Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 13, 28 March 1885 — Page 4

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Annette Masutani
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki, ……….$2.00

No ka Mahina…………1.00

KUIKE KA RULA

 

Poanono ……Maraki 23, 1885

KA HALE O KE’LII

(THE PALACE OF THE KING.)

G.H. No. 208

 

I

Ae, he aina maikai e kahi e naue aku nei.

A haole ae maluna ko lehua hoomaikai.

Ole nae i like ae la ka nani a maikai

Me ka nani @ ana ma ka hale o ke ‘Lii.

Moho iki mae kakou ma ka aina maikai nei.

Ma ka aina maikai ae la ka manao e kau mau ai.

A @ e hiki @ me kakou e hui ai,

A pailani, a @ ma ka hale o ke ‘Lii.

 

REF.  e ka hale o ke ‘Lii hale nani o ke /’Lii;

Kahi e hui aina keiki, ko ke ‘Lii mau pua e,

Kahi e pau ai na kaumaha, ue na hoao nei.

A e noho a mau koa ma ke ao pau ole e.

 

2

Iesu Kristo no ke ‘Lii, loa ole k mahai,

Kona kino, kona koko ka uku panai e ola ai.

Pili ae i  kona kea, pili no a hilinai,

A e hiki i ka puka o ka hale o ke  ‘Lii

A malaila ike ae la I ka Haku ia Iesu.

Ma ke koko mana ona loaa a eke ola mau,

A hoolei imua ona i na lei, a mele e,

I ke komo lanakila i ka hale o ke ‘Lii.

REF.  e ka hale o ie Lii, hale mani o ke ‘Lii, @

HAWAII.

 

Haawina  Kula  Sabati,

Apr, 19, 1885.  Kumuhana, Ko Paulo he-

le ana i Roma.  Pauku Kaihala, Oih, 28: 1-15

A HOOPAKELEIA ae la, alaila,

ike iho la lakou i ka mokupuni,

ua kapaia o Melita.

 

2  He mea e ka lokomaikai o ia poe

kanaka e ia makou; no ka mea, hoaa

iho la lakou i ahi, a hookipa mai la ia

makou a pau, no ka ua e haule ana, a

no ke anuanu.

 

3.  Lapulapu iho la o Paulo i pua-

pua hoaa, a i kona kau ana ma kea ahi.

puka mai la he moonihoawa mailoko

mai o ka wela, a pipili iho la i kona

lima.

 

4  A ike mai la kela poe kanaka e i

Ua mea nihoawa la e kau ana i kona li-

ma, i ae la lakou kekahi i kekahi, Oiaio

no he kanaka pepehi kanaka keia, ua

pakele no ia i ke kai, aka, o ka mea

hoopai, aole ia i ae mai i kona ola.

 

5  Nolaila lulu aku la ia i ua mea

nihoawa la iloko o ke ahi, aole hoi i

loaa iaia ka poino.

 

6  Kakali iho la lakou i kona pehu

ana, a me ka hina ilalo a make koke;

a loihi ko lakou kakali ana, aole hoi i

ike iaia e loaa ana i ka poino, huli hou ae

la ko lakou manao, i ae la, He akua ka ia.

 

7  Kokoke ma ia wahi ka aina o ka

luna o ia moku, o Popelio kona inoa,

nana no i kii mai ia makou, a hookipa

maikai aku la i na la ekolu.

 

8  E kaa ana ka makuakane o Po-

Pelio i ke kuni, a me ka hi koko.  Ko-

mo aku la o Paulo i o na la, pule aku

la, kau iho la i kona lima maluna ona,

hoola aku la iaia.

 

9  Nolaila hanaia ae la keia, o keka-

hi poe e i loohia i ka mai ma ia moku-

puni, hele mai la lakou, a hoolaia iho la.

 

10  Hoomahalo mai la lakou ia ma-

kou, me na mahaloia he nui; a holo

makou, kau mai la lakou i na mea e 

pono ai.

 

11  A hala na malama ekolu, holo

aku la makou ma kekahi moku no Ale-

kanederia, i ku ma ia mokupuni i ka

hooilo, o Diosekouro ka hoailona.

 

12  A pae aku la makou ma Sura-

kausa, a noho iho la i na la ekolu.

 

13  A malaila aku makou i holo ai

a hiki i Regio, a hala kekahi la, pa mai

la ka makani, mai ke kukulu-hema mai,

a ia la ae,  hiki makou i Puteoli.

 

14  A malaila loaa ia makou he mau

hoahanau, kaohi mai la lakou ia makou

e noho me lakou ehiku la; a pela ma-

kou i hele aku ai i Roma.

 

15  A lohe mai na hoahanau ia ma-

kou, malaila mai la lakou i hele mai ai

a Apioporo, a me Teriatubereno, e ha-

lawai me makou.  A ike o Paulo ia la-

kou, hoomaikai aku la ia i ke Akua, a

hoolana mai.

 

Pauku Gula, Hoomaikai aku la i ke

Akua, a hooikaika hou iho la.  Oih. 28;-

15.  Manao nui, Hoolana mau ke

Akua i ka poe i paulele iaia.

NA HELUHELU LA.

Poakahi  Oih. 28: 1-15.

Poalua  Mat. 19: 32-42

Poakolu  Hal. 91: 1-16

Poaha  Luka 10: 17-24

Poalima  Iak. 5: 13-20

Poanono  Ro. : 1-16.

Sabati  Iosua 1: 1-9.

Mele, “Ka lei o ka Nani” Hoku Ao

Nani 103.  Pule, e hoomaikai i ke

Akua no na pono Uhane.

NA NINAU.

            Pehea ko Paulo hiki ana i ka aina,

mahope o ka ili ana o ka moku?  Ehia

o lakou ma ka moku?  Ua mau anei

ka ino?  Owai ka moku kahi a lakou i

ili ai?  He moku nui anei?  17 mile

ka loa, 9 mile ka laula.  Nohea na ka-

maaina?  No ka akau o Aferika.  Ua

lokomaikai mai anei na kamaaina ia

Paulo ma?  Ua aha lakou?  Pomai-

kai anei o Paulo ma i keia mau hana

aloha no lakou?  Pono anei e hookipa

i na malihini?  Heb. 13:2.  Ua ike

anei o Aberahama i kea no o ka poe

ana i hookipa’i, i ka wa i hele aku ai

na anela e launa me ia?  Pehea ko

Paulo kokua ana i na hana? p. 3.  Oia

anei kea no o Paulo – e lawelawe ana i

ka hana i loaa iaia ma kahi ana i noho

ai?  Pehea ka Iesu olelo? Mat. 20: 27.

Heaha ka i loko pu-a wahie?  Ua aha

oia?  Ina nahu mai ka moonihwa,

heaha ka hope?  Pehea ka manao o

na kamaaiana i ka ike ana ia mea ma

ko Paulo lima?  Pololei anei ia koho

ana?  Hahai anei ka hoopai i kanaka

i na wa a pau ma keia ola ana?  O ka

mea inu waiona, aole i nele ka hahai

ana o ka hoopai iaia.

 

Ua aha o Paulo ia moonihoawa?

Ua eha anei o Paulo?  Heaha ka Iesu

olelo i na haumana?  Mar. 16: 18.

Aole anei i launa ka poe pono me na

mea e poino ai?  Loaa anei pomaikai

noloko o na mea i manaoia he ino?

no ka make ole o Paulo, pehea ke ole-

lo a na kamaaina? p. 6.  Owai ka lu-

na o ia aina?  Ehia la kona hookipa

ana ia Paulo ma?  Owai ka mea i mai

malaila?  Heaha ka Paulo hana aloha?

p. 8  Owai ke kahuna lapaau me Pau-

lo?  Luka.  Ua pau paha kana mau

laau a pau me ka ukana o ka moku.

Owai ke kahuna lapaau nui?  Ke ole

kokua mai ke Akua i ka hana a na ka-

uka, ola anei kanaka ma ka inu ana i

ka laau?  Ua hele anei na mea e ae ia

Paulo?  p. 9.  O ko Paulo kokua alo-

ha ana, he mea anei ia e maopopo ai ia

lakou he kanaka pono ia?  Oia hele

nui ana mai o kanaka e ike ia Paulo,

he mea anei ia e kokua ai i ka hai ana

i ka ke Akua olelo?

 

Nele loa o Paulo ma – nawai i hoola-

ko i na mea e pono ai?  p. 10.  Pe-

hea ka loihi o ka noho ana ma Melita?

Nohea aka moku i lawe aku ia lakou?

Ihea ka holo ana?  Aia mahea?  Ma

ka mokupuni o Sicily.  Ehia la i noho

ai ilaila?  p. 12.  Ihea aku?  He ku-

lanakauhale ma ka hema o Italia.  Ma-

hope ku lakou mahea?  He nui na

moku kalepa, na alanui hao, &c., e ko-

kua ana i kanaka imi ana i ka waiwai---

ua hoolilo anei ke Akua ia mau mea

i kokua no ka hoolaha ana i kana olelo?

Ke ole i komo ka Euanelio i mea e

maluhia ai ka aina, he waiwai anei keia

mau mea e ae?  Owai ka i loaa ma

Puteoli?  Ehia la i noho ai me lakou?

Owai ka i hele mai Roma aku e hala-

wai me Paulo?  He kanaha paha mile

mai Roma aku o Apioporo?  He pio

o Paulo, eia nae he mea kaulana loa;

ho mea hoohanohanoia e like me ke

alii.  Hoomaikai oia ia wai?  Hooika-

ika hou ia kona manao e aha?

 

Ua ko anei knoa iini nui?  Ua hiki

kono aku i ke kulanakauhale hea?

Owai ke alii ia Manawa?  Heaha ke

ano o Nero?  Makemake anei oia i na

mea a Paulo i ao ai?  Pehea e hana

aku ai i ka poe pilikia?  Kokua like

anei i ka poe pono a me ka poe hewa?

Mat. 6: 44-47.  Pono anei e hoahe-

wa wale i ka hoalauna me ka ike ole?

Kiai mau anei ke Akua i kona poe ka-

naka?  He hana anei ko kela a me

keia e launa aku me na mea a ae a hoo-

lanai a lakou, a hooikaika ia lakou ilo-

ko o ka hana?  Gal. 6: 2.

Mele, “Ala ai!  Ala ae na koa.”  Ho-

ku Ao Nani 85.  Pule, I ikaika hou

ka manao o na paahana o Iesu.

 

MANO PILI

 

I ka hiki ana mai o ka popilikia, e

hoomanao i ka nui o ke Akua aloha ma

ka hoopkele ana mai na poino nui e

ae.

 

E hiki mai ana i na mea a pau ka wa

kupono e kokua ai i na hana maikai.

 

Hoopomaikai ke Akua i keia poe ka-

naka no ka lakou mau hana aloha; ma

ka hawi ana ia lakou i ke ola kino, me

ke ola uhane.  Oiai e hana pono ana

kekahi, manao ino paha na mea e iaia

--aole nae pilikia oaia no ia mea.

 

E like me ko Paulo kiola ana i ka

moonihoawa, pela e kiola ai i na hewa

a pau.

 

Hoala aku ka holoholo olelo i na

mea a pau.

 

E waiho malie i ka ino.  Aole hoala

 i na hewa, a me na hana pono ole a ka-

naua—alaila hoopilikia ole mai lakou

ia oe no ka nanawa.  Aka, ina paipai

ia laou e aki mai lakou e like me ka

moonihoawa.  Hk mea nae ia e kokua

ai i ka Olelo  Maikai.  Na na hana mai-

kai e hoike i ke aloha io.  Hoolilo ke

Akua i na kanaka o kea o nei – ke ka-

lepa, a me ka waiwai i mea e kokua ai

i ka hoolaha ana i kana Olelo.

 

He Kumunanao.

“No ia mea, ae ka mea kaole i ka ke alii, eia ke

koele i ka ke Akua kanaka, a e ka poe kaole, o

lakou ke ho@ ia.” Roma, 13:2,

KUMUHANA – “Ko na Karistiano Hana

kupono i ke Alii a me ko lakou Aina

Hanau.”

 

Mai ka pauku ekahi a hiki i ka pau-

ku ehiku o keia mokuna 130 Roma,

kea o nei o Paulo ka lunaoleleo i na ho-

ahanau karistiano ma Roma, e noho

ana hoi he mau makaainana malalo o

ke aupuni Roma e hoolohe i ka ke alii,

a e malama i kona mau kanawai mai-

kai.  Ua makamake o Paulo ia lakou e

lilo i poe hoolohe a hooko aku i na ka-

nawai kupono e pili ana i ka pono o ke

 ‘lii a me ke aupuni.  Me he la, aole

ona makemake e lilo na hoalanau ka-

ristiano i poe hoala kipi, a kue aku i ke

alii, me ka hoole ana i kona mana hoo-

malu maluna o lakou, aole hoi e lilo i

poe haihai kanawai a kue aku i na mea

a ke alii i hoonoho ai maluna o lakou.

 

Aole no hoi o ko Paulo manao ma

keia mau pauku e hookonokono ana i

na karistiano e hoolohe wale aku i ke

alii, ina he mau kanawai kupono ole

kona e kue ana i na kanawai hemolele

o ke Akua, a me ka lunaikehala o ke

karistiano.  No ka mea, ma ka pauku

ekahi, ke kauoha nei  o Paulo i na ka-

naka a pau e hoolohe i ka ke alii malu-

na iho, me ko Paulo hoike pu aku no

nae i ka mana nana i hoonoho i na ‘lii

a ma ka pauku eha, ua hoike hou no

oia, he kauwa ke alii na ke Akua.  Ma

ia mea, ua maopopo, o ke Akua ka

mea nui, Oia ka mea i  hoonoho mai i

ke alii, a ina e kue aku ka mea i hoo-

nohoia i ka mea nana ia i hoonoho mai;

alaila, aole he pono o ka hoolohe ana

aku i kana, aka, e hoolohe a e malama

i na kauoha a ka mea maluna o ke alii

e like paha me keia:

 

O kekahi alii nui, ua makemake oia

e hele aku ma kekahi mau aupuni okoa

a mamua o kona hele ana ua hoakoa-

koa oia i kona mau makaainana a ua

hoonoho i kekahi mea imua o lakou i

hope nona, me kona kauoha ia lakou e

hoolohe iaia a e malama i na kanawai,

a e lilo lakou i poe kokua pu ma ka

hooomalu ana i ke aupuni.  A i ka hala

ana o ke alii nona ke aupuni, ua hoao

keia mea i hoonohoia mai e kue i ke

kanawai o ka mea nana ia i hoonoho

mai, me kona kauoha ana i na makaai-

nana e hana i na hana haihai kanawai,

e kue ana i ka mea nona mai kona po-

maikai, a ina e ku mai na makaainana

a hole i kona manao, alole hoi e hoo-

ko i kana mau kauoha, ua hewa anei

lakou, a e ahewa ia ana anei lakou no

ko lakou, hoolohe ole i ka mea a ko la-

kou alii i hoonoho mai ai, a i kauoha

ai hoi e hoolohe iaia?  Aole, aole loa

no, no ka mea, ua malama no lakou i

na kanawai o ko lakou aliik a i kona

hoi ana mai, e kau auanei kona hoomai-

kai ana maluna o kona mau makaaina-

na kupaa.

 

He pinepine ko’u lohe ana i kekahi

poe e olelo ana, aole pono iki i na ka-

ristiano e hole i ka leo alii, aole no

hoi he pono e hoike aku i ka hewa o

ke alii, no ka mea, oia ka ke Akua o

ka honua; a i ke kau holo balota iho

nei o ka M. H 1884, ua lohe pinepine

au ma Honolulu i kakahi poe e hooika-

ika ana no ka paa balota i kapaia ka

“Balota Alii,” e lawe ana i keia pauku

elua o keia mokuna 130 Roma a ole-

lo aku, ina e koho ole ia ko lakou balo-

ta e hooikaika ana, alaila o ka hole

ana no ia i ke alii a me ke Akua, a ua

hai ia mai no hoi ia’u e kekahi poe i lo-

he pono a hiki ke hilinai ia ka lakou

mau olelo, ua haiolelo kekahi kahu

ekalesia Hawaii ia Manawa maluna o

keia pauku, a o kekahi o kona au ma-

nao i kukulu ai, “He pono i na karisti-

ano a pau e hoolohe i ke alii, ina no

he pono, a ina no he hewa, i mea e ao

ia ai lakou e hoomanawanui.”

 

Ma ka nana ana a me ka hoomaopo-

po pono ana i keia mau manao, aole o

ko Paulo manao e hoopilikia wale i na

hoahanau a e kauoha wale aku ia lakou

e hana aku i ka mea a lakou i makema-

ke ole ai, aole hoi o ka hoole ana o ke-

kahi kanaka aole e koho i ka balota

ana i makemake ole ai, a e kupaa hoi

maluna o ka mea a kona lunaikehale i

ike ai he pono, me kona paa ana i ko-

na pono pili paa a ke kumukanawai a

me na kanawai i haawi ai nona ma ko-

na ano he makaainana, he hole ia i ke

alii, a oia ano ka Panlo i manao ai ma

keia pauku he hole i ke alii a me ke

Akua.  Aole loa pela, no ka mea, aole

i kue ia kekahi pono o ke alii, a o ke-

kahi kanawai paha o kona aupuni ma

keia hole ana, aka, ua hooko ka mea

hoole i na alakai ana a ke kumukana-

wai a me na kanawai o ke aupuni o ke

alii, a ina kakou e nana iki ma ka moo-

lelo o ka mea nana i kakau keia Epise

tole i hoikeia ma Oihana 16; 36-k37, a

me Oihana 25: 7-12; malaila i hoike

ai o Paulo i kona pono ma kona noho

ana he makaainana no ke aupuni Ro-

ma, me kona hoike aku i ka pono ole

o kona hahau wale ia me ka hookolo-

kolo ole ia a akaka kona hewa, alaila

hoopai,  A i ka wa a Peseto i manao

ai e hooluolu  i  na enemi o Paulo, (oia

na Iudaio), ma ke koi ana iaia e hele

i Ierusalema e hookolokolo hou ia ai i

loaa ai ka manawa kupono i kona mau

enemi e pepehi ai iaia, ua hoole aku

oia i ka leo o Peseto, me kona hoopii

ana imua o Kaisara no kona pono, a

ma keia, ua maopopo ia kakaou he ka-

naka o Paulo e kupaa ana ma kona po-

no pili paa, aole hoopepe wale, aole

hoi ae wale mamuli o ka manao o ka

poe kue a imihala wale iaia; a ina pela

kona ano, alaila, aole o ko kakou ae

ole ana aku i ko kakou mau pono pili

paa a ke kumukanawai a me na kana-

wai i haawi mai ai a hoole aku i ka mea

a ko kakou lunaikehala i ike ai he po-

no ole, oia ka hoole a Paulo i manao

ai ma keia pauku elua o ka mokuna 13

o Roma; a ina no hoi e nana aku i na

kahua i hooiaioia ai kela manao e pili

ana i ka ae i ke alii ina he hewa, i mea

e ao ia ai i ka hoomanawanui ma ka

Baibala, aole loa hmau mea e kokua

Ana ia manao.  O na mea i hoikeia, oia

na kanaka pono i hoole i ke alakai he-

wa a kupaa ma ka pono, a ua ikeia la-

kou he poe hoomanawanui.

 

E nana ia Mose, ua hoole i ke kapa

ia mai he keiki na ke kaikamahine a

Parao, e koho ana ma ka pilikia pu me

ko ke Akua poe kanaka, aole hoi ma

ka lealea pau koke o ka hewa.  Hebera,

11; 24-26.  E nana ia Saderaka, Me-

saka, Abedenego, e ku ana me na ma-

ka wiwo ole imua o ke alii mana o Ba-

bulona, a hoole aku, aole e hoomana a

kulou imua o ke kii gula a Nebukane-

za i hana ai, a ua ikeia ko lakou hoo-

manawanui.  E nana ia Daniela e hoo-

le ana i ke kanawai paa loa, luli ole, o

ko Peresia a me ko Media me kona

manao paha e aho e lilo na hanohano

pau wale o keia ao a e make oia me ka

mainoino ma ka waha o na liona, ma-

mua o kona hoomana ana i ke alii, a

uhaki hoi i na kanawai hemolele o ko-

na Akua.  Ua ikeia kona hoomanawa-

nui a me ka apono ana o ke Akua iaia

ma ka hoopakele ana iaia mai ka waha

mai o na liona,  E nana hoi i na luna-

olelo imua o ka Aha Hookolokolo o na

alii Iudaio i hoikeia ma Oihana 4; 19,

5; 29, wahi a lakou, “E pono no ia ma-

kou ke hoolohe a malama i ka ke

Akua, aole i ka ke kanaka.”

 

Ma keia mau moolelo Baibala, ua

maopopo ia kakou aole o ka hoolohe

ana i ka ke alii no ka hewa oia ka mea

e ike ia ai ka hoomanawanui o ke karis-

tiano, aole loa pela, he manao hoomali-

mali wale keia, aole he kahua e hooia-

io ia ai.  O ka mea i ike ia a hoomao-

popo ia, mai ke akua mai ka hoonoho

ana i na ‘lii, mai ka Moi kiekie loan a

kiaaina, na kuhina, na lunakanawai, a

Oia no ka mea e hiki e hoohiolo ia la-

kou.  Ua kauoha ke Akua i na kana-

ka a pau e hoolohe a e mahalo ia lakou

ma ko lakou kulana, a e malama i ko

lakou mau kauoha, oiai ua like ko la-

kou mau kauoha ma ke kumukanawai

a me na kanawai, a i kue ole hoi i na

kanawai hemolele o ka Mea Kiekie loa

ka mea nana lakou i hoonoho mai, ka

mea hoi e kue ana i ka hewa me kona

apono ole i ka mea hana hewa.

 

O ka mana i hoikeia ma ka olelo a

ke Akua i haawiia no na ‘lii, aole ia he

mana palena ole, a he hiki wale i ke ‘lii

ke kauoha wale e hana i kela mea keia

mea e like me kona makemake, aole

loa pela, ua kaupalena ka olelo a ke

Akua i ko lakou mana, a  ina e a-e wale

aku lakou mawaho o na palena kupono

a hoole aku kekahi mea ia kauoha, aole

e pili ka hoahewaia iaia i hoikeia ma

keia pauku.  Ina e huli aku kakou a

nana i ka moolelo o ke alii mua loa o

ka Iseraela, e hoomaopopo no kakou i

kekahi mau mea e hooiaio mai ai he

mana palena ko na ‘lii a me na mana

hooponopono a pau.  I ka nmanawa o

Saulo i a-e ai mawaho o na palena a ke

Akua i kau ai nona, a hookuli i ka leo

o ka mea nana i hoonoho mai iaia, ua

hoomaopopo kakou ua ahewa ke Akua

iaia a ua hookahuli i kona aupuni a

haawi aku no davida.  Pomaikai na

‘lii o keia manawa ke noonoo lakou i

ka moolelo o ke alii hookuli, a hoonaa-

uao iho, i ole e kau mai ka inaina o ka

Mea Mana Loa a hookahuli aku i ko

lakou mau nohoalii.  “Ma O’u nei e

noho alii ai na ‘lii a e kau ai na kau-

kau alii i ke kanawai.  Ma O’u nei e

hoomalu ai na kiaaina, a me na lunaka-

nawai a pau o ka honua.” Sol. 8; 15, 16.

 

Eia kekahi manao e laha nei.  He

hewa loa ka hoahewa ana i ke alii a o

ka hoike ana paha i ko lakou mau he-

wa me kea o ana ia lakou, a ina e pu-

ka iki kekahi mea o ia ano, ua puka

koke no he kipi i ke alii a me ke aupu-

ni.  He pono ia kakou e nana iki i ka

oiaio o keia mea; e ahewa ia anei ka

mea  hoahewa aku i ka hana pono ole a

na ‘lii, na kuhina, na lunakanawai, me

na kiaaina?

 

Mai ka wa  Iehova i hoonoho ai ia

Saula i alii maluna o ka Iseraela a hiki

mai i na lunaoleleo, ua pinepine loa ko

ke Akua kauoha ana i Kona mau kau-

la e hele aku imua o ke alo o na ‘lii a e

hoike aku i ka pono ole o ka lakou

mau hana me kea o aku ia lakou e ha-

alele i ka hewa, a e hooko i ka leo o

Iehova.  E nana ia Samuela e hoahe-

wa ana ia Saula no ka hookuli i ka leo

o Iehova.  E nana hoi ia Natana imua

o Davida e olelo ana me ka wiwo ole,

“O oe no ua kanaka la,” a e nana ia

Daniela imua o Belehazara, e ahewa

ana iaia, a e heluhelu ana i kela mau

huaolelo weliwelii kakauia ma ka paia

o ka halealii.  E nana ia Ioane Babeti-

te e ku ana imua o Herode a olelo aku

“aole he pono o kou lawe ana iaia i wa-

hine nau,” a i ka wa o ko kakou Haku

aloha i ike ai i ka pono ole o na ‘lii o

ka poe Iudaio, ua hoahewa aku oia ia

lakou me ka ikaika loa, me kona hoike

aku ia lakou i ko lakou hewa.  Ua he-

wa anei ka Haku a me keia poe kaula?

Aole, aole loa no; alole iloko o ka Bai-

bala kekahi mamala olelo e ahewa ana

i keia mea, a ina pela ka hana a ko ka-

kou Haku, aole anei i loaa pu ia kule-

na ia kakou a me na karistiano a pau?

Kea o ia mai nei kakou main a olelo

ao mai o ka Baibala, a mai ka moolelo

mai o keia mau kanaka hemolele a me

ka moolelo o ka hana a ko kakou Ha-

ku.  E hoike i ka oiaio, mai hoopili-

meaai wale a hopohopo wale i ke alii, a

huna i ka oiaio o ka olelo a ke Akua,

wahi a Paulo ia Timoteo, ma Tim. 4; 2

E hai aku i ka olelo, e hooikaika aku i

kela manawa keia manawa; e hoakaka

aku, e papa aku, e paupai aku me ke

ahonui wale, a me kea o ana aku.  No-

laila, o ko kakou pono o ka hoike aku

i ka olelo a ke akua me ka nana ole i

ke kulana o ke kanaka.  I ke au e no-

ho alii ana o Heneri VIII. o Enelani,

ua haiolelo o Latimera imua o kona

alo alii, a no ka ikaika loa o na olelo a

Latimera e hoike ana i ka hewa o ke

alii, ua piha loa o Heneri ka huhu a

ua kauoha aku la ke alii iaia e hoihoi

hou i kela mau olelo ana ma ke Sabati

e hiki mai ana.  I ka hiki ana mai o ka

la i oleloia, ua piha loa ka luakini i na

‘lii a me ka poe hanohano o ka aipa i

hele mai e hoolohe i ka mihi ana Lati-

mera imua o ke alii.  I ka pau ana o

kona hoike ana i kana poolelo, ua hoo-

puka ai la oia i keia mau olelo:  “Ano

e Latimera, e noonoo oe, ke ku nei oe

imua o ke alo o ke alii o ka honua, aia

kou ola iloko o kona poholima, a ina

oe e olelo ole i na mea e lealea ai ia, e

lawe auanei oia i kou ohohina iloko o

ka lua kupapau me ka paumaele i ke

koko.  Aka hoi, e Latimera, e noonoo,

e noonoo oe, ke ku nei oe imua o kek

alo o ke ‘lii o na alii, a me ka haku o

na haku, ka nea i olelo mai ia oe, mai

makau aku hoi oukou i ka poe nana e

pepehi mai i ke kino, aole nae  he ma-

na hiki ia lakou ke pepehi i ka uhane,

aka, e makau aku i ka mea nona ka

mana e make ai ka uhane a me ke ki-

no iloko o Gehena.  Ae! e Latimera,

e makau Iaia.”  A i ka pau ana o keia

mau olelo, ua haiolelo aku oia me ka

ikaika loa a hoahewa ana i na hana la-

puwale o ke alii, i oi aku i ko ke Saba-

ti i hala.  I ka pau ana o kana haiole-

lo ua hele mai la ke alii a oleleo mai la.

Heaha kou mea i aa ai e hoino i kou

Moi?  Ua pane aku la Latimera, “ua

noonoo au, ina au e malama ole i ka

ke Akua, pehea la au e hiki ai e mala-

ma i ka kuu alii?”  Puili aku la ke ‘lii

iaia a oleleo ae la, “He hookah wale no

kanaka i waiho ia mai, i loaa iaia kak

manao wiwo ole a hoopono, e hoike

mai ana ia’u i ka Oiaio.”

 

Nolaila, e na hoa paahana, ua ike

kakou ma ka olelo a ke Akua i ka kakou

mau mea kupono e hana ai no na mea

e hoomalu ana maluna o kakou e hoo-

lohe ana ia lakou me ka mahalo ana i

ko lakou mau kulana, a ua maopopo

no hoi ia kakou na mea kupono ole e

hoolohe ai, a ke paipai nei au ia kakou

e lilo kakou i poe wiwo ole a hoopili-

meaai ole, me ko kakou hoike i ka oia-

io i na manawa a pau, a i ka la maho-

pe e ku ai kakou a pau imua o ka Aha

Hookolokolo o Kristo, e hoike ana no

ka kakou mau hana ma kona mau kiha-

pai, a e hoike ana ina ua hoopukapuka

pono kakou i na talena a ka Haku i

haawi ai ma ko kakou lima, pomaikai

kakou ke lohe i ka leo aloha o ko ka-

kou Haku e olelo mai ana:  “Pono, e

ke kauwa maikai, malama pono, he po-

no kau malama i na mea uuku, e hoo-

noho no au ia oe maluna o na mea he

nui loa.  E komo ae oe iloko o ka oli-

oli o kou Haku.  S. L. Desha

 

Unpicking. –Oia keia, “Ka weheia

ana.”

 

Pau kuu kapa apana, e mama, wahi

a Ana.  He kapa apana keia no keka-

hi wahi keiki ilihune.

 

Alia, homai i hiki ia’u ke nana i kau

hana.

 

 Hooluliluli Ana i kona poo, a ole-

lo, aole o’u makemake e nanaia ko’u

humuhumu ana.  Inoine paha kekahi

hapa, hana kapulu ia paha, E waihoia

ke kappa ma kahi e, a e pau ko’u ma-

nao ana ma ia hana a’u.

 

Lawe no kona ma@ i ke kappa apa-

na o Ana, a i ka nana ana, ike oia ua

pono ole kekahi humuhumu ana, ua

kapulu ia, ua loihi na maka, ua paele

kau wahi.  E Ana, e wehe oe i keia

wahi pono ole, a e humuhumu hou.

 

Pane nanau o ana, Aole o’u make-

make e wehe ia ka’u mau hana, a e ha-

na hou ia.  He mea hooluhi wale no

ia.

 

Me ia no kekahi poe ke hana kapulu

lakou, me ka manao e huna i na wahi

hemahema.  Huhu ke kauoha ia e we-

he i na wahi hemaheam, a e hana hou

ia.  Pono ole keia wehe a hana hou

ana.  He mea hoopau manawa, wahi

a lakou.  Paupauaho.

 

E Ana, me ia poe ano like, e hiki

mai ana ka manawa e olelo ai oukou.

Ina he mea hiki ke wehe ia, ke hoona-

loia na hana i pau, a hana hou ia, emo-

ole ka hoopau ana, me ka hana hou

ana.

 

Aole nae e hiki.  Na hana i hanaia,

na olelo i oleloia, na manao i manaoia,

paa mau no lakou.  Heaha ka pono?

E mihi nui ano, a e noi aku ia Iesu, e

kala, e hoonalo aku i ka oukou mau

hana hewa, mau hala, mau hana hoo-

kamani, mau hewa kapulu, me Kona

koko mana, a e noi aku Ia ia e kokua

ia oukou i hana maikai ma keia hope

aku.                     H. M.

 

Eleu no hoi ke keiki Lumaheihei ma

kana apana hana (Hope Luna Makai) i

keia mau la.  He oleloia hoi la he na-

aupo, he ike ole, a he hoohei bipi kana

hana i ike, eia ka hoi he kanaka naau-

ao maoli la.  Ua like no a like me la-

kou nei iho.      J. KEAHI.

 

NA HOOLAHA KUMAU.

PAPA!  PAPA!

AIA MA KAHI O

LEWERS & COOKE,

(O LUI MA)

@ ke kahua kahiko ma alanui Papa a me M@

E loaa ai @

PAPA NOUAIKI.

O ke@ a me @ ano.

Na Pani Puka, Na Puka Aniani, N Olepelepe.

Na Pou, Na O-a, Na Papa Hele, Na Papu

Ku, A me na Papa Moe nui loa.

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau.

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami

Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami

o na ano a pau, Na Aila Pena, o

kela me keia ano Na Aila Hoe-

maloo, he lehulehu wale,

Na Aila e ae o na

ano a pau.

NA WAI VANIKI

A ME NA

WAI HOOHINUNINU NANI!

O NA ANO A PAU LOA.

NA BALAKI ANO NUI WALE.

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a

pau, ua makaukau keia mau Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau e pili ana

ma ka laua oihana

NO KA

UKU HAAHAA LOA.

            E like me ka mea e holo ana mawaena o

LAUA a me ka MEA KUAI.

E Hele mai!  E ua Makamaka

lawa no hoi koo makemake

ki olaola ame maikai.

HALEPAI O THOS. G THRUM

O KA NUPEPA

SATURDAY PRESS me KUOKOA

ALANUI KALEPA, HONOLULU

Malaila e paiia ai na ano a pau o na

            BUKE,

HOIKE O NA KULA,,

HOIKE A NA KOMITE,

NA HAAWINA KULA SABATI,

PAPA KUHIKUHI O NA ANO A PAU,

HOOLAHA NUNUI A LIILII,

BALOTA, LIPINE PAPALE,

TIKETA, WAHI LETA,

BILA PAI HAKAHKA.

HOOLAHA KUDALA,

@ @ @

Ikoke o ka wa pokole a me ka auhau haahaa.

A ma loa halekuai o THOS. G THRUM

ma ALANUI PAPU, e loaa ai na

Kalana kakau o na ano a pau,

Wahi Leta “      “     “

Inika   “  “  “

Penikala “  “  “

Mea Hoopipili, buke hoomanao,

Peni gula a me kumu gula,

Kii, a me na laau,

Buke kii o ka ohana,

Buke kii a na  keiki,

Na mea paani a na keiki,

Kaa a na keiki,

Kaa huila lua o na opio,

A he Agena no ke anal ole pepa o na

Keiki a me na wahine

 

No ka hoailona ana i na lole me na inoa ponoi

e hookoia na kanoha a pau no na papa inoa

ke waihoia ma keia helekuai me ka uku

pa o ka papa inoa i makemakeia.  Uku no

ka inoa hookahi me ka inika a me ka hulu,

$1,30 ina ma ka papa inoa keleawe, a ina

ma ka  papa inoa dala, $2.

 

O na kuoha pau mai na mokupuni e

Hookoia ina e hoouna pu ia mai me ka dala

A me ka moakaka pono o na hoakaka ana.

THOS. G. THRUM

 

H I. CHASE (KEIKI.)

Mea Paikii kaahele ma na moku-

puni.  E nanaia no na kii me ka maikai a me

ka eleu pu no hoi.  E paiia no na kii nui a lii-

lii e like me ka makemake o na makamaka.

He oluolu ka auhau no ke pai ana.  2014-1y.

 

NA HOOLAHA KUMAU

KAKELA & KUK@

E laa na pahiolo, koi hole,

Hamale, koi nui a me liilii, kila,

wili puaa, rula, apuapu, kui o @

a pau, kala kaa, hao hoopaa

pohaku hoana, kepa, lei ilio, kau-

la hao ilio, pahi, upa, pahi @

kalapu, kope hulu, pulupulu, oe@

lakala, lina hao, ami, keehi; a @

KAULA OPU

Palau o na ano a pau.

Oo, ho, kopala, pe kipi-

kua, hao kope, au ho a @

la aku, kua bipi, lei bi-

pi, kaula hao bipi, uwea

pa, uwea keleawe, hao @

piula, kaa palala, ipuhao, ipu@

PA-PALAI MAKAU ME KE AH@

Ili wai, papa  holoi, kopa ala, kau@

kuaina, hu’akai, ehi wawae hulu pena, a pela aku.

Pena wali, kini nui a me liilii o @

ano a pau, me ka pepa kuhi-

kuhi, pena keokeo, aila

pena, aila hoomaloo,

vaniki kaa, a me

vaniki moe.

PENA HOOMA-

LOO

a me aniani hale

AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO ILI,

AILA KAA, INIKA AMAA.

 

PAUDA, KUKAEPELE, KIANA

PAUDA, UIKI IPUKUKUIONA

ANO HE NUI A LEHULEHU

LOLE MAKEPONO

E laa na

AHINAHINA, KALAKOA. KEO-

KEO, LEPONALO. HULUMANU.

UWE-WAHINE, KUI HUMUHU-

MU, A ME KA LOPI.

Ke Ku@ a loaa no ia ma kahi @

Kakela & Kuke!

NA MEA PIULA,

Mikini Humuhumu

Makini a WHEELER a me WILSON

MIKINI A WILCOX ME GIBBS

NA MIKINI A

REMINGTON

He nui loa na mea hao me na ukana e

ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau

ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

 

Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNE,

LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO, LAAU

KUNU, PENIKILA, HUAAALE,

PAAKAI, LAAU HOOPAA HI, A

Me na Laau Hame a Pela ‘ku.

Kakela me Kuke.

 

 

           

 

                       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

k