Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 25, 20 June 1885 — KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa.

INA pio e hoihoiia la no ko iakou halepaahao me ka helelei mau ana o.ko lakou mau waimaka, a oiai lakou i hiki pono aku ai ika puka pa, huli mai la ka powa Sila Huka, ame ka leo oka inaina oia i pane mai ai imua 0 ke kaikuaana o Kahanuopaineki : O oe e Kale a me kou ohana, ko'u enemi ino loa; ina au e pakele ana mai ka make mai, o oukou ka'u e luku a e pe* pehi me ka hoomainoino ana i ko ou kou mau kino. Poha aku la ka leo o Kale, a he mea hoi ia nana e hoouilani Ika manao oua powa nei : Eka powa Sila Huka, ke kanaka hoi i hoopiha i kou puuwai me ka awahua a me na hana eleele a pakaha wale hoi i ko makou aupuni nei, o kau mau huaolelo i pane mai nei imua o'u, e hoihoi aku no ka awahia a me ka mulea o ia mau huaolelo maluna ou, a e ike koke no oe i keia manawa, o ka amana ii kanaka o Italia nei, ua kokoke loa mai ia e hookau aku i kou kino me ka mainoino maluna o ua amana la; nolaila, o kou make, he make weliweli loa ia, a e puhiia hoi kou ohana i ke ahi me ka mainoino; a oia auanei ka hopena o ka mea pakaha wale. Pii ae la ka ena o ua Sila Huka nei, a hoao iho la oia me kona ikaika e mokumoku liilii ae i na kaula i hoopaaia ai oia : aka, aole nae he wahi mea a m?kala ae. No keia mau hana a ua powa Sila Huka nei, Huli ae la o Kale a kauoha aku la i na tausani naita e hopu a lawe loa aku i na pio a hoopaa hoi ia lakou maloko o hoi me ka makaala loa i na wa a pau a hiki i ka wa e li ia ai.

Hulihoi mai Ia o Kale no ka hale alii, a oiai ke koena o na naita e ku kiai mai ana, ua kauoha aku la ka olali opio ia lakou e hoomaemae koke ia ka pa alii, a e lawe ia hoi ka poe i make e kanu ma na ilina. Aole i emo, ua maemae ka hale alii, a o na kino make hoi 0 na enemi, ua pau loa i ke kanuia; a aole no hoi he olelo ana i koe. Kukala ia aku la ka lohe i na makaamana a pau o Italia, ua hookuu laula ia ka pa alii e hele mai na mea a pau e ike i ko lakou alii opio, ka Lei-ai hoi a ka Moi Puluka, ka mea a lakou i aloha nui ai. 1 ka lohe ana o na tausani makaainana i keia leo kuahaua alii, ua piha koke mai la ka pa alii i na kanaka, a e puana mai ana hoi lakou me na huaolelo o ka inaina : Ke noi aku nei makou kou mau makaainana, e pono e kiola ia ka hae o ka powa Sila Huka ilalo, a e kau ae hoi ika hae oka Moi Puluka, ka hae aka lahui Italia i aloha nui ai. I ka lohe ana o ke kaikuaana o Kahanuopaineki i keia mau olelo a ko lakou 1 mau makaainana, ua holo koke aku la oia e hai i kona pokii; ai ka lohe ana o ka olali opio, ua pane aku la oia ia Kale me ka oluolu : E kuu hanau mua aloha, o na mea a pau a ko kakou mau makaainana e makemake ai, e hooko aku i keia manawa; a e huki koke ia ka hae alii o Itaiia, a o ka hae hoi o ko kaua enemi e puhi koke ia i ke ahi. Ikeia aku la ka iho ana iho o ka hae o ka powa Sila Huka, a liuliu iki, ua ike ia aku la ka pii ana ae o ka hae kaiaunu oka Moi Puluka, a welo haaheo hou ana kona mau kahakahana i ka welelau makani, e kiani ia ana hoi e na aheahe lau makani ke kino nani lua ole o ua hae aupuni la.

I ka ike ana mai o na makaainana i ka pii ana ae o ko lakou hae a kau ana iluna o na pooa, ua 010 mai la ka pihe kumakena o na makaainana i ka pulelo hou ana ae o ko lakou hae a huli hou hoi ka ama iluna ke alo; o ka poe e waiho ana iloko o ka nawaliwali niai a hiamoe, ua ala mai la lakou mai kahi 'moe mai, a hoomanao ae ia lakou i ko lakou alii, ke alii a lakou i aioha nui ai A i ka hiki ana mai o ka manawa e hookuu akea ia ai o loko o ka pa alii, ua hoi aku la ke alii opio e komo 1 kona kapa alii, a pela no hoi kona mau makua a me kooa mau ukali, ua kahiko lakou me ka hanohano nul Auwa, tta wehe akea ia na puka o ka hale alii O ke alii ooio, ua kahiko piha oia i kona aahu me na heaOoha alii a pau, a e anapa ana hoi ke komo hoailina alii o Italu ma kona limaiki akau; e kuuwelu ft*a bot na m«a hoohilunilu o na ano a

! paa mahma ona. Ika hiki pono aiia ae i ka manawa, ua puka mai la ke aāi opio, kona mau makua, a me kona mau kaikuaana, a me ko lakou kaikoeke al > ha. Ua kahiko no hoi lakou ina kaja like i ano iike aku me ko ke alii onio, a o ko lakou makuahine hoi ua kahiko oia i kona aahu piha, a pela no hoi ko lakou kaikuahine aloha: a o lakou a | pau, ua hoonohoia iluna o ea noho, a koe ka olali opio a me kona ! mau ukali e leu poai puni ana iaia. Puka mai la lakou a pau niai ka rumi ht>okipa mai a hiki i ka lanai. a hoomaha iho Ia lakou malaila no kekahi mau minute; a liuliu, ua ku mai ia ke alii opio a wehe mai la ua olali opio nei i kekahi haiolelo ku i ke aloha a anoano eehia no hoi, a e paa ole ai na waimaka o kona mau tausani makaainana, oiai lakou e ake mai ana e ike pono ika opuu rose onaona o halia mai ka puhaka mai o Puluka, ka Moi a lakou i aloha nui ai, a penei no ia : j Ia oukou e na makaamana o kuu makua, mai ka poe i ke kiekie a i ka poe haahaa, ka poe waiwai a ka poe ilihune, —Aloha oukou.—Eia au ke ku aku nei imua o oukou, he malihini a he mea haohao hoi imua o ko oukou mau maka, aka, he mea oiaio no ia. Ke hoike aku nei au imua o oukou me ka oiaio, he malihini au ma ko'u mau helehelena, aka, he kamaaina au ma kuu koko: nolaila, e hoolohe mai i ka moolelo o ko'u lilo ana i kamaaina : —0 ko'u makuahine oia no ka Moiwahine mua o oukou, a o ko'u makuakane oia no ka Moi Puluka, a o keia mau keiki, o ko'u mau mua no ia. a owau hoi ka hua hope oko laua mau puhaka. Nolaila, owau kana keiki i lei hookahi ai i ke anu o ke kuahiwi. Ma kana olelo mai ia'u, ua hanai mai oia ia'u me ka wai o na pua, a ua hanai pu mai no hoi me ka hua o na laau, a roe ka ili o kena; a ua lei hoomanawanui hoi oia ia'u iloko ona makahiki ehiku; —A o ko'u makuakane a Moi hoi o oukou, ua haalele mai oia i keia ola ana, a ua waiho na iwi o kuu makua aloha i ka aina malihini. Oka panina loa keia o ka'u kamailio ana imua o oukou; —Aloha oukou. I ka lohe ana o na makaainana ua make ko lakou Moi aloha, ua lohe la aku la ko lakou mau leo kumakena o ke aloha paumako no ka Moi Puluka, a ua komo pu aku no hoi ka ohana alii iloko oia haawina hookahi. Ika mao ana ae o keia mau haawe kaumaha e lulumi ana maluna o iakou, ua alawa ae la lakou iiuna a ike ae la i ka hae o ka MoV Puluka, he mea e ka hauoli i ka ike hou ana i na helehelena o ko lakou hae, ka hae i nalowale loihi mai ko lakou mau maka aku iloko o na makahiki he 20 a oi, a akahi no a pulelo hou kona kino i na aheahe makani e pa kolonahe ana. Ix)he ia aku la ka leo o na mea kani e uhene mai ana, a lohe pu ia aku la ke Mele Lahui o Italia; a i ke kuu ana iho o keia mau mea kani honehone, ua loheia aku la ka pii malie ana ae o kekahi leo himeni mai ke kileo mai o kekahi mau lede, a he mea hoi nana e hoohikilele i ka ohana alii a me ka lehulehu no a pau, a alawa like aku la lakou ma kahi oua leo la i pa-e mai ai. A i ka ike ana oke alii opio, he mea e kona mahalo i keia mau lede ka mea nona na kileo kani e Vioo kuu nei i ka nanahea i ka nunulu, ī ke kiekie a i ka haahaa. a akahi wale no hoi a ikeia keia mea oanl

1 ka pau ana o keia mau lealea, ua pii mai la na makaainana e ike i ko lakou alii opio; a aole hoi i hoomaha iki ke alii opio a hiki wale i ka hora ewalu j o ke ahiahi, a ua hookuuia ka ike aln, j me ka pau j>ono o!e, a ua hooinoe ia j hoi a kekahi !a ae; a ua kukala akea aku !a hoi ka luna nui, e hookuu akea ia ana ka puka o ka pa atii no ekolu : pule no ka hele ana mai o na makaainana e ike i ko lakou alil i ka pau ana o ka pama ahiahi, ua wehe ia he anaina hulahula ma ua po nei a hiki i ke ao ana, a ua inu a ua kena, ua ai a ua luhe. I ka puka ana mai o ka la, a 0 mai la hoi kona mau kukuna malamalama i na paia o ka hale alii, ua ikeia akt> la kekahi huakai nui e heie mai ana no ka pa alii; a o keia huakai aui, o na inaka- j ainana n<> ia o ka Mot Puluka, ua ko-! mo mai la lakou a ma ka lanai o ka ha le aiii a noi mai la lakou e li koke ia ka powa $ila Huka a me kona ohana ino» no ka mea» o kou mau makaainana, ua hae ko lakou mau puuwai e ku aku oei i keia maaawa; nolaila, e ae

mai oe e lawe hele makou i ka powa Siia jna huina alanui a pau o k«fkiilaftsNtauhale nei, e hili hele ana iaia, i ike aioia i ka hua okana mau hana ino mamua, a e oi aku hoi ka ma* inoino o kona kino mamua o kana mau hana ino ana mai i kou mau makaaina Ina nei. Ika lohe ana oka olali opio i keia mau olelo a na makaainana, a i i hui pu hoi me ka inaina wela, ku ae la ua olah opio nei a pane mai !a : Kna hoa'ioha, ke noi aku nei au imua o oukou» e hoomanawanui oukou, o ko'u manao, e kali iki ko oukou manao t aia a hiki mai ke aliiwahme, oia ka'u wahine, ko oukou Moiwahine ma keia mua aku» alaila e hooko ia ai ka make ma* luna o ke pio. I ka lohe ana ona makaainana, ua emi pu iho la ko lakou manao, aka, o ko lakou mau puuwai, he oia mau no ka paila oka inaina. A iloko o keia mau la a ke alii opio e noho alii nei maluna o kona aupuui, ua kauoha aku la oia i kekahi moku kaua Italia e holo i Arabia no ke kii ana hoi i ke aliiwahine e lawe mai, ka \Veht o Rusia, ke kaikainahine aiii o Sepania, a e kauoha pu aku no hoi i kekahi mau moku kaua o laua e holo pu mai, a e lawe pu mai no hoi i 1 tausani naita i mea nana e

malama i ko lakou maluhia ma ka nioana, malia paha o loaa kekahi mau ulia |x>ino hoohalua ma ke alanui moana. Auhea oukou e na ledc maka onaona a me na keonimana e papahi ana i ka hanphano o ka moolelo o Kahanuoj)aineki, e waiho iki kakou i ke kamailio ana nona, oiai oia e walea ana i na e-a huihui onaona o kona aina hanau, a e huli ae ko kakou kamailio ana no na aliiwahine a me kahi moku e nu la 1 na ale oka moana. I kahi moku e paialewa ia nei e na ale ahiu o ka moana, a haia he hookahi pule me elua la, ua hookomo aku ia ua wahi moku nei i ke awa puni o Italia maho{>e o ua wahi moku nei. I ka pili ana aku oka moku i ka uwapo, ua lele koke aku la ke kapena me kona mau ukali a pii pololei aku la no ka hale alii; i ko lakou hiki ana aku ma ka puka pa ua kikeke aku ia ke ka pena a no elua manawa, ua weheia mai la e ke koa kiai; i ka hemo ana mai o ka puka, ua ninau koke mai la ke kiai puka : Mai hea mai nei oukou, a heaha hoi ko oukou makemake ? E ke kiai e malama ana i ka maluhia o Wou alii, e kala mai ia makou e ku aku nei imua ou; ano kau ninau hoi, eia ka makou e hoike aku nei, Mai Ualia mai nei ma* kou, a he elele hoi i hoounaia mai e ke alii opio Kahanuopaineki, e lawe mai i ka lohe imua oka Ui Pua Rose, a i mea e hooiaio ia ai he mau elele makou mai ke alii opio mai, unuhi koke ae la ke kapena i kekahi palapala mai ka olali opio mai a haawi aku Ia i ke kiai. Heluhelu iho la ua kiai nei, a i ka pau ana, ua wehe akea ae Ia ia i ka puka a komo laelae aku la lakou iloko o ka pa alii i alakaiia hoi e ke kiai puka.

i Ika hiKi ana aku o lakou ika lanai, : ua haawi aku la ua k'ai nel na na aliii koa ke alakai ana a hiki i kahi a ka t obana alii e noho ana. Hiki aku la lai kou ma ka rumi hookipa, ua hiki ole ia i lakou ke kamailio aku imua o ka ohana i alii no kekahi mau minute loihi, oiai lakou eku haalulu ana. Ika inao ana ■ ae o keia mau haawina ano e, ae ni- > nau ana hoi lakou iloko iho o lakou owai la o keia poe ka lakou niea e hoot maikai aku ai, aka, kukuli iho la lakou . iluna oka papahele me ka haawi pu i ana aku hoi i na hoomaikai; kii ia mai i la lakou e kekahi keiki alii a ku ae la t iluna, a hoouai ia mai Ia hoi na noho i no lakou a noho iho la. Unuhi ae la i ke kapena mai kona poli ae i kekahi i pua leea, a hoike aku fa imua o ka ohai na alii. a pane aku la . imua o oukou . e ka ohana alīi o Arabia nei, ke nonoi i aku nei au i ko oukou oluolu e kalaia > mai niakou obi makou e hehi ku nei i i ka ihiihi kapu oko oukou hale alii; a ; ma o kekahi kauoha mai ko makou alii opio mai, oia hoi ke alit Kahanuopaineki, na ia kauoha i kono mai ia ma kou e hele malihini mai me ke akaka ole ia makou owai la iwaena o oukou ke aloha aui opio la a o ko makou Moiwahine ho» o keia mua aku Ike kuu ana iho o na oielo a ke kap*na, ku ae !a ka CTi I\ia Rose mai kona noho ae, a me na waimaka e haloiloi ana, ua pane mai la ia : Oka inea a oukou e ninau mai nei, owau no ia,—a helelei iho la na waiiuaka; a pane bou mai la : Fehea la kana huakai, ua ko paha aok £&ha.