kuokoa ka i mau i ko bkou mau kahua hoole aie. Malalo o kekahi kan*wai o k€b Kau Ahaoklo iho ua hanaia he kanawai, maialo o ia mau alakai ana e hoohana ia i dala Hawail Ma o keia mau kanawai a elua i loaa aku ai ka mana i ka Aha Kuhina e hoohami aku i na aie. Oiai, t noho ana he mau hoa e ae elua iioko o ka Ah& Kuhioa, a i haakle i ko lau* mau noho

Kuhina mahepe iki mai, ua hoohoio ka J Aha Kuhina e hoaie ke aupuni i ekolu[ hanen t2usani da!a. hookahi hapa ma \ ke g'u'.a a ma ke dala keokeo kekahi i hapa, aka, aoie nae ia manao i hooko} ia„ Ua Uwe ae no ka Aha Kuhina hou j i na manao o ke poo o na Kuhina, a | hoohana aku i ka aie ma ke dala keo-1 keo Hawau wale no malalo o na hoo ) hemahema imi maalea e pono ai a e j poinaikai ai na aoao nana e heokele ] ana ka hana —a o ka hua o ia hana—; he mau dala keokeo Hawaii he hooka*) hi miiiona ka i pae mai i Ha?raii nei, a | nona ke kumu waiwai e kaiepa ia nei i i | keia ia no ke kanawalu keneta, aka, ua I kaki ia nae ke aupuni Hawaii e hookaa | i keia aie ma ke gula. Ua ike no ka[kou i na hana iauwili a keia Aha Kuhina i hana iho nei e pili ana i ka auhau, ua hooie mai i ke daia a iakou i iawe mai ai iloko nei o ka aina, a ike i ka pono oie o ia hana ua hooioii hou ae. Pela iho ia na hoao ana o keia Papa Kuhina e pale ae i na poino e hookokoke mai ana mamuli o*ka iakou mau hewa mua i hana ai ma ka aie, a ke hahai nei nr ka poino oia mau a hiki i keif wa. 0 ka mea kamaolo nae i ka poe i kamaaina oie i ke ano o na hoa o keia Aha Kuhina a me kona aia* kai, oka hooie a oke kapiii aku i ke kumu oka hewa maiuna o ka poe kalepa, a maiuna ona aiii kue i ka aie lahui ke kumu hewa. No keia kuhi ia aku o ka hewa a me ka pilikia o na kaiepa ana a pau e pono ai ko kakou noho ana, maluna o ka poe kaiepa, ua hoopuka ae iakou a me ka haneko i ka mooielo o ko iakou hoao ana e kokua i keia Aha Kuhina mahope iho o ka ili

ana mai o na poino ia Hawaii, i ulu mai ma na hookele ana a ka Aha Kuhina ako kakou Moi i hilinai nui ai. Aka, mamuli oka hewa mua, ua pakui aku a pakui hou aku na hewa o ka hooponopono hou ana aku e maemae hou ae ke kulkna mua, a oiai o keia mau hoao ana a ka Aha Kuhina he mau hahaki kanawai wale no, ua lilo ka lakou mau hana i ke dala i mea hoopoino i ke kulana kalepa a me ka mahiai o ka aina, nona na pono e hoolako nei i ko kakou mau makemake, a e pahola nei i ka loaa e hiki ai ke malama ia aku ke ola

oke aupuni, a no ia mea, a no keia epa nui e hoolaha īa nei e ka Aha Kuhina no ka poe kalepa ka hewa, ua ku iho ka poe kalepa ma ko lakou pono ma ke kanawai, a nonoi mai i ke aupuni e hookaa aku i kona aie e like me ka nui o na dala pepa o ke aupuni e waiho ana ma ko lakou lima. A heaha ka hana ake aupuni ? Ua ku i ka maewaewa o Hawaii, ma o lakou nei ae. Hookahi wale no hana a he hookahi pane a ke kolohe, he hoole aku aohe he dala e hookaa ai i kona kikoo. He banekarupa ke kulana o ke aupuni, a no ka īke mai o ka poe mea dala o loko nei a me ko na aina e 1 keia kulana o ke aupuni Hawaii, ua lilo kona inoa i mea hooheneheneia, a ua hiki ole ia lakou nsi ae ke hoaie hou aku. Mai ka noho aupuni kuokoa ana o nei a hiki i keia wa, aole loa i loaa iaia keia kulana, akahi wale no i keia au, a malalo o ka keia poe Kuhina mau hookele ana. Aole makou e paipai aku ana ia oukou e na hoa heluhelu o keia nupepa, e hana i kekahi hana hahaki kanawai ma keia mea, aka, e waiho aku ana makou i keia manao i kumu no oukou e hoomaama-

ama ia ai i na mea e hana ia nei no kakou a i alakai no kakou no keia mua aku; he mea e kono ana i kela a me keia kanaka e hoomaopopo i kona mau pono a e hookanaka i kana mau hana, oiai, o ke kumu mua o keia hewa ma o ko lakou mau waha olelo no i koho ai no ka Ahaolelo, a ma o ia poe no ma keia mua aku e hoi hou mai ai na pono a me na pomaikai o ka aina, a me kona kulana hanohano mua.