Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 22, 30 May 1885 — Page 3

Page PDF (1.80 MB)

This text was transcribed by:  Sue Landon
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

@ e  THOS. G. THRUM ma ka Halepai o ka nupepa "SATURDAY PRESS."  Keena Hooponopono, ma na kihi o Alani Moiwa'ine me Nuuanu.

E @, maui mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka @ora @ o @e awakea o na Poaha a pau.  Aole e @ na Olelo Hoolaha ke laweia mai @ o ka @ora i hoikeia maluna.  E @ooko @ @ ana makou i keia rula maluna.

E @ @ i na leta a pau a me na kauoha a me @ uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA @ Honolulu.  Ina e @ pono ole aku @ pepa @ kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia @ i @  Keena.

O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona poe luna, he umi keneta no ke dala, koe ka @ @ Kona, Oahu, a me kekahi mau apana e ae kahi nui o ka luhi i ka halihali ana i ka pepa ma ia mau apana, e houiia ka uku luna.

 

KELA ME KEIA

He mau heihei lio me kukini ka i malamaia ma Kapiolani Paka.

 

Eia ma ke kulanakauhale nei o Rev. S. I. Desha, (Kiwini) o Napoopoo.

 

Ua Hoopaneeia mai ka @ o Kauma kapili ma ka la 28 a i ka la 29 oia ka la i nehinei.

 

Ma ka Poakahi o keia @ ae e haalele @ ai ka Alameda ia Honolulu nei @ Kapalakiko.

 

Ma ka la  8 o  Iune  e hoea mai  ai  paha ke Kuhina noho Amrika Merril maanei maluna mai o ka Mariposa.

 

Ma ka la 21 o keia mahina, ua hanau mai la na Kalua me Kalei kana wahine he keikikane mohaha, ma Puahia.

 

He la hoomanao keia no na puuwai Amerika i na koa i make ma ke kuau kuloko o Merika Hui.

 

O ka la Sabati i hala la 24 o keia mahina ka la hanau o ka Moiwahine Victoria, a o ka piha ana iaia o ke 66 makahiki.

 

O ka pukuniahi Keleawe i loaa ai i ke kao eli lepo ma ke awa nei, ua olelo @ he pu waapa no kekahi manuwa @

 

Ma ka wanaao Poaha nei i hookoo mai ai ka mokuahi Rio de Janeiro, a lu @ he huina nui o na pake, a lawe aku ike koena no ke kauwahi e aku.

Ua komo koloheia kekahi hale holoi pake e kokoke ana i ke alanui Kukui ma ka wanaao la Sabati i hala a ua pau aku kekahi mau lole i ka laweia.

 

Oiai ke kokoke aku nei i ka la 11 o Iune, aohe nae he wawa ia mai o na mea pili i ka heihei.  O ka papa kuhikuhi i hoopukaia iho nei no na heihei, ua uuku iho ia i ko na makahiki i hala.

 

O ka inoa i kapaia ai o kahi mokuahi o Fred Wundenburg i Kapalakiko, oia o Grover Cleveland; a mahope iho hoi, ua hoololi ia ka inoa a bapetizo hou ia o J. I. Dowsett.

 

Ua ku ae ka moku kuna Anna ma ke awa o Kahului mai Kapalakiko mai iloko o na la holo he 18.  Oiai oia ma ke kolu o ka la @ ka moana, ua lele aku la kona hulipahu iloko o ke kai a make aku la.

 

Mawaena o ka hora 3 me 4 o ka wanaao Poaha nei, ua ikeia he ahi e kekahi makai ku huina ma ka hale noho mua iho nei o B. W. Kawainui, ma Honokaupu.  Ua holo koke aku ka makai a kinai manua o ka pahola loa ana ae.

 

Ua hopuia ma ka Poaha nei kekahi kanaka no ka lawe kolohe ia hookahi ipu ala mailoko ae o ka hinai maauaua ipu a ke kauwahi keiki pake e kalewa hele ana, a nona hoi ka waiwai io he 15 keneta.  Ua hoopaiia oia no umi la ma ka hana oolea a e uku pu i ke k@ina.

 

E Hoike ana ke Kula Kaikamahine o Kawaiahao maloko o ka Luakini o Kawaiahao ma ka la 5 o Iune, ma ka hora 9 A.M., a ke kono ia aku nei na makua mea keiki e hele nui ae ma ia la, a me ka poe e ake ana e iki i ka holomua o na keiki ma na mea hoona @.

 

Ma ka po o ka la opopo e haiolelo ana o Paleka ma Kaumakapili.  O ka haiolelo Makahiki keia a ka Papa Hawaii no na o@hana hoomalamalama ku waho.    Mahope iho o ka haiolelu e hapai ia ana he lulu no na oihana o ka Papa.

 

O kekahi lono e hoike ana mai Hanalei, Kauai mai Hanalei, Kaui mai, eia ke hali ia nei e ke kahi o na kapena o na moku kuna e holo nei ma ia mau kapakai ka waiona, a ke kuai malu la i na kanaka malaila.  Eia keia wahi maikai no ke kukulu ana i hale kuai waiona laikini, i kumu hoi paha e pau ai keia kuai malu (?)

 

O na pomaikai a pau i loaa ma ka Fea a na haumana o ke kula hanai kaikamahine o Kawaiahao i malamaia maloko o ka halekula i ke Poaono i hala Mei 23, he elima haneri dala a oi.  @ hoohanohanoia aku ka Fea ma ka hiki kino ana aku o ko kakou mau alii, na maka hanohano, a me ka puali puhi ohe o ke aupuni; malaila pu ae na makua mea keiki.  Ua holopono a maluhia pu na hana.

 

Ua laweia ae imua o ka aha hoomalu kekahi hihia haawi laau lapaau me ka laikini ole ma ka Poalua nei, a oia hoi kea:  Ua hele aku kekahi kanaka o Kamoiliili imua o kekahi kahuna oia o Maiau a hoike aku la i kona pilikia he uhane hele, a ua makemake oia e hoi hou mai kona uhane, a iaia nae i hoakaka aku ai i keia mea a pau @ o ke kahuna, ua haaawi mai la ke kahuna iaia i ka laau me ka hoouku pu mai iaia no eha dala.  Ua hopu @ ia ke kahuna a laweia imua o ka aha a hoopaiia no 3 dala koina.

 

Ma ka la Sabati i hala, ua kipu iho la kekahi kanaka o na mokupuni o ka hema iaia iho i ka pu ma Kealia.  Kauai, mamuli o ka inu ana a ona.  I kona hoom@nao ana i na mea ana i hana ai i ka wa on a, ua ike oia i kekahi manu kaka, nolaila ua kii koke oia i kana pu, a hoopiha iho la a mahope koke iho o ka paa ana o ke kukaepele, ua ulia ae la a kani ae la ka pu.  Ua komo aku la ka poka ma ke ami peabi lima hema a pahia loa mai la ma kona umauma o ia aoao hookahi no, aole nae oia i make.  Ua okiia kona lima kina e ke kauka, a ua loaa koke iaia ka oluolu.

 

Ma ka hookuku paikau ana o na puali koa a pau loa o ke kulanakauhale nei ma ke ahiahi Poakolu nei, ua kaa aku no ka mahalo ana a hookahi kauna makaainana i ka lutanela ekahi o ka puali Moiwahine Ponoi, i ke kikihi aku imua a huli mai i hope, o ke kikaha iho la ia e hoohehelo ai.  Nana aku ka hoi i ka mahalo ia, uwa ka pihe o ua wahi kauna kanaka nei a helelei wale, uwa hou a pahemo wale--Pomaikai ka poe i uwa ia no ka mahalo, no ka mea, e kulou ka la ma ko lakou kapuai; a momaikai ka pualikao e alakai ia ana e Hipa, no ka mea, e alakai akahai ia lakou.

 

NA OULI KAMAHAO O KOHALA

  Aia ma ka la 29 o Aperila, ua hoomaka mai ka nui launa ole o ka ua, aole no i ike ia ka malie maikai a hiki i keia la a keia maka Sila e inu nei i ka wai o ka Inika, a ua iki pu ia no hoi ka nui o ka wai ma na alanui o ua aina haaheo nei ke hele 'la na hooholo lio a pii kahela io a ianei, oia kekahi ouli kamahao o Kohala, aole hoi pela i na makahiki i hala aku nei a kahi no a ike ia ka ua e like me keia: Ua uhipu ia ka aina me ka noe i kekahi manawa.

  Eia hou kekahi ouli kamahao o Kohala.  Aia ma ka la 25 no o kela mahina, ua hoopiia kekahi pake kuai opiuma a ua hookolokolo ia ma ka la mua o keia mahina imua o ka lunakanawai hoomalu o Kohala, a ua puu ka lae $150,00 uku hoopai, kaulele mai na dala koina pokeokeo kamau mai hoi o Ku hookahi makahiki paahao.

  Ma ka la 28 mai hoi, ua hoopiiia aku no kekahi ha'iha'i kanawai; oia o Kamahiai no ka hehi Sabati.  Ma ka la 19 i hala aku; ua hele kino aku o o ua Kamahiai nei a kuni i ka lio ma ia la Sabati, a ua hoohiki ia no ka hoike i ike oiaio no ia kue kanawai; a ua hookolokolo ia ma ka la mua o keia mahina imua o T. Kalai lunakanawai hoomalu o Kohala, a ua hookuu ia ka mea ha'ih'i kanawai ma na kumu pale; ua ae aku no ka mea i hoopiiia ua hana no oia ia hana  i ka la Sabati, a oia hana ana nae aole i hewa; no ke kumu ua lohe ka mea i hoopiiia no ka hehi Sabati, e kii aku ana ka on a nona ia waiwai, oia hoi o M. C. Kikuahine, oia kona kumu i hele ai e kuni i ka lio i ka la Sabati; aia ma keia kumu pale, ua noonoo ka Aha.  "He ku ka keia i ke aloha" Ea, he hana ku io anei keia i ke aloha? a aloha ia anei ka la o ka Haku.  Ma keia hana ia ana o ke kuni holoholona i ka la Sabati.  Eia hou, ua hoike no ka mea i hoopiiia, he lio keia i loaa mai iaia me kumu kuai ole mai ia Kahanakomo mai.  Pela io ka paha @ Ina pela e hoaiai aku no ka mea kakau no ia kumu.  O kahanakomo i olelo ia ae la, he kahu malama waiwai oia no ke kaikamahine oo ole a M. C. Kaikuahine.  Ua waiho ia aku ka lio ma kona lima ma ke ono malama no ke kaikamahine, a hiki i ka wa i make ai ke keike, ua noho no ua Kahanakomo nei ma ia ano he malama waiwai a hiki i kona make ana aku nei.

  O keia loaa wale ana aku ka paha o keia lio me ke kumu kuai ole oia ka paha kekahi hana i ku i ke aloha i ka la o ka Haku?  Eia hou ua manao no ka Aha o keta palapala hoopiikue ia Kamahiai, he hoopii ka ia o ka manao ino. Ea! O ke ano ka o ka manao ino o ka lawe ia aku o ka mea ha'iha'i kanawai imua o ke akea?  Oia ae la kekahi ouli kamahao o kuu aina haaheo Kohala.  E o'u mau kini makamaka e noho ana ma na kaiaulu o ka Paeaina nei; mai hana kakou e like me Kamahiai, ke aloha ole i ka la o ka Haku.

M. C. MAHI.

 

Nu Hou o ko na Aina E.

HOI HOPE KA PUUPUU A KEONI BU@L@

HOOMAU IA NO NA LIULIU KAUA

Imua mau na Paulikoa Rukini.

ANE MAULIAWA ENELANI.

HOOMAUIA NA KUKA NO KE KUIKAHI.

Lilo ananei paha ka Bea @ Alii maluna o ka Liona

NAUKI NA MAKAAINANA BERITANIA

No na hana hoapaapa @ale no a ka ai a kuhina o Pohakuhauoli i ka ae ana @lu i ka Rusia mau koina maluna o na palena aina o A@eganitana e hoopono@ o no wale ia mawaho, a o ko lakou manao nui e kaua laua. O keia no ka poe i hele kino aku i ke keena kaua a haawi aku ia iakou iho e hele no ke kahua @ a kaua aku i na Rukini no ka pono o kekahi @ o ko @ @. Ua komo ae na makaainana Beritania i ni pualikoa me ke ake ole e @ mai ka uku a me na manaolara pu no hoi e kukala ia ke kaua a e @ no ke ia nakila ma ko lakou hele  ana imua o ke kahua kaua a make paha malaila.  Ua kaa aku na nauki ana o ko Beritania mau makaainana ia Rusia maluna o ka aha kuhina, a wabi a lakoo, aole he au kaua i hookoemi hope ia @ ka Keeni mau puupuu e hoolele ai maluna o kona hoa paio e like me keia.  Ua oi na mea kaua i hookalaia no ke kahua pa o a ua lawa hoi a aa buki no ka hoohana ana, a no keaka la keia ulolohi ana.  "He mea eha no ka maka ka ike ana aku i na mea kaua e kau ana ma oa paia, a e kahihi ia ana e na punawelewele," wahi hou a lakou.

            RUSIA ME TUREKE.

  O ka aelike malu mawaena o Enelani me Tureke no ka loaa ana i na aumoku kaua o Enelani be pono e komo aku ma ke kowa o Dadenela, he mea hoonaukiuki loa ia i ko Rusia manao.  Ma na la mua o na nune kaua, ua ano komo aku na manaolana iloko o Rusia e hui pu aku ana o Tureke me ia ma ke kue ana mai ia Enelani.  Ua mau ia manao ana a hiki i ka wa i hoike ae ai o Tureke e kuikawa ia.  Ua hele aku na hooweliweli a Enelani ia tureke, a ua kupaa no ia.  A @loko hoi o nahana a@uhi wale ana a Enelani, ua hehee iho la ia manao kupaa @, a huli aku la ma ko Enelani aoao me ka nnanakee ana aku ia Rusia.  Ma keia holo ana o Tureke inahope o Enelani, ua ko@@o koke mai la kana mau koi aie ia Tureke e hookaa koke ia aku, a i ole pela, heaha aku la ka hopena?  Ua manao wale ia e ulu hou mai ana paha he kue mawaena o keia mau aupuni.  A pehea la ina i holo o Tureke mahope ona?

  Ua hoike aku ka pepa o ka pule i hala no ke kuikahi mawaena o Enelani @ne Rusia mamuli o na lono o na aina e i hoea mai, a o na hooiaio ana paha e hiki ai ke hoomaopopo ia aku e loaa io ana he kuikahi, oia paha ka hoopaa ia ana @ kekahi mau pono kaua i manaoia e hali no Inia.  Ma Rusia hoi e ikeia la, ua wehe hamama hou ia ae ke awa ku moku o Cronstadt, Rusia, no na hana pili kalepa e like me ka mau a o kahi hoi i pani paa ia iho nei o ka manao ia e kukala ia ana ke kaua, a me he la o na hiona mua paha keia o ka lanakila o ka makakila maluna o ka pahikaua iloko o keia au uluaoa mawaena o Enelani me Rusia.

  Mei 14 O na hana kuikahi e lawela we ia la ma Ladana no na ninau palena aina o Afeganitana, ua manao ia e holopoono ana.  Aia ke waiho la na ninau a me na wehewehe laula ana o na aoao a elua mamua o ka hoololo ana.  Ua puka pu ae no hoi he mau manao kanalua no ka loaa ole he mau manao lokahi i ka aha kuka no ke kuikahi.

  Ua hoike ae no hoi ka nupepa Manawa, ua lokahi na kalai aupuni o na aoao a elua ma ka noonoo ana i kekahi mau mea i manaoia ua pololei ole, a o na olelo aelike hoi no ke kuikahi he maopopo ole.

NEE MUA NA PUALIKOA,&@.

Mei 14.  Aia he mau mahele koa hou o na Afegana ke maki la no kekahi mau wahi i @keia he kuplono no ka hookahua ana iho i na koa ma ka akau a ma ka hema me ka hikina, a he mau puka keia i manaoia e puka aku ana na mahele koa Rukini ma ia mau wahi me he waikahe la.  Aia pu no hoi ma ke alo aku o Penedehe me Kalioja S., kekahi mau mahele koa.  Ua lako wale no lakou a pau me na pono kaua.

  Aia o Kolenela Alikhanoff ma Marv me 2000 koa hele wawae, 800 koa kaua lio, 2 bataliona pukaa, me 2 papu nunui i kukuluia, a he kulana itaika kiona ma Pulikatema me Zulufika.  O keia kekahi o na Kolenela ahikanaka o Rusia ma kela kaua mua loa i haule pio ai na apana aina e pili koke ana ia Penedehe ma ka lima o na Rukini.  Mawaho ae o ka ikaika o kona kulana, ua lako oia i na poo ai a me na lako kana pu no hoi.

    Mei 12.  He lono kekahi e hoike ana e hiki kino aku ana o lColonel Stewart a me kekahi o na aliikoa Beritania ma ke kulanakauhale o Herata no ka makaikai a nana poo i ko ka Amia kulana ikaika e hoomalu la i na pualikoa a me na papu i hoalaia ae e na Afegana malaila.

  Mei 11.  E hoike ana ka nupepa Herada o Mosekao penei Ma ka nana ana i na hiohiona o na kanaka maanei he mau helehelena poho ko lakou a ano hoonaukiuki ma@nuli o ka hoopaneeia ana o ke kaua.  He lehulehu wale o na aliikoa a poe hoi i hoomahele mua ma ke kahua kau@ ka i hele kino aku imua o ke keena kaua o Rusia a haawi aku la ia lakou iho e lilo i poe koa me ka hooia pu ana aku i ko lakou mau palapala kaua i kakau inoaia e ke kuhina kaua.  Ua manao no hoi na kanala, o ke@a huakai hele a ka Emepera i ke kulanakauhale o Mosekao, he hele ana la ia e kukala i ke kaua; aka, a hiki nae i ko lakou lohe ana ua hele aku ka Emepera e hoomalielie i na manao uilani kaua o na aupuni a elua, nolaila ua maule wale no manao kaua o na makaainana.

  Mei 11.  Aia ma Tureke a Mr. Nelidoff ku Rusia elele kabi i @ kaika ai i ke koi i ke ai puni e hookaa loke aku i ka aie.

 

  Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Kulanak@@hale o Rio de Janeiro ma ke kakabiaka Poaha nei, ua @ mai maluna ona na nuhoa pili kaua mawaena o Enelani me Rusia, a penei kekahi mau lono.

  O na lawelawe ana o ke kuikahi ma waena o laua ke hana la na aole i holopono; a o na hoomakaukau kaua ana o na aoaoa a elua, be oia mau.  Ua manaoia, ina e holopono ole ke kuikahi e lawelaweia la alaila e hoopuka koke ia no ke kuahaua kaua.

  Mei 12.  He lono kekahi e hoike ana, ua hooholo ko Granville manao (kekahi o ko Enelani mau kuhikuhi puuone) e ae aku a hoapono i na koina a Rusia ma na wahi a pau e paa ia la e na Rukiki iloko o Afeganitana.  He haule pio paha keia o Enelani.

  Ua hoouna aku ka Emepera o rusia he makana kiekie ia Kenela Komarofa o na Rukini ma Afeganitana, a o ua makana la, he pahikaua i hana ia ma ke gula a me ke daimana.  He makana hoi o kona kupaa a wiwo ole ma ke kahua hookahe koko.

  Ua hopu pio ia mai nei o Riel ke alakai o na koa hapa ilikini kipi ma ka Akau loa o Amerika.  I kona ninau ia ana ina oia ke aiakai o na kipi, ua hoo le loa oia me ka olelo ana, aole oia i makemake maoli e komo i keia hana kipi, aka, mamuli o kona hookokono ia e na na kanaka ua komo aku la iloko o ka puali koa, aole noe oia ke alakai pololei.

  Mei 17 O na hoala hou ana a na koa Rukini i na papu a me na wahi ho.  olulu koa ma na kapakai o ke kai Eleele, ua hoike mai na hiohiona i ko lakou mau kulana ikaika, a ke hoomau la no na hoomakaukau ana malaila.  Ua paa pu na awa hoolulu me na papu a me na topido i hooluuia.

  Ke hoonee mau la ke aupuni o Rusie @ kona mau koa mao a maanei o ke aupuni no ke kiai ana aku i na Beritania ke holopono ole na lawelawe ana o ke kuikahi.

  Mei 18 Ke hooluuia la na topido e na koa Tureke ma ke kowa o Dadenela a ke hoala hou la na papu.

   Mei 13 Ua waihoia ae ma ka ahaolelo a na 'lii he noi i L5,000 no ka hana ana i mau alanui me na alahao no na koa no ke pale ana i na hana ino e komo aku ana i Inia.

  Ua hoohanohano ia ae ke kulana o ka Emepera o Rusia ma ke kapaia ana

SOUDANA.

  Mei 14.  Ua loaa aku nei na kauoha i ka pualikoa Brigade Guards o na Beritania e hoi no ka home.

  Mei 11.  Ua hoole ae na pualikoa Beritania ma Kasala i ka ai ana i ka io Kekake no ka hoopau ana i ko lakou makapehu i a.  He hoao ikaika la ke Kiaaina o Kasala e loaa na kokua no na koa malaila.

  Mei 10. E hoike ana kekahi lono mai Cairo, Aigupita, ua hoomau ia aku ka paa ia ana o Kasala e na koa Beritania imua o na paele kipi a hiki i ka la 12 o Aperila.

  Aia ma Aigupita he 12,000 koa aigupita i makaukau e hui pu aku ai me na Beritania i ka wa e unuhi ia mai ai na koa.

HE PUA I MOHALA A UA MAE.

Me ke aloha walohia au e hoike aku nei, ua make o Mamalu elua, ua haalele mai la i keia ola ana a hoi aku la ma kahi mau o na kanaka a pau mai ke nui a ka liilii Ua hanauia oia ma Keokea, Kona Hema, Hawaii, a ma ia ala hookahi no hoi i hala mua aku ai kona mama aloha oia o Hukaa ma Honolulu Oahu, i ka la 15 o Aperila, 1881.  Me ke aloha paumako wau ka makua e hoike aku nei o keia no ka maua hiapo mua i loaa mai ko maua mau puhaka mai, ua hala e nae kona mama a ua ukali aku keia a ia ala hookahi ma ka la 10 oMaraki o keia makahiki, a haalele @ho ia'u kona papa, ka pokii, a me ka ohana e noho paiauma @ku @ ma keia ao.  Ma ka la 15 o Dekemaba 1873 kona hanauia ana, a hiki hoi i kona make ana aku la, ua piha iaia na makahiki he 11, he ekolu malama, me na la keu ma keia ola ana.  He keiki oluolu oia a akahai, he maemae ma ka naau a he holoua ma na hana lima a me ka naauao, a mamuli o ko'u minamina nui a me ka ohana pu iaia, nolaila ua haku iho makou he wahi kanaenae aloha nona me ka oiaio:

Kuu keiki mai ke kaimalino a Ehu

Mai ka makani kukulu pe-a nui he Eka,

Oia makani pa kolonahe i ke awakea

Aloha ia makani a kuu keiki e luana'i;

E nanea ai hoi i ka olu a ka lau o ka (Niu Iluahiwa

Aloha ka wai o Kapuai oia wai awili (pu no me ka kai

Auwe kuu keiki kuu minamina pau ole!

Kuu keiki mai ka ulukukui loloa la o (Ka@akuloa

Mai ka puna loa la e Palipoko, ua pau (ka hanu ke ola o kuu keiki

Hoomaha aku maua o ka olu o ka luna (o Honalo

Ua nalo ka hana a ke aloha ole i kuu (keiki

Aloha ia wahi a kuu keiki e hele ai

Auwe kuu keiki kuu minamina pau ole!

Kuu keiki @ ka luna e Huebue

Mai ka @ @ la e Kiholo

Mai ka pahoehoe anapa i ka la e Kea (keiki

@ ala hulihuli i ke a o Kaniku

Ka au me ke aloha poina ole he keiki

Kuu keiki @ ka lau Niu o Kalahui (puaa

Mai ka uluhala nee i ke kai la e Waima

Aloha ia aina makua a kuu keiki e no (ho ai

Kuu keiki mai ka i a mili lima la e ka (aina

Aloha ia wahi a kuu keiki e waiea ai

Kuu keiki mai ka makani kuehu lepo (o ka aina

Aloha ka puna loa la o Uhu

E uhu ae ana keia i ke aloha aole e nalo

Kuu keiki mai ua kipuupuu o Maimea

Mai ka ua onou mai mamua la e Puu (kapu

Kuu keiki mai ka uluohia loloa la e (Honokaia

Auwe kuu keiki kuu minamia pau ole!

                        LALA

HE KANIKAU NO WILLIAMA ADAMU.

O Haihaka paha kou inoa o ka uhane i ka ulu makani,

E nana ana i ka hono o na moku o Kama,

He kama au he lei lei na kuu makua i hala aku la;

Hala ka makua ke koo o ka hale e paa ai,

E Pumehana ai o ka hele ana a hoi 'ku e noho mai ana.

Koekoe ka hale ua hele kuu makua i ke ala muku maawe ula.

He ala kahiko mai ka po mai, he ala lau---

Aohe mea lanakila ke hele ma ia ala (nui,

O na alii o ke kaiaunu, o na haku, o na lopa,

He ala hiki ole ke hoi mai a ike aku au,

auwe no hoi kuu makua e, kuu makua hoi e---

Kuu makua o ka hale piha kanaka ia  makou,

Kaumaha au i ka lono ana mai ua hala kuu makua;

Uwe wale iho no au i ka uka o Kalae,

Noho i ka hale o na kane a maua haa lele ia oe---

Auwe no hoi kuu makua e, ke uwe nei au ia oe;

O ka uwe wale @ho no i ka aina mahihini ia oe a---auwe oe---

O oe ka mea a loko e nana nei e li'a nei o ka manao,

I li'a nui hoi i ka ike ole ia oe a hala wale aku la,

Hala kuu akua ilalo o honua, poina au ia oe,

Owe, nehe aku la ka uhane o kuu makua i ka pili o Haoa,

Nakolokolo aku la i ka hale ula a Lono ka uhane a---

E Lono e, ko pulapula hookipa ia i ka Ohu alii,

Lawe aku i ka pahu kapu a ke akua ia Mo analiha--

Lihaliha au i ke aloha ia oe e noho nei e---

E, uwe no, E uwe au-------

                                    KAILIKULANI W.

Kuu Kaikunane alualu makani kaele (kai

O Paukua i Keawehili,

Ilihia ka uhane hialaai,

I ka leo o ka hinihini ula kani ku a ola,

I ke kula o Kaea--Hoi ai ana hoi,

E hoi mai oe o pulu i ke ehu kai o Kaiwi,

Ua kaikoo ka moana, ua popoi pu ka ale i na pali

Ua hoi ka Noio aukai i ka uka,

He hoailoa ia no ka ino.--Hoi mai ana hoi.

E hoi mai oe e ke kanaka alo kua ma (kani

E noho i ka lai o Niu,

I kahi a ko @nanao i kau nui ai

E hoi olua e oho ilaila,

I ka hale mehameha kanaka ole,

Hookahi no kanaka o ka wahine la

Hoi ai ana hoi.

O oe ka uhane e hele ana ma ka ulu o

ka makani

Wawalo @a leo o ka hanehane i ke kula

Owai keia uhane malihini e hele nei?

He kupa he kamaaina no ka ua lilile (hua i Palolo,

He hoa'loloha no ka la i maka hua nei la--Hoi mai ana hoi.

E hoi au la e noho i ka pali o Nuuanu,

E ike i na hale o makou i noho ai

Me ou makua i hala aku la

I ka @ka i ka nahele i malailua la-- Hoi mai ana hoi.

E hoi mai oe e ke kanaka kiai pali,

Welau loloa o Koolau

Ua alakai'na oe e ke kini akua o ka po

E ike i kahi i loaa mai ai ou mau ku puna

I ke kula o Alele i Ahuliii

I ka wai makamaka o Waiauia la---Hoi mai ana hoi.

E hoi mai oe e ke kanaka kui lei ahihi

Kamakahala o Nuuanu,

He lei hoowehiwehi no ka wahine

Noho mauna o Hakipala i ka @eie la--Hoi mai ana hoi.

E hoi mai oe ua anu au

Ua kawau ia hale ua koekoe ka pa

Ua hele oe ua hoopalaimaka ia u i kou po@ii

I ka hoa hele o ka pali Koolau @--Hoi mai ana hoi

Ano aloha ia u ke kula o Kaiwiula

Kahi a kakou e hele ai @uka i kai.

Ka aku ke aho oka wai o Niuhelewii

Hooaha aku i ka la i Leleo,

Halawai @ne ka ua kukalahaie : Hono (lulu e------Hoi ai ana hoi @

 

KUAI NUI NA AINA!

 

E hoo@@ @ ana @ @ @ Ka @ o @ HON E. PAUAHI @

 

Ahuopuaa, na Aina,

Na Pa me na Hale

MA

OAHU, HAWAII ME MAUI

 

I hoolawa like @ ai na poaikai o ke kuai ana i keia mau aina i ka poe piepiele, ua ae na Kahu Malama Waiwai e lawe mai i ka akahi hapalua o na kuukuai ma ke dala kuike i ka poe e kuai mai ana ma ke tausani dala a oi, a ma ka moraki kekahi hapa no S keneta ukupanee o ka makahiki, a e uku ia no iloko o ka hookahi, elua, a ekolu paha makahiki a e @uai ia aku ana ma ke keena kudala o E.P. ADAMS, keia mau aina, ke lilo mua ole,

MA KA LA 15 O IUNE, 1885.

 

NA AINA MA HONOLOLU

1  He mau hale noho nani me na pa hale ma ke komohana o alanui Papu,a he hapa o he kuleana S B. o na hooilia o Boaz Mahune.

1----Apana I Ka aina e ku nei ka halekuai o A L Kamika, $40 hoolimalima o ka mahina

3----Apana 2 Kahi e ku nei ka halekua@ o Mrs T Lack, @75 o ka hapaha makahiki.

2----Hale me pa hale, ma ka @ komohana o alanui Puowaina mawaena o alanui Moi me Moimwahine, he hapa no ke kulcana 255 ia @ kau, a e nohoia la e W E Herrick, $25 ulu o ka hoolimaluma o ka mahina.

4---3 He mau pa hale maikai ma Kauluwela, alanui Kula, kom. o ka uwapo o Waikahalulu he hapa o ka apana 49 o ke kuleana 7713 ia V Kamamalu.

 5  Apana A, mauka o ke alanui Kula, ili he 39-100 eka.

 6 Apana B, mauka o ke alanui Kula, ili he 43-100 eka.

 7  Apana C, mauka o ke alanui Kula, ili he 36-100 eka.

 8  Apana D, makai o ke alanui Kula, ili he 20-100 eka.

 9  Apana E, Makai o ke alanui Kula, ili he 886-100 eka.

 10  Apana F, ma ke ala Lane mai ke alanui Kula, ili he 26-100 eka.

 11  Apana G, ma ke ala Lane mai ke alanui Kula, ili he 40-100 eka.

 12  Apana H, ma ke ala Lane mai ke alanui Kula, ili he 43-100 eka.

 13  Apana I, ma ke ala Lane mai ke alanui Kula, ili he 28-100

 

NA AINA MA WAIKIKI ME NUUANU.

 

14--1 Apana aina maikai ma Kaukahoku Nuuanu, kokoke me ka Hale hana hau, apana 24.32 ia hekuanaoa, 5 3-4 eka.

15--2 Aina kula ma Pahoa, Waikiki, ma he alaloa i Waialae, apana o ke kuleana $515 ia Keoni Ana, ili--eka.  He hapa hoi o ke ku leana e waiho la ma ke alaloa i Waialae.

16--3 Aina ma Waiaka, Waikiki, pili koke ia ka laukini o Kamoihili, apana 4 o ke kuleana 1268 ia Nakai, ili 23-100 eka, he aina kalo.

17--4 Aina hanai holoholona ma I'aakea Waikiki, mauka o alanui Metcalf, hapa o ke kuleana 7713 ia V Kamamalu, he elima eka a oi e emi mai paha, aole i pau pono i ke ana ia.

 

NA AINA MA POHOA, WAIANAE

 

18-- He hapa o ke kuleaua 7713 ia kamamalu e paa nei i ka poolimalima ia e ka hui mahiko o Waianae, a e pau ana Mar. 1, 1877.  Hoolimalima $160.50 n.e. na auhau.

  Apana 1 Oia ka apana aina waena o Pahoa nona na eka he 4 97-100.

19--Apana 2 mauka o ka apana o ka Ili o Pahoa he 105 52-100 eka, he aia kalo maikai e me ka wai.

  20 AHUPUAA O AUWAHI, HONUAULA, MAUI

  Apana 3 o ke kuleana 7716 ia R Keelikola ni, pili pu me na aupuni Kanaio me Kahikinui he 5,280 eka.  Paa ika hoolimalimaia e M. Mico o @100 o ka mak., a e pau ana Ianuari 1, 1892.

 

            NA AINA MA KONA, HAWAII

 

21--1 Ahupuaa o Kaloko, N Kona, apena 11 kuleana 7715 ia Lota Kamehameha, he aina kope, hanai holoholona, me elua loko ia unui Ke hoolimalimaia la e na kanaka no $200 i ka mak., e pau ana Ian. 1886.

22--2 Na ahupuaa o Huloaloa 1, 2, N Kona apana 43 o ke kuleana 7713 ia Kamamalu.  He aina kope me hanai holoholona, ua hoolimalimaia e na kanaka no @150 o ka mak., a e pau ana Ian. 1 1887.

23--3 Ahupuaa o Keopa 3, ma Kailua, Kona apana 5 o ke kuleana 7713 ia Kamamalu a ho 377 eka, he wahi pa hale no hoi ma kahakai i kapaia Pahale o Kole.

24--4 Aina ma Auhaukeae 2, Kaluia N Kona kuleana 1746 ia Kole, he 85 1-2 eka, kupono no ka mahiai me hanai holoholona.

25--5 Ahupuaa o Laaloa I, N Kona, apana 4 kuleana 7716 ia R Keelikolani.

27--7 Ahupuaa o Honokua S Kona, apana 9 kuleana 7713 ia Kamamalu, he 6375 eka, aina laau me kope, e ke hoolimalimaia nei e J W Kahunaaina no $150 o ka mak. e pau ana Ian 1 1887.

 

PA HALE MA KAILUA, N. KONA HAWAII.

 

28--1 Pa Hale me ai hale ma Keopu, i kapaia Hulinee, apana 36 kuleana 9971 ia W P Leleiohoku.  He apana aina maikai ua kahakai, he I 15-100 eka. He mau hale no H R H Kuta Keelikolani, he 2 hale puhaku ako'ako'a me I hale laau.

29--2 Pa hale me na hale ma Keopa, i kapaia Kaaipu, apana 38 kukana 9971, ke noho ia la e na pake hoolimalimaia he $80 o ka mak. he 26-100 eka.

30--3 Pa hale ma Keopu, pili koke i ka maki ni hoole Pope, apana 37 kuleana 9971, a he 19-1900 eka.

31--4 Pa hale ma Keopa i kapaia o Niumalu, a i ole, o Keplelu, apana 39 kuleana 9971, he 26-100 eka.

32--5 Pa hale ma Hoonaula, apa@ 47 kulea na 9671, a he 85-100 eka.

33--6 Pa hale ma Honoaula i kapaia Papa, apana 46 kukana 9971, he 94-100 eka.

34--7 Pa hale ma Lanihau i kapaua Kaopuaua apana 68 kuleana 9971, he 37-100 eka.

35--8 Pa hale ma Lanihau i kapaia Laiona, a o ka apana 42 o ke kuleana 9971, nona ka ili he 14-100 eka.

 

NA HOOLAMA KUMAU.

J. T. WATRHOUSE.

(Walakahaui)

 

HALEKUAI KUKAA NUI ME LIIL.

 

Ua piha pono me na waiwai maka@@@ hewa ai na @aka i ka aui o @a lehua.

 

Heaha o la hoi ia

 

MALAILA

 

Na Apa kihika o na ano a pau,

Pahoehoe o na ano a pau,

Alapia o na ano a pau,

Huluhipa o na ano a pau,

Na huluhele @oloke,

Na Keokeo Paina,

Lihia lau pau.

We@eria.

Leponalo,

Lainakini,

Ahina pepekana,

Na Kihei o na ano a pau,

Na Koloka o na wahine,

Na Kihei Hulahulu,

Na Kalakoa o na ano a pau

Na Kiehi ani moe,

Na Koloka o na wahine,

Na uhi Kilika,

Na uhi Alapia,

Na Hainaka @ a @

 

Eia hou.

 

HE HELUNA NUI ONA PAA LOL@ O NA KANE A ME NA KAMALII.

 

Na Apa paina maikai loa,

      Polu manoanoa a lahilahi,

      Huluhulu manoanoa a lahilahi,

      Na Apa huluhulu a pah@e,

      Na paa lole huluhlu, kane, me ka@@lii,

      Na Pililakeke loloa a pukopuko,

      Na Palule kaula o na ano a pau,

      Na Palule keokeo,

      Na Palule kalakoa,

      Na paleili.

Na Papale wahine i kinohiohua me na pua

            me na hulu nani, a he heluna aui e na

            kane a me na kamalii o na ano a pau

 

HE HELUNA NUI O NA NOMO LIO MAILI

 

                                                                                    Na Noho Italia,

                                                                                    Noho pulu mamua,

                                                                                    a mahope o keia a

                                                                                    me keia ano.

 

            NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.

 

Na Aila honua helu I he aiai me he wai.

Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva,

Aila inu, Aila lauoho,

Waiala maikai.

 

NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.

 

Keokeo,

Eleele,

Polu

Melemela,

&C.,       &C.,       &C.,       &C.

 

Ina Iho Ina Iho.

 

Na ipuhao, na ipu ti,

Na koi nui a liilii,

Na pahi nu, a liilii,

Na pahi olo, pakaai

Na pahi olo palua

 

Na @@@@ nui a liilii,

Pakeke nui a liilii,

Na lako kamana,

Nalako amala,

Nakamaa lio,

Na moe hao,

Na pela u wea

 

NA LAKO MAO, MA KA AINA A ME KA WAI

 

            Na lako pa,

            Pa nui a liilii,

            Na bola,

            Na kiaha aniwai,

            Na kiaha aniwai,

            Na aniani kilohi,

            N ipukukui o na ano a pau.

 

HE HELONA NA MEA AI.

 

            Palena poepoe,

            Palena poepoe palu,

            Palena huinaha;

            Palaoa o na ano a pau

Na kama@o mai@ai loa @ ka pahu,

Na kamano tini,

Paakai o Livapulu,

Paakai ina,

Paakai hu,

Ma@u Kaleponi

Palani ai a ka ho.

 

heluanui o keiamauuaiwai aiwaiwa

  ko'@ mau halekuai sole i pau i ka huaila aku

  na oukou no e hele mai a kilohi no oakou.

Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma

Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono

  a me ka pomaikai o na kanaka Hawaii. me

  na kauoh@ mai na mokupai hookoia me

  ka eleu loa.

                                                J. T. WATERHOUSE