Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 10, 7 March 1885 — Page 2
| This text was transcribed by: | Deanna Yip |
| This work is dedicated to: | Okinawa Aunty Maria |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina $1.00
KUIKE KA RULA.
Poaono Maraki. 7, 1885
Hale Kula no na Iopana.
E manao ana ka Papa Hawaii e kukulu i hale kula no Iapana o Honolulu nei ma Manamana, maloko o ka pa o ka hale kula kahunapule, a e noi ana paha ka Papa i na ekalesia Hawaii e kokua ma ka lulu dala ana no ia hale. He mea maopopo o ka hapanui o na lahui o ko na aina e e pae mai nei mawaena o kakou, ua hemahema ma na pono a me na pomaikai nui e pili ana i ka noho ana Karistiano. E pono anei e hoomau ia ‘ku keia hemahema o lakou? Aole, e aho e hoolako ae ia lakou nei me na hoopomaikai ana o ka malamalama i loaa mua i ko Hawaii lahui. E wehe ae i ka puka o ka Pono no lakou ae nei, a e ao ia lakou e komo ae a e pu pu iluna me ko Hawaii a me na poe e ae i hoao mua i ka noho ana malamalama, a ike i ka pono – ono ka hua o ka laau o ke ola.
Nawai la e kokua i keia poe Iapana ma ka haawi ana i ka malamalama ia lakou? Na ka poe i loaa mua ka pono, na lakou e kokua i ka poe i loaa ole. Na ka poe i loaa mua ka mala malama, na lakou e hoolaha ae a lawa na hoa kanaka a pau, o ka rula ia a puni ka honua, mai ka wa kahiko loa mai a mau loa aku. Nolaila, ke manao nei makou e hauoli ana ko Hawaii mau pulapula i ike mua i ka pono ke haawi iho i ko lakou mau wahi kokua no keia hale kula hou, kahi e ao ia ai keia lahui ano e, a ano maikai no hoi, e komo mai nei iwaena o kakou. E like me oe e hookahe aku ai i ka wai ia hai a ulu, pela no hoi e hookahe ia mai ai ka wai ia oe, a ulu oe e Hawaii.
Hoku Ao Hou.
Ua liuliu loa na la o ka holo ana mai o keia moku ma kona alanui moana, a e ku mai ana oia iloko o keia pule ae paha. O Kapena Bray, kapena o ka Hoku Ao mua iho nei, ka hookele o ka moku hou, a malalo o kona hookele akahele ana aole no kakou e hopohopo ana no kona ku maalahi iloko nei o ke awa o Kou i keia mau la koke no. Oiai o na pono mahu o na mokuahi ua hoolakoia no ka Hoku Ao hou, aka nae ao’e paha me ka mahu oia e holo mai nei, me na pea no, a ua hoolakoia no nae me na mekini mokuahi i loaa na kokua no na wa pilikia e like me ko na pae aina o Maikonisia, kahi ike pinepine ia ka ikaika o ke au a me ka pohu o ka makani, nolaila aole i haohao ia kona ku ole mai iloko o keia mau la.
Ua lohe mai no hoi makou ina e ku mai ua moku nei e hooholo ia aku no kana hana mau ma na pae aina o ka hema ma ke ano moku pea no ia e holo ai i kokua ia e ka mahu. Maanei makou e paipai ai i ka poe i koe a lawe ole mamua i mahele a mau mahele paha iloko o Hoku Ao hou, eia ka wa kupono e hoomakaukau ai, e loaa no hoi na palapala ma o na kahu kula Sabati ma na apana a pau.
UA LAWA IHO LA.
Ke kau leo aku nei makou i na makamaka kakau manao a me na mea hou no ka kakou pepa, ua lawa na manao pane a pau e puka aku ana ma keia pepa no ka manawa mua, a mai pane aku i na manao paneia mai, mai hoao no hoi e hoonui a e hoololoiahili wale ma ke kamailio ana, ina ua pono a ua hewa paha kou kahua kalaimanao. O ka manao i hookahuaia maluna o ka pono a me ka oiaio, aole loa ia e haule pio malalo o na tausani pane kue ana mai a ka aoao i ike ia ka hewa; aole loa e palaha pu ka oiaio imua o ka hoopunipuni a hakuepa; aole loa e hina ka naauao i ka naaupo; a aole ao hoi e poipu iho ka pouli i ka malamalama, no ke mea, o ke kanaka i kalai i kona manao maluna o ka oiaio, he mea ole na manao kue imua ona. Ua lawa i hookahi manawa no ka oiaio e pane ai, a ua lawa ia pane hookahi i kikiao makani nana e kulai i ka mea lalau ilalo; no ka mea, o ke kukui i waihoia ma kahi o ka pouli, e auhee auanei ka pouli mai ona aku. Nolaila e na makamaka e pane nei a e paio nei hoi ma ka oi o ka olua mau makakila, e hooki i ko olua paio ana, a e paa i ka oiaio i na wa a pau, a nana aku i ke au o ka manawa nana e huai mai i ka pono a me ka hewa.
KA HOOMANA MAUNALOA.
Aia ma kekahi mau apana aina kuaaina o Molokai, ua hoala ia ae ka manao o kekahi mau makamaka Hawaii ma ke kukulu ana i kekahi ano hana lapaau kupanaha i hookahuaia malalo o ka malumalu o ka Baibala ma ke ano pee, aka, he okoa ka manao a me ka lawelawe ana. O ka “Baibala” ka huaolelo e hoopukaia mai imua o ka mea e lapaauia ana, a he pale hoi ia e uhi aku ai i ko lakou manao maoli o ka hoolapaau, hoomanamana, a penei kekahi mau hana i ikeia e ka poe na lakou i hoike mai ma ka lakou mau leta i o makou nei: Ua hoounaia kekahi mau lala o keia hui lapaau ma kela a me keia wahi e ohi mai i na laau i kapaia e lakou he Kalaipahoa a me kekahi mau mea o ka wa kahiko, a me ia mau mea e lawelawe aku ai i ka lapaau ana. He mau hana hookahuli keia i ka pono Karistiano a na makua kahiko i lawe mai a hoolaha iwaena o keia lahui pouli. He mau hana epa keia, a e oluolu lakou e hoopau ia hana, a huli ma ka pono mau.
(Kakauia no ke Kuokoa)
Ua aneane ekolu makahiki o ka nono ana o ke Kuhina o ko na Aina e ma ka oihana, a ua manao makou he mea maikai ke hoomaopopoia kana mau hana aupuni i ike like ai kakou i kona ano a me kana mau hana, he pono a he pono ole paha. He nui no ka poe i kuhihewa e loli ana kona ano mai kana hana mua i maea ai kona inoa ma na aina e a me kana mau hana i hookumu ai nona iho iwaena o ka lahui kanaka, aka, no makou a me ka poe a pau i ike i kona moolelo, ua kanalua mau makou nona. I kumu e ike pono ai kakou i ke ano o keia kanaka, i kona kupono a me kona kupono ole no ka hana i waihoia aku ma kona lima, makou i manao ai he mea maikai e makaikaiia kana mau hana no ke aupuni. Ua kono keia kanaka i ke Kau Ahaolelo o 1882, mamuli o na hooikaika ana a kekahi poe a me kana mau haiolelo apuhi, e mali ana i ka lehulehu; a mamuli o ia koho ana a ko Honolulu nei poe, me ka hoomaopopo ole i ke ano nui o ia mea, ua loaa aku la iaia ke kulana e manaoia ai he kupono oia kekahi kanaka e hilinaiia no na hookele aupuni ana. O ke komo ana i ka Ahaolelo oia ka hehina mua i loaa ai kona kulana o keia wa, a o kekahi kumu o kona komo ana, mawaho ae o kana mau hooikaika ponoi ana, oia no ka loaa ana o ke kokua ana mai a ka mana nana i pulumi mai na koa o ke alo alii a me na koa pualu, na konohiki a me na hoaaina o na ‘Lii, a me ka poe a pau i kaa malalo o ka malu o ka leo. Ma keia ua like ole ko kakou mau hana – me ko Enelani ke kuu akea ia o ka lehulehu e koho, me ke kalele ole ia, e like me ka ike o ka lunaikehala o ke kanaka. Ua lilo keia mau hana ano e i mea e hiki ai ke hoomalani ae i ka ino o ko ke Kuhina kulana, iloko o ka noonoo ana o ka mea iaia ka hookohu ana ma ka oihana kuhina. Me he la, ua kuko mua ia no ko ka Aha Kuhina – make, a ua hoonohonohoia na hana koho balota me ke ake mua ia e komo keia kolohe ma o ka lehulehu ae, i paumaele ole hoi kekahi poe ma kona hooliloia ana i Kuhina, oiai ua ikeia no ke ano o keia ino nui. Ua ko na mea i ake nui ia – ua haule ka aha kuhina mua a ua hapaiia ae ke kanaka e noho nei i ke poo o ka Aha Kuhina. E like me kona ano mau, pela iho la no kana hana i ka noho ana ae ma ka Aha Kuhina. O na hana maalea a pau he makua ia, o na kolopeka a me na ohumu i kona mau hoa, ke ku ole i kona makemake, he mau hana hilu loa ia iaia, Hookahi mea nui iloko o ka noonoo o keia kanaka, o ka lilo i Kuhina, a o ka mau ma ia wahi, a no ia kumu hookahi, he hiki i keia kanaka ke mauna i ka pono o ke ‘Lii, i ka pono o ka lehulehu, a me ka pono o kona hoa launa, a me ka hoa hana. Me he la, he hiki no iaia ke piele i kona uhane no keia kumu. Aole makou e helu aku ana i ke ino o kana hana mua i na aina e, ka mea nana i kipaku iaia a pae olulo mai i Hawaii nei. Ma ka hana maalea oia i hiki mua mai ai i o kakou nei, he moremona kona aahu i pae mai ai, a malalo o ia uhi i hookumu iho ai oia i kana mau hana maalea i loaa mua ai kona mau pono pilikino ma keia aina, a o na hipa (kanaka) o ka moku o Lanai ka i holo hulu ole a lilo i poe auwana mai ko lakou home kulaiwi aku. Mahope iho o keia hana ana, ua hoao oia e komo i ka aahu o ke kalawina, ma ka mihi, ma kekahi anaina nui i kona mau hewa imua o na Hawaii a me na haole, me ka manao no paha aole e ikeia mai ana ka mahae o na kapuai o Kakana, e ia poe. Aka, e like me ka ike o ia poe i kona ano i keia wa, pela no kona ahuwale ia wa ia lakou. A mai laila kona nihi malie ana mai a imua o ka Lahui Hawaii, a e like me kona apoia ana e ko Lanai poe, pela keia lahui i hei ae ai i ka mali a kona leo, a e like ana no ka hopena o ka poe i hilinaiia iaia, me ka holo olohelohe o ko Lanai poe. O ka hoa’loha keia a ke kanaka e hilinai ai o Kapua ke awa e pae ai. I mea e maikai ai kona kulana me kona haku, he nui na hoolala ana a me na hana i hookoia eia me ka ili o ka poino maluna o ka lehulehu. Aole kakou he poe malihini i na hana a keia kupu ino, aka, i mea e ike ai ka poe aole i lohe mua, a i mea no hoi e mau ai ka hoomanaoia ana o kana mau hana, e kalaia no makou i ka hapai ana ae i keia wa. Mahope o kona noho kuhina ana oia ke alakai i hilinai nui ia e ka Moi, no ka hoolala ana, kuka ana, a hooko ana i na hana a pau a kakou e ike nei, he mau hana e hoopilikia ana i ka pomaikai o ka aina a me ka pono e oluolu ai ka noho’na o ka lehulehu. Na keia kuhina i alakai i na noonoo ana o ko ke ‘Lii manao i ulu mai ai na hoonui lilo, na aie, na poni moi, na elele ma na aina e, na hihia me na aupuni e, na palapala kue i na aupuni e, na papa mookuauhau, na dala seleva, na hoololi oihana ana, na hoonui lilo kumu ole, a me na hahaki kanawai a kakou e ike maka nei, a me na hana he nui wale i hanaia e pupua liilii ana i kela me keia manawa. O keia mau hana a pau ua hapaiia aku e keia kuhina me ka manao wale no e hooluolu i ko ke ‘Lii makemake me ke kaupaona ole ia he mea paha e pomaikai ai ka Moi a me kona lahui, a he mea paha e hoopoino ana iaia a me ka lehulehu. Ua hana aku keia Kuhina i keia mau hana me ka manao nui hookahi iloko ona, o kona pono ponoi, o kona mau ma ka oihana, a o ko hai pono he ole ia, a mahope loa mai ia mea. Mamuli o keia mau ao a me keia mau hookele ana, ke hookokoke mai nei ka kai ee o ka poino a ke aneane nei e popoi maluna o ka aina. Eia na lima hana o ke kulanakauhale i kamaaina i na hana, a i makaukau e lawelawe, ke ku wale nei. Eia na keiki kamana, na keiki pena, na hana ike ke ku pahaohao nei, me ke akaka pono ole ia lakou ke kumu o ke emi koke ana o na hana, a lilo paha auanei ko lakou ike ma ka hana i mea ole. O ke kulana iho la keia o na oihana a pau, a e pua mau ana ka ninau iwaena o lakou, heaha la ke kumu o keia, a aia la i hea kona palena? E na hoa kanaka o ka home oluolu o ka noho ana, ke puana ae nei makon o keia moolelo maluna ae ke kumu nui nana i hoopoino ia kakou. Na keia alakai e pailaka nei i ke aupuni e hoopoina nei ia oe, me ka hoopomaikai iaia iho me kona mau hoa’loha he uuku. Ke hookeleia nei ka moku no ka pno o ka hapa uuku, a ke hoopololeiia aku ka hana, i pono ai kakou a pau, ua kaomi pu wale ia mai no, a he nanakeeia mai. I ka wa hea la e ao kanaka ae ai kakou? Aia anei a napoo aku ka la, alaila, haha poele aku kakou i wahi e pakele ai? E ka lahui Hawaii ahonui, aia no me oukou ka lapaau e ola ai keia mai, aole ma na hahaki kanawai, aka, ma na hana kanaka makua, ma na ai pakiko ana, ma na malama pono ana i ko oukou mau pono malalo o ke kanawai. Mai ae wale oukou i na mali leo, mai kuai wale oukou i ko oukou mau pono a Kaukeouli i hoo maopopo ai no oukou. Ina ua hemahema oukou i ka makua ma kona mau manao kuhihewa a maliu wale i ko hai leo, e hooikaika kakou a pau ma ke koho pono ana i ka kakou mau hana ma keia mua aku, a i kumu e ikea mai ai he manao io ko kakou, a he manao makaala e malama i ko kakou mau pono a pau ma keia mua aku.
Generala Gordon.
O na lono no ka make ana o Kale Keioki Gordon i pahola ae ma Europa a puni a hala loa aku ma Amerika a i o kakou nei, ua nui ke kanaluaia e kekahi poe. A ma ua make io oia, wahi a kekahi o na nupepa o Kapalakiko, alaiia ua lilo ia i mea hoopuiwa e maule ai na puuwai Pelekane, oiai o na lono no kona make i pahola ae, a me ia manao kanalua i hoea pu ae, ua maeele e no na puuwai Pelekane mai o a o. Ua make oia, wahi a na lono, ma o kona hou ia ana i ka pahi e na koa paele ma ke kua. He koa oiaio oia no ke kaua, he olali hoi no ka uwahi pauda, a he ahikanana imua o na enemi, a o ia mau ano a pau i loaa iaia a i ike maka ia e ka lehulehu, ua nana mai la ka lahui Pelekane maluna ona a haawi mai la i na hoomaikai a me na hoohanohano ana maluna ona. Ma kekahi kula koa oia kahi i hoonaauaoia ai, a ua ho okohuia oia mahope o kona komo ana iloko o na kaua hahana he nui.
Ua hoounaia aku oia me kekahi pualikoa ana aina no ka puali o Crimea, oiai oia i ka 19 o na makahiki, a o ke kulana lutanela elua o ka puali kona ia wa. I ka piha ana iaia o na makahiki he 26, ua lilo hou no iaia ka hanohano mua o ke kau ana ae ma ke kulana he kapena no ia pualikoa. Ma ka maka hiki 1860, ua hoounaia aku oia ma Kina no ka hui pu ana aku me na pualikoa malaila e noho kiai ana i ko Beritania mau pono, ma ia kulana hookahi no. He manawa pokole mahope iho o kona hiki ana aku, ua ala mai la kekahi poe o ka aina a hoala ae la he kaua kipikipi, a ua loaa koke na kauoha iaia e hoopau aku i kela mau uluaoa. Ua hooko koke oia ma kona noho mana ana ma ke poo o kekahi pualikoa a alakai aku la ia lakou no ka hoemalu ana aku i ka poe kipi, aka, ua kue ikaika mai la na kipi me ka hooikaika ana e lanakila, aka, ua hookuemi hope ia aku lakou me ka nui o ka make.
Iloko o ka lehulehu loa o na kipi i lele makawalu mai maluna ona, aole loa oia i hoao e kuemi hope, aka, o ka manao paa iloko ona, oia no ka loaa o ka noho ana kuikahi mawaena o ia aupuni a me ko waho, a o ia mau manao uilani ona, ua kokua pu ia mai no ia e kona wiwo ole a me kona manao aloha lahui. Nolaila, ua komopoo oia iloko o ka hahana o na mea kaua, e nee ana imua o ka enemi, e alo ana i na elele a ka make mai na enami mai, a o kahi mua loa ana i lawe pio ai a i papahi pu ai i ka hanohano o ke kahua kaua, oia no kekahi kulana paa a ikaika loa o na enemi. Me ia lanakila i loaa iaia ma ia mau kahua paa o ka poe kipi, ua hele haaheo aku la kona pualikoa ma na wahi a pau a na enemi i hookahua ai a kipaku loa aku la i na enemi. He kanaka oia i ake nui ole i ka waiwai a ma kona hele ana i ke kaua a hiki i ka hehi hou ana o kona mau kapuai i ka lepo o kona one hanau, aia no oia ma ke kulana o ka poe haahaa a ilihune.
I ka 1874, ua hoouna kona aupuni iaia ma Aigupita no ka haawi ana aku i na kokua i ko laila Kedive no ka hoopakele ana ae i kekahi apana aina ma Aferika waena mailoko ae o ka hookauwa kuapaa a me ka haihai kanawai. Ua hooko koke oia ia kauoha a ke au puni me ke kaulua ole, a ua hiki oia a me kona puali ma kahi i ake ia. Ua hoeu koke oia no ka hoehu kaua, a ma ia kaua ana, ua alahula loa aku kona alahele iwaena o na enemi a o ia mau lahui ahiu, a o ka lanakila a pau ma kona aoao. Ma ia pilipu ana o na kipi ua ikeia no ka maluhia, aka, aole i pau na manao lili o ka enemi, a oiai oia i unuhi mai ai i kona pualikoa no ka hoi ana, ua ala hou mai la na kipi e like me ka wa mua. Ua loaa hou no i keia Gordon na kauoha mai kona aupuni no keia wahi hookahi no, a oiai he kanaka oia i loaa ole na manao uiha, a o ka noho maluhia kona ake nui, nolaila, ua hoea hou oia malaila, a oia no keia hele ana iwaena o na enemi a hiki i kona lawe pio ana ae ia Katuma. Ma ka la 18 o Feb. kona lawe ana i keia papu, a ua paa oia ia wahi me kona wahi puali uuku e hoomanawanui ana i na inea a pau a hiki i ka loaa ana mai o ka lono no kona make ana.
HE LETA.
PUUEO, Hilo Feb. 19th, 1885.
I kuu hoa’loha oiaio,
MRS. P.H. PUUOHAU,
Aloha kaua a nui;
He mau la loihi iho nei no i hala, aole no kaua i hui leta hou; aole no ka poina o ke aloha, aka, ua ikaika ia e like me ka make.
Nani ka walohia o ko’u naau a kulu no hoi ko’u waimaka, i ka ike ana iho i ke kii o ko kakou Home Ehukai a Makuahine o ka ike, kahi i hanaiia’i kakou i ka waiu aiai o ka naauao, me kau mele aloha, me he mea la, i ko’u ike ana iho i kona kii, aia no au i kona ipuka, a e holoholo ana hoi ma kona mau lanai puni, a e komo ana hoi i kona mau rumi, a e paani ana hoi ma kona mau pa nui, a e auau ana hoi i kona muliwai olino mau. Auwe! he mea e ke aloha, a hoomanao ae la waui nei wahi himeni a kakou e mele mau ai ma kona mau lanai, a oia hoi keia: Auwana wau ma na aina na kai,
A ike i ko laila mau mea maikai.
A noho haano’u ma na hale alii,
Aole he lua o kuu Home Ehukai.
Home, Home, maikai,
Aole he lua o kuu Home Ehukai.
Ua ku koke mai imua o’u ka hoomanao ana no na la kupilikii o kakou, oiai e wawahiia ana kona mau paia, a e ala ana kakou i ka po me ka pulumi ana i ka wai o na paka ua e haule ana. Nui ko’u aloha i ko kakou home, me na kumu, me na hoa no hoi a pau, aole no e poina a hiki i ka la hope.
Aole mea hou o Hilo nei. Oluolu no au me na keiki.
Kou hoa’loha.
MRS. L.P. HOAAI.
“He Mana ka lokahi.”
E na Keiki Papa o ka aina, a me na malihini, e noho ana mai ka loko kaulana o ka aina; nona ka olelo ana “Pupuhi ka makani he i’a no U-oa;” a i ka wai kumu ole e kau mai la i ka pali, a mai kaupoku hale o Kaala i ke awawa o Kiowea, a hiki i ka ehu a ke kai e kopi ae la i ke one o Maeaea,
ALOHA OUKOU:
E malama ia ana ma ka la 8 o Maraki ae nei he la na kakou e lulu dala ai no ko kakou Luakini hou, nolaila, e na makamaka makee pono, a minamina i ka luhi o na makua o oukou i hala e ma o, e nakakaka mai nei na paia a e ka luhi o na makua o oukou i hala e ma o, e nakakaka mai nei na paia a e helelei aku ana ka hopena. E ala like mai kakou me ka manao lokahi. a e noho malalo o ka huaolelo “He Mana ka lokohi,” a na ke Akua e kokua mai ia kakou elike me Kana olelo: “Aole au e haalele ia oukou a nele.”
E.S. TIMOTEO.
Waialua, Feb. 23, 1886. 2013 2ts
W O. SMITH.
LOIO, LOIO, LOIO.
KEENA HANA Helu 36 alanui Kalepa.
tf.
W R. KAKELA.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAL
He Luna Hooiaio Palapala.
tf.
A ROSA. (AKONI.)
LOIO A HE KOKUA MA KE KVNAWAL
He Luna Heelele Palapala.
KEENA HANA: Ma ke Keena Loio Kuhina.
tf.
S B.DOLE.
LOIO, LOIO, LOIO.
He Luna Heelele Palapala.
KEENA HANA: Ma Alanui Kaahumanu.
NA HOOLAHA HOU.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o SARAH KAILIWELA. he keiki oo ole, no Honolulu Oahu i make kauoha ole. Ma ke Keena imua o JUDD Lunakanawai Nui.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a Cecil Brown, Kahu malama o Sarah Kailiweia, he keiki no ole, e hoike ana ua make kauoha ole o Sarah Kailiwela i uleloia, ma Honolulu i oleloia, i ka la 15 o Ianuari 1884, a he waiwai kona e waiho nei, a e noi ana e hoopukaia ka Palapala Hookohu Luna Hoopoaopoao Waiwai iaia
Ua kauohaia, o ka POALIMA ka la 13 o FERERUARI, M.H. 1885. ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ka Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e heie mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii me Beretania i ekolu pule maloko o ke KUOKOA me Hawaiian Gazette he mau Nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina Ianuari 16, M. H. 1885.
A. F. JUDD,
Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo. 2011-3t.
NA MEA I LOAA NO KA PAPA HAWAII NO KA MAHINA E PAU
ANA OKATOBA 31, 1884.
No na Misiona Kuwaho.
Mai ka ekalesia o Helani – S. W. Kawewehi $13 60
Ekalesia o Kohala – E. Bona 200 00
Ekalesia o Kaukeano – J. A. Cruran 65 55
Mai na Kilibati ma Kekaha Kauai 12 30
Mai ka aina hoolimalima ma Hilo 30 00
Mai a L. Kaaua – Vernon, Cala 20 99
Mai Ponape. Mortlock, Ruk me Puiglap, ma o Rev. E. T. Doane 72 75
Mai ka Paemoku Kilibati – Rev E A Walkup 19 60
435 70
NO NA BAIBALA AMERIKA
Na buke i kuaiia ma Ponape – Doane 25 00
Na buke i kuaiia i ka Paeaina Kilibati 81 65 $106.70
No ka pomaikai o ka Oihana Pai Palapala ma Kilibati.
buke i kuai ia ma Kilibati $1 65
Huina 624.00
W W HALL – Kakauolelo.
KUAI A KA ILAMUKU: Mamuli o kekahi palapala hoomalu waiwai i hoopukaia e ka Ana Kiekie, ma ka la 24 o Novemaba, 1884, ia AONA, aoao pale no ka pono o Long Hing, niea hoop i, ka huina dala o $205.85. ua hoomalu au, a e kuai ia aku ana ma ka Hale Hookolokolo ma Honokaa, apana o Hamakua, mokupani o Hawaii, ma ka hora 12 awakea, o ka POALUA, la 31 o MARAKI, 1885. na pono a me na kuleanna a pau o Aona i olelo a aoao pale e like me ia malalo iho, ke ole e hookoia maa ia mai na kala i hoikeia ae la a me ko’u mau lilo a pau e pili ana no ka hoomalu ana.
Penei na waiwai e hoolilo ia aku ana: 1 hale laau, 16 loi kalo oo, 11 loi kalo opiopio 4 noho ukana. 2 bakeke, 3 ipuhao, 2 kukui hele po, 2 ipukukui hale, 2 pahi nunui, 2 Oo kope, 1 ipuhao nui hoomoa raiki, 2 paku makika a me ka hoolimalima o ka aina e aau ana no elua makahiki. O ka lilo o na palapala me ka mea kuai. JNO. H. SOPER.
Ilamuku.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o MAKALELE (k.) no Puumo, Hilo, Hawaii i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a KAAIHUE (w,) e noi ana e hoonohoia o B. Beniamina i Luna Hooponopono no ka waiwai o Makalele k. No Puumoi, Hilo, Hawaii i make.
Nolaila, ua kauoha ia na mea a pau i pili, o ka POAKAIII. oia ka la 16 o MARAKI, ’85, i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoike ia. F.S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko H. P. A.
Hilo, Hawaii, Feb. 10th. 1885. 2012-3@s.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o PUHIPUHI (w,) no Kahewa, Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Moke k. E noi ana e hoonoho ia D. Kamai, i Luna Hooponopono no ka waiwai o Puhipuhi (w,) no Kahuwa, Hilo, Hawaii, i make.
No’aila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAKAHI, oia ka la 16 o MARAKI, 1885, ma ka hora 10 A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ke hoikeia.
F.S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Hilo, Hawaii, Feb. 10, 1885. 2012-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o KAMAIPIIALII (k,) no Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Kaonohiula (k,) e noi ana e hoonoho ia oia i Luna Hooponopono o ka waiwai o Kamaipiialii (k.) no Weloka, Hilo, Hawaii i make.
Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAKAHI, oia ka la 16 o MARAKI, 1885. ma ka hora 10 A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, o a ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
F.S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Hilo, Feb. 10, 1885. 2012-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o KUEHU (k,) no Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka Palapala Noi a Keamo (k,) e noi ana e hoonohoia oia i Luna Hooponopono no ka waiwai o Kuehu k. no Hawaii, i make.
Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAKAHI, oia ka la 16 o MARAKI, 1885, ma ka hora 10 A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
F.S. LYMAN,
Lunakanawai Kaapani Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Hilo, Feb. 10, 1885. 2012-3t.
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI. Ke hoolaha aku nei ka mea nona ka inoa malalo, ua hookohuia oia i lunahooponopono no ka waiwai o Cpat. Thos. Spencer o Hilo, Hawaii, i make. Nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau he mau koina ko lakou e hoike koke mai me na hooiaio kupono iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole ia, e hoole mau ia aku no lakou. A o ka poe he aie ko lakou i ua waiwai la, e hookaa koke mai. C.S. KITTREDGES.
Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o Thomas. Spencer, me ka Hooilina i huiia.
Hilo, Oct. 5, 1884. 2000-6m
OLELO HOOLAHA: O ka poe a pau a ANTONE FERNANDEZ o Makawao, Maui, i aie aku ai, e hoike mai lakou i na mea nona na inoa malalo nei iloko o eono mahina mai keia la aku o hoole loa ia auanei. E lawe mai i na hooiaio kupono no ia aie ana o kapae loa ia auanei e maua. Kilikina (w.)
WM. FORNANDEZ
Na Hooko kauoha i hookohu ponoia o Antone Fernandez i make.
Makawao, Feb. 13, 1885. 2012-2@@
NA HOOLAHA HOU.
MA KE KAUOHA.
Ua hookohuia o SAMUELA L. KAWELO i Lunakanawai Apana no Hilo Akau, Mokupeni o Hawaii, ma kahi o D.K. Pa i waiho mai.
POOMAIKALANI,
Kiaaina o Hawaii.
Hilo, Hawaii, Ian. 16, 1885. 2011-4ts.
HOOLOHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o W. W. WEED a me kana wahine o ka aoao mua, a me KALE T. KULIKA o ka aoao elua, ma ka la 1 o Iune 1880 i kakau kope ia ma ka buke 65 aoao 199, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana ku i, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI LA 16 o MARAKI, 1885, ma ke Keena Kudala o E. P. Adamu, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 10 o Feberuari, 1885.
KALE T. KULIKA,
Mea Moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana:
O kela apana aina e waiho la ma Lahaina mokupuni o Maui, a he apana kukulu hale maikai; he 45-100 eka ka nui, me ka hale maluna iho, a me na mea a pau e pili ana, a i kupono no ka home oluolu. Ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 1176 a Kuleana Helu 487 ma ka inoa o Kaailau.
2011-4ts.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o S. W. KUAIWA o ka aoao mua, a me C. S. BARTOW no ka Hui I. O. O. F., a i hooliloia ia C. T. KULIKA o ka aoao elua, ma ka la 28 o Augate, 1877, i kakau kope ia ma 1 a buke 52, aoao 140; a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaita, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia moraki, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI LA 16 o MARAKI, 1885, ma ke Keena Kuda a o E. P. Adamu, ma Hono’ulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia ikeia la 10 o Feberuari, 1885.
KALE T. KULIKA
Hope o ka mea Moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana:
O kela mau apana aina e waiho la ma Kapaka, Koolauloa, Oahu, a penei: 1st, He 3 mau loi kalo a loi raiki paha, a me ka apana pa hale, he 76-100 eka ka nui; a ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 1442, a Kuleana Helu 10804 ma ka inoa o Naku na. 2nd. He mau loi kalo 3 a me ke kahua hale, nona ka nui he 1 1/8 eka, e like me ia i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6564, a Kuleana Helu 10780 ma ka inoa o Puaa. 2011-4ts.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI: Mamuli o kekahi mana Kuai i hoikeia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o MOEPONO IAEA o ka aoao mua, a me C. S. BARTOW no ka Hui I. O. O. F., a i hooliloia ia C. T. KULIKA o ka aoao elua, ma ka la 2 o Maraki, 1878, i kakau kope ia ma buke 53, aoao 362; a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala a kea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka POAKAHI LA 16 o MARAKI, 1885, ma ke Keena Kudala o E. P. Adamu, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Hanaia i keia la 10 o Feberuari, 1885.
KALE T. KULIKA,
Hope o ka mea Moraki mai.
Penei na aina e kudalaia ana.
O kela mau apana aina e waiho la ma Wailua, Hilo, Hawaii, ma ka Hui o Wainaku, a ma ia apana aina he 7 72-100 eka; he aina maikai loa i ke kanu ko a kalo paha, a ua hoakakaia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 961 ma ka inoa o Iaen. 3011-4ts.
HOOLAHA A KA LUNA HOOPONOPONO Waiwai: Ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahoopnopono no ka waiwai o KAAUWAI (k,) no Waikapu Maui, i make e ka Hon. Abr. Fornander, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua. Ma keia ke kauoha ia aku nei ka poe a pau he aie ko lakou i ka waiwai o ka mea i oleloia, e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, a o ka poe a pau he mau koina ko lakou i ua waiwai la i oleloia, ina ma ka moraki a ma kekahi ano e ae paha, e waiho mai i ka lakou mau koina me na hooiaio kupono iloko o na mahina eono mai ka la e puka aku nei keia hoolaha, ma keia Keena hana ma Wailuku, a i o e pela, e hoole mau ia aku lakou.
J. W. EVERETT.
Lunahooponopono o ka waiwai paa o Kaauwai k. o Waikapu, Maui i make.
2012-4ts.
Kuai a ka Lunahooponopono no na waiwai paa ma Lahaina, Maui, a me Molokai. Ma ke kauoha a ka Aha i hoopukaia e ka Hon A. Fornander, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina, ma keia la 5 o Feb. 1885, ua loaa mai ia’u ka mana e kuai aku ma ke kudala ana, ma ke alo iho o ka hale oihana ma Lahaina, Maui, ko H. P. A. Ma ka POAONO, MARAKI 14, 1885, ma ka hora 1 P. M.
Na kuleana a me na pono a pau o ELLEN NOWLEIN, no Lahaina, Maui, i make, a me ½ o na pono i hookaawale ole ia iloko o ka apana aina a me ka hale pohaku e ku la ma Lahaina, Maui, e pili pu la me ka hale o Mr. E. L. Pond, nona na (poles) he 27 a oi aku a emi mai paha. E hoomaka ana ke koho no ke kumukuai mai ka $200 a pii aku. O na lilo no na palapala me ka mea kuai.
A ma ia wa a ma ia wahi no hoi e hoolilo ia aku ai ma ke kuai he apana aina e waiho la ma Kaluaaha, mokupuni o Molokai, nona na eka he 2.88-100 a oi a emi mai paha; a maluna iho he hale e nohoia nei e E. Lililehua, ka hope Makai nui. A o kekahi o na waiwai o Ellen Nowlein i oleloia, mai ka $150 ke kumukuai o lalo pii aku.
THOS. W. EVERETT.
Lunahooponopono o ka waiwai o Ellen Nowlein i make.
Lahaina, Maui. Feb. 11, 1885. 2012-@ts
OLELO HOOLAHA: E ike auanei na kanaka a pau ma keia Olelo Hoolaha. Aole loa he mana o na hoolimalima hou ia ana ia hai i ka aina o Kaimihale (w) ma Honuaino 3, e waiho ana mauka o ke alanui aupuni o uka, ma ka apana o Kona Akau Hawaii, ke ole e loaa ka aeia aku ma kekahi palapala e ka mea nona ka inoa malalo iho.
E hoopii koke ia no ka mea a mau mea paha e komohewa ana i ka aina, a me na hale e ku ana maluna iho, ke kue ia na olelo o keia hoolaha.
G. W. PILIPO,
Loio a me Agena o Kaimihale (w).
Kona Waena, FeP. 4. 1885.
OLELO HOOLAHA: E ike auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo, ke papa a hookapu loa aku nei au i na kanaka a pau, aole e komo wale iloko o kuu aina kuleana, e waiho la ma Kahaluu, Kona Akau, Hawaii, ma ka inoa o Kaeha. O ka mea hookuli e hoopii na wau ma ke kanawai; a ke hookohu aku nei au ia Kaleikuiha i luna nana. Eia kekahi, ina he waiwai lewa ko kekahi mea a mau mea paha maluna o kuu aina kuleana i hoikeia maluna, e hoonee koke lakou me ke kali ole, iloko o na la he 15 mai keia la aku.
MRS. HELANI.
Feb. 28, 1885. 201@-@ts
NA HOOLAHA HOU.
AHA HOOKOLOKOLO Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o POPOLANI (w) no Koloa, Kauai, i make. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke keena.
No ka mea, ma ka la 24 o Feberuari, 1885, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala i oleloia oia no ke Kauoha Hope Loa Popolani (w) i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela @ Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko no Jared K. Smith, ua waihoia @
Ua kauohaia o ka POAONO oia ka la 28 MARAKI 1885, i ka hora 10 A. M. ma ka lumi hookolokolo o ia Aha ma K@ oia ka la a me ka hora, e hooiaioia ai @ Kauoha a e hoolohe no ia noi ana mai a me ka poe a pau i pili e kue ana ia @ Kauoha, a me ka hoopuka ana i Palapala Luna Hooko.
A ua kanoha hou ia e hoolaha no ia mea no na pule ekolu ma ke KUOKOA, he nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu
Kakauia ma Koloa, Kauai, Ko Hawaii Pae Aina Feberuari 24, 1885
JACOB HARDY.
Lunakanawai Kaapuni Aha Eha.
201@-@@@
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o PIUS F. KOAKANU i make kauoha ole. Ma ke keena imua o L. McCULLY.
Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a LANIHAU a me OPEKA kana kane mare, e hoike ana ua make kauoha ole o Pius F. Koakanu, o Honolulu, ma Pauoa, Honolulu, i ka la 3 o Maraki, 1885 a e noi ana e hoopukaia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Opeka i oleloia.
Ua kauohaia, o ka POAKOLU, ka la 25 o MARAKI, 1885, ma ka hora umi kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai ke kumu, ina he kumu oiaioko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hooloha a ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule maloko o ke KUOKOA he nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, Ko Hawaii Paeaina, Maraki 4, M. H. 1885.
LAWRENCE McCULLY,
Lunakanawai o ka Aha Kiekie
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo.
2012-3t.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o A. K. KUNUIAKEA no Honolulu, Mokupuni o Oahu o ka aoao mua, a me HENRY DIMOND o ka aoao elua, ma ka la elua o Aperila, A. D. 1884, i kakau kope ia ma ke keena o ka Hale Aupani, buke 85, aoao 478 & 479: a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ka ukupanee maialo o ka moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei, e hooko ana oia ia moraki, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, i hoakakaia malalo ae nei, ma ka POAONO la 4 o APERILA A. D. 1885, ma ke keena kedala o E. P. Adamu, ma Honolulu, ma ka hora ia o ia la.
Aia ma kahi o Kini a me Peterson na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 3 o Maraki A. D. 1885, ma Honolulu.
HENRY DIMOND,
Ka aoao elua.
Penei na aina e kudalaia ana: Ke kuleana a pau o A. K. Kunuiakea ma na aina i hoakakaia malalo nei; oia hoi: Ke Ahupuaa o Waimea, Koolauloa, Mokupuni o Oahu, a i hoakakaia ma ke Kuleana Helu 13, a Palapala Sila Nui Helu 880. – He apana aina ma na alanui Beritania a me Rikeke ma Honolulu i oleloia, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 4161, a Kuleana Helu 711. – Ke Ahupuaa o Kau, ma Kona, Mokupuni o Hawaii, i hoakakaia ma ke Kuleana Helu 133. – Ke Ahupuaa o Kukuau, ma Hilo, Mokupuni o Hawaii, e hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1696, Kuleana Helu 8515. – Ke Ahupuaa o Laimi, ma Hilo i ole oia, i hoakakaia ma ke Kuleana Helu 8520. – Ke Ahupuaa o Waiaka, ma Kohala Hema, Mokupuni o Hawaii, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1668. – Ke Ahupuaa o Pahoehoe, ma Kona, Mokupuni o Hawaii, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1668. – Ka aina i kapaia Mala, ma Lahaina, Mokupuni o Maui, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6777, a Kuleana Helu 5483. – Ka aina i kapaia Kapunakea, ma Lahaina, Mokupuni o Maui, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6777, a Kuleana Helu 5483. – Ka aina i kapaia Msunakui, ma Lahaina i oleloia, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 6777, Kaleana Helu 5483. – Ke Ahupuaa o Puou, ma Lahaina i oleloia, i hoakakaia ma ke Kuleana Helu 8520. – Ke Ahupuaa o Puunoa, ma Lahaina i oleloia, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1667, Kuleana Helu 8515. – Ka aina i kapaia Owa, ma Wailuku, Mokupuni o Maui, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2155. – Ke Ahupuaa o Halehaku, ma Hamakua loa, Mokupuni o Maui, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1666, Kuleana Helu 8515. – Ka aina i kapaia Puahala, Mokupuni o Molokai. – Ka aina i kapaia Kuaihelani, ma Honolulu, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 2647, Kuleana Helu 96. – Ka aina i kapaia “Pelly Place,” i hoakakaia mo ka Palapala Sila Nui Helu 3. – Ka aina i kapaia Luakaha, ma Honolulu, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Helu 6776 Kuleana Helu 8515.
E hoakakaia ana na mea e pili ana i ke kuleana o keia mau aina, i ka manawa e kudala
OLELO HOOLAHA.
I mea e oiaio ai, Ke papaia aku nei na mea Lio, B pi, Hoki, Piula, Kao, Puaa, a mau ho’oholona e ae, aole e hookuu a hele maluna o keia mau aina Lei Alii, oia hoi o KAWAILOA, KALUAPUHI-LOKO, KALUAPUHIWAHO a me HALEKOU, ma Kaneohe, Koolaupoko, Oahu. A ke koho a hookohoia nei o John Malama a me Diniel Naki, i mau Luna Paniolo no ia mau aina. A ina he mau holoholona ko kekahi poe e hele ana maluna o ua mau aina la, e lawe koke mai keia la aku a i ka la hope o keia malama. Ina e loaa mahope iho o ia mau la, he $5 o ke poo holoholona hookahi.
G. MEHEKULU,
Hope Konohiki.
2014-2ts.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI: - E ike na mea a pau ma keia hoolaha, ua hookohu pono ia mai ka mea nana ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o WM. BELL, o Kohala, Hawaii, i make.
O ka poe a pau he mau koina ko lakou no ua waiwai la i ole oia, e waiho koke mai i ka lakou mau hoakaka kupono a me na hooiaio o ana i ka mea nona ka inoa me a o iho iloko o na mahina eono mai ka la aku e puka ai keia hoolaha, a i ole pela e hoole mau ia no lakou.
A o ka poe he mau aie ko lakou i ua waiwai la i oleloia, e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho ma kona Keena hana ma Alanui Kaahumanu, Helu 4, Honolulu.
J. AUSTIN
Lunahooponopono Waiwai o WM Bell.
March. 5th, 1885. 2014 @@
OLELO HOOLAHA: - E ike na kanaka a pau, o makou o na mea nona na inoa malalo iho, a ma ke a hoolaha ke hoole ia loa aku nei makou i ka lilo ana o ko ma@@@ hapa iloko o ka aina o IAEA k.. i make, ma Wailua, Hilo, Hawaii, i moraki ia e Moepono laea ia Bako. I ka la ao o Maraki, 1877, a i hooliloia e Bako ia Kale Kulika, a ma ia apana helu Palapala Sila Nui, 961. He 7 72-100 eka e waiho nei ma Wailua, Hilo, Hawaii. O makou no na keiki ponoi a Iaea k. i make, i aponoia e ka Aha Kiekie o keia aupuni. Nolaila, ke kue loa aku nei a hoole loa aku nei makou i ke kudalaia ana o ua aina la i ka la 16 o March 1885 e hiki mai ana.
No ka oiaio o keia ke kau nei makou i ko makou mau inoa.
KAUHIOLAIA, IAEA, KIMO. 2014-@@@