Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 17, 25 April 1885 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kawaakoa |
| This work is dedicated to: | Kayla Satomi Kawaakoa |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII
Me ka Makahiki.------$2.00
Me Eono Mahina.-----$1.00
------Kuike ka Kula---------
Poaono…..Aperila, 25, 1885
E Hana, a e Ola.
Ua kokua keia pepa i kela a me keia manawa ma na hana e hooulu ai i na pomaikai kino o ka lahui opio o Hawaii. O ka hana no ke kkumu o na pomaikai kino a pau. Ma ka nou o ka maka e ai ai ke kanaka i kana ai, a e kuonoono ai ka mea imi loaa, he kanawai kahiko loa ia, a he kanawai loli ole. O na maka i lepo i ka hana a me na lima i hele a oolea ma ka imi pono i na loaa, he mau maka hanohano a he mau lima maemae ia. I ka palaualelo kekahi o na mu, e ai ana i ke ola o ka lahui. O na lawelawe ana a me na lealea ana i kokua i ka noho paluaualelo ana o ka hanauna hou o kakou, he mau enemi ia i ke ola o ka lahui.
Ke paipai nei keia pepa i kona poe heluhelu a pau in a ua loaa he hana ma ka lima, e hoopaa iho a paa a e hoohana aku me ka hoopono. Mai haalele kumu ole i ka hana i looa i ka lima. Eia wale no ke kumu kupono o ka wai ho ana i kekahi hana, o ka pii aku i kekahi hana i ano kiekie ae maluna o ka hana i waihoia, ke ikeia ka makaukau no ia hana a oihana paha. Mai hoowahawaha i na hana haahaa; ua nani no na hana pono a pau.
Ke paipai nei no hoi keia pepa i na kanaka opio o kona puulu heluhelu e imi aku i ka makaukau ma na hana lima mikioi amo kiekie. Eia he haole i makaukau i ka hana moku, a ke makemake nei oia e lawe i elua keiki Hawaii ma ka ano he mau haumana, a e ao oia ia laua i ke kapili moku a me na ike a pau e pili ana i ke kamana moku. he pomaikai keia no kekahi mau keiki e manao ana no keia oihana maikai. Aole wale o keia ka oihana e ola ai, aka in a iho no na oihana e ae. E ao a makaukau, alaila hoohana aku i ka ike i loaa mai a mahuahua ae na pono.
Na Home o ka Lahui
Ma ke ahiahi Poaono i hala i mare ia ai e Pareka, ma kaakopua, o Kaualoha o Hamakua, Hawaii, me Leiau o Honolulu nei. A ma ia ahiahi no, ma Kapuukolo, ua mareia o Moses Heu 2 me Miss Emily Kaleimoku. He mau ahaaina mare ka i malamaia ma ia mau wahi a elua, a ua ku i ka hanohano me ka maemae na mea a pau i hanaia. Ua kahikoia na hale o na mare me na pua nani a me lau nahele aala o ka kuahiwi. He nui na hoa ai maikai a me na makamaka i akoakoa ae e ai pu a hoomaikai aku i na mare.
E hoi ana o Leiau me kana kane me Kaualoha no Kanakua i Hawaii e noho ai. E ukali ana ke aloha pau ole o na makamaka he lehulehu wale mahope o laua. O Moses Heu, ke keiki a Timoteo Heu o Kapuukolo, a me kana wahine opiopio, o Emily Kaleimoku o Kona i Hawaii, e noaho ana no ianei no ka manawa. He mau hoa opiopio keia, a i ka nana aku he nui na la o laua o keia mua aku. Ke pahola mei keia pepa i kona aloha punehana no keia mau paa mare. I nui ko lakou mau makahiki, a i piha pomaikai hoi ko lakou ola kokoolua.
Aole hiki ia makou ke hoopau i keia me ka waiho ole aku i kauwahi mau olelo mahalo no na home noho o keia mau mea i mareia. Ua lako na hale i na kahiko kupono e oluolu ai ka noho ana. A ua maemae loa ka noho ana ma ka makou nana ana. Aia na kii o ka Moiwahine Victoria, ka Ohana alii o Enelani, General Grant, ka Moiwahine Ema o Hawaii, na makana a keia pepa i haawi ai i kona poe heluhelu no kau mau makahiki i hala ae, e kau ana ma na paia o ka hale.
A aia no hoi na kii hoonani e ae, ka Ohana Alii o Hawaii o keia au e noho nei, a me na kii hanohano e ae o na aina e, he mau kahiko hale maikai, a ua hanaia ma ke ano maemae. Ua hauoli makou i ka ike ana i keia mau mea, no ka mea ua hanaia me ka uuku o na lilo, aka ua maemae no nae. Aole o ka nui o ka waiwai ke mea e maemae ai na home Hawaii, aka o ka mikioi on a wahi lima i ka hooponopono ana i na mea lulii. O ke kuikahi o ke aloha, me ka palaualelo ole, me ka makaala i ka hooponopono ana i na mea liilii, oia na ouli o na home maikai. Aole no hoi oe i nele e Hawaii ia ano home, o ka hoomahuahua aku ka pono.
I NA AHAHUI POIPOIO IMI PONO KARISTIANO MA NA APANA A PAU O KO HAWAII PAE AINA,
Aloha oukou.----
No ke kokoke ana mai o ka Halawai Makahiki o ka ahahui Nui o kakou ma Honolulu iloko o ka malama o iune 1885, he leo paipai ko'u ia oukou.
Ma ka ppauku XIV o ke Kumukanawai i naiia no na Ahahui Apana, ua hoakakaia e koho ka Ahuhui ma ka halwai o ka mahina o Mei i Elele no ka Halawai Makahiki o ka Ahahui Nui o ka Paeaina.
Makemake au e makaala oukou no keia mea, a e koho i na Elele iloko o ka halawai o Mei, i hiki iaia ke hoomakaukau i kana Hoike. E hoomanao i keia. E kakau i ka hoike me ka inika maluna o ka pepa kalana kakau loihi, aole e oi aku mamua o na aoao eha in a i emi mai ua hiki no. A no ka mea, he hoike kekahi a ka Peresidena, pono e maheleia ka hana mawaena o ka Peresidena a me ka Elele, o like loa a papalua hoi na hoike.
Ua makemakeia e hoikeia ma na Hoike----ka nui o na lala----ina he kane a wahine paha----ka nui o na halawai i malamaia----ka nui o na dala i loaa a me ke ano o ka hoolilo ana----ke ano o ka hana a na komite kumau, in a ua hanaia na hana, e like me ka mahele ana ma ka Rula VI, a pela aku.
Ina i makemake na Ahahui Apana i aeia e komo ko lakou Peresidena a me ka Elele i ka Halawai Makahiki o ka Ahahui Nui ma Honolulu, pono e hookumu koke ka ahahui maluna o ke Kumukanawai hou i paiia. he nui na buke i koe. Pono e kauoha mai ka Ahahi i hemahema ia A.P. Kalaukoa Ke Kakauolelo i mau buke Kumukanawai no oukou. E nana oukou i ko ke Kakauolelo hoolaha i pili pu me keia.
He manaolana ko'u in a i makaala na A.O.I.P.K. a pau, mai Hawaii a Niihau e hooko aku i na mea i kuhikuhiia ma ke Kumukanawai a me na Rula, e nui ana ka waiwai i na opiopio Hawaii, a e holomua ka hana Kairistiano ma Hawaii nei.
Owau no me ke aloho nui,
A.F. JUDD
Peresidena
Honolulu, Aperila 22, 1885.
LEO PAIPAI
Ke konoia aku nei na Ahahui Imi Pono karistiano mai Hawaii a Kauai, E hoike koke mai i ko lakou mau luna nui, a me kahi e kukuluia nei na Ahahui; no ka mea, he uuku loa na Ahahui i hoike mai ia lakou iho. A e ikeia no lakou malalo iho:
NO KA MOKUPUNI O OAHU.
Ahahui o Kaumakapili
" Kawaiahao
" Moanalua
" Kalihi-uka
" Waianae
" Waialua
" Hauula
NO NA MOKUPUNI O MAUI & MOLOKAI,
Ahahui o Lahaina
" Honokowai
" Kahakuloa
" Haiku
" Keanae
" Halawa
" Kaunakakai
" Honouliwai
NO KA MOKUPUNI O HAWAII
Ahahui o Hilo Waiakea
" Kahaluu, Kona Akau
" Makalawena, Kona Akau
" Waipio, Hamakua
NO KA MOKUPUNI O KAUAI
Ahahui o Waimea
" Kapaa
O keia na Ahahui i hoike mai ia lakou. O kekahi o keia mau Ahahui, ua hoike mai i ko lakou mau luna nui, a o kekahi aole i hoike mai i ko lakou mau luna nui. Nolaila, he mea pono ia lakou ke hoike koke mai, a me na Ahahui i koe aole i hoike mai. Ua makemakeia no hoi na Ahahui a pay loa i hokeia e hai hou mai ko lakou mau kakauolelo i na luna nui o ko lakou mau Ahahui, oiai, ua poinaia na leta i ka wa i hoounaia mai ai no ka buke ole e hoopaa ai; aka, ua loaa mai ka buke, malia he mau Ahahui ho koe, e pono e hai koke mai a me ke kauoha mai i na buke i ke kakaolelo ma Honolulu. Me ka mahalo.
Make o Mr. Thomas A. Cummins.
Ma ka hora 12:30 o ka po Sabati nei ua make keia kamaaina kahiko ma kona homo noho ma Waimanalo. Ma kona homo noho oia ma ka hapanui o ka manawa, a aole he mau hauoli no kona make i loaa mamua. Ua hanauia ka mea i make aku la ma Enelani ma ka la 12 o Ianuari 1802, a nona hoi na makahiki he 83 a o ia a hiki i kona make ana aku la. Ua haalele o ia ia Enelani no Amerika i ka makahiki 1814, a noho ma Roxbury, Masakuseta, a no na makahiki he 150 kona noho ana malaila, ua hiki mai o ia maanei a hoala koke no i ka hana kalepa i ka makahiki 1839, a no kekahi mau makahiki kona hoomau ana ma ia hana, ua waiho iho la o ia a noi aku la ma Waimanalo i ka hanai holoholona i ka makahiki 1840; a ma ke ano Hui me Kakalaika a me F. S. Pratt ua hoalaia ae la he hui mahi-ko malaila. Ma kona make ana aku la ua haalele iho o ia he elua keiki na moopuna a me ka ohana. Ua malamaia kona huakai hooleewa e ke Kahu Ekalasia Bihopa, Rev. Alex. Mackintosh o Honolulu nei. Ua uakli aku ma kona huakai na makamaka, ka ohana, ne keonimana Cartwright, Miles, Noble. Martin, Herbert a me Col. Boyd, a hoi ka lepo i ka lepo. Me ka ohana ko makou hoomanao pu ana me ka walohia no ka mea i hala aku.
Enelani me Rusia
A hiki i ka manawa i hoike ia mai ai no ka loaa he maluhia mawaena o Enelani me Rusia, ua hoea hou mai nei na nuhou ua aneane e halwai ne elau, a hoolele hoi i na poka wela. Aole no i hoohala wale ia he manawa kukakuka mawaena o keia mau aupuni no ka hoao ana e hoopau i na manao kekeue a e maluhia hoi, aka, a hiki mai ma na la mua o keia mahina, ua pahola koke ae ka lono a puni o Europa, ua lele kaua ae la na koa Rukini ia Penjdeh, ma ka la 30 o Maraki, a hoauhee aku la i na koa Afegana.
He mau hiona ano nui keia omamalu kaua o keia mau aupuni, a no laua paha na hoolele puupuu ana, alaila e alako ia aku auanei na mana nui a puni o Europa iloko o ka hookahe koko. Ma ko Rusia aoao, aole loa oia i maliu mai i ka Enelani mau kala leo nui ana imua on a a me kona aha uwao. Ua hoonee kokeia na pualikoa me ka awiwi, a ua lele kaua aku no me ka loaa aku he kuahaua kaua mai a Enelani aku. Ma keia ano ua puu ae ka inaina wela o ka LIona Enelani, a noi aku la i ka Bea Rusia e hoike mai i na kumu nui o kona lele kaua ana akau ia Penjdeh, a me kona uhaki ana i na rula no ia mau ano hana, A wahi a Enelani: "Ke ole e pane ia kana noi, a paneia paha me ka ano okalakala alaila e noopuka koke no o ia i ke kuahaua kaua akea ana me Rusia."
O ka hoehu kaua mua ana ia a ia mau mana nui o Europa. Ke nee mua la na pualikoa Rukini e lawe pio mai i ke kulanakauhale o Herata, a ke paa aku nei o Enelani ma kona aoao. Ua komo nui aku ko Germania mana uwao no ka hoomalielie ana ia laua, aka, ua nui ka hopohopoia no ke ko ole o ia mau hana uwao. Aka, a hiki i ka wa a Enelani i kauoha aku ai i kona mau mokku hao sila e holo no ke kowa o Dadenela, ua manaoia aole loa e maliu mai ana na aoao a elua no na hana hoomalielie e loaa aku ana mai a Germania mai; a o ka manao nui ma keia mau lono kaua e pa-e mai nei no laua, ua halawai aku la he alo a he alo---Ka liona me ka Bea
AMERIKA-WAENA MA KE KAHUA KAUA
Ua hoike ae na nupepa o ke kulanakauhale nei i na nuhou kaua ma Amerika-waena mawaena o na okana aina e pili koke ana me ka puali o Panama a me Mekiko. Ua hoopuka ae ka Peresidena Variosa o ka okana aina Guatamela, he palapala e hoohui ia kekahi mau okana aina e pili koke mai ana i lilo i hookahi. Ua noho alakai aku oia no kona mau puali kaua he 15,000, a kaua aku la me ua mau okana aina la, a ua lilo ka hanohano o ka hookahe koko mua na ia mau okana aina ma ka luku ana aku he mau tausani a oi o na koa o ua Bariosa nei, a he mau haneri hoi i lawe pio ia. A ma ka nana pono ia ana o ke kahua, ua loaa aku la ke kino make o ua Bariosa nei a me kana keiki.
O na hiona hoi a pau i ikeia mawaena o Mekiko me ua apana aina la o ka Peresidena Bariosa i make aku la, ua manao wale ia, e komo aku ana laua iloko o na hakoko ikaika ana me ka waha o na pu; nolaila, ua ala ae na hoomakaukau ana i na koa ma na aoao a elua, a ku makaukau aku no ke kahua kaua.
Aia ma keia mau wahi e hoalaia nei o ke kaua kuloko, ua hoounaia aku na aumoku kaua Amerika, a no ka hoomalu pu ana aku hoi i na kuee o ia mau wahi. Aia aku la ilaila ka moku kaua Hatafoda i manaoia a i hoolahaia iho nei e ku mai ana i Honolulu nei. A heaha la na nuhou hope e hoea mai ana.
FARANI ME KINA.
O na lono mua i hoea mai i o kakou nei, ua hoauheeia aku no pualikoa Rarani e na pualikoa pake, a me ka nui o ka poino o na Farani Nolaila, ua hiki na kauoha koa i Farani no ka hoopuipui hou ana akku i na pualikoa i auhee ai, a no ka makukau no ka lele kaua hou ana aku.
A hiki mai nei iloko o keia mau la, ke hookahua la na manao kuikahi mawaena o Farani me Kina. Ua iini loa paha ke aupuni o Kina, ma ka hoomaopopoia aku, e loaa na haawina o ka lokahi a maluhia mawaena o laua, aina o ka holopono o ia mau hana e hoolalaia la, alaila e kaohi mai auanei paha ke aupuni o Farani i kona mau lima maluna o na pake. Aka, ke hoonee mua la no na pualikoa, ke hoomauia la no hoi ke kukulu o na papu, a ke hoolako mau ia la no hoi na pono kaua a pau no na pualikoa, elike me na mea epuka aku nei malalo o ke poo o ka Nuhou o ko na Aina e Ina hou aku no nae ua manawa e lohe hou ia mai ai.
KE KUHINA AMERICA NO HAWAII NEI
Ua loaa mai na lono no ka hoonoho hou ana mai ma kahi o Mr. Dagget ko Amerika Kuhika ma ke alo Alii o Hawaiia nei, o Mr. G. N. Merrils ma ka la 30 keia mahina, ua haawiia na apono ana a ko Amerika Ahaolelo a me ka haawi pu ana aku i kona palapala hookohu Kuhina no Hawaii nei. Ua manaoia e hiki mai ana oia maanei a hookuene pono iho ma kona wahi i hookohuia aku ai iloko iho o keia mau la.
KAULAIIA KA HALE-AA O KE KA NAKA
Ua hoea mai ma ko makou Keena hana kekahi makamaka, a hoike mai la i kana nuhou, oia hi, ua hanau kekahi wahine i ke keiki iko o keia mau la iho nei ma Kepohoi, a ke ola maikai nei ke keiki i hanaui; a o ka mea kupanaha loa, oia no i kaulaiia ana o ka Iewe maluna o ke kumu laao. He wahi mea ano hou loa eia i hanaia e keia hanauna hou, a ikeia hoi i keia au hou. He hana pahaia i maa i na au i hala a i ike ole ia aku, aka, eia kakou i ke au malamalama i e hana hoi i na hana malamalama, ole o ke kau ana i ka mea i hoikeia a la maluna ma ke ano hoomainoino. Ua haupu wale ae no nae ka makamaa nana i hai mai keia mea hou, ua kana ma ke ano kahiko o Hawaii nei. O ka makou nae e olelo aku nei e kapae loa ia mau hana hoomainoino.
HE KANAKA PUPULE.
Ma ka po o ka Poalima o ka pule i hala, na hemo mai la kekahi kanaka pupule nona kainoa o Keola, mai ka home mai a kona ohana e malama ana iaia ma alanui Moiwahine. Ua hele ae keia pupule ma ia po ma na kauhale me ka aoao makai iho o ka pa kupapau @@@@ kekahi pauku kaula no ma kona wawae a me ke koi Iipi liilii ma kona lima ma kona lima. Ua ikeia keia pupule e kekahi kanaka, a ua hele aku oia e hoike i na kanaka ma ia mau kauhale. He puulu haole ka i puka mua mai me ke kukui e hoomalamalama ana a ua ikeia aku la ua pupule nei. Hoao aku la kekahi haole e hopu iaia mahope aku o kona kua, aka ua uhau mai la ka pupule ia hope e ke koi a pa pono mai la ka waha o ka haole, a hoomaka ae la ua pupule nei e kkupaka, haule iho la ke koi mai kona lima mai a moku hou iho la ka haole ma ka wawae. Ua hoea koke mai na kanaka a hopu iho la i ua pupule nei a lawe loa ia no ka Halepaahao. Ke noho nei ka haole i poino me ka ehaeha, ua haki kekahi o kona mau noho ma o ka pa ana i k ahope o ke koi. Mai loaa ole paha ka poino maluna kela haole ina'e ike mua ia ke koi ma ka lima ke kanaka pupule.
HE FEA NUI
A ME KA
Hoikeike Bazar Nui
E weheia ana he Fea a me ka HOIKEIKE BAZAR NUI maloko o ka Luakini o Kaumakapili, ke hiki akku i ka la 8 o Mei, M. H. 1885, malalo o ka noho poo ana ao ke Lii ka Moi, no ka pomaikai o ka Luaaini o Kaumakapili. Nolaila, ke paipai ikaika aku nei ka Ekalesia o Kaumakapili e hoouna aiwi ae i na maka ma kahi i oleloia maluna, a ke noho aku nei ka oluolu o na makamaka a me na hoaloha a pau, e noho ana ma ka mokupuni o Oahu nei, a me na mokupuni e ae, e hoouna mai i na makana ma ka lima o ke komite, oia hoi na mea kahiko o Hawaii nei e pili ana i ka noho ana, a me na hana o ia au, a me na mea hou e pili ana i ka noho ana a me na hana o keia au.
NA AKUA
Na Akua kii pohaku, na akua kii laau i kalana ma ke ano kii.
NA HALE
Hale pili, hale lauhala, hale lau i, hale lau uki, hale lau koa, hale lauhulu, hale painiu, hale pe-a.
NA LAKO HALE
Na umeke pohaku, ipukai pohaku, umeke laau, ipukai laau, umeke pohue, ipukai pohue, pa laau, pa pohue, puniu, kilu, na huewai nuku pueo, nuku loloa, mu-a haona, na ka-noa awa, apu awa, mauu hoka awa, na kapa paiula, e-okahaloa, kalukalu, puakai, mahuna, na papa kui poi, pohaku kui poi, palau kohi ai, papa kahi olona, una kahi olona, pohaku kui noni, pohaku kalua ilio, pohaku o-ahi, ana, na uluna pohaku, uluna laau, uluna lauhala, na kua kuku kapa, ie-kuku, ohe kapalapala, poho kui noni, poi kapipi upa niho mano, na oo mahiai, na mamaka, na auano, na peahi lauhala, peahi lau niu, na moena lauhala, ma kaloa, akaai nui a liilii i pawehe a pawehe ole ia, na kamaa la-i, olona a me wauke.
KA LAWAIA.
Na waa nui a liilii, na upena nui a liilii, na makau nui a liilii, makau iwi kanaka, makau palaoa, poho kui palu, leho kakala, pohaku luhee, pa hi-aku, hokeo aho, hinai lawaia, hinai hooluuluu, na pa papaua, pu puhi, pupu pumakaloa, pu leholeho, leho ako'ako'a, kupee; na pai, pai oopu, pai opae, upena oopu.
NA MEA KAUA.
Na ihe, ihe laumeki, lau palau, pololu, leiomano, ikoi kaula, pohaku maa, newa; na aahu kaua, mahiole, ahuula, lei palaoa, lei hulu, kupee palaoa.
NA HANA LEALEA.
Papa heenalu, papa heeholua, pohaku oloua na pahu hula, kupee hula, ipu hul, uili hula, laau hula, pa-u hula, ohe hano, ipu hokiokio, ohe kaeke, ohe puili.
NA MEA ULU
Kukui o Lilikoi, ohia ai, ohia kuma kua, na hala o Naueikekai, ekaha, ieie, palai moe anu, pi'a pia, maia, maile laulii loulu, ko ko papaa, honuaula, manulele, ulu, ulu hua i ka hapapa, hoi, uhi, ahihi ulu, hau, aalii kumakani ipu awaawa, awa; awahiwa, olona, wauke, mamake, kalo, uala, ape, koa, kopiko, ahakea, pilo, na hua kukui, hana a nui.
NA HANA AKAMAI A NA WAHINE.
Na kapa apana i hunuia, na lole kamaliii kinonohiia, na lihilihi, na uhi pakaukau, uhi noho pulu a noho paipai, na uhi kaa, na kamaa, na kakini i hana lima ia, na lei kukui, lei pua lole. Na papale pu, loulu, iwaiwa, lauhala, lau niu, ma-kalo, na pua, na pua lole o na ano a pau, na pau, ma lei koa, na ie papale, na ia a me na holoholona kupahaha, na manu a me na hulu manu.
O na mea makamae i minamina nui ia, e oluolu e na makamaka e hoouna mai no; a maluna o ke komike na koina no ka lawe ana mai a me ka hoihoi ana aku.
Eia na lala o ke komite i hoonohoia no ka Fea:
J. WAIAMAU,
J. KEAU,
B. KAAUA,
A. P. KALAUKOA,
J. I. BAKER,
W. L. HOLOKAHIKI,
H. WATERHOUSE.
HE MELE HIMENI NO KA
HOKU AO HOU.
The New Morning Star
Leo:--- Watchman.
I
Hoku Ao nani e,
Lamaku la no ke ao;
Eia hoi ua hiki mai,
E oli kakou nei a pau.
HUI. Nani e ka pomaikai
Ma ka aina ma ke kai,
Lawe aku i ke ola
Ma na aina pouli e.
2
Nani kona oiwi kino.
Hie kona mau hiona.
Me ka mahu a me ka pea,
Oia e holo lai ai.
3
Na haumana kula e,
O na Kula Sabati;
O Amerika me Hawaii,
Lakou no na on a e.
4
E na aheahe hau,
Na makani nanahe olu,
E lawe palanehe aku,
I ka moku Hoku Ao.
5
Ma na ale huhu e
O ka moana Pakipika;
Ma na aina o Gilibati,
I mau ae ka Lama e.
6
Iesu no ka Hoku Ao,
Lilelile alohi mau.
E kokua ia makou,
I holo mau ka Lama e.
C BREWER & CO. (BURUA MA.)
Ua makemake ia ka poe mea ILI KAO MALOO a me na ILI BIBI, a pela hoi me na ILI MIKO o na ano a pau, e kuai mai i ko lakou mau ILI me makou, a e haawi no makou i ke KUMUKUAI KIEKIE LOA o ko kakou Makeke. tf.
H L. CHASE. (KEIKI.)
Mea Paikii kaahele ma na mokupuni. E hanaia no na kii me ka maikai a me ka eleu pu no hoi. E paiia no na kii nui a liilii e like me ka makemake o na makamaka. He oluolu ka auhau no ka pai ana. 2014-Iy.*
UA MAKEMAKE IA KA POE A
Pau he mau Helu 13 ka lakou e paa nei o ka pepa e lawe mai ma ko makou Keena, a e haawi no makou i ka uku kiekie no ia mau Helu. Ua makemakeia i 40 kope ma ke Keena, a aole no hoi he hewa ke pulelo aku mamua.
WAI! WAI!
Ke kauohaia aku nei ka poe a pau he pono hookahekahe wai ko lakou, mai keia la aku, o ka manawa hookahekahe wale no i aeia oia na hora mai ka 6 a ka 8 A. M., A mai ka hora 4 a i ka 6 p.m.; aole ma na manawa e ae.
Ma ke Kauoha
CHAS. B WILSON,
Luna Wai.
Honolulu, Ian. 30, 1885- 2009-tf.
HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO
WAIWAI. Ke hoolaha aku nei ka mea nona ka inoa malalo, ua hookohuia oia i lunahooponopono no ka waiwai o Cpat. This. Spencer o Hilo, Hawaii, i make. Nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau he mau koina ko lakou e hoike koke mau me na hooiaio kupono iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole ia, e hoole mau ia aku no lakou. A o ka poe he aie ko lakou i ua waiwai la, e hookaa koke mai. C. S. Kitteredges.
Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o Thomas. Spencer, me ka Hooilina i huiia.
Hilo, Oct. 5, 1884. 2000-6m
LIO KOMOHEWA.
HE Lio puakea ka i komo ae i ka pa o Paleka ma Puunui, i ka Poakahi nei, oia ka hao kuni malalo o ka hulu ai. E hiki i ka mea nona keia lio ke kii mai a lawe aku me ka hookaa mai i ka uku o keia hoolaha. E ninau ma ke KUOKOA. 2000-315.
O LELO HOOLAHA.
E ike a nanei na kanaka pau i aie mai ma kuu halehuai e ku ana ma Keanae, koolau, Maui, ma keia ke koike aku nei au ma ke akea, ua lilo pau loa ka HALEKAUI a me na pono a pau o ua halekuai la ia Akiona pake, a i kona hope paha. O ka poe a pau i aie mai ia'u, ke kauohaia aku nei lakou e heokaa koke ae ia Akiona pake e noho la ma Keanae, Koolau, Maui, iloko o akahi mahina mai keia la aku e puka nei ma ka nupepa KUOKOA. Ina aole kekahi e hookaa iloko o ka manawa i hoikeia maluna, alaila, oia wale no ka mana e hoopii ma ka kanawai. NOlaila, ua lilo loa ka mana a pau ia Akiona pake i hoikeia. No ka oiaio o keia, ke kau nei au i ko'u inoa.
AI (PAKE)
APR. 6, 1885- 2001-31.*
NA HOOLAHA HOU.
M A KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.
No ka mea, ma ka la ao o Feberuari 1885, ua hoopaneeia ka hoolohe ana i na palapala noi e pili ana i na waiwai o KAPAU (k) no Wailuka, Maui, a me AHULAU (w) no Wailuku, i make.
Nulaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili i ua mau waiwai la elua, e hoolohe hou ia ua mau waiwai la elua, e hoolohe hou ia ua mau palapala nonoi la ma ka POAHA, oia ka la 14 o MEI, 1885, ma ke ahiahi, ma ka Hale HOokolokolo ma Wailukku a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER.
Lanakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
Hana, Apr. 16, 1885. 2001-31
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o KANAKAMAIKAI (k) no Wailuku, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a MALAEA (w) a me WAINEE (k) e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o Kanakamaikai (k) no Wailuku Maui, i make, a e hooholoia i na hooilina.
Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAHA oia ka la 14 o MEI, 1885, ma ka hora 10 A.M., ma ka Hale HOokolokolo ma Wailuku; oia ka la a me kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
ABR. FORNANDER,
Lunakawai Kaapuni Apana Elua, H. P. A.
Hana, Apr. 16, 1885. 2021-3t
MAKE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o NALEI PUEEIIO@ @, Maui, i @
Ua heluneluia a ua waihoia ka palapala noi a EDWARD H. BAILEY, e noi ana e hoonohoia i Komite, na lakou e mahele a e hookaawale, mawaena on a hooilina, i ka waiwa paa o NALEIPULEIIO (k) no Wailuku, Maui, i wakepau, ke pili, o ka POAKOLU, oia ka la 13 o MEI, 188e, ma ka hora 11/2 p. m., ma ka lhale hookolokolo ma Wailuku, Maui, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hooloho ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANADER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
Hana, Apr. 16, 1885. 2021-3t
MA KE KEENA O KA LUNAKANA WAI KAAPUMI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o ELLEN NOWLEIN no Lahaina. Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a T. W. Eberett, ka Luna Hoponopono o ka waiwai, o ELLEN NOWLEIN no Lahaina, Maui, i make, e noi ana e hoaponoia kona moowaiwai, a e hookuuia ami ka oihana, a e hooholia ka waiwai i na hooilina.
Nolaila, ke kauohaia akku nei na kanaka a pau, ke pili, ka POAKOLU, oia ka la 13 o MEI 1885, ma ka hora 1 p.m., ma ka hale hookolokolo ma Waikluku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANADER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
Hana, Apr. 16, 1885. 2021-3t
MA KE KEENA O KA LUNAKANA WAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o PIIMAIWAA (k) no Wailuku, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a KAUWAHINE (w) a me NUHI (k) e noi ana e hoonohoia ai mau komisina, na lakou e mahele a e hookaawale, mawaena o na hooilina, i ka waiwai o PIIMWIWIAA (k) no Wailuku, Maui, i make.
Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau. ke pili, o ka POAKOLU, oia ka la 13 o MEi, 1885, ma ka hora 2 p.m., ma ka hale hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANADER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
Hana, Apr. 16, 1885. 2021-3t
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o LUUKIA (w) no Kamaole, Kula, Maui, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a KAAIHUE (w) a me HOHN ULU, e noi ana e hoopnoponoia ka waiwai o LUUKIA (w) no ia i na hooilina.
Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAHA, oia ka la 14 o MEI, 1885, ma ka hora 1 p.m.; ma ka hale hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na kue ke hoikeia.
ABR. FORNANADER,
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
Hana, Apr. 16, 1885. 2021-3t
HOOLAHA HOOKO MORAKI. Ma keia ke hoolahaia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai iloko o kekahi Palapala Moraki i kakauia i Mei 30, 1882, i haawiia e MOSES DUMALAE o Kaneohe, Keolaupoko, mokupuni o Oahu ia SAMUEL M. DAMON o Honolulu, no ka hoopaa ana i ka ukuia o haneri me kanalima dala, a i kakauia ma ke Keena Kakau o Kope o ke Aupuni, maloko o ka buke 76, ma na aoao 72 me 73, a no ka uhaiia o na olelo aelike o ua moraki nei i oleloia, nolaila e kuaiia ana ma ke kudala akea i aina a pau a me na pono me na pomaikai a pau e pili ana i keia iloko o ua moraki nei, mahope iho o ka puka ana o keia hoolaha no ekolu, ma ka hale kuai kudalao Lyons a me Levey, ma HOnolulu, i ka POAONO, MEI 2, 1885, no ka uhaiia o na olelo aelike o ua moraki nei i oleloia. O ka waiwai i hoakakaia maloko o ua moraki nei i oleloia, a e hoolahaia no ke kuai ana ma ka la i olelo mua ia, aia ma Pau, Kaneohe i oleloia, a oia no ka apana ekahi i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui helu 129, Kuleana 3121, i haawiia ia James Mahopy, nona ka ili aina 19710 eka, koe na kule ana o na kanaka.
S. M. Damon
Mea Moraki,
Wm. R. Austin Loio.
HOnolulu, Apr. 2, 1885. 2019-4ts
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau, o maua o na mea nona inoa malalo iho, kekahi o na hoilina o NUIAKAUKAU (w) o Wailuku, Maui, a o ko maua kuleana iloko o kona waiwai paa, ua hoolilo aku mana ma ke kuai ia W. Kealo o Wailuku, Maui, a oia hookahi ka mea kuleana maluna o ia hapa, a me kona mau hoolina, aole kekahi mea e ae, e like me ke kuleana i loaa ia maua mai ka Hon. Abr. Frnander, Lunakanawai Kaapuni o ka Apana II. o ko Hawaii Pae Aina.
LIILII (k)
KAMEHAIKU (w)
Lahaina, Apr. 10, 1885- 2021-3t.*
NA HOOLAHA HOU.
Kuai Kudala
NA AINA WAIWAI
A ME NA
KAI LAWAIA
Mamuli o ke kauoha a na Kahu Maiama Waiwai o ka Waiwai o Lunalilo, e hoolilo aku ana au ma ke kuai na waiwai i hoikeia malalo iho,
MA KA
POAKAHI LA 27 O APRILA, 1885- Ma ka hora 12 awakea, ma ke keena Kudaa, ma Alanui Moiwahine, HOnolulu.
Apana A. 12-100 eka; Apana B. 14-100; eka; Apana c. 97-100 eka; Apana D. 111-100 eka; Apana E. 228-100 eka; Apana F. 498-100 eka; Apana I . 16 eka. O keia mau Apana aina mai ia A ia I., aia no ke waiho ia ma ke kahakai ma KAALAWAI, mao aku o Leahi, a e huli pono mai ana ma ke alaloa o Kapiolani mai Honolulu aku, a ua kupono ka no ka noho ana, me na wahi auau kai akea a pia pu la.
Apana J--Ke Kai Lawaia o KAPAHULU, mokkupuni o Oahu.
Apana K--Ke kai Lawaia o KAALAE mokupuni o Oahu.
Apana L-- Na kKai Lawaia o WAIEHU mokupuni o Maui.
He kuike ke dala: o na lilo no na palapa. la me ka mea kuai. E ike ia no noi na @ na Apana aina mai a A. ia J. ma ko'u kula'a.
E. P. ADAMS. 2110-5t
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Ma keia ke hoikeia aku nei, mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia ma kekahi palapala moraki i kakauia ma ka la o o Feberuari 1882, i hanaia e B. D. Naakaaka; o Honolulu, mokupuni o Kauai, ko Hawaii Paeaina, a i kopeia ma ke Keena Kope o ke Aupuni ma ka buke 77 ma na aoao 59 & 60 a no ka uhaki ia ana o na kumu aelike ma ua palapala moraki la i oleloia, oia hoi ka uke ole ia ana o na aina a pau o hoakakaia ma ia palapala moraki i oleloia, a no ka hala ana o ka manawa i hoakaka ma ke kanawai, e @ aku ana ma ke kudala akea ma Wailua i hoike ia maluna ae.
O ka waiwai e kuai ia aku ana malalo o ua mana kuai la i oleloia, aia no ia ma Wailua, a penei na hoakaka ana : O kela mau apana aina elua ma Wailua i oleloia a e hoakaka;a ma ka palapala Sila Nui helu 4828 ia Naakaakai a me kekahi mau apana aina elua no hoi ma Wailua i oleloia a i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui helu 4828 ia Noi.
E. LINDEMANN
Ma o W. C. PARKEE kona loio.
Honolulu, Apr. 16, 1885.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI MA KA WAIWAI O KAHUIIAIKAUA. E ike auanei na kanaka a pau, owau o ke mea nona ka inoa malalo, ua hookohu pono ia me ka mana e ka mea hanohano A. Fornander lunakanawai keapuni apana elua H. P. A. ma ka la 6 o Aperila 1885, a mamuli o ka aie o ka waiwai o ka mea i make no na koine o ka aha a me ka aie ulu komisina o ka lunahooponopono, nolaila, e kuai kudala aku ana au i na waiwai paa o Kahuliaikaua i make ho edolu apana aina ma ka la 15 o Mei, 1885, hora 12 awakea, ma ka hale hookolokolo ma Pukoo, i MOlokai, oia hoi 1 apana kalo, 2 apana kula kahawai, a he alani ka waiwai e ulu. E lilo no i ka mea koho kiekie, he kuike ke dala; ma ka mea i lilo e uku i na palapala hoolilo. E ike i a ke kii o ua mau apana aina la ma ka hale uni kope o Ahau pake.
J W M POOHEA. 2020-3T*
HOOLAHA KAI LAWAIA, Mai keia la aku, ke hookapu a ke papa loa ia aku nei na kauaka a pau loa, aole e hele a lawaia maluna o ke kai o ke ahupuaa o Pulehunui, ma kahi e pili ana me kahi i lilo i ka Waikapu Suagar Co., o hoopii ia ma ke kanawai. E hoolohe ka pono o pilikia auanei.
W. H. CORNWELL.
Luna nui o ka Hui Mahiko o Waikapu.
Waikapu, Maui, Aperila 8 1885. 2020-41
HOOLAHA. O na pono a me na kuleana a pau loa o Mr. CHAS. H. WOOLMINGTON ma ko makou hui, ua hoopau a hooki ia aku ma ka la 50 Ianuari, 1885.
Honolulu, Apr. I 1885.
B. F. EHLERS & Co.
HOOLAHA. Ua ae ia a hoaponoia aku o Mr. C. D. J. Batram i hoa no ko makou hui, HOnolulu, Apr. 1 1885.
B. F. EHLERS & Co.
2020 2t.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o KAANAANA (k) o Honolulu a me Waimanalo, Oahu i make. Olelo Kauoha e koho ana i la e hooiaiaoia ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 20 Aperila, M. H. 1885, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala i oleloia, oia no ke Kanoha Hope loa a KAANAVNA i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela PalapalaKauoha, a e hoopukaia hoi ka Palapala Luna hooponopono me ia Palapala Kauoha i pakui pu ia, ua waihoia mai e Pelekini (w.)
Ua kauoha ia, o ka POAKOLU ka la 29 o APERILA, M. H. 1885, ma ka hora umi o kakahiaka, ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiiolani Hale, HOnolulu, oia ka la me ka hora e hooiaioia ai ia Palapala Kauoha, a e hooloheia ai ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hookoka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia. E hoolahaia no ia mea no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA, he nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Aperila 2, 1885.
L. McCully,
Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo. 2012-3t
AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o H. PAKEOKEO, o Honolulu, Oahu, i make.
Olelo Kauoha e koho ana i la e hooiaio ia ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 23 o Maraki M. H. 1885, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke Kauoha HOpe Loa a H. Pakeokeo i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaio ia kela Palapala Kauoha a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna HOoko ia Naneo w., ua waihoia mai e Naneo (w) i oleloia.
Nolaila, ua Kauoha ia o ka POALUA oia ka la 14 o APERILA M. H. 1885, ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Rumi HOokolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia'i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai hoi na ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua Kauoha houia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA he nupepa i paiia a i hoolahaia ma HOnolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina Maraki, 23, 1885-
A. F. JUDD
Lunakanawai Nui o ka Aha kiekie.
Ikea e HENRY SMITH, hope Kakauolelo o ka aha kiekie. 2117-3t
OLELO HOOLAHA.
E ike auanei na kanaka a pau, ma ka la 20 Aperila, A. D. 1885, ua hoonohoia mai au e ka Hon. Abr. Fornander Lunakanawai Kaapuni Apana 2, i Luna Hooponopono no ka waiwai o Ikeole (k,) o Kaanapali i make, o ka poe ana i aie ai, a me ka poe i aie mai iaia, e hoike koke mai lakou iloko o na malama eono, a i ole pela, e hoole mau ia no,
J. A. KAUKAU
Luna Hooponopono o ka waiwai o Ikeole
(k) i make. 2019-318