Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 26, 27 June 1885 — (Kakauia no ke Kuokoa) [ARTICLE]

(Kakauia no ke Kuokoa)

M...\ ke ku ana iuai o ka nK)k\i?ii3h!i lawe ohua snii lapana mai. ua p&e nifii j ka mfii pjupuu hepela i o kakou nei t a t no ke ano e o na hana i kauohaia e ka f Pere-;dēna o ka Papo Ola e pili ana r * keu mok\3. ua ulu mai na nune a T«e \ rta eielo hoowahawaha o keka-1 hi poe oke knlana kauhale nei, aua.s paka mai na hoopoapaa amena wehe-1 wehe ana ma o ke Kav:ka kiat awa ame ■ ke Kakauoielo hunona a ka Peresidena Gibisona oka Papa. Ika b i ku mai ai ka moku, ua makaah aku ke Kauka Makani opto e like me kona ano mau. no ka makaikai ana i ke ola o na ohua o ka moku, a iaia e liuliu ana e haalele mai i ka uwapo nia ka waa pailala, ua eleu kuleana d!c mai la ke kakauo!e*o o ka Papa 0&, ma-kona ano hunoua I \ l \ \

na Kipikona, a kau pu aku Isl I ko ke Kauka Makaru liiki ana aku maluna o ka moku mawaho aku o ka nuku o ke awa, ua ninao koke aku la ia i ke Kapena i ke ola o ka poe o luna t a ua haiia mai ua maikai no, me ka \r2iho pu ia. ana mai o ka hoike a ke Kauka o ki moku i kakau inoa pu ia e ke Kaj>ena, e hooia mai i ka oiaio o kana mau olelo waha. Maloko o ka hoike ake Kapena a me ke Kauka, he mau mai ulalii wale no kai hoikeia, a no keia ua hele loa aku la ke Kauka kiai awa e nana i ko lakou ano, he ulalii paha he mai puupuu eae paha. Mahope o kona nana ana, me ka ukali mau o ke kakauolelo o ka Papa Ola, a me kona ike pu ana i na mai, ua kanaiua ke Kauka Makaru i ke ano o ka mai, a no ia ku mu ua kauoha aku i ke Kapena e ku ka moku iwaho a lohe aku ka Peresidena oka Papa Ola i kana hoike. Ika pau ana o kana mau olelo, ua komo mai la ka ke Kakauoielo Kikaha, ma kona ano poolua, he hunona na Kipikona a he Kakauolelo, e ao aku ana i ke Kauka Makaru, he mea maikai e ae ia ka moku e komo a loko o ke awa, a malaila e hoomaiu ia ai a lohe aku ka Peresidena Gibisona. No keia mau olelo paipai, i kokuaia mai e ka Agena Kanikela Irwin, ua aeaku ke Kauka, a hooko<no ia mai ka moku Mahope oke ku ana o ka moku maloko nei o ke awa, ua haalele aku ke Kauka, ke Kakauolelo o ka Papa Ola, me ke Kanikela Irwin no ka holo ana i kula nei. Mahope īho o ka hoike ana aku a ke Kauka kiai awa, i ka Peresidena o ka Papa Ola, i kana mau mea a pau i hana ai a me ke o na ohua, ua kauoha ia mai oia e lawe i elua Kauka hou aku, a e holo iluna oka moku e nana pono i ke ano o ka mai ; a me ke ano o na ohua a pau, e like me ka mea mau, a e hoike mai manfta. ae o ka hoopae ana 1 na ohuA- ~ maa na, ke .K-auka no e wab°kona mau hoa Kauka e hele pu ai, aka, i keia hana ana, okomo ia mai la ke Kauka \Veba kekahi o na punahele a Kipikona. Mahope oka nana pono ana a na Kauka, ua ike ia, aole he pololei ka hoike a ke Kapena a meke Kauka o ka moku. Ona mai i olelo ia he puupuu ulalii, he mau mai puupuu hepela. Ua hoike koke aku na Kauka i ka Peresiden:i e like me ko lakou ike. a malalo o ia kumu ua kauoha la ka moku e hoi a waho o ka nuku o ke awa e ku ai, o na ohua lapana e | hoopae ia ma Kahakaaulana $ hooma-1 iu ia ai. !

Ua hookoia keia mau mea pau, a ua hoike aku ke Kauka Makaru i kona makaukau no na kauoha a ka Papa | Ola. He ekolu hele ana a ke Kauka kiai awa e i ka Peresidena i ka mea i manao ia e hana aku ai, aka, ua pane hookamani ia mai oia me na olelo a me na ano alelo lua i kamaaina i ka Peresidena, Me ko ke Kauka lohe hou ole ana i na mea i hoohanaia a i manaoia e hana, ua ike iho ia i kekahi la ae, maloko o ka nupepa, i kona haalele ana i kona kulana a me ka hoono hoia ana o Kauka Weba, ka punahele a ke Kuhina, ma kona wahi, ma kekahi hoolaha aupuni. No keia mau hana powa a Kipikona a me na olelo i hoolahaia maloko o ka nupepa a Kipikona a me ka Ona MiUona, i hakuia e kekahi 0 na lima lawelawe ona, e hooili ana i j na hewa maluna o ke Kauka a e hapai! ana i ka Peresid&na o ka Papa, ua hoi-1 ke koke aku neLke Kauka Makaru i ka| moolelo oiaio o na mea i hanaia. O ka lua ke ; a o na moku i lawe mai 1 ka mai puupuu hepela i hoihoiia i ka nuku awa e hooinalu, o keia moku a o ka moku Madarasa, 0 ke kumu o na hoomalu ana, ua like a Hke, aka, o ke ano o na hoohana ana, ua like ole. Me he la, raa keia hoololi ana o ka Peresidena o | ka Papa Ola i ke ano o kana mau kau- ' oha hoomalu no na moku me na ohua 1 loohia i ka pilikia e like me keia, ua ike maopopo oia i ka hewa o kana mau | hana puapuahulu & ano hoomaewaewa | ola i ka moku a me na ohua o ka Ma-; darasa, a ke hoao nei oia e hoololi i ke j ano o ka hoomalu ana, me ka hopohopo o lilo keia mau hana hou i kumu hoike e kue m&i ana 1 kana mau hana mua. A mamuli o keia mau hana ana ana, 1 loaa ai ke kumu e epa aku ai i ke Aupuni Enelani ke ninau ia mai, ua maalea mua e keia ma ka hoopau kumu ole ana i ke Kauka Makani opio, i loaa kahi e hooili ai i na ino a me na hewa a pau, e like me ka mea maa mau iaia. A malalo no hoi o keia mau hoopoino ana i kekahi kanaka lawelawe 01 hana aupuni» ua manao oia e bsptai ae

i kona kuUna imua o ka hhui Hawa.u, ma na hapaī ana o kana makapen? iara iho a rae kara enau Hans. maloko o na mmao pipa o kana nurepa a nuUlo o 'se kakau inoa o ka himona pooi\ia sna Ira he oiaīo. a he naauao na haaa a ka Peresidena oka Papa Oh, ahe ma« [ hana aloha Uhui maoli, e like lue »a ; mea e nei n*a oa nupepa ana* | heaha b ke kurnti nui o ka hoihoi ana 11 ka moku i«raho o >taotala e hoomalu ia ai me ka hoo!eleia ana mai o ka poe rnai i kula nei ? He maikai ahe naauao ka hooki ana i na mai ma kahi i hookaawaleia i wrahi hoomalu» a 1 ko makou manao, oiai ua kaawale ae la na mai i ike maka ia t he mea maikai e hoomaluia ka tno ku maioko nei ma kahi kaaw;i!e o ke awa, i hiki aku i kouka nei poe ke khi kupono a hoomalu aku. Ua oi aku ka j maluhia o ke kiai ana maloko o ke awa I nei, a me ke emi o na Hlo. A he oi aku | * I no hoi ka oluolu o na hoa kanaka e noho ana maluna o ka moku malalo o na poino o keia an ina lakou ma ke awa nei e hoomaluia ai, me ka hooia oie 'ku i na kumu e pae mai ai ka mai i uka nei o ka Ma na loina a pau o na hookele hoomalu ana a Peresidena 0 ka Pap ola, i ka moku Madarasa, a me keia moku e ku mai nei, ua n?le ko makou ike ana i ke kumu a me kahi e hiki ai ke mahalo aku i kana mau hana, e like me na pai maloko o kana mau nupepa, "Ua=pakele—ke-ola-o-ka-la-hui !-(iaia)-E-hoomaikaiia-ke-Akua 1" Aka, he mea maopopo no i ka poe he» luhelu nupepa a i maa i na apuhi a keia eu, hookahi mea nui iloko ona. o Kipikona! no Kipikona !! a mahope ae na mea e a pau, a ua makaukau ia e hehi-ku a e molia j kona mau hoa'loha.. ina ma ia hana e hoopomaikai ia ana oia, Ua maopopo pu no hoi he mau kolokolo apuhi keia ana e hana nei i maliu mai ka lahui, malalo o ke koloka "Ka pono o ka lahui Hawaii ! " O keia mau hana epa, he mau hoomalimali kela i ka lahui, i maliu ia mai na moho ana e hoolala nei no ke kau holo balota e hiki mai ana, i aloha aku ka lahui, a koho akiu e like me kona kohoia ana 1 hoa no ka Ahaolelo, mafelo o na hoopunipuni a me na olelo maalea, a i haiolelo hele ai ma Pauoa, a ma na wahi e ae o ke kulanakauhale nei, me ka hooko ole i na pelo maloko o ia mau olelo ana, a pela iho la no ke ano o keia mau hana.