Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 11, 14 March 1885 — KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia. Ka Naita nana i kuekaa na lua huna o na Powa. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia. Ka Naita nana i kuekaa na lua huna o na Powa.

INA moku e olali nei iluna o na ale kawahawaha o ka moana, oiai hoi ka niakani e pa ikaika mai ana, a ke pii mahuahua mai nei hoi na leo huhu oka ino. Ma ka po iho oka lua oka la a na moku e holo nei, ua ike ia aku la kela a rtie keia ano kukui eaa mai ana ma kela a me keia wahi a puni na moku o na Moi o Rusia a me ka alihikaua o Kahanuopaineki, a e hoomalamalama ana hoi ika ili hualala o ka nioana; a o keia mau kukui hoi, no na moku no ia o kela a me keia aupuni, a e lawe ana hoi i na keiki alii, na Moi, ka ohana alii, na makaainana, a me na puali naita, a pela pu hoi me na kaikamahine alti; a ke upu mau nei hoi ko lakou manao o ka hiki koke i Arabia e like me ka hoolaha a ke alii opio Kahanuopaineki. Ai ke kakahiaka nui o ke kolu o ka la, ua īkeia aku na aumoku e nee mai ana i ka moana, a e welo aha hoi na hae kalaunu ma ka huini o na kia, a e kani ana hoi na !eo hooho oka hauoli, a i keia wa no hoi i ikeia aku ai na kakai mauna o Arabia. Oiai na aumoku e nee nei imua me ka malie, pa kolonahe mai la he wahi makani mai ka akau mai, a o ka wa keia i hao ae ai kela a me keia kapena i kona ike holo moku, aka he like wale no, oiai aole ioi aku kekahi a aole hoi i emi mai kekahi, aka he hookahi no ka nee papa like ana. No eha hora o keia holo ana, ua ahuwale ke kulanakauhale alii oka VI Pua Rose o Arabia, a no ka elua hora hou» ua hekau aku la na aumoku ike awa. Ika makaukau ana o na aiii e lele i uka, aia hoi na kaa alii e ku makaukau mai ana no ka hookipa ana aku i na alīi o kela a me keia au punL Ika hiki ana aku ona alii ame na tausnni o na makaainana i ka hale aliit ua haawi ia he wahi kaawale ko na Moi, na ohana aiii» a peia hoi na keikl alii a me na kaikamahine alii, a me na makaainana. A o naiia hot, ua huna loa ia takou ma kahi paa, me ka ike ole ia mai e kekahl

No na keiki alii hoi, k* ninau ako a ninau mai nei lakou : Auhea la hoi o Kahanuopaineki a roe ka Ui Pua Kose o Arabia nei, o ka ike lihi wale aku no ka hoi h i ka nani i kaulana a pani >e ao, hoi pono iho ka manao a lana malie. A o keia mau hana no hoi i na alii kane, ua kau tku no hoi ia haawioa hookahi maluna ona aliiwahine opio, me ke ake nui « ike, aka, aok i hooko ia ko

la'<ou mau kuko ana, aka nae hoi t e ike ana no lakou ke hoea 'iaai ka la e raare ia ai lakou. Auhea ena hoa heluhelu o keia ilihia kaili puuwai, o ka la e mare ai o na Moi opif», oia auanei ko kakou wa e ike ai a e lohe ai hoi i ke kapaia ana o ka inoa o kahi aikane a Kahaouopaineki, a jnsd kuhi* hewa hoi o ka haku Makuisa, e like me ke kuhihewa o kekahi poe. I ke kokoke ana mai oka manawa e mare ai, ua ikeia aku na Moi (na makuakane) a me na makaainana o Arabia e hoomakaukau ana i na mea a pau e pono ai no ka la mare. me fcā hoolako pono ana i na mea ai a pau o kela a me keia ano. Ika laira pono ana o na hemahema a pau no ka la e hiki mai ana, a oiai ua kokoke mai ua la nei, ua kauohaia aku la na alii hanau o ka aina, na maka hanohant), na lede maka palupalu, e hele mai Jakou ma ka hale alii e hoomakaukau ai iko lakou mau aahu no ka ukali ana aku i na alii opio. Ika hiki ana mai oka minute e hookau ia ai ka inoa laahia o ka mare maluna ona alii opio, ua ikeia aku la he njau huakai nui e oili mai ana maloko mai o na ululaau, a e kamoe ae ana hoi lakou i ka pa alil

O keia la, he la nui no Arabia, a oiai na ao kaalelewa ua auhee aku i na kukunamalamalama oka la, a ua hoike mai hoi na kuahiwi, na puu, na awawa a me na kualono i ko lakou nani uliuli, a o na pua aala o ka waokele, e haawi mai ana i ko lakou moani onaona, a ua puia

hoi ka hale alii ike ala kupaoa ona mala pua e hoopuni ana 1 ka pa alil Ua hoonohenohoia na tausani o na naita a mau hiena hoi o na mauna hui ma na kihi a pau oka hale alii, a e kiai makaala ana hoi lakou no na poino e hoea mai ana. Ika makaulau ana o na paa mare o na alii opio, ua hoomaka mai la ko lakou hee ana ucT kahi i hookaawaleia no lakou e mare ai. I na paa mare e hiki aku ai ma ka puka, kahi hoi a na Moi a me na kaukau alii e ku ana, me ka makaukau no ka haawi ana mai ina hoomaikai, aoka lehulehu holookoa hoi ua hoopuiwa ia lakou i ka lohe ana aku ika leo o na makaainana e mele mai ana i na mele 1 haku noeau ia e lakou, a iloko hoi o ka ikuwa o keia mau leo, ua poha mai la ka leo o na mea kani e mele ana i ke mele lahui o Arabia. I keia wa no hoi i ku iho ai na alii opio ma ka lanai me ko lakou mau ukali he 50, oia hoi na keiki alii a me na kaikamahine alii i waeia mailoko mai o ka ohana alii 0 ka Ui Pua Rose a me ko na aupuni e ae i hiki mai, a oiai na alii opio e ku ana me ko lakou mau aahu nani i loaa mai ma o kahi buke kupua a ka eu Kahanuopaineki, oiai e anapa mai ana na mea nani o kela a me keia ano maluna o ko lakou mau kahiko, a he nani maoli no. A maluna hoi oka umauma 0 ua mau opio nei, e kau ana na hoku daimana a me na hoailona e hoike mai ana, he mau alii nui no Arabia ame kekahi mau 4 aupuni e, a o ka oi aku nae iwaena o ka paa raare, o ka hiehie a me ka maikai o ke kulana o ke koa

opio. I ke kuu ana iho o keia mau leo hoomaikai a ka lehulehu, ikeia aku la he eha mau keiki alii e ku ana a e paa ana i ke kalaunu o Arabia. a he eha no hoi e paa ana ike kalaunu o Rusia. Iho aku la ka huakai o na paa mare ma ke alanui e hiki aku ai i ke anuu e pii aku ai i kahi e mare ia ai, ua haawi hou mai la ke anaina he mau leo huro o ka hauoli, i panai p i ia mai me ka leo hone ona mea kanl Ika hiki ana a*u o ka huakai ma ke alanui e hookee ae ana no ka rumi mare, aia hoi ke alii powa Kono Giliko, ka liamuku nui ō ka ia, e ku ana me kona maa naita me ka makaukau pono i na mea kaua, a e mahma ana hoi ika ihiihi kapu ona Moi opio; a ma keia alanui, ua uhiia meka iole ve!eveu nani, a o keia ke ala a ka huakai o napa#mare i pii aku ai no ka rumi i hoomakaukauia no lakou. Ike komo ana aku o ua mau opio nei, i ukaiiia hoi eko lakou mau kaukau alii opio» ua ku mai la ka Biho~ pa nui, a o ka wa no hoi ia i poha mai ai ka leo o na mea kam o na ano like ole, a poha pu mai Ja no hoi na leo hoanoano oka papa himeni Ike kuu ana iho o keia mau teo ilihia, o ka wa no ia i poha mai ka teo oka Bihopa me ka haalulu, oiai ua kau akulake anoano ilihia maluna, i ka i ana mai; "Na ka Mana Lani e kokua mai i na aiii opia*—-"Ma ka inoa laahia o ka Mea Mana Loa, ke lawe nei olua « na alHkane i na aliiwahine, ake hooliio

nei hoi oukou i io hookahi, nolaila f e malama i ka laahia o ka inoa hanohano i loaa ia oukou i keia la." A iloko hoi 0 na kamailio ana a me ru hoopuka ana a ka Bihopa i kekahi huaolelo, e hioio mau mai ana hoi kona mau wai maka, a hiki wale i:ka hookuu ana. A ua kapau hoi kahi a Kahanuo* painei t "Ke Keiki Alii Miiiria.' ī I ka hoi ana aku o na alii opio mahope iho o ko iakou hoohuiia ana ma ka berita mare, a i ko lakou hiki ana aku ma ka puka, ua haawi mai la ke anaina i na ieo huro ekolu, a kupinai mai la na leo o na mea kani a na kaikamahine alii a me ka poe no a pau 1 akoakoa mai, a iwaena hoi o keia anaina nui e hauoli nei a e lealea ana hoi j no ka la mare ona alii opio, kekahi j kaikamahine alii i hoopuka ae i kekahi j mau huaolelo waipahe me ka minamW na nui no ka kakou opio i lawe lilo ia aku la e ka Ui Pua Rose, ka mea hoi nona ka nani elike me ka onohi o ka la. Oiai ua mau opio nei i puka mai ai me ko lakou nani kiiakila, a ua hoike mai la hoi ka nohenohea oko lakou mau papalina imua o ke anaina, he mea e ka ha-i malule o na kaikamahine alii o na aupuni a pau i ke koa opio, a o keia kaikamahine hoi i hoike mua ia ae nei, ua puoho e wale ae la no ia a pane ae la r "A hoi au i\o'u aupuni, e hoala no au i ahaaina nui lealea, a i ahaaina hoohakaka hoi o na moho ikaika o ke ao nei, alaila e kauoha m>ii au ia oe ame kou mau naita e hele ae i ko'u aupuni. A i kou wa e hiki ai i ko'u aupuni, na'u ponoi no auanei e kii mai ia oe nialuna o ko'u kaa alii, a e halawai auanei kaua he maka a he maka, a lilo ioa no hoi oe ia'u e pono ai,a o ko'u waauaneiia e ike ai ia oe holookoa, a o ka hooko ia ana hoi ia ona iini ana a ko'u puuwai nou e ka n&nf o tia maon* htsi, kaulana ma na welelau a puni ka honua. M Nolaiia,e na hoa heluhelu o keia nanea, e kali kakou no ka manawa, malia e ko ana paha na manao kuko o keia kaikamahine aiu, aka, ke puana ae nei na lima hana, e ko no auanei ia mau iini ona, ke loaa ka hoalu ana iho i nei inau wahi hua mele :

"Ma ko you poli no au, poli no au, E hoonipo ai, e sleep iho ai; Kani kahi aka hene iki o iala, E ko'uko'u ko puu ke mo ni." I ka hiki ana aku o na paa mare ma ka papaaina, a oiai ua hoopiha ia me na mea ai ono i hoomakaukauia, ua haule aku la ke anaina holookoa ma ua papaaina la a e hoonuu ana i keia a me kela mea ai no ka hoopiha ana i na houpo lewalewa, aka o na kii onohi o na mea a pau ua hoolele mau aku lakou maluna o na alii opio, a o ka nani ame ka nohea ona papalina a me ka uliuli poniponi o na maka o ka opio puuwai ahi, he mea ia e hoouilani mau ana ika manao o na kaikamahine, a pela pu no hoi me na keiki alii, ua hoolele mau aku no hoi lakou i ko lakou mau lena ike maluna o ka ui o Arabia a me ka Wehi o Rusia, a ua hoolilo mau hoi keia poe alii ika hapa nui o ko lakou manawa ma ke kamakamailio ana no na alii opio, me ke kuko mau ana e loaa la boi kela mau pua, aka, o ka hoka a me ka nele ka i loaa mai. Ua ai aua inu a kena. Pela mau ko lakou ai ana me ka hauoii, a e lohe mau ia ana hoi na leo o na hoa ai e pu ana mau ana i na huaolelo hoohiluhilu, iko lakou wa e inu ae ai i na kiaha waina, "E o)a, e oia mau na īlii opio i ke akua. " Ua malamaia keia la me ka hanohano nui, oiai na hae kalaunu e pulelo haaheo ana i na aheahe makanū a no lakou hoi na waihooluu like o!e. Ai ka uhi ana mai o na eheu o ka po maluna o ka aina, ua malamaia he anaina hulahula, a ua hoike mai la hoi kela a me keia keiki alii a me na kaikamahine alii iko lakou ike hula, a pela wa!e no hoi lakou i apa aī a hiki wale i na hora o ka wanaao, a no ka nui maluhiluhi o ke anaina i ka hooipo aka waiona, ua |iau loa lakou i ka hiamoe kulipolipo me ka ike ole ae ika mea e hana ai, ao na alii opio hoi ua hoi aku )a no ko lakou mau mmi t a o ka hookoia ana hoi keia oka lakou mau noohiki ana.

Ik>ko ona helu o keia mua aku o na moolelo Kahanuopaineki a me Mahina Malamalama, e kotno loa aka ai kakoo t loko oka k» me ka iaula, ka naele me ka hohonu, ka nani me ke Kīekie, ka nanea a me ka hoinainiu ooaoli, a no Keaomelemek hoi, ke ane aku nei kakou i kona hopena, a e p*ni ia ana ma kona hakahaka he nanea nani boa