Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 16, 18 April 1885 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

No ka Makahiki, $2.00

No Eono Mahina, $1.00

KUIKE KA RULA.

Poaono APERILA. 18, 1885.

 

KA MEA MAKEWAI LA.

(HO@ EVERY ONE THAT

THIRSTETH.)

            1

DUET.            Ma kahi lua wai la

            Ku ae he mea luuluu,

            A noi i ka wai la

            I puai no a mau.

            Hohonu, ea, ka lua?

            Oi nae kuu makewai,

            Ia wai la o ke ola,

            No ke Akua mai.

CHO.  Ka mea makewai la,

            Kuai ia wai maikai

            Ka mea i pololi,

            E ai i ola e.

            2

            Ma o ma Betesaida,

            He leo kanikau,

            Aohe mea kokua

            I ola ae la au.

            E pau kou kanikau la;

            Hauoli kou naau.

            Maanei no ke kahuna,

            Kahuna mana no.

CHO.  O Iesu ke Kahuna,

            Ka mea e ola’i.

            Ku ae a hele aku,

            Ua ola oe e.

            3

            Ua noho ma ka mauna

            Ka poo pololi e,

            A ai no a moana,

            Na Iesu i hanai.

            Iesu ka Mane lani,

            Iesu ka wai maikai.

            E ai oukou a inu,

            A ola mau loa ae.

CHO.  Eia ka wai hoola.

            Ka ai hoi e ola ai.

            Kii mai a lawe wale,

            Aole e kuai.

            HAWAII.

 

            Mei 10, 1885. Kumuhana, O Kristo ke kumu hoohalike. Pauku Baibala, Pil. 2:5016.

I HOOKAHI ka manao ana iloko o oukou, me ia iloko o Kristo iesu;

6          Oia no ko ke Akua mea like, aole hoi ia i manao i kona like ana me ke Akua he mea lawe wale:

7          Aka, waiho iho la ia i kona, e lawe ana i ke ano o ke kauwa, a ua lilo iho la oia ma ke ano kanaka.

8          A loaa iho la ke ano o ke kanaka, hoohaahaa iho la oia iaia iho, me ka ae maoli aku i ka make, i ka make hoi ma ke kea.

9          No ia mea, ua hookiekie loa ae la ke Akua iaia, a haawi aku la nona i ka inoa maluna o na inoa a pau;

10        I kukuli iho na kuli a pau i ka ioa o Iesu, o na mea o ka lani, a me na mea ma ka honua, a me na mea malalo ae o ka honua;

11        I hooia aku hoi na elelo a pau, o Iesu Kristo ka Haku, ka mea e nani ai ke Akua ka Makua.

12        No ia mea, e o’u poe aloha, me oukou i hoolohe mau ai, aole wale no ia’u i noho ai me oukou, aka hoi, ua nui aku i neia wa e noho nei au i kahi e, e hooikaika aku oukou i ke ola no oukou iho, me ka makau a me ka haalulu;

13        No ka mea, o ke Akua ka mea e hooikaika ana iloko o oukou, i ka makemake a me ka hana, no kona manao aloha.

14        E hana oukou i na mea a pau me ka ohumu ole, a me ka hoopaapaa ole;

15        I hala ole oukou me ke kolohe ole, he poe keiki na ke Akua, i hoohewa ole ia iwaena o ka hanauna kekee a me kolohe, e alohi hoi oukou iwaena o lakou e like me na malamalama i ke ao nei;

16        E hoike aku ana i ka olelo e ola’i, i olioli ai au i ka la o Kristo, no kuu holo hewa ole, a me ka luhi hew ole.

            Pauku Gula, I hookahi ka manao ana iloko o oukou, me ia iloko o Kristo Iesu Pil. 2;5.

            Manao nui, I hooikaika na kanaka a pau e like me Iesu.

NA HELUHELU LA.

Poakahi, Pil. 1: 1-14.

Poalua, Pil. 1: 15-30.

Poakolu, Pil. 2: 1-13.

Poaha, Pil. 2: 14-30.

Poalima, Mat. 20: 17-28.

Poaono, Rom. 15: 1-13.

Sabati, Heb. 11: 1-14.

            Mele, “Hoohalike me Iesu.” Hoku Ao Nani 137. Pule, I like me Iesu.

NA NINAU.

            Nawai i kakau i keia Episetole? Ia wai? Mai hea aku? Nawai i lawe aku i ko Pilipi? Pil. 2: 25, 28. Mahea o Pilipi? Oih. 16: 12. Nawai kukulu i ka ekalesia malaila? Oih. 16. He ekalesia waiwai anei? 2 Cor. 8: 1, 2. Ua pilikia anei? Pil. 1:28-30. E nana ia Pil. 2: 1-4. 1: 27, 2:12-14. 4:2. Nawai i lawe i ka lakou kokua ia Paulo? Pil. 2:25. Heaha kona pilikia ma Roma? 2:27. No keaha ko Paulo kakau ana i ko Pilipi? Pil. 1: 15. 2: 3, 4, 14. Owai ke kumu hoohalike a Paulo i kuhikuhi ai ia lakou? 2: 5. Heaha ko Iesu ano? Mat. 11:29. Ua kauoha anei o Iesu i kana poe haumana e hoohalike me ia? Io 13:15. Aole anei hiki i kela me keia e hana wale me ke kumu hoohalike kupono no kanaka? No keaha? E hoopili aku paha i na hana ana i hana’i—e like aku paha ma na manao? Ua pono anei e hahai wale i na Karistiano? Pehea ka Paulo olelo? 1 Cor. 11:1. E hahai ia Iesu wale no? He mea hemoleleo e ae anei?

            Mahea o Iesu mamua o kona hele ana mai i keia ao? Heaha ka olelo nona ma Io. 1:1-3. Heb. 1:2,3. Lilo oia e aha? p. 7. Owai ka mea haahaa e like me ia? Haalele anei na alii o ke ao nei, i ko lakou noho alii, ko lakou nani—a noho kauwa no hai? He hanohano anei ko Iesu noho ana iwaena o kanaka? Is. 53:3. No keaha kona ae ana e make? Pehea kona make ana? Pehea ka manao o na Iudaio no ke kaulia ana me ke kea? Kan. 21:23. Gal. 3:13. Pehea hoi ko Roma? Pehea na haipule i keia wa, @e anei lakou e make ma ka lawelawe ana i ka hana a ka Haku?

            Pehea ka mea hoohaahaa iaia? Mat. 23:11. Nawai hookiekie ia Iesu? p. 9. Ma keaha? He inoa e ae anei e like me ko Iesu? He inoa e ae anei e like me ko Iesu? He uwao e ae anei? He Hoola e ae anei? Oia wale no ka Mesia. Oia wale no ke keiki a ke Akua Owai na kukuli i ka inoa o Iesu? p. 10. Ua hoomanao anei na kanaka a pau i keia? He mea e ae anei i hoomanaia e like me ia? E hoonani i ke Akua ma keaha? p. 11. Ke imi nei anei oukou i ka mea e nani ai ke Akua? Ua haalele anei ia poe i ka hana maikai, oiai ua kaawale aku o Paulo? E hooikaika aku i keaha? Nawai e kokua ma ka imi ana i ke ola? Nawai i kokua pu ma ka mahi ana i ka aina? Ke ole ka la a me ka ua na ke Akua mai, he waiwai anei ka hooikaika ana o kanaka?

            Nawai i kauoha mai e imi i ke ola? Mat. 6:33. He pono anei e kiola wale i ka mea makamae, o ka uhane? Ua hiki anei i na makamaka e hoola ia kakou? Oih. 4:12. Loaa anei ke ola ke imiia? Mat. 7:7. Aole anei e onou wale mai ke Akua i ke ola ia kakou? Mat. 7:7,8. Loaa anei ke ola, ina minamina i na hewa a mihi ole? Luka 13:3. Ia wai e paulele ai? Oih. 16:31. Ua makemake anei ke Akua i kekahi hapa o ka naau wale no? Sol. 22:26. Ep. 4:27. Ua hiki anei e hoomau i ka launa pu ana me na hoa pono ole, a lawelawe i na hana hewa, a hahai ia Iesu? 2 Cor 6:17. Mat. 6:24. E makemake ana anei e komo aku i na lealea o ke ao nei? Mat. 6:21. Ua aponoia anei ka mea huli hope? Luka 9:62. O ka wa hea, ka wa kupono e imi ai i ke ola? 1 Cor. 6:2. He hana nui anei ka imi ana i ke ola?

            Owai ka mea e hooikaika ana iloko o oukou? p. 13. He mea anei ia e lana’i i ka manao o ka poe e imi ana i ke ola? Ke ole ke Akua e kokua pu ana, he waiwai anei ka hana? Ua pono anei e waiho na ke Akua wale no e hana? Haule mai na kuaua ma kou mahinaai, a pa mai na kukuna mehana o ka la, ulu mai ke kulina, na uala, ke kalo @c., ke ole oe e lawelawe ana i kau hapa o ka hana? Pehea ma ka lawelawe ana i na hana? Pehea ma ka lawelawe ana i na hana? p. 14. I aha? p. 15. Ke hookoia nei anei keia kauoha? Ua kauohaia anei i na haumana e hoike aku i ka malamalama? Mat. 5:16. Nohea ia malamalama? No keaha ko Paulo hoike mau ana i ka olelo e ola’i? p. 16. Ua minamina anei oia i na uhane o kanaka? Heaha na mea elua e hana’i? E noho hala ole, a e hoike aku i ka olelo e ola’i. E hoohalike oukou me wai? Ma keaha e like ai me Iesu? Pehea la e hoohalike ai me ia? Heaha ka mea hiki ia oe e hana no hai, i like lakou me Iesu?

            Mele, “Inoa Maikai.” Hoku Ao Nani 181. Pule, I ano hou na haumana a pau. ]

 

Heaha ka hewa aole e make ai?

            1 Ioane 5:13-17. “Ua palapala aku au i keia mau mea ia oukou, i ka poe i manaoio i ka inoa o ke Keiki a ke Akua, i ike ai oukou, ua loaa ia oukou ke ola mau loa; a i manaoio ai oukou i ka inoa o ke Keiki a ke Akua. Eia ka manaoio o kakou iaia, ina e pule aku kakou i kahi mea e like me kona makemake, e hoolohe mai no oia ia kakou. Ina i ike pono kakou, ua hoolohe mai oia ia kakou, i ka mea a kakou e pule aku ai, ina ke ike nei kakou, ua loaa mai ka mea a kakou e pule aku ai iaia. Ina paha e nana aku kekahi i kona hoahanau e hana ana i ka hewa aole i ku i ka make, e pule aku ia, a e haawi mai oia iaia i ke ola no na mea e hana ana i ka hewa aole i ku i ka make. Aia kekahi hewa i kupono i ka make: aole e olelo aku, e nonoi oia no ia mea. O ka noho pono ole a pau, he hewa no ia: aka, o kekahi hewa aole he mea ia e make ai.”

            Ua heluhelu au i keia apana kaokoa o keia Episetole i mea e hooponopono ai i kekahi mau hemahema liilii ma ka olelo i unuhiia ma ka Baibala Hawaii. Ua kupono hoi e noonoo kakou i keia apana kaokoa i mea e hoomaopopo l@ ai kakou i ka manao o Ioane ma ka pauku hope loa e pili ana i ka hew aole e make ai. Ma keia panina o kona Episetole i kona mau hoahanau Karisetiano, ua olelo hou o Ioane i kona manao paa ma ke kakau ana i keia Episetole. Ua like keia me kona manao i hoikeia mamua loa ma ka mokuna 2:1. “Ke palapala aku nei au i keia mau mea ia oukou, i ole ai oukou e hana hewa; aka, ina e lawehala kekahi, aia no ko kakou mea nana e uwao me ka Makua, o Iesu Kristo ka pono.” Aole i kakau e o Iaone i keia Episetole no na mea mawaho o ka Ekalesia e hoohuli ai ia lakou i ka pono. Aole i kakau e oia e like me kekahi mea mokuahana e hoike aku i kekahi manao ano e; aole hoi e like me kekahi mea aia e hao wale ai i ko lakou manaoio. Aka, ua palapala aku oia no ka pono o ka poe i manaoio ai e like me kona manaoio aku ia Iesu, oia no ke Ola no ka poe hoolohe. Ua makemake nui oia e hoomaopopo ai lakou i mau kiekie a me kahi mau hohonu hoi ma keia Ola Akua. Ma ko lakou manaoio ua noho lakou iloko o Iesu: aole ola ma lakou iho: mai ona mai ko lakou ola. Ua pili pu lakou me ka Makua e like me Aberahama me Iehova, a Mose hoi, na mea manaoio nona ke kuleana e ike i na manao a ke Akua, a lilo i mau uwao no hai. Ina manaoio lakou i ka pomaikai uhane, oia no ka hele ana me ke Akua ma ke aloha hemolele, oia no ko lakou mea i makemake nui ia no lakou iho, alaila, e makemake hoi lakou i keia pomaikai no ko lakou poe hoaloha a pau. Ua imi lakou i ka hoola mai ka hewa mai no lakou iho, a hauoli mau ma ka hoola i loaa, e manaoio ana ua lohe ke Akua i ko lakou pule. Ina pela ko lakou manaoio, aole e olelo aku lakou i ka pono Karisetiano he epa ia, i ko lakou manawa e nana aku paha i kekahi hoahanau e hana hewa ana Aole loa. E pule aku lakou i ke Akua e loaa ai ke kalahala no ka hewa o ka hoahanau. E like me ko lakou manaolana aku i ka hoola no lakou iho, pela no ko’ lakou imi ana ma ka pule i ka huikala no hai. “E noi a haawiia na oukou,” oia no kekahi oleloa hoopomaikai e hookau ana i ka poe pule maluna loa o ke kahua o na mea i hoolakoia e ke Akua me ka pule ole, e like me na holoholona. O kakou na kanaka a pau he mau keiki kakou a ka Makua Lani, a koikoi ke Akua i ko kakou noi aloha aku ana iaia, ka launa pu ana me ia, ma ka manao aloha like a like. O kakou ka poe nele, oia no ka Mea Hoolako Honua. Ke manaoio nei ka poe haipule, ua lohe ke Akua e

like me kekahi makua i kauoha ai i kana keiki hoolohe i kekahi hana, a paa ka manao o ka Makua ua hanaia a pau pono: pela no ua like a like i ko kakou mau pule ko ke Akua lohe ana i ka kakou pule me ko kakou loaa: no ka mea, ke makemake mai nei kakou i na mea kupono na ke Akua e haawi aku ai. Ka haawina nui loa no kakou oia no ka huikala. Pela no ka haawina nui loa no hai.

            Aole keiea he wahi olelo hooemi ai i ka hewa, me he kikiko la wale no Aole loa. He huaolelo nui ka hewa. Ma kona kumu a me kona hua he make ia. Ke kue nei ka hewa i ka manao a ke Akua. Ke uhi nei ia i ka Mana Akua maluna o kakou, ke uhai nei oia i ke Kauoha akua mamua o ko kakou alo, ke hoowahawaha nei ia i ke kii a ke Akua maloko o kakou. “O ka uku o ka hewa he make ia.” Aka hoi aole like na ano hana a me ke ano noho o na mea hewa ma ko lakou kue ana i ke Akua. He mau anuu ma ka hewa e like me na anuu ma ka omaimai o ke kino. He mai kuni paha aka nae he akaka loa ia no ka manawa pokole wale no: a i ole paha, kekahi pilikia ia e hiki ke hoopau koke ma ka malama ana i mau rula lapaau kupono: a i ole paha, he mai make; na hoailona o ko mai ma ka mua, oia no na hoailona o ka make koke.

            No laila, ma ka pule ana i ka huikala no hai he pono no ke hoomaopopo i keia palena no ka pule, oia no ke ano o ka hewa. Ua like kekahi mau hewa me ke kolohe o ke keiki. Ua like kekahi me ka inaina puni koko o ke kipi haena. Eia kekahi, o na hewa a pau i huikala ole ia he mau hewa e make ai lakou. Me ka eleu o ke aloha Karisetiano ma ka imi ana i ka huikala no na

hewa a pau! Me ke ahonui o ke aloha Karisetiano, ina paha e hoomaopopoia kekahi hewa mawaho o na palena o ka huikalaia!

            A pau keia noonoo ana i na manao pili laula i hoikeia ma keia mau pauku, e noonoo hoi kakou i mau olelo pakahi. Ua olelo o Ioane ma ka pauku 16, “Ina paha e nana aku kekahi i kona hoahanau;” oia kekahi mea ino e hiki paha i kekahi mea manaoio ke nana ‘ku ma kona hoahanau, aole ma ka mea manaoio ole—“E hana ana i ka hewa.” Ua pili keia olelo i kekahi hana ana, aole i kekahi ana noho.—“Ka hewa aole i ku i ka make.” Pela ka manao o ka mea e nana aku ana: aole pela paha ka oiaio.—“E pule aku ia.” He olelo ia ma ke ano he haimanao wale no, aole he kauoha, aole he kanawai paa: aka ua kohu keia i ke ano Karisetiano, ua like ia me ka manaolana: a ikaika ka manaolana, e hoike ana i ke pule e like me ka nana ana i keia mea i hanaia.—“A e haawi mai oia iaia i ke ola” oia no ka mea i pule ai na ka mea hewa; pela no ko Ioane olelo, aole peia e haawi ke Akua i ke ola: Aole imi paha ka mea hewa i ke ola; oiai ua akaka loa, na ke Akua wale e haawi aku ai i ke ola; aka, aole e haawiia ke ola, ke ole ka mihi a me ka manaoio o ka mea i hewa ai. E haawi mai ka mea pule i ke ola no kona hoahanau. Ua makemake o Ioane ma keia olelo i hookiekie i ke kuleana o ka hoahanau i pule ai. Ua like kona hana maikai me ka mea i hoopakele ai i kekahi mea i lumaiia. Aole haawi wale ka mea hoola i ke ola hou; aka, ma kona aloha ikaika ua hoohana hou oia i na ikaika kino o ka mea i lumaiia. “Aia kekahi hewa i kupono i ka make.” Aole he olelo kanalua keia. He oiaio onipaa keia. Aole i oleloia, “Ina paha e nana aku kekahi i kona hoahanau e hana ana i kekahi hewa e make ai;” no ka mea, ina pela ka mea i nanaia, he hoailona ia o ka hiki ole ke huikalaia. Aole hiki i kekahi hoahanau maoli ke hana i kekahi hewa i kupono i ka make.—“Aole au e olelo aku e nonoi oia no ia mea.” He olelo hooluolu keia, aole kalakala. Aole olelo o Ioane, “Ke papa akku nei au ika pule.” Aka, e like me kona olelo ma ka hapa mua o keia pauku, “e pule aku ia, a e haawi mai,” aole he kauoha keia, aole kekahi ae wale, he haimanao wale no me ke manaolana ikaika e like me kekahi kauoha maoli; pela no ma keia hapa hope o ka pauku, ua olelo o Ioane me ka oluolu a me ka waipahe, “aole au e olelo aku e nonoi oia.”—Eia kekahi: aole like a like na huaolelo no keia hana. Ma ka hapa mua, penei ka olelo, “E pule.” Ua pule na mea haahaa malalo o kekahi mea kiekie, na makaainana i ke alii, ke keiki i kona makua, a pela aku. Aka, ka huaolelo ma keia hapa hope, oia no “E nonoi,” e like me ka poe noho like. Ka huaolelo mua, pule, oia no ka huaolelo kupono no ko ka poe manaoio kahea ana i ke Akua. Ka huaolelo hope, nonoi, oia no ka huaolelo kupono no ko Iesu pule ana i kona Makua. Aole i oleloia e Iesu, “Ke pule nei au ia oe, e ko’u Makua.” Ua oleo oia, “Ke nonoi nei au ia oe.” Ioane 14: 16 & 16: 26 & 17: 9, 15, 20. Me he mea la, ua hoomano, honekoa, alamakahinu, maaoi ka mea e nonoi ana i keia noi, e huikalaia ka mea e hana ana i ka hewa i kupono i ka make.

            Ma ka pauku 17 he mau huaolelo ano okoa a kupono no kakou e noonoo akahele ai. “O ka noho pono ole,” oia no ke ano noho o ka poe hewa, aole ko lakou ano hana. Ua olelo e ia mamua loa, “O ka mea e hana aku ana i ka hewa, oia ka mea e haihai i ke kanawai: a ua kue aku ka hana hewa i ke kanawai.” Ma ua pauku la ua noonoo ai ka hewa ma ke ano he hana: ma keia pauku 5:17, ua noonooia ka hewa ma ke ano he noho. Ua like a like ka huaolelo hewa ma ka pauku 16 me ka pauku 17. Ua noonooia ka hewa ma ke ano ke ku kaawale mai keAkua mai. O keia ku kaawale he huhewa paha ia: nona ka huikala. O kekahi kaawale he hala maoli ia, ka haalele loa ana i ke Akua: aole nona kekahi kalahala. Aole keia ka hooponopono ana i na hewa ma na papa okoa mamuli o kekahi ano okoa o ka hana. E hiki i kekahi hana hewa liilii ma ka nana aku, ke lilo i hoailona o ka haalele loa ana i ke Akua. Aole pili ka nui o ka hala i ke ano o ka hana ana, aka, i ka manao o ka mea hewa. Pela no ka hewa hoino i ka Uhane Hemolele, a hiki ole ke huikalaia, aole ia kekahi hana hewa i hoikeia mamuli o kona inoa maoli. E hiki i kela me keia hewa ke lilo i hewa hoino i ka Uhane Hemolele, a hiki ole ke huikalaia.

            Eia kekahi lalau nui o ka poe Katolika ma ka hooponopono ana i na hewa ma na papa okoa elua. Penei ka olelo ma ko lakou Katekimo: “N. Ehia na hewa hana? H. Elua: o ta hewa mate, a me ta hewa vai hoola. N. Heaha ta koopai pili? H. He hoopai manawa wale no. N. Heaha ta hoopai pili i ta hewa mate? H. He hoopai manawatolu.” Ua heluia na hewa make ehiku; a ua hoohuiia kekahi manao lalau loa e ae, oia no, e hiki i ka Ekalesia ke huikala i na hewa o kela a me keia ano, ka hewa wai hoola paha ka hewa mate paha. Mamuli o ko lakou alakai hewa, e lilo na hana maikai, na hua o ko ke Akua aloha, i mau kipe no ke kuai ana aku i kona inaina. Ua hoololiia ke ano maoli o na hana maikai i mau mea hooewa, a lilo hoi ka hewa i kumu no kekahi hoopaiia e hoopauia ma kekahi palemimo. Ua hoowahawahaia na hewa a pau loa o kela a me keia ano. Aole i manaoia ka hewa ma kona ano maoli ka haalele ana i ke Akua a kaawale mai kona aloha mai. Nolaila, aole manao nui ka poe Katolika i ko lakou hana hewa aku i ka Akua. Ke manao nei lakou e hiki i na kahuna Katolika ke hooponopono i ko lakou hihia. Ua uhi keia manao lalau Katolika i ka manaoio maoli a umi hoi ma keia olelo kuhihewa.

            Ina imi kakou i ka olelo pane kupono i ka ninau ma ke poo o keia kalaimanao, “Heaha ka hewa aole e make ai?” he kupono e nana aku i kekahi mau palena ma ko Ioane mau huaolelo maoli. 1. Ua hookukuia ka make me ke ola. Ina he ola uhane ka mea i oleloia e Ioane, a pela no ka oiaio, aole ka make i hookukuia ma ko Ioane olelo kekahi make kino. Nolaila, aole ka hewa e make ai kekahi pilikia kino. Aole hoi na karaima e hoopaiia ma ka make, ke ole e hookuuia lakou e na luna aupuni. 2. Ua hoomoakakaia ke ano o keia make uhane; ma ko Ioane wehewehe ana nona iho i ke ola uhane. Eia ma ka pauku 12: “O ka mea i loaa iaia ke Keiki, he ola no kona:” Ma ka pauku 20 hoi, “Iloko o ka oiaio kakou, a iloko hoi o Kona Keiki, o Iesu Kristo. Oia no ke Akua oiaio, a me ke ola mau loa.” Ua hoikeia ma ka pauku 3:14, “O ka mea e aloha ole ana i kona hoahanau, ke noho nei oia ma ka make.” Ke kaawale mai ke ola mai o Iesu oia no ka make i oleloia. 3. Aole keia hewa i nanaia i kupono i ka make kekahi ano noho e hoohua ana i na ino, a noonoo ia mamuli o na hua ino. Aka, kekahi hana hewa i ike maka ia, he hoailona ia o ke kaawale mai ke ola o Iesu mai, oia no ka palahuki o ka uhane, e like me ka olelo 1: 6, “Ina e olelo kakou ua aloha pu kakou me ia, a hele hoi ma ka pouli, ua wahahee kakou, aole kakou i hana ma ka oiaio.” Ua kue ka pono a me ka hewa kekahi i kekahi, e like me ka malamalama a me ka pouli. Aole e hiki ia kakou ke olelo i kekahi poeleele huali. Ka pouli oia no ka nele o ka malamalama ole. Ka hewa oia no ka nele o ka pono ole; he mea hoopoho, hoopoino hoi ia oiai e hoomalamalama, a hoopomaikai ka pono. 4. O keia hewa i kupno i ka make, oia no ka mea i olelo mua ia, 2: 21, 22. “Aohe mea wahahee no ka oiaio ma i. Owai la ka mea wahahee? O ka mea no e hoole ana, aole o Iesu ka Mesia.” 4: 20 “Ina e olelo aku kekahi, Ke aloha aku nei au i ke Akua, a e hoomaau aku ia i kona hoahanau, he mea wahahee ia; no ka mea, o ka mea aloha ole i kona hoahanau ana i ike maka ai, pehea la e hiki ai iaia ke aloha aku i ke Akua ana i ike maka ole ai.” 5: 10. “O ka mea e manaoio ana i ke Keiki a ke Akua, oia no iloko ona ka mea e maopopo ai. O ka mea e manaoio ole i ke Akua, oia ke hoolilo iaia i mea wahahee, no ka mea aole i manaoio oia i ka olelo a ke Akua ana i olelo mai ai no Kana Keiki.” Pela no na olelo ao 2 Ioane 9: 10, 11. 5. Ua lokahi keia wehewehe ana me na olelo like e ae o na Palapala Hemolele. Mareko 3: 28, 19. Mat, 12: 31, 32. “He oiaio ka’u e hai aku nei ia oukou, e kalaia no na hala a pau o na keiki a kanaka, a me na olelo hoino a pau a lakou i hoino ai. Aka, o ka mea e olelo hoino i ka Uhane Hemolele, aole loa e kalaia kana, aka ua kokoke no ia i ka hoopai mau loa ia mai.” Ua oleloia keia mau huaolelo e Iesu e pili ana i ke poe Parisaio, a lakou i lohe ai, a hoole ai i ka olelo a ke Akua, e kapa ana iaia mai Belezebuba mai. Ua pale aku lakou i ka Uhane Hemolele, Oih. 7, 51. Ua pule o Iesu no na koa Roma, aole no keia poe Parisaio, Luka 23: 34. Ua pule o Iesu no Simona, e huhewa ana. Luka 22: 31, 32. He uwao mau o Iesu no kona poe manaoio Heb. 7:25. Ma ke Kauoha Kahiko ua hoikeia na hewa pookela, a lilo i kumu kupono no ke Akua e papa loa i na kaula e pule uwao no lakou. Is 14:11. 15: 1, e like me kona olelo ao, e huna kona maka a paa kona pepeiao. Is. 1:15. 6. Oiai he oiaio weliweli keia, oiai hoi ua halawai paha kakou me kekahi mea hana hewa a hiki i ka paa ana o kona manao, aole mihi, aole uwe, aka, ua maopopo kona hewa, oiai ua hoohenehene oia i na olelo paipai e huli oia i ka pono, a malama ole i na olelo ao aloha, e koho mau ana i kona ala ilalo iloko o ka pouli; eia kekahi oiaio e hooikaika ai i ka manaolana. Aole keia ao ka wahi hoopai. He wahi hoomakaukau ia. Nolaila, ina paha ua hewa kakou, ua hewa paha kekahi hoahanau, aole keia he mea e pau ai ka manaolana. Ua hoolakoia ka mohai kalahala. Ua mau ka lokomaikai o ke Akua. Imua o kakou ka olelo hoopomaikai, “E mihi oukou a manaoio ia Iesu.” Eia kakou maloko o na palena o ka huikala. E imi kakou i ka hoola ma ka wa hiki, o pau ka wa ola, a mau no ke kaukai ana i ka wa hoopai pau ole.

            Nolaila ua waiho o Ioane i keia hewa ma ka powehiwehi mau. E hiki ke ninau, ninau no ka wa pau ole, “Heaha ka hewa e make ai? E hai mai i ka inoa.” Aole e hoikeia kekahi hana hewa o ia ano. No ka mea, aole pili keia ano make i hookahi ano hana, aka nae, ua pili ke ano make i na hana hewa a pau loa. Aole hiki i na kanaka ke noho ma ke kai e like me na ia. Ua kue ke kai i ke ano ola o na kanaka. Aka hoi, aole o ke komo ana iloko o ke kai he mea e make ai na kanaka a pau. He mea make ka noho ana o na kanaka maloko o ke kai. No kekahi, he make koke kona komo koke ana iloko o ke kai. Pela no na hana a pau loa o na kanaka, e lilo lakou i mea e make ai. Ua holo lio kekahi mau mea, inoa okupe ka lio, e make kekahi mea hooholo lio, a make ole kekahi. Pela no ma ka paani hoolua. E hiki i kekahi ke hookuku i kona poo i kekahi pohaku i ka makamua, a pau koke kona ola. Ua kamailio o Ioane—e pili ana i ke ano maoli o ka hewa, aole kekahi kumuolelo e ae. Ke ano maoli o ka hewa oia no ke ano make, oiai mamuli o ko ke Akua lokomaikai e hoolaia kekahi. Ka uku o ka hewa he make ia. Aole keia o ka olelo ana e haawi ke Akua i keia uku hana i na mea hana hewa a pau. Eia ka haawina ao no kela mea keia mea. E pale aku i ka hewa. Mai ae wale i keia mea e make ai. Mai ninau “Owai na inoa o ka poe e hoolaia?” O Kimo paha, o Keoki paha? “Aole hoike mai ka Baibala i na inoa o ka poe e hoola ma o Iesua la. E haalele kakou i na hewa a pau. Aole olelo o Ioane he hewa pinepine ka hewa i kupono i ka make; aole olelo e hiki ia kakou ke hoomaopopo lea i kea hewa; aole olelo oia he mea hiki a moakaka keia hana hewa e make ai. Ua hiki i kekahi mau mea hewa ke aneane e kinai i ka manaolana. Ua paa ko lakou hilahila ole, mihi ole. Ua nui ko kakou minamina i na mea hewa a pau; aole hiki ia kakou ke hoahewa wale ia lakou, me he mea la mawaho lakou o na palena o ka huikala. Ua noho paha lakou mawaho o na palena o ka noho pono. Nalowale lakou i ko lakou mau hoaloha. He mau hoahanau no paha lakou i ka wa kahiko, he poe palaualelo a hoomaloka i keia wa. Aka hoi e hoomanao kakou ia Manase, Saulo, Augusetino, Buniana, a me na mea paa i ka hewa, aka, ua hoohuliia i ka pono. Mai hoopoho i ka manao, e ka makuahine e, e pili ana i kou keiki auwana. Mai noho kaumaha oe e kaikuaana e, e pili ana i kou hoahanau. Ua nui na hewa e hiki ke huikalaia. E pule ikaika kakou nona mea hewa a pau i haawi mai paha ke Akua ia lakou i ka mihi a me ka hooiaio ana i ka olelo hooiaio. 2 Tim. 2: 25.

 

UA MAKEMAKE IA KA POE A

Pau he mau Helu 13 ka lakou e paa nei o ka pepa e lawe mai ma ko makou Keena, a e haawi no makou i ka uku kiekie no ia mau Helu. Ua makemakeia i 40 kope ma ke Keena, a aole no hoi he hewa ke pulelo aku mamua.

 

M THOMPSON, (KAMIKANA)

HE LOIO A KOKUA MA KE KANAWAI

            Keena hana maluna o ka Hale Pohaku o Kamapela, (Campbell’s Block,) Rumi helu 8 me 9. Puka komo e huli pono la i ka Alanui Kalepa, Honolulu.

 

HALEPAI O THOS. G. THRUM

O KA NUPEPA

SATURDAY PRESS me KUOKOA

ALANUI KALEPA, HONOLULU

Malaila e paiia ai na ano a pau o na

BUKE,

HOIKE O NA KULA,

HOIKE A NA KOMITE,

NA HAAWINA KULA SABATI,

PAPA KUHIKUHI O NA ANO A PAU,

HOOLAHA NUNUI A LIILII,

BALOTA, LIPINE PAPALE,

TIKETA, WAHI LETA,

BILA PAI HAKAHKA.

HOOLAHA KUDALA,

Iloko o ka wa pokole a me ka auhau haahaa.

A ma ka halekuai o THOS. G. THRUM

ma ALANUI PAPU, e loaa ai na

Kalana kakau o na ano a pau,

Wahi Leta  “ “ “

Inika   “ “ “

Penikala   “ “ “

Mea Hoopipili, buke hoomanao,

Peni gula a me kumu gula,

Kii, a me na laau,

Buke kii o ka ohana,

Buke kii a na keiki,

Na mea paani a na keiki,

Kaa a na keiki,

Kaa huila lua o na opio.

A he Agena no ke ana lole pepa o na

Keiki a me na wahine

 

No ka hoailona ana i na lole me na inoa ponoi e hookoia na kauoha a pau no na papa inoa ke waihoia ma keia halekuai me ka uku pu o ka papa inoa i makemakeia. Uku no ka inoa hookahi me ka inika a me ka hulu, $1.50 ina ma ka papa inoa keleawe, a ina ma ka papa inoa dala, $2.

            O na kauoha pau mai na mokupuni e hookoia ina e hoouna pu ia mai me ke dala a me ka moakaka pono o na hoakaka ana.

THOS. G. THRUM

 

H L. CHASE. (KEIKI.)

            Mea Paikii kaahele ma na mokupuni. E hanaia no ka kii me ka maikai a me ka eleu pu no hoi. E paiia no na kii nui a liilii e like me ka makemake o na makamaka. He oluolu ka auhau no ke pai ana. 2014-1y.*

 

KAKELA & KUKE,

E laa na pahiolo, koi hole,

hamale, koi nui a me liilii, kila,

wili puaa, ‘rula, apuapu, kui o na ano

a pau, kala kaa, hao hoopaa puka

pohaku hoana, kepa, lei ilio, kau-

la hao ilio, pahi, upa, pahi umiumi,

kalapu, kope hulu, pulupulu, oepa ka@

lakala, lina hao, ami, keehi, a me k@

 

KAULU OPU

 

Palau o na ano a pau,

Oo, ho, kopala, pe, kipi-

kua, hao kope, au ho a pe-

la aku, kua bipi, lei bi-

pi, kaula hao bipi, uwea

pa, uwea keleawe, hao pi@

piula, kaa palala, ipuhao, ipu @

PA-PALAI MAKAU ME KE AHO@

 

Ili wai, papa holoi, kopa ala, kaula,

kuaina, hu’akai, ehi wawae,

hulu pena, a pela aku.

Pena wali, kini nui a me liilii o na

ano a pau, me ka pepa kuhi-

kuhi, pena keokeo, aila

pena, aila hoomaloo,

vaniki kaa, a me

vaniki moe,

PENA HOOMALOO

a me aniani hale

AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO @

AILA KAA, INIKA KAMAA.

PAUDA, KUKAEPELE, KIANA

PAUDA, UIKI IPUKUKUI O NA

ANO HE NUI A LEHULEHU.

 

LOLE MAKEPONO

E laa na

AHINAHINA, KALAKOA, KEO-

KEO, LEPONALO, HULAMANU,

UWE-WAHINE, KUI HUMUHU-

MU, A ME KA LOPI.

Ke kuike e loaa no la ma kahi o

Kakela & Kuke!

 

 

NA MEA PIULA,

Mikini Humuhumu

M@kini a WHEELER a me WILSON

MIKINI A WILCOX ME GIBBS

NA MIKINI A

REMINGTON.

He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike.

 

Laau Lapaau Kaulana Loa

A DR. JAYNE,

LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO, LAAU

KUMU, PENIKILA, HUAALE,

PAAKAI, LAAU HOOPAA HI, A

Me na Laau Hamo a pela ‘ku.

Kakela me Kuke.