Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 19, 9 May 1885 — Panui o Kina. [ARTICLE]

Panui o Kina.

O ke kii nanl maluna ae, oia na hiona o ka paia pa nui a loihi loa o ke ao nei i kukuluia ma Kina, a nona hoi k'a moolelo i kaulana a puni ke ao. Malia paha ua lohe iki no kekahi o ko makou mau makamaka heluhelu i ke &no nui i hanaia ai keia pa a me kona moolelo i hoopukaia iloko o keia pepa iloko o na makahiki i hala ae nei, a o keia hoi ka ike maka ana i kona mau helehelena.

He mea maa mau iwaena o na Emepera pake o Kina i ke au kahiko ka hoao ana e hooioi ma kekahi mau hana a ano hoonaninani ma kekahi mau mea i kumu e hanohano ai a kaulana ka inoa mamua ae o kekahi o na Emepera i noho alii mua, a e noho alii mai ana paha mahope; a ma ia mau ano, ua lehu* lehu wale na mea kaulana i hanaia e na Emepera i nohoalii ma Kina ia au kahiko, a o ke kii pa maluna ae kekahi o ia mau hana kauiana i hanaia ma Kina.

Aole paha oia ka inanao nui o ke 'lii nana i kukulu keia paia pa nui, aka ua lilo ia mau hana ana 1 mea e kaulana ai nona. Iloko o ka moolelo ona Emepera i nohoalii ia au kahiko o Kina, ua kukuluia keia pa e ka Emepera Ching, ka mua loa ona Emepera o ke au o na 'lii Tsin, he 220 makahiki mamua 0 ka hiki ana mai o Kristo i ke ao nei, a mai ia wa mai a hiki i keia mau ia, ke ku nei no na paia 0 keia pa nui i mea hoopahaohao i ko ke ao holookoa.

Iloko no hoi o ia au ua komo pinepine ka lahui pake iloko o na kaua kuloko o ka aina me kekahi mau lahui e aku no na mea e pih ana i ka noho'na aupuni, a o ka oi ioa aku o ka lahui i noho eneenemi a makawelawela loa ia e ka lahui pake, oia ka iahui Tataria he lahui pake ahiu loa keia e noho ana i na kula oneanea a me na waoikua, a e ola ana ma ka io a me ka waiu o na holoholona, a he lahui ino ioa no hoi.

O keia kekahi o na lahui oi pookela ma ka hoohelo lio i ikeia, a no iakou ka moolelo i hoike ia } o ka io holoholona 1 lole pu ia me ka iii, oia no ka pale o ko lakou lio, a e kau ana mai ka manawa makamaka o ka io a hiki 1 ka maloo ana, a i ka manawa e pololi ai ke hele i ke kaua, e hahae no lakou i na io maloo mai ke kua ae o ka lio a hoopiha i ko lakou mau opu, a mamuli o ke ino o keia poe i ku ai keia pa.

Ua hoopuniia ke kulanakauhale nui o Pekina me keia pa a hala aku ma ka akau loa o Kina, mai ka 3 degere hikina a hiki i ka 15 degere komohana, a e moe ana keia pa ma ka aina palahalaha, pii ma na puu kiekie, iho ma na awawa hohonu, a a'e pu aku ma na kahawai, e like me na ano a pau e hoike ina ma ke kii maluna ae, a ua ku keia pa no na mile loa he 1,250; ua kaulana keia pa ma k» moolelo pake, a ua kapaia kona inoa o Wang-Li-Chang, a o ke ano nui o ia inoa (ka pa o na mile lehulehu.)

He 18 kapuai ke kiekie o keia pa, a he manoanoa kona e hiki ai i na kaa a elna ke holo like; aia ma kela a me keia baneri iwilei, ua kukuluia he mau hale puoa no na kiai, nona na kapuai kuea he »4, a mai ka ao kapuai a oi aku ke kiekie o keia mau puoa. Oke kiekie o keia pa i hoikeia ae la, eia wale iho nei no kona ana pono la ana, a ua manaoia he ai loa ae kona kiekie i ka wa mua, oiai ua hiolo i keia manawa.

Ua hanaia keia pa me ka pohaku a me ka puna paa loa, a ma ke kumu o keia pa oa hahauia na pohaku paakiki loa» a maluna ae ka pohaku me ka puna i kawOiia. Ma kekahi mau wahi e ae oka pa ua hahau nemonemo u a pili pu me na kiekiena o ka a he ano hooiho'na no hoi w* ke kauwahi Ma kahi o na kahawai liilii ua hahau pio ta ka pa, a ma na muliwai akea ua hahau ia a pili pu me ka iliwai

Maluna pono o ka p* ua kukuluia he mau pade kaua e huli ana iioko a iwaho, i na o keia mau pale kaua i hiki ai i ka poe o loko ke hde mai kekahi hak a i kekahi me ka a ka ike ole ia mai e oa enemi, a oa hoonohoia ma kela a me keia puoa km he mau HaaeH o na koa pake, ka lakou mau wahineme naketkt,a e hoolako mau ia ana i na pooo ai, ka aahu, a me oa lako kaua i na waa pau. '

Ma o ka paa ana o keia pa nui i kukuluia, ua lanakila ae la na pake mai na hana ino ana a ka lahui Tatana, ua manao no hoi ka Emepera nana i hoala keia pa nui no ke pale ana aku i na enemi ua hanohano loa ia a ua kaulana kona inoa a puni ke ao mamuli c keia pa nui, a aole ona makemake e oi ae na hana kaulana a kekahi o na Emepera i h&la aku mamua ona a i paa hoi i ka poe kakau moolelo o ia au kahiko.

Nolaila, i kumu e mau ai kona kaulana ma kona manao ana, ua kaūohaia aku la ka poe kakau moolelo a pau me ka lakou mau buke i kakauia na hana kaulana a na Emepera mua i make e laweia aku imua ona a e puhi ola ia na ola a me ka lakou mau buke, a ua hookoia ka manao o keia Emepera Aole wale i keia Emepera ia mau ano hana hoomainoino, aka, he mea mau ia i na Emepera i nohoalii mamua a mahope mai ona, e like me na hoakaka maluna.

He mau hanen o na ola makamae o ka poe haku a kakau' moolelo i puhiia i ke ahi, a ua kauoha pu ia na hanauna 0 ia au e nohoalii ana o Ching e kakau 1 mooielo nona a me ua pa nui la ana i kukulu ai, a e hookaulana aku i kona

inoa a me kona ano a puni ke ao, a ua ko no ia manao ona, oiai aia he heluna nui o na makahiki 1 kaa hope ae nei, ke kaahele nei kona moolelo a me keia pa nui a ka launa ole iwaena 0 na lahui naauao o keia au.

Iloko o ia au kaua o Kina aole i lako i na pu, na pauda, a me na mea pahu o keia au, oia na dainameta, a pela i hiki ole ai i ka lahui Tataria ke wawahi i keia paia pa pale o na pake, a pela no hoi i mau mai ai ke ku ana o kekahi mau paia a hiki i keia la, a ua hiolo no hoi ma kekahi mau wahi; o ka hapanui nae 0 ua pa la, ke ku nei no e like me kinohi mai. Ke ku nei keia pa he kia hoomanao na ka lahui pake no ko lakou Emepera Ching.

! Ma ka hoomaopopo ana iho ike kahua a me na alakai ana o na noonoo o keia Emepera e kukulu i keia pa kiekie, manoanoa, a loihi no hoi nona na mile kikeekee iluna o na kuahiwi a īho ma na awawa i oi aku mamua o ke tausani, ua akaka ua kukuluia no ke pale ana i na enemi, a o ke ano hoi o kona hanaia ana, he kupanaha maoii no, a me he la ua hala aku ia niawaho o na noonoo ana. Ke ku nei na peremida o Aigupita a hiki i keia la, ka hiku o na mea kamahao o ka honua nei i hoikeia ma na buke, a he kupaianaha no ko lakou hanaia ana, aka, o keia paia- pa ka walu o na mea kamahao a keia au hou e kapa aku ai, a nona ke pohihihi o ka hanaia ana he mau makahiki loihi mamua o ka hiki ana mai o Kristo. He oi kona kupanaha i ko na peremida.

Ma kekahi o na hoakaka ana me ke kilohi pu ana ae i ke kii e loaa ai i na makamaka heluhelu 0 ke Kuokoa nei he wahi malamalama iki no keia pa, a o kahi hapa uuku keia o na hoakaka ana a o ka nui aku koe, aka, ina he wa kaawale hou no makou me ka loaa pu he kowa kupono no ke koena aku o na wehewehe, e hoopuka ia aku no.

Eia he MAKANA—Eia mako'u limi he wtti kau hale mai ke komite mai o ka ekftlesia makua o Kawaiahao, a be mohai na ke aloha na ko laila mau puuwal Ke lawe nd au i ka oukou ma* kana me ka panai pu ana aku i ko'u hoomaikai ana ia oukou, a e lilo auanei na kani sekona ana o keia wati i mea |na'u e hoomanao ai r na leo o na ka~ malii Kula Sabati, a o ka leo kani hora !hoi, e hoomanao auanei au i na leo o [na makua o ka eka!esia makua o Kawaiahao, a na ka Haku e hoolHo 1 na hunahuna makahi o kaoukou mau makana aloha e pipii ana Ouna i mea hoomanao ta imua o Kona ala Me ke alo~ ha nuiiaoukou. WNLom E na KuU Sabati o Waimea, na' Ka~ waihae, Puako, e hoomanao oukou, o ka Poalima hope o keu malama oia ka U 29» e hoike ana keia mau kula Saba> ti ma ka iuakini o Keolahou» ma ka hom 9 kakahiaka, a e hele pu ae me ka eleu i na mea t ao ia. W. A. Mta Kahukula Sohati o Hawaii Akau. | Hapakue hoo no ou mau hila e ke kamaa i humu īa me ka looi, ke pahu'a mi nei ka heie—pipUi ia e ka kpo ua.

E nana ae ma kekahi kolamu oka pepa ika hoolaha a Kauka Johtistone Spear no kona kupono e laweiawe i ka oihana kauka maanei. He puhi ohe hui ka i malaiuaia ma ka Hotele i ke ahiahi Poakolu nei, e ka puali puhi ohe o ke aupuni a me ka puali puhi ohe o ka moku kaua U S S Hatafoda. Eleu no na keiki oke kai.