Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 28, 11 July 1885 — Page 2
| This text was transcribed by: | Manuel Harris |
| This work is dedicated to: | Iwalani French |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00
KUIKE KA RULA
P@@ono Iulai 11, 1885
Hon. B. H. Austin.
Ua make ma ka hora 8:30 A. M. o ka la Saba’i. Ia’ai@, ka Hon. Benj. H. Austin, lunakanawai kokua elua o ka Aha Kiekie ma kona wahi noho ma alanui Nuuanu, iloko o na hoomailo ana a ka mai iaia. Ua hanaoia oia ma Samatoga Spring, Na Ioka, i ka makahiki 1832: a ua hiki mai oia maanei a hookuonooae no kekahi manawa loihi. Ma ka makahiki 188@. ua lo@a aku iaia ke kulana he lanakanawai kokua elua ehia no ka Aha Kiekie o ko Hawaii Paea@@a, a ma ia kulana oia a make aku la i ke @o a oi o kona mau makahiki. He haole kamaaina oia no Honolulu nei, a ua loihi kona noho aloha ana iwaena o na kanaka Hawaii, a hiki i kona make ana aku la; aole loa e poina kona moa, kana mau hana, a me kona ano i ko ke ao nei e noho kaniuhu ako ana nona. Ua haalele iho oia he haina nui o makamaka a me ka ohana.
Ma ka auina la o ka Poakahi nei, ua hoolewaia aku kona kino me ka hanohano, no ka ilina ma Maemae.
Ua hoohanohanoia ka huakai hoolewa ma ka hele kino ana o ka Moi, na Kama Aliiwahine Liliuokanai me Likelike, na mea I mahaloia ke Kiaaina me na Kahina, ka ohana o ka mea i make, a me kekahi mau luna aupuni e ae o na aina e. Maloko o kahi noho o ka mea i make kahi i malamaia ai na hana haipule, e na Rev. G. Wallace me Rev. J. A. Cruzan. Mahope iho o na hana haipule, ua hoonoho ia aku la ka huakai hoolewa e like me keia:
Hope Ilamuku Dayton,
Mea Hana Pahu, Williams,
Ka Bana Puhi Ohe.
Puali Makai,
Ilamuku o ke Aupuni, a me kona mau hope.
Na Kahunapule Rev. Cruzan a me G. Wallace.
Pahu Kupapau,
Na hapai pahu : Ka Lunakanawai Kiekie Hon. A. F. Judd; Mea i mahaloia Paul Neumann, Loio Kuhina; Hon. L. McCully, Lunakanawai kokua ekahi o ka Aha Kiekie; Hons. S. B. Dole, a me J. W. Kalua; Messrs. A. S. Hartwell, Wm. Foster a me W. L. Holokahiki. Ohana o ka mea i make, oia hoi ka wahine, ka laua keiki, a me kona kaikuaana J. Austin.
Kaa o ka Moi.
Na ukali o ka Moi, Col. C. P. Iaukea, a me J. H. Boyd.
Kaa o ka Hooilina Alii Liliuokalani,
Na ukali o ke Kiaaina, Majors Antone Rosa, am Jno. D. Holt.
Kaa o ke Kania Aliiwahine Likelike.
Na Mea Mahaloia : Kuhina o ko na aina e, Kuhina Kalaiaina, a me ke Ku hina Waiwai.
Mea i mahaloia : Kuhina Noho o Amerika Merrils a me kana wahine
Na Alii o ka Ahaolelo,
Na Kanikela.
Na Lunakanawai Kaapuni a me Apana
Na Kakauolelo o ka Aha Kiekie.
Na lala o ka Papa Loio.
Na Elele o ka Aha,
Na luna Aupuni.
Na makaainana.
I ka hiki ana o ka huakai hoolewa ma ka Ilina ma Maemae, ua puhi mai ka Bana i kekahi mele hoa'loha'loha no ka mea i make. Mahope iho o keia, ua ku mai ka Rev. G. Wallace a haiolelo pokole mai, me na hoa'loha'loha ana; a maho@ o kuna ua lawelaweia na hana haipule e Rev. Cruzan, a o ka pau ia. Ua waiheia kona kino iloko o ka luakupapau me ka maikai, a huli hoi mai la ka huakai me na haawina kaumaha no ka mea i hala. A me kona ohana ko makou @ pu ana, a e hooma ma ia hoi ko oukou mau luuluu ma o ka Mea nana kakou i hana, a ma ona la e paulele ai; aole hoi o ka mea i hala, ua hala ia; Aloha ino.
Malalo iho nei ka olelo hooholo a ka Papa Loio o Honolulu no ka hoalohaloha e pili ana i ka make o ka Lunakanawai Hon. B. H. Austin penei :
Oiai ke Akua ma o Kona oluolu ka hookaawale ana aku ia. Hon. B. H. Austin, Lunakanawai Kokua Elua o ka Aha Kiekie, ma o ka make.
Hooholoia. Oiai makou e kulou haahaa ana me ka naau walohia no ka laweia ana aku e ka make ka Lunakanawai Austin mai kona kulana kiekie ma ke ano he Lunakanawai no ka Aha Kiekie, nolaila ke haawi nei makou i ke aloha me na mahalo kiekie ana no kona akahai a oluolu, me kona hoomanawanui ma ka lawelawe kupono ana i ka oihana i kulike me kona kulana, oiai oia iloko o na nawaliwali o ke kino.
Ke haawi aku nei makou i ko makou aloha walohia i ka ohana o ka mea i make, a ke hui pu aku nei makou me lakou iloko o na hoomanao walohia ana nona;
A e hoopaa mau na hoa o ka Papa loio i ke kanikau ma ka lima hema o na kuka no na la he kanakolu, he hoomanao no ka mea i make;
A e kopeia keia olelo hooholo maloko o na moolelo o ka Aha Kiekie. a e hoouna ia kekahi mau kope i ka wahine kanemake a me na hoahanau o ka mea i make.
He Kahua ko na Mea a pau.
I ke kapili ana i ka hale, e hoonoho mua ia i kahua; a i ka hana ana i ka paka e pani a paa, he ki ka mua ; a nolaila, o kahi i manaoia e hele. o ke ala nui ka moa. O na hoohaili ana a pau i ike ia, ua maopopo he kahua kona; he kahua ko ke kalai manao, he kahua ko ka ae me ka hoole ; a nolaila, he kahua ko ka hoapono me ka hoahewa a nui wale aku. Aole wale i ka wa hookahi e lo@a mai ai na haawina like o na ano a pau, aka, aia kekahi i na aui loli wale o ka manawa. Nolaila aole wale i hoo laiaia ke kahua no ka mea hookahiwale no, aka no na ano a pau.
Aia ma ka pepa o ka la 20 o Iune he manao heiuheiu e hoike ana i ke ano o na mea a pau i loheia a i ike maka ia e pili ana no ka mokuahi hali Iapana limahana i o kakou nei, a ma kekahi mau lalani olelo o ua manao ala e haawi ana i ka mahalo i ka Papa Ola no ka hoihoi hou ana aku i ka moku mawaho o ka noku o ke awa mahope iho o ka loaa ana aia he mai hepela maluna. Ma ka pepa hoi o ka la 27 mai o ia mahina no, ua puka aku malalo o ke poo manao "Kakauia no ke Kuokoa," he manao e hoapono ole ana i kekahi mau mea i hanaia i kulike ole me ka mahalo i haawiia ma ka helu mua aku, a e loaa ai kona manao io i ke keiki liilii loa ke noonoo iho. Ma ia mau manao ua hooakeaia na noonoo o kela a me keia maluna o ia mau kalai ana i kue kekahi i kekahi, a he pono e hoomaopopo mua ia na anuu e hoapono ana, a me na anuu e hoahewa ana. He mea hilahila loa i kekahi makuahine ka lawe ana ae i ka ilio a me ke kanaka a hoolilo iho i mau keiki nana, a hanai aku i ka ai ia laua, mai kona waha ponoi aku. Ma ia ano, ua ahona iki ka Elele e kapaia, he makuahine nana na keiki ano e elua, aka, o ka loaa ana iaia he haawina i haule loa iho malalo o kela, heaha la ia?
He elua alelo, wahi ana i hoike mai nei ma ka pepa o ka la 4 nei. Akahi no a hoohaahaa ia ka hanohano o ka hoolaha nupepa ma Hawaii nei, wahi hou ana, a pela wale aku. He alelo e hoapono ana, a e hoahewa ana. E ho ahewa ana kekahi alelo i ka mea a kekahi alelo i hoapono ai. Nolaila, ma keia ano e hiki ai i ke kanaka noonoo mohala ke hoomaopopo, o ko ka Elele hoahewa ana maluna o no ano like ole elua, ana hoi i hoohui mai nei a lilo i hookahi, ua hoomaikeike ae ia i ke akea, ke ulu ae nei oia e lilo i kamalii, aole hoi i kanaka makua. E pono paha i hookahi a makou hoikeike ana no kona ano kamalii, a ua lawa paha ia no kona noonoo e hoololi hou ae i kona hiena penei:
Ua like oia me kekahi haumana ma ka papa kula i komo hohonu iloko o ka hauleule mau o kana mau hua pela; a i ka wa a ke kumu e haawi aku ai i ka hua pela "Elele," a pela mai oia i ka hua Elele no E-l-e-e-l-e, a haawi koke mai ke kumu i kona hoapono ma ke ano hoomakeaka, alaila, e hauoli koke auanei oia no ka hookahi loaa ana me ka pololei iloko o tausani lalau ma ke ano kuhihewa. A i ka wa hoi a ke kumu e hoahewa hou mai ai, alaila, e nauki koke no ia no ka lalau hou o ka hua pela, a lilo paha he mea nona e hoouluhua mau ia ai, ko ke kumu hoapono mai mamua a hoahewa hou mai mahope. A pela pu no me keia. Ua uluhua mau ka Elele no ke kulike ole o ko makou mau manao me kona ka lalau, a i ka wa e hoomakili iki ia aku ai kau wahi hoapono nona a hoahewa hou aku, he mea ulupuni loa auanei ia nona. He oiaio ua hauoli kuhihewa oe e Elele Poaono, a he oiaio hou no elike me ka malamalama o ka la, ua hoahewa kuhihewa oe. Ua kakahele wale no paha kou nana ana ia manao mua oiai aia iloko ou na hopohopo ana ia wa o kupinai ae na leo kue, a i kou wa i ike koke ai he hoapono ka keia, ua puiwa koke oe a lilo ia he mea nuhou loa no ka manawa mua. Nolaila, e pono paha e hoomanao i keia : " He aleale a palupalu wale ka wai, ak nae, e lilo no ia i mea paakiki a oolea loa."
(Kakunia no he Kualoa)
Ma ka nupepa "Chronicle o Kapalakiko, Kaleponi, ua ike iho makou i ka launa ia ana o Mr. Daggett, ke Kuhina Amerika i hoi aku nei, e kekahi o na kakau manao oia nupepa. Ma keia launa ana ua hoike aku o Mr. Daggett, e holo ana oia i Wasinetona, ma ke kauoha a ke Aupuni Hawaii, no kekahi hana a keia Aupuni i makemake @ e hana aku me ke Aupuni Amerika, a ua papa ia oia aole e hoike i ke ano oia hana. Ua kohoia aku ke kumu o keia huakai he manao kuka hoohui aina, mamuli o kekahi lono i loaa aku ia lakou. He mea hou ano nui keia, no ka Lahui Hawaii. Ua lohe wale mai makou e hoouna ia ana o Mr. Daggett e ke Aupuni Hawaii, a he nui no ka poe i koho i ke kumu o kana huakai, e like me ka mea i lohe, a i manaoia e ke kakau manao o ke Chronicle. Oiai, he huakai huna keia o ka hana, a he mau lono wale no keia i hiki mai i o makou nei, aolaila, ua kaohi iho ko inakou kamailio ana no keia mau hana male a ke Aupuni ma o keia Papa Kuhina, aka ua hiki mai keia lono hou mai na aina e mai e like me ko makou mahu i mua, a no ia mea he kupono no ia makou e hoike aku i keia ano e mahu mai nei, no ko makou ike, he ino a he kolohe ke alakai o ka Aha Kuhina. Ua lohe mua no @a hoa heluhelu o keia nupepa i ko makou hilinai ole i keia Aha Kuhina, ma o kona alakai, oiai, he moolelo kona i piha i na hana kolohe mai mua loa mai, ma na aina e a ma keia aina no hou. No ka piha kolohe o keia kanaka, ua hoopaahao ia oia e ke Aupuni Holani, ma kekahi panalaao oia Aupuni, a ma ka apua i pakele mai ai oia, a oia ke koe o kona poo maluna o kona poohiwi a kakou e ike nei. Pela no oia i palau ai i ka poe Moremona o Loko Paakai, malalo o na uhi o ka hookamani a me ke kolohe, a ua pae mai oia he kumu no ka poe Moremona, a mahope o kona noho ana he manawa malalo o ia mau hana hookamani ana, a paa pono na pomaikai o ka noho ana, ma o na kumu Moremona o Loko Paakai a me na haumana ana i huli ai a i hoakoakoa ia ma Lanai, ua wehe ae ke Kahu Hipa Moremona o Lanai i kona aahu, a ua hoopilikiaia na Kumu Moremona a ua hoonele loa ia na haumana Hawaii, i kukulu a i hookuonoono ma Lanai, ma o ko lakou hoonele ia ana i ka aina a lakou i imi ai me ka hoomanawanui no lakou iho - Eia ka he hoopunipuni a ua poino lakou. Malalo o keia mau kumu, e pili ana i ke ano o keia kanaka, he kuleana ko makou a me ka poe a pau i kanalua i kona ano, ke hoowahawaha iaia. Aole kona kue a me kona ke e na ilikea no ka maikai o kona moolelo, aka, no ka maemae ole, mai mua loa mai. Ua hopohopo ia e ulu mai ana he mau hana kolohe ma e keia alakai o ke Aupuni, a me he la, eia ke pua mai nei na hana malu, a me na hana kolohe a kakou e hopohopo nei. Ke koho mai nei ko waho poe he huaki hoohui aina ka Mr. Daggett i holo aku la i Wasinetona e hooponopono ai. Aneane keia lahui e hoohana ia e like me na haumana Moremona o Lanai, ka pakaha wale ia o ke one hanau.
Na Ilina
Ma ko makou helu o ka pule i hala aku nei i kamailio iho ai makou no kahi mau ilina o ka lehulehu o ka apana nei o Honolulu. Ua waiho hamama mau ia kekahi mau lua me ka makaukau no na kino make ke hiki aku. Ua oiaio no hoi ia mau olelo. Ua kamailio makou i keia me manuli o ke koi ana mai o kekahi mau makamaka maikai, he mau hoa heluhelu o keia pepa, me ko lakou olelo mai ua hoehaehaia ko lakou manao i ka waiho hamama mau o keia mau lua. E nana ae kakou ma kekahi aoao o keia ninau, no ka pono a pono ole paha o keia hana. Eia no hoi kekahi o ko kakou poe waiwai a honohano o ka aina, ua hoomakaukau mua lakou i na hale kupapau no lakou iho, a me ko lakou mau ohana, ua hana lakou, a o ka lawe wale aku no koe o ke kino a waiho. Aka, oele i manaoia he hana hoomaiwaiwa ia, ua mahaloia ko lakou noonoo mua ana a me ka hoomakaukau mua i wahi e waiho ai. Eia no hoi iloko o kahi mau halekuai o kakou no pahu kupapau i hoomakaukau mua ia no na kino ola e noho nei, ke hiki aku i ko lakou wa e make ai. A o kekahi kanaka no hoi a makou i lohe mua ai, oia ka Hon. G. B. Ukeke i hala kahiko, ua kuai mua oia i kona pahu kupapau oiai oia e ola ana, a ua moe ola oia iloko o kona pahu i ikeia ke ku pono a ku pono ole paha i kona kino.
Aole i pau ko makou manao no keia mea, a keia pule ae e kamailio hou makou.
Ka La Ehu O Iulai
Ua malama ae na puuwai Amerika i ka hanohano a me ka ihiihi o ka la i kuokoa ai ka Ripubalika Nui o Amerika a me kona lahui nui, mai na popilikia o ke kuapapa nui o na auhau, a mailoko mai hoi o na haakohi ikaika o ke kuakoko kaua nui i hooukaia no na makahiki loihi. O na hoomanao mua i malamaia e na puuwai Amerika ponoi o ke kulanakauhale nei, oia ka aha hula Europa nui maloko o ka Hale Mele Hou i malamaia ma ka po o ka la ekolu. Ua hoonaniia ka hale me na hae o na ano like, na kii nani i pena noeau ia e Stratemeyer, a ua hooluhiehu pu ia e kinohinohi nani o na waihooluu a paa. Ua hoopihaia ka hale ma ia po, a ua mlamaia na hauoli a hiki wale aku i na hora huihui o ka wanaao.
Ma ke kakahiaka nui o ua la eha la, ua hoopihaia ae la na pipa o na alnui Papu me Hotele e na kanaka no ke kilohi ana aku i na hiona o ka huakai la pu hoomakeaka. I ka aneane ana ae i ka hora ehiku, ua oili mai la ua huakai la me na helehelena hokaaka, a kai hele aku la ma na alnui. Ma ka hora io paha o ia kakahiaka, ua malamaia na lealea kinipopo ma ke kahua paani o Makiki, mawaena o na hui Honolulu me Pakipika, a ua lilo ka hanohano i ka inoa mua. Aia no hoi na kaa ke holo la no Kapiolan Paka, kahi o na lealea heihei ho a me na haiolelo. Ma ka auina la, ua malama ia na heihei, na haiolelo, a he kinipopo hou no ma Mahiki, mawaena o ka Oceanic me Married Men, a na ka inoa moa ke eo.
Ua maluhia na lealea a ua hauoli piha na punwai Amerika a pau.
(Kaka@@a no ke Kuoko@)
Oiai aole he mamao loa o ka manawa a hiki mai ka wa e koho ia ai na lunamakaainana o ke kau o 1886, ua manao makou he mea maikai i kela a me keia manawa, e waiho aku i na manao e pili ana i ke ano nui o ia kuleana i koe i ka lehulehu, no ka lawelawe a hookele pu ana i na hana a ke aupuni e hana aku ai no ko lakou pono. He kuleana nui, a he kuleana e hoopomaikai ana i ka lahui, ke kuleana koho baloia, ke makaala ia. He nui no na ao ana mai a kela mea keia mea i na hana a ke kanaka e hana ai ke hiki mai ia la. E huki ia anan ko ke kanaka manao mao a maanei, e no olelo a me na alakai a ka poe e imi ana i ka pono no ka poe holo balota. Mamuli o keia mau kumu he kupono ka poe kuleana e makaala loa, a e hana me ka noonoo maikai, me ke kuokoa, a me ka piele ole aku i ko lakou pono koho balota, no na kumu kuai, no na hoowalewale, a me na leo kauoha. He ole ia mau hana a pau imua o ke kanaka, no ka mea, aia maluna o ka pono o kona koho ana e loaa mai ai na kalai aupuni ana e hoopomaikai ia ai oia a me kona ahui kanaka, a aia no hoi maluna o ka hoohemahema o kona koho ana e ili mai na hoohunahuna i ka pono o ka lahui. Nolaila, aole he mea hewa ia kakou ke hoomaopop i ke ano nui o keia kuleana koho i loaa mai ia kakou malalo o ke Kumukanawai o ka aina. E nana kakou a e kaana pono i na mea a kakou e hana ai, oiai, o ka kakou mau hana e hana ai ma keia mea, he kumu hoopomaikai ia no kakou a me ko kakou ohana, no keia wa, a no keia mua aku. Malalo o keia kumu e hoala mai kakou i na noonoo ana no ka pono a me ka pono ole o kekahi poe a kakou e koho nei. He mea nui ka loaa ana o ka poe e hele ana iloko o ka Ahaolelo e imi i pono no ka lehulehu, me ke kuakoa o ka lakou mau hana. Ua pinipine ko makou hoole ana i ke kupono o ke kohoia ana o na Lunakahawai Apana, no Luna Makai, a Luna Aupuni e ae paha, no ka mea, he poe keia i alai i ka oihana a ua make na manao kuokoa. E wae kakou i ka poe i hemolele mai na oihana a me na kalele ana a ka poe e noho ana iloko o ka oihana. No ka ike o ka poe naauao i ke ano nui o keia mea, ua kapae loa ia ka holo balota ana o na Lunakanawai, aka, maanei, ua hookoe ia na Lunakanawai Apana. I ko makou manao, he @ea maikai ke kaawale loa ana o ka poe nana e hana ke Kanawai a me ka poe nana e hooko ke Kanawai, a no ia kumu e kaawale na Lunakanawai Apana. Iloko o na Kau Ahoelelo a pau, ke hoomaopopo kakou i na hana i hanaia iloko o ka Hale Ahaolelo, e huli mau ana na L. K. Apana a me na luna aupuni e ae e kapulu i ka hana iloko o ka Hale Ahaolelo. E hoopili wale ana keia poe mahope o na mana aupuni maluna o lakou iho. Pela iho la e hana kapulu ia ai na hana o ka lehulehu, na hana e pono ai ka lahui, e ola ai kakou a pau, aole elike me ka mea e ike mau ia nei, ka make wale o na koho ana, no ka pono o kekahi haole luna aupuni paha.
I kumu no kakou e hoomanao ai i ke ano o keia mau hana, pehea la i hooliloia ai na dala o ke aupuni. O keia mau luna aupuni no a kakou i koho ai ka i hele a loko o ka hel ahaolelo, a koho aku e like me ke alakai ia mai, aole me ka noonoo akahele maoli no ka pono o ka poe nana lakou i koho mai. Ua hoolilo nui hewahewa ia na dala o ka Waihona, no no koa, a heaha ka pomaikai nui o ka lehulehu ma ia mea? Ua hooliloia ke dala no ka Mookuauhau, a heaha ka pono a me ka pomaikai e ola ai ka lahui ma ia mea? he oiaio, ua ola ka Peresidena Alii Wahine Kiaaina, a me Kakauo lelo mai mau e waiho la ma kona hale, aka, heaha ko ka lahui pomaikai ma keia mea. O na hana iho la keia a ka poe a kakou i koho ai, me ko kakou ike aku no he poe keia i paa malalo o ka pono o na oihana Nolaila, o ke kuokoa o ke koho ana, ke kumu e loaa mai ai o ko ke kanaka kuokoa iloko o ka Hale Ahaolelo. Ua maopopo ia makou, ke hooikaika nui nei ka aoao o ke Aupuni ma ka hoonohonoho ana i na oihana, i kumu e loaa mai ai na Lunamakaainana i akaka, e kokua ana i ka lakou mau hana. E hoao kakou i na hana a ka poe kuokoa.
PAUAHI MA KA HOTELE HAWAII
PAAWELA HE KINO KANAKA I KE AHI.
Ma ka hora 8 a oi iki o ke ahiahi Poalua nei, ua hoike ae la ka hoailona pauahi o ke towera kiai Helu 2, aia he ahi ke holapu la i kekahi hale maloko o ke kuea o ka Hotele Hawaii. O keia hale e ai ia nei e ke ahi, aia no ia ma ke kini hikina o ka hotele, a e pili koke ana me ke alauni Rikeke. He hale laau kiekie keia iluna a ilalo, a e noho ia ana e J. Tilden, luna nui o ka hotele, Creighton, me Montgomery Mather na luna hooponopono o ka nupepa haole Advertiser.
Ua hooho koke ia he ahi e na haole o ka hotele, a ia wa koke no, ua holo kuke mai lakou e @@@@ i ma kokua. Ua ikeia e kekahi @@@ aia ka iuna nui o ka hotele Tilden maloko o kona luma ma ka hale @@lo e Mamoe ana. I ka wa i weheia aku ai o ka puka, ua pouli pu ka lumi i ka uwahi a aia na lalapa ahi ke ha@@@. Ia i na mea e loaa aku ana iaia. No ka pouli loa o loko i ka uwahi aole i ikeia ako kela haole e moe ana, a aole no hoi e hiki ia lakou ke hoomanawaoui maloko, a ua pau nui kau ia i ka puhee iwaho. Ke pii awiwi ae nei ka ahi no ka hale luna, a ke oili ae la kona mau alelo ma na puka aniani.
Iloko o na ula ahi e nee mai ana a puni ka hale ialo, ua holo aku la o Kamuela Paka a me kekahi kanaka o Nahoolewa ka inoa, a kokolo aku la iwaena no ka uwahi me ka wiwo ole e haha ana i ka mea Mamoe. Emoole no hoi ua paa aku la ka wawai o ua Tilden la ia Nahoolewa a kauo mai ia iwaho o ke lumi i kokua pu ia e Kamuelo Paka.
Puni koke ka hale i ke ahi mailuna a l@lo; puka koke mai ka wai o na kaawai, a ke paio pu la me ke ahi. Mamua nae o ka loaa ana i na ili ka ikaika pono o ka wai, ua holapu koke aku ke ahi i na keena moe o luna me ka hikiwawe, a aole he wahi ukana lawe.
He wahi koaniani makani ke pa ana, a no ke ku hookahi paha o ka hale, a ano lulu ma kona mau aoao, nolaila ua pii pololei mau no ka ula o ke ahi iluna me ke ano hina ole mauka a makai. O ka haole i loaa aku iwaena o ke ahi ua loaa mai la kekahi hapa o ke kino i ka palu ia e ke alelo ahi, a mai pau i ka aiapoho ia ina i loaa pono mai i na niho. Ua komo kukonukonu loa oia i ka poino, no ka mea, ma ka moe no ia i ka hoomaka ana o ke ahi a nui loa.
Ua waihoia aku ke kino koena a ke ahi ma ka lima o na kauka, aka nae ua nui loa ka poino, a ua maopopo ole ka pono e loaa ana iaia. O ke kumu o ke ahi i a ai ma ka hoikeia, no ka pahu ana o ke kukui aila mahu. He puu nanahu ke koena o ka hale e ku nei.
Ma ka po a ao ae ka Poaha, ua make loa iho la ua haole la ke koena a ke ahi o ka po Poalua.
NA HOOLAHA HOU.
MA KE KAUOHA.
HOIKE KULA AUPUNI: - E hoike ana na Kula Aupuni ma ka olelo Hawaii, o ka apana o Honolulu e like me keia hoomaopopo ana malalo iho penei :
POAKAHI, la 20 o Iulai 1885, ma ka luakini o Kamoiliili; na kula o Kamoiliili, Waikiki-kai a me Manoa.
POALUA, la 21 o Iulai, ma ka luakini o Kaumakapili; na kula o Moanalua, Kalihiuka, Pauoa, Kawaiahao, Kaumakapili a me Roma w.
E hoomak ana na hoike i ka hora 9 o ke kakahiaka o na la i oleloina maluna, a e hooma ha ana na kula mai ka pau ana o na hoike a hiki i ka Poakahi, la 14 o Sepatemaba 1885, a ma ia la e hoomaka hou ai ke kula ana.
W. JAS. KAMIKA, Luna Kula.
Oihana Hoonaauao, Iulai, 1885.
HOIKE KULA AUPUNI MA EWA,
Waianae, a me Koolaupoko, Oahu -
E hoike ana na kula o keia mau apana e like me keia hoomaepopo ana malalo iho:
NA KULA HAOLE
Ma Pokai, Waianae, i ka Poakolu, 22 o Iulai.
" Waiawa, Ewa, i ka Poaha, 23 o Iulai.
" Waiahole, Koolaupoko, Poaha, 23 o Iulai.
" Kaneohe, Koolaupoko, Poalima, 24 Iulai.
NA KULA HAWAII
Ma Pokai, Waianae, i ka Poalima, 24 o Iulai, na kula maoli o Pokai, me Makua.
Ma Hakipuu, Koolaupoko, Poalua, 21 o Iulai.
" Kailua, " " Poakolu, 22 o Iulai.
E hoomaka ia ana ka hoike i ka hora 9 o ke kakahiaka o na la i oleloia maluna.
W. JAS. KAMIKA, K. P. H.
Oihana Hoonaauao, Iulai, 1885.
HOOMAHA O NA KULA AUPUNI.
E hoomaha ana na Kula Aupuni a pau o ka Pae Aina, mai ka Poalima la 24 o Iulai 1885, a hiki i ka Poakahi, la 14 o Sepatemaba, a ma ia la e hoomaka hou ai ke kula ana. Ma ke kauoha a ka Papa Hoonaauao.
W. JAS. KAMIKA, K. P. H.
Oihana Hoonaauao, Iulai, 1885. 2032-2t
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o KAINAPAU (k,) no Kohala Akau Hawaii i make.
Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala nui a J. W. Moanauli Jr. e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Kainapau k. no Kohala Akau, Hawaii i make a e hoonoho aku ia C F Hart i lunahooponopono no ia waiwai.
Nolaila. ke kauoha ia aku nei ua kanaka a pau, ke pili, o ka POAHA, oia ka la 13 o Augate, 1885, hora i o kakahiaka ma ka Hale Hookoloklo ma Hilo, Hawaii, a oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea koe ke hoikeia.
F.S. LYMAN,
Lunakanawai, Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Hilo, Hawaii, Iune 29, 1885. 2032-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAK NAWAI KAAPUNI Apan Elola o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o NAAI (k,) no Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka Palapala Noi a J W Kumahoa, ka Luna Hooponopono o ka waiwai o Naai (k) no Hilo Hawaii, i make, e noi ana e aponoia kona hoike hope, a e hooholoia ka waiwai i ka hooilina me na mea i pili, a e hookou aku iaia a me kona hope mai ka oihana lunahooponopono waiwai.
Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POALUA, oia ka la 11 o AUGATE 1885, ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i na nonoi la a me na mea kue ke hoike ia.
F. S. LYMAN,
Lunakanawai Kaaponi Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Hilo, Iune 29, 1885. 2032-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o NIHOA KIPI no Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a J W Keaomakani k. e noi ana e hoolaio ia ka Palapala Kauoha hope a Nihoa Kipi w, no Hilo, Hawaii, i make, a ua waiho pu ia mail ia palapala i ka aha, a e hoonoho aku ia J. W. Keaomakani i luna hooko no ia palapala kauoha hope.
Nolaila, ke kanohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POALUA, oia ka la 11 o AUGATE 1885, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hooloha ana i ua nonoi la a me na mea kae ke hoikeia.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.
Hilo, Iune 29, 1885. 2032-3t.
MA KE KEENA O KA LUNAKANAWAI KAAPUNI Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o Chang Yung @@. no Hilo, Hawaii, i make.
Ua heluheiula a ua waihoia ka palapula @@ a Richardson me C@@n. @ @@ ana e h@@@@@@@@@ ia ka waiwai o Chang Yung, no Hilo, Hawaii, i make, a e h@@@ @@ aku ia D. H. Hitchcock i lunahooponopo no ia waiwai.
Nolaila, ua kauoha ia ua @@@ i pau i pili, o ka POALUA, oia ka la 11 o AUGATE. 1885. i ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hooloha ana i ua nonoi la a me na mea kae ke hoikeia.
F. S. LYMAN.
Lunakanwai Kaapuni Apana Ekolu o ko H. P. A.
Hilo, Hawaii, Iune 14 1885. 2032-3s.
HE AINA WAIWAI MAKE KUDALA.
Ma ke kuiaha a @ @ THURSTON, Kahu malama waiwai o JOSEPH WELSH. keiki @@ @@@, a e haua ana @@ @@@@ o ke kanoha a ka Aha Kia@@@ @ @@@ @@@ ana makua ma ke kuiala ma ko make @@@ @@ ka ia 11 o Iulai 1885, ma ka hora 10 @@ @@@ i ke pana aina e waiho @@ ma Ha@@@@@@ Kapalama, Honolulu. i hoikeia ma ka Pala @@@ @@@ Nui 4318 ia Kukui, nona ka @@@ina @@@@@.
Ke waiho uei keia aina ma ka anao mauka o ke Alanui Mo@; mau a iho o ka aina i ika ia no Simona Kaai, a he elua mau hale maluna o keia aina, kekahi hap he kula. a o kekahi he loi halo. Na palapala a pau e pili ana i keia ua pono. No kekahi mau mea e ae e ninau ia L. A. Thurston (Kakina.) Helu 38 Alanui Kalepa, Rula Dala kuike, ka lilo o ka Palapala Kaui na ka mea e kuai ana.
LYONS & LEVEY. Na mea kudala.
Honolulu, Iulai 9, 1885. 2032-2t.
JAMES DOWER.
Oia hoi o Kimo Kapiolani, ka ona mua o ka mokuahi Kapiolani. Ua makaukau oia me na lado apau, no ka hana ana i na waapa, a me ka hana hou ana i na waapa naha. Ua makaukau oia me na Wae. na Um@, a me na apana hookini e paa ai na waapa, a me na lako e ae no ke kapili ana i na waapa. E hele mai ma kona hale ma Ma@@@@@@@, Honolulu.
2029-tf.
Kauka H .Ioanekona Sepia.
(Dr. H. Johnstone Spear.)
Ke hoike aku nei imua o kona poe mai a me ka lehulehu i loohia ia me na mai, ke hoomau nei no oia i ka la paau ana i no mai aai a me na mai e ae me ka lanakila kamahao. E na Lede a me na Keonimana, e hoomanao oukou, o ka hoolohilohi oia ka mea aihue i ka manawa, nolaila, e hele mai e hoola ia! Aole nana ana i ke ano o ka pilikia, e hele mai a na ke Kauka e nana i kou ano mai. Aohe ou lilo no ke kuka ana, nolaila e oluolu e helel mai a e hoomaopopo no oukou iho ina he ike ke Kauka e nana i ke ano o kou pilikia a me ka ole. Ina he hiki iaia ke lapaau ia oe a ola, e hai aku no iaia pela; a ina aole, e hai aku ana no ia ia oe ia mea; no ka mea, aole ia e lawelawe ke ole e maopopo e ola ana iaia.
He makaukau loa o Kauka Sepia ka lapaau ana ina mai oloko o ke kino, na mai aai, na mai o na wahi huna , na mai o ka puumimi, a me na mai e ae. He lapgau ia na mai o ka ili me ke ola pono. He lapaau ola oiaio keia no na mai i ulu mai no na hana naaupo o na la opio, etc., etc., a me na mai o na wahine aole laau ai iwi e haawiia.
He lehulehu wale ka poe mawaena o kanakolu a me kanaono makahiki, ke noho nei me ka oluolu ole mamuli o ke ano hinape wale a me ka nawaliwali mamuli o kekahi kumu hiki ole ia lakou ke hoomaopopo. He nui ka poe i make mamuli o keia kumu, me ka maopopo ole. E hiki no ia Kauka Sepia ke hooiaio aku ke ola o ia ano mai a pau, a e hoihoi ia mai no ka ikaika o ke kino a puni.
KE HOOOPAA NEI AU E LILO KA'U $1,000 ke ola ole kekahi mai a'u e lawelawe ai a ola ole. AOHE auhau o ke kukakuka ana. Aohe lilo o na launa aloha ana.
NA HORA HANA.
Mai ka hora 9 a i ka hora 12 A. M., a mai ka hora i a i ka hora 4, a mai ka hora 6 a i ka 8 P. M. Na la Sabati, mai ka hora 10 a i ka 11 A. M.
KUKAKUKA ANA, AOOLE UKU.
NO KA NANA PIHA ANA I KE ANO ME KE KULAN O KA MAI, A ME NA KUHIKUHI $5.00.
E kipa mai; a i ole e kakau ae ia
KAUKA H. IONEKANE SEPIA.
HELU 29 ALANUI BERITANIA, kokoke i ke Alanui Nuuanu, Honolulu.
Kuai Kudala Nui
-ONA-
AINA WAIWAI NUI!
-A ME KA-
HOOLIMALIMA.
Ma ka hora 12 awakea, ma ko'u Keena Kudala, Alanui Moiwahine, e hoolilo ia aku ana ma ke kudala akea ma ka POAONO, IULAI 11, na Aina a me ka Hoolimalima malalo iho:
1 - Kuleana 1627, Sila nui 7399, he 3 apana e waiho la ma Kanewai, Manoa, Oahu, a no lakou ka ili o 4 86-100 kaulahao kuea, no Keonea w. me Paao ia S K Kaai, mamuli o kekahi oalapala i hanaia ma Aperila, 1880, a i kopeia ma ma buke 64, aoao 54 me 55.
2 - He hapalua aina i mahele ole ia ma ka apana aina e waiho la ma Moeauoa, Kona, Hawaii, ia Kapae 2, ma ka Sila nui helu 952.
3 - He hoolimalima mai ia Bernice P. Biopa me Chas. R Bihopa ia Simona K. Kaai na apana aina e waiho la Moanalua, Oahu :
1 Pa hale me ka hale mauka o ke alanui.
2 Elima loi kaio ma ka inoa o Mookahi.
3 Elua loi kalo ma ka inoa o Apa.
4 He loi kalo i kapaia o Kepoe.
5 Aina kula a me ka niu o Lapakea.
6 Loi kalo e pili pu ana me ka aina kula, a i ikeia ma ka inoa o Umi.
Elima makahiki hoolimalima e hoomaka 'na mai ka la 26 o Okatoba A D 1883, he $10.00 no ka makahiki ma ka uku mua. Auhau i ka mea hoolimalima. Kuike ke dala; o ka lilo no na palapala me ka mea kuai; e uku ia ma ke gula. E. P. ADAMS,
Luna Kukala, 1131-2t
NA HOOLAHA HOU.
AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE ko Haawii Pau Aina. Maka @ Waiwai ma ka @ PETERO WAHAKANE @
make kauoha ole. Ma ke @ nakanawai McCULLY.
Ma ka heluhelu a me ka @ ka Palapal Noi a me ka @ AUSTIN WHITI@ L@ Waiwai o Petero Wahaka@ i make, e noi ana e @
$4082.45. a e hoike ana o na mea @
iaia he $@942.25. a e @ apono ia kela mau mea, @ le ia na waiwai e @ mea i kuleana malaila, @ kona mau hope mai @ ano.
A no ka mea, @ ia mai, no ka ho@
oha no ka hoo@ mea, nola@ hoa ia ke ka @ ka @ ana i ka Papa H@ ka
Lunahooponopono waiwai, a o @
KOLU. ka la 12 o AUGATE @
ma ka huna umi kaka@ kanawai @. ma ke Keena ma ka lia@ lokolo, ma Honolulu, oia kahi a make @
wa i kuhoia no ka hoolohe ana @ me na Papa hoike i @ pili malaila e hele mai a e @ ina he kumu io ko lakou, e a@ la, a malaila e hoike mai ai na @
i kuleana maloko o ka waiwai i @
keia kauoha ma ka olelo Hawaii me @
e pai ia maloko o ke KUONOA @ Hawaii Gazette, he mau nupepa i @
Honolulu, i ekolu pule mamua @
wa i oleloia no ka hoolohe ana. K@
Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i ke@
Iulai, 1885. L. MCCULLY
Lunakanawai o ka Aha K@
Ikea: HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo. @
HOOLAHA A KA LUNAHOOKONA uoha :- Oiai ua hookohuia mau ka @ nona ka inoa malalo iho i Lanahookona @ no ka Palapala Kauoha hope loa a Mak@ Iesus i make. Nolaila, ma keia, ke hool@ aku nei oia i ua mea a pau @ @ lakou i ka waiwai o Maria de Iesus e @ mai i ko lakoa mau koi aie Hoko o @ @ na mai keia la aku, o hoole loa ia
MANUEL SOUZA PEREIRA.
Luna-hooko-kauoha o ka Palapala kau@ hope loa a Maria de Iesus i make.
Honolulu June 25, 1883. 1030-4s.
HOOLAHA HOOKO MORAKI @ KE KUAI: Mamuli o kekahi @ Kuai i hoikeia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o PIUS F. KOAKA@ o ka aoao mua, a me MRS. HUMPHREYS @ aoao elua, ma ka la @ Dekemaka, @ kakau kope ia ma buke 83, aoao 237@ ua muli o ka ehaiia ana o na kamu a@ kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku ae@ ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, @ hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hoo@ ana, e kudala akea ana ia ika aina i hoikeia m@ moraki, ma ka POAKAHI la @o o IULAI 1885, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W R Kakela ua olelo @ ka no keia mea Hanaia i keia la 16 o Iune, 1885. MRS. HUMPHEREYS.
Ma o W R Kakela kona loio.
Mea Moraki Mai.
Penei na aina e kudalaia ana : - O keia a@a na aina ma Puanui, Honolulu, e koke@ ana ke kahawai a e pili ana i ka aioa o M Mc@ny, ahe elua apana, ma ka apana @@ hapa han@ eke, ua hoakakaia ma ka Palapala Sila nui helu 1808 ma ka inoa o Kekuau @ a o lua he 22 hapa haneri eka ua ho@ piha ia na palena ma ka Palapala Sila nui helu 2310 ma ka inoa o Kaiwi 2029@.
HOOLAHA PAPA : I@ ke auanei @ naka a pau o kela@ keia ano owa@ ka mea nona ka inoa malalo iho, ke papa aia nei au aole kekahi mea a mau mea e @ i kuu wahine mare ia Mrs. Kaulaau Mikela @ ka mea, ua haalele mai oia ia'u a me ka @ wahi @. O ka mea hoolohe ole i keia @ laha e poho no ia, no ka mea, aole au e @ ana i kona mau aie a pau.
M. KAIAILONIA.
Waipio Ewa, Oahu, Iune 19th, 1885.
2020 4@
HOOLAHA HOOKAPU AINA. Mai keia @ a mahope aku nei, ua papa a hook@ loa ia na kane, na wahine, a me na kama@ kela ano keia ano, aole e hele wale maluna a kuu aina hoolimalima a i kapaia ka inoa @ WELI LOKO, e waiho ana makai o Ka@ Kona, Oahu, Ina o ka mea a mau mea poha@ hoolohe ole i keia, a ike au e hele ana mai@ o ka aina kahi i papaia ma keia hooloha, e hopu no au a hoouku $5.00, no ka mea @ kahi a i ole, e hoopii no an elike me ka mauao o ke kanawai.
He lohe ke ola a he kuli ka make.
KAMAI.
Moanalua, Iune 3, 1885. 2027-5@.
HOOKAPU AINA,
Ke hookapuia aku nei na inea a pau, aole e komo, a mahi, a hana wale maluna o kuu apana aina e waiho la ma Kukuipahu, Kohala Komohana, Hawaii, a i kapaia make inoa o POHOLUA, oia hoi ka aina o Huapuaa i make, o@, eia no ia'u ka mana o ia aina, @ no i hooiiloia, aole no hoi i morakiia, oiai, @ ao ia'u ke Sila o ua aina nei. O ka mea kua i keia e hoopiiia no ma ke Kanawai.
MRS. TAMAR HAAKE.
Kaikamahine ponui a hooilina o H@. 2022-3@.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI : - Oiai ua kohoia ka mea na ka inoa malalo iho i Lunahooponopono @ ka waiwai o HERMANN SCHNIVER i make. Ke hoolaha aku nei oia i na mea a @ e waiho mai i ka lakou mau koi aie a @ paha i ua waiwai la, iaia, iloko o na make i eono mai keia la aku, o hoole loa ia. A @ poe a pau i aie iaia e hookaa koke mai.
H. F. GLADE.
Lunahooponopono o ka waiwai. Hermann Schniver i make.
Honolulu, June 5, 1885. 2027-4@.
A HA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA, Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o EMMA KALELEONALANI MOIWAHINE KANEMAKE o ko @. Paeaina i make. Olelo Kauoha e koho@ ia e hooiaio ia ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea ma ka la 16 o Inne @. @. 1885, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelu ia, oia no ke Kauoha Hope Loa i Emma Kaleleonalani Moiwahine Kanemake o ko Hawaii Pae Aina i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaiola kula Palapala Kanoha a e hoopuka ia ka Palapala Luna Hooko no Alexander J Cartwrght S@ waihoia mai e ia.
Nolaila, ua Kauoha ia o ka POALIMA oia ka la 17 o IULAI M. H. 1885, ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha ma Aliiolani Hale Honolulu, oia ka la nie ka hora e hooiaio ia'i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai ia noi ana mai, a me ka poe a p@ i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a @ hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha ia ia mea no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA a me ka Hawaiian Gazett he mau nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.
A ua Kauoha hoa ia, ehoopokaia ua Palapala Kena i ua hoike oia Palapala Kauoha, a me na hooilina o ka mea make, ma ko Hawaii nei Pae Aina, e hele mai a e ku@ i keia Palapala Kauoha i ka wa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina Iune 16, 1883
A. F. JUDD,
Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
Ikea : HENRY SMITH,
Hope Kakauolelo.
2029-3@.
Ua hooneeia ae ke pai a me na mea a pau e pili ana no ka pepa ma ka hale pai mua iho nei o Laiana.