Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 20, 16 May 1885 — KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa.

iKA makaukau |>ono ana o keia opio nd, oiai ko iaua mau hanen naita e Titillb aai no ka haalele ana iho iko iakou aina aloha, a |>ela hoi me ka ohana, ka wahine me na keiki, —aloha wale lakou; oiai ka lakou mau wahine a me na keiki e uwe paiauma aku ana maho|se o lakou; a oiai he mea mau ia iwaena o na lahuikanaka a pau o ke ao nei. Aka ua paa ko lakou manao e hoi ola mai ana no lakou mevka manuheu ole hoi o ko lakou mau kino me na alina maewaewa, nolaila, aole e hiki i kekahi ke au-a i ko lakou manao hele; e iaa hoi ke aloha o ka ipo moe poli, a me na keiki e uwe kapalii mai ana no ke aloha i ko lakou mau makua; malia paha» 0 ka hele ana no keia pau loa i ka make me ka ike hou ole īa o ko lakou roau helehelena; aka nae, aohe i hoolohe ia aku keia mau leo uwalo. Ua paakiki no lakou e hele pu me ko 'akou haku opio, a e malama hoi i kona maluhia. No keia haawina hookahi, he mea e eha ai na puuwai o na makamaka e hooipo pu nei me ka Ui Pua Rose, oiai oia iloko o ke kaumaha kuhohonu no ke kaawale ana aku o kana aloha mai kona poli aku, a nele hoi ka ike a kona maka no ka manawa maopopo ole. Puili ae la oia ma ka a-i e kana kane aloha, a hookuu aku la i ko na mau waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina ula lelo, —aloha wale. No ka maliu ole mai o kana aloha i nao iloko ona, e aho no ka holo pu ana, aka, aole iae kana kane, ua hooholo k©na manao e hoonoho no i kana wahine, oiai he huakai ano nui kana e heie aku ai, a he mea hoololoiahili wale no hoi i ka holo pono o kana mea e manao nei e hooko. Oiai laua e kama ilio ana, komo ana ke kahuna nui Pakololato a pane mai la : E kuu aliiwa hine, ua hai mai ke Akua Mana Loa ia'u ma o kona kahuna nui la, e aua an ia oe, no ka mea, aole oe i aeia e hele wale me ka malama ole i ka hua o kou opu, ka mea a ke Akua i haawi mai ai na olua, nolaila, e hookuu aku i kau aliikane e kii i kona aupuni no ka hoi hoi ana mai me ia, a e īke auanei oe, e lilo ana o olua na Moi o ke- aupuni e Italia; nolaila e kuu haku, # e hoolohe mai i ka'u mau olelo, a e ike pu ana no hoi olua, oka hua e puka mai ana mai ko olua mau puhaka mai, oia aua nei ka mea e kapaia, Ka Weli o ke ao hoiookoa a i na papaku o ka hohonu. I ka pau ana no o na olelo ake kahuna Pakololako, ua huli hoi aku la ia , hoi no kona home, a o na alii opio hoi 1 ua noho iho ia laua me ke kuka ana , no ka mea e pono ai, a ua ae hoi ke l aliiwahme e hookuu i kana kane me ke : kaumaha o ka manao.

Oiai na moku he 25 e kali mai ana o ka hoea aku 0 ka lakou mau ukana makamae, ua ae la ka olali opio e maki koke aku kona mau naita no ka uwapo. a ua hooko pono ia keia kauoha, emoole, ua piha aku ia na moku i keia mau naila, a peia no hoi ke alii opio i kau aku ai maluna o kona moku mahope iho o ka launa aloha ana rae kana wahine me ke kaumaha o ka naau. Ikeia aku ia ka pii ana ae o ka hae kalaunu o Arabia, a o ka wa no hoi ia i ikuwa mai ai fca leo o m ohe, a oia hoi ke meie lahui o Arabia; a i ke kuu ana iho o keia mau leo kani, ikeia aku !a kekahi huakai Ho e hok> mai ana mai ke kuahiwi mai, a aole no hoi i emoole hoea mai la lakou i kahi a na aumoku e pili ana i ka uwapa I keia manawa, lele like iho .la lakoii ilalo ma ka aoao o ka moku o ke alii opio, a ku laina koke ae lakou he 5o me ka hikiwaw« loa. Pii aku la ko lakou alakai iluna o ka moku a ku imua o ka olali opio me ke kulou hoohaahaa ana aku, a i kona wehe ana ae i kona uhi maka, eia ka o ka Moi Poohao ka mea nana keia huakai me kona mau tmu he 50. A mawaena o m kama* kamailio ana, m noi aku ua Mot Poo hao b«i e hele pu laua ma kana huakai, pane aku la kana keiki» ina pela kou manao, a&i'a, ua pooo; e hookau ae i na naita iluna o kekahi me aa lio, a e hooniakaukau koke no holo m ' i

Oiiu na naiu o Poohao i kau ae ii iiuna o ka moku, ua hao ae la iu kipena o kela a nie keia moku i ko bkou niana, hemo ka iaina a hiu hoi na pea, ao ka hoomaka aku la no la oka nee ana o na aumoku me ka palanehe nu!ie. Oiai na moku e heopuka ana iwaho oka nuku oke awa, hooikaika loa mai ia kahi makam, a peia, ito hoi ta kou i hookele aku *\ i ko kkou roau moku rne ka pahee iluna ona ale ha ; nko«pa. Oiaihemau nute koe kani ka hora eono o ua ahlahi la, ua pau ka ike ana i na kuahiwi e Anahia, aua nalowaEe aku la ko lakou aina aloha mai ko iakou mau maka 'ku, a iloko hōi ona ia 3 o keia holo ana i ka moana, ua puaiki mai la na Kuahiwi |oltalia. I keia manawa no i !oheb aku ai ka leo o na o-le e kani wawale mai ana mai kela a me keia moku mai. Ma keia leo kani ona o-le e papaama ana i ka lewa» ua maopopo iho la i na alii moku he leo kahea keia ia lakou e hele aku e hui pu me ko lakou haku ahi opio, aua makemake paha oia e haawi mai i kekahi mau kauoha na la> kou e hana. I ke kuu ana iho oke kani ana o na o !e, ikeia aku la na waapa e holo mai ana ika moku ona alii e luakaha ana, a pii mai la lakou iluna oka moku a iauna aloha tho ia me ka oiaii opio. Ika akoakoa ana mai ona mea a pau, ua kuka iho la lakou no kahi kupono e hookomo aku ai na aumoku, aka ua wne mai la nae kona ma kuakane : Aoie pono ia kakou ke hookomo aku iko kakou mau moku ma ke awa, he mea pohihihi loa ia no ka hooiaia ana i ke kaua; o ko'u manao, e hookomo aku kakou ma kahi kuaaina, a maloko aku kakou oka ululaau e hele aku ai. No keia noi aka makua kane o ka olaii opio, ua ae ia aku ia kana nonoi. a nana no hoi ka hookeU

I ka pau ana o keia niau hoolala ana j ua hookuu ia aku la na rnoku e hoi iko lakou mau mok\i pakahi iho, a e hoolohe pono hoi i na kauoha a pau a ko lakou alakai, oia hoi ka makuakane oka olali opio. Emoole, ua niniu ae la ka ihu o na moku i ke kukuiu hikina o Italia. Oiai ka manamana kuhi hora! e hookokoke ae ana i ka hora 12 o ke; awakea, ua hekau aku la na aumoku i ke awa hoolulu, a ua huki ia na hae j hoailona, a aole no hoi he mea e ae i ike i keia mau mea e hana ia nei. Ua hoomaka ka hooleleia ona naita iuka 0 ka aina me ka hoolohilohi ole, a ua pau hoi keia mau hana mamua o ka uhi ana mai 0 ka po maluna 0 ka honua. Oiai na naita ma ko lakou kahua hoomoona, liuliu koke iho Ja lakou no ka hoomakaukau ana*f kekahi papaaina, a ua kauoha ia na mea a pau ē hui mai a hookahi ka ai pu ana me ko lakou haku alii opia Oiai lakou e paina ana, ua haawiia he mau olelo hoolana iwaena o na naiti, a ua hauoli loa lakou e hooko 1 na kauoha a pau mai ko lakou haku opio mal Ika pau ana 0 |ka lakou paina ana, ua liuliu koke iho la ka lakou huakai no ka heie ana aku Ike kulanakauhale alii e ike pono i ka mea nana i lawe pakaha ae ke ka launu o Italia, a e hui kino pu hoi be alo ahe alo. Oiai he puuwai aloha ko k& olali opio i kona poe kanaka, nolaila, ua hoopaneeia ka heie ana a kekahi la ae. Hoaumoe iho ta lakou malaila ia koena po; a i ka wehe'na a kaiao, ua liuliu koke ae la ka lakou huakai. Ia wa poeleele no pau fea paina kakahiaka a hoomaka aku la ka pii ana. a komo i ka ululaao, a hoomaka aku la lakou e hele ikeaoa me ka po. Ma keia huakat a iakou e heie oei» he mea haohao i na naiia oua opio nei ka loaa ana he mnlamalama ma ko lakou ala hele i ki po pouli, a he kokua nui loa hoi no la kou; ua nui nae ko lakou kahaha me ka ninau ana o kekahi 1 kekahi no kahi i hoea mai ai o keia malamaiama, aka, ua emi pu wale iho no» Ko keia mae na hoa hooipo o keia mnea* o ka uhane kīno wallua no ta u ka Moi puluka, e alakai ana i ka huakai a kana keiki iloko o ka ululaau, peU wah no ko lakou hek ana a kobuke i ke kulanakauhak; ua hah he t\m pule rae ka hapa keia heie ana 3 hiki i ko lako» wahi i hoomaha ai no ka hapa i koe o U pule ma kahi kokok<? i kekulanaka uhaie. i

E kakou * ** kamailk» ana no na |»mli n*»ta c hooi»a!Mi a»a no ka !oy o iai h«k aoa māi,ae hoohiOiae hoi ko kakou h<K»po ana me ke ki»o pahaohao o fca Mo* Poluka. Oiai i» naiu e hooaiah* a*u ma ka ule-

aau, ua hot aku U kino «ailua oki VI oi Pnluka a hui aku h me kaiu waīine ma ka moeukuie. Oiai ka paina ihuhi o kana wahine ua pau, ua huli ioi aku la ota no kooa rumi nsoc, a i kona wa e moe ana» ata hoi ku ana mua ona kana kane Moi i hala i £a niake, a pane mai la : E kuu wahine, t hoolohe mai Hoko o keia mau la pokoie, e kau ho i at oc nu ka nohonioi oko kaua aupuni nei, mamuli o ka iknika o na iala o kā kaua keiki mu\i !oafa oleoNi hoa hoi i ke aau * nae na pilikk he nui, a eia oia ke imi mai nei i kou meheu o ka mea e ola ana i keia ao; nolaila» ina e hiki mai »na ke« kahi poe ma ko oukou wahi nei i keia mau po iho ma ka inoa o kau mau kei ki mai manao oe hc mea e, aka, o ka hua hope no ia oko kaua mau puhaka, me kona mau nukua hou, a na ua keiki la auanei a me kona mau naiia e hoihoi ae a noho hou oe i ka nohomoi; nolaila e malama i Vau »au olelo. Puili mai la oia i kaiia wahine a haawi mai la i kona aloha hope t a nalo aku la. Puoho ae la ia, a he moe ka. Uwe ae la oia me ka leo nui, ana keia leo i hoopiha ae ika nimi holookoa, a puoho mai la kana kaikamahine me kana kane, a ho!o mai la laua nu ka rumi moe oko laua makuahine. I ko lnua hiki ana ako a ninau, ua hoike mai la oia mai ka mua a ka hope o kana haawina; a wahi hou ana : Ina he oiaio keia mau kuhikuhi a ka po, alaila e hoi hou auanei au a noho Moi ma ke kalaunu o ko kakou aupuni; nolaiU, e hiki kino mai ana kuu keiki muli ioa, me kona mau makua hookanu, a me kona poe kanaka; a i keia wa, ua hoopiha ia ko'u naau me ke kaumaha no Iko oukou makuakane a me ko oukou pokii oiai oia ke hoi mai nei e hoihoi hou mai i ke aupum o lialia nei ma ko'u Uma; e kali nae kakou no ka hooko ana 1 Valca po; !16ko o |teia mau pc iho e hoea mai ai lakou i o kakou nei.

Hoi aku ia lakou ma ka rurai hooki* pa, a malaila lakou kahi i ala ai a hiki ikc ao ana. Kauohaia aku la kana mau keiki kane e hele mai imua ona» a i ko iakou hiki ana mai, ua hoike aku la ko lakou makuahine i kana moe ia lakou, a i ko lakou iohe ana i na kamailio ako lakou makua, ua puana iike mai ia iaua : Ina oko maua f»okti ke kii mai ana ike aupuni » halia nei, alaila e kakua no maua i ka maua mau pahlkaua, a e kdmo no makou i ke kahua Vaua no ke kokua ana i ko.makou pokii, a ua holo iike hoi keia manao ia lakou. Ika puka ana mai o ka ia, ua luiumi iho ia kahiamoe i koiakou mau maka, aka ua nanea wale iho ia no me na kamaiho ana no ka hiki ke ioaa hou mai ke aupuni ma ko lakou lima, oiai, he paakiki ke aia e hiki ai ke ioaa. Pane hou ka makuahine : E kali kakou a hiki mai ka wa e hooko ia ai keia i *nea. E moe pu no hoi kakou ika i haie nei i na po a pau no ke kaii ana i ko oukou pokii, oiai okapo ko lakou wa e hoea mai ai.

O keia ia he ia nui no ka Moi 3ila Huka, ka mea hoi nana i iawe ()akaha ae ke aupuni o llalia mai ka iima mai oka Moi Puluka. O keia ka la hanau oka wahine a ua powa Sila Huka ne», a»ua kauohaia hot «a poo aupum a pau e hele aku ma ka pa aiii ctic fta maka na, i mea e hookuou aku ai i ua Moi Sfla Huka nei, ao ka mea e h«le aku ana me ka makana ole ? makaainana paha e hiki ole aku ana, he make waie no; auwe no hoi na hana maewaewa a keia Sila Huka maiuna o ka bhui kanaka o luiia, ka mea a iakou i oleio iho ai: Aoie makou i ike ika hana maewaewa a* ka Moi Puluka i kona wa e noho Moi ana no lakou i like me kb keia au aka Moi S>la Huka e noho oei ma ke k?!aunu o Italia, a he raea hjj na ko lakou mau puuwai e poina oie ai Ena ho* hooipo o keia nanea» e waiho iki iho kakau i ke kamailio ana no ka ohaea o ke alii opio, a e huli ae kakou a kamailio no ka oiali opio. !a iakou e hoomaha ana maloko oka uiulaau, aike ao ana ae oia hoi ka la nui oka Moi gila Huka, ua hoouna tnai la oia i kana aikane a me iu ma* km+ e hek e nana » ke auo o ke kuk* a me k»hi o na kuhina i noho ai, no ka mea o koria mau hoahanau m 'tx O kea mau oielo aua oU~ U opio nei ua hookoia me ka hikiwawe. oko iakou na» i hoounaia ma ke ano kiu, he tono t aoa Mhu ho* lakou iko !' lakoo mau aahu keonimana, a o kea miu hana hoonak}oak> i kumu no iakoa e manao la mai ai he mau kteaiman* oia : o, ah* mau hooiaia wak *b* no ii» * tote»hili olt »i k» lakoo haaa.