Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 29, 18 July 1885 — KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke Keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuekaa na lua huna o na Powa. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke Keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuekaa na lua huna o na Powa.

EKE va nui a luuluu ku'i puuwai nou, aka. kauohaia au e hnna i ka me.i kup.)no e uku aku ai maiuna ou, no kou paka'na wale i ka h.inohano o ko makou aina aloha; a elike me ka nui o kau mau hana ino,

pi'ia no oe e auamo nei i na haawina mainoino o ka make; a o kou kino e hoi aku ana i ka lepo, kahi mau hoi o kakon a pau; nolaila, ua {wu kou oni ana, a ua pau hoi ka pa e ana o kou inoa a pum ke ao nei; ua nalo, ua naiowale hoi kou mau helehelena mai keia honua aku, a hahai aku la hoi ma ke ala a kou mau kupuna i hele mua ai; aka, o kakou pu ma īa ala keliiki mai ka manawa, —Me ke aloha. Ika pau ana o na kamailio ana a ka Moi opio, ua lawelaweia na hana haipule, a i ka pau ana, ua hookuuia aku ka pahu kupapau o ka powa Sila Huka no ka lua, I ka nalo ana aku o ke kino o ua powa nei, ua huh hoi aku la ka huakai no ka pa alii, a malaila ke anaina i hoomaha iho ai no kekahi mau hola, a ia wa no i kukalaia aku ai ke kuahaua aiii, No ka la apopo e akoakoa mai na mea a piu hale alii nei, no ke koho

ana i Moi no īakeW. • . I ka puka ana mai o ka la i ke kal;-?,-. hiaka, a i ka hiki pono ana ae i ka hora eiwa, ua piha ku-i mai la ka hale alii i na alii, na kuhina o ke aupuni, na kanaka hanohano a koikoi o ka ama, a me na makaainana. Oiai ke anaina e hopmaha ana, a e kau ana hoi o ka hpau opio la, a ku mai la ke anaina iluna me ke anoano eehia, a i ka nohoana iho, ua noho iho la ke anaina me ke eehia. Ku mai la ke alii Kahanuopaineki a pane mai la : Ena alii ame na makaainana aloha, i kauoha aku nei au ia oukou e akoakoa mai iloko nei o ka hale alii nei, no kekahi kuniu a'u i noonoo ai, oia hoi e makemake ana au e koho i Moi

|no ko kakou aupuni nei, inailoko maio i ko'u ohana alii. Ika lohe āna o kona mau kaikuaana a me ko lakou kaikuahine aloha i keia mau olelo a ko lakou hanau muli, ua ku like mai la lakou a pane mai la : Eko makou po kii aloha, aole o makou makemake e lawe i kou kulana, aka, e noho no makou ma ke ano he mau hanau mua nou ao ka Moi, ooe no ia, Ua pono !ua pono ! wahi a na maknainana i \iooho

mai ai me ka hauoli. Ooeno ko mafcoū Mpi, a o kau wahine ro ko makou Moiwahine; nolaila. mai haalele oe Kka noho Moi, aole hoi o makou manao e haalele mai kamamo a Laineka ka Nui

i kona aupuni; e noho oe a e nana mai i kou mau makaainana. I ka lohe ana o ke aiii opio i na ole!o a kona mau kaikuaana a me ko lakou kaikuahine aloha, ua pane aku la oia : Ina pela, e hoonoho aku ana au i ko makou kaikuahine i nof>e Moi no'u no ka hiki inai o ko'u wa e hele ai, no ka mea, he hookahi a'u huakai i koe e hele aku ai no ke kaqa, alaila pau ko ? u hele ana ia hana;no ka'mea, ke koi nei no kuu makuakane e kii e kaua i kona makuakane a me kona kaikuaana |>onoi, no ka laua mau hana ino i kau mai

maluna o maua, nolaila» e makemake ana au e hoonoho mua -i na poo aupu|ni a piu i keia la, a makaukau, alaila, | hele an e hcK>ko i ka makemake o kuu enakuakane. Ika j>aij anao kana mau kamailio ana, ua hoomakaia ka hoonohonoho ana i ka poe naiw e malama a e kia» ka maluliia oke aupuni. Ai ka ike ana oke alii opio ua pan pono kana mea i hiiohia ai, iia hokuuia aku ia ke anaina e hoi no ko lakou maa ho*ne; a o na a!n opio hoi, huU hoi aku b iaua me na Laikuaona no ka runiii h<» kipa, a mahila lakou kahi i kuka ai rvo ka mea e pono ai lakou noho ana a me kana hoakai e fee!e aku ai no ka \mskii ana ? m kauoha a kona ma-

| ku akaiie I ka luli ana o m p?ile elua o ko bkm fcw|K)aosx>tio ana, ua makaukau «a mea a a ua kohaia na poahka|*£Mßo* o o-ia W $o eoo, e no» ho ana lako<j e iiuiama * ka o ke aop&ai« ao na eueu hoi o na mauna o»a he 3%c00, o bko» waHe »o ke hek pu me ko hkm haku alīi no kana hmk*i e hele aku m i ke kaua me ko laua eneira; e tm nohm laua

me ka laua mau wahine Ika makiu kau ana, ua kukalaia aku la ka lohie i na makaainana, a i ko lakou lohe ina e hele ana ko lakou Moi opio, ua nui ke kaumaha o ko lakou naau, no ka haakle mai o ko lakou haku opio ia Ia kor, ka mea i l aloha nui al 0 kekahi poe, ua hele msoli aku la n<> a mua o na alii opio, a kamailio aku la, e noi aku ana e noho no ko lakou alii opio, aka, ua hoole mai oia, a e hele ana no oia ma kana huakai; a o Ka manao hoi o na makaainana, aole i oluolu pono iki. Ika hiki ana mai oka l:t e haalele ai ko lakou alii i na kapakai o Italia, ua piha ku-i aku la ka uwapo i na makaainana, me ko lakou ka u a pu ana aku i ko iakou Moiwahine e noho pu me lakou, aka, wahi ana, ma kahl a kana kane e hele ai, malaila pu me 13.

Oiai na makaainana aloha alii e kali ana no ka hoea niai ona alii opio, ua ike ia aku la ka iho ana iho oka hae kalaunu o ka hale alii, a hooho ae la na inakaainana, Eia'e na Moi opio. Aole no hoi i liuliu iho, hoea mai ana ke kaa alii a ku ana i ka uwapo, kahi hoi o na aumoku e kali mai ana o ke kau aku o ka lakou mau ukana makamae. Ika lele 3na iho o na alii aku ika uwapo, o ka wa no ia i ikuwa mai ai ka leo o na mea kani i ka nahenahe me ka ilihia, a he mea e ka nani e keia inau leo mele. Ike kuu ana iho, ua haawi mai la ke anaina i na leo hulo ekolu, a i ke kuu ana iho, ua pii aku la na alii opio iluna o ka moku iloko o na leo hone o

l.na_mea kani e mele mai ana, ame na leo hulo panai pu ia hoi me na huaolelo «P, ola ko makou mau Moi opio i ke Akua a e mau hoi ka pa-e ana o ko olua mau inoa a puui ke ao. I ke kau ana aku o - na alii iluma o ka moku, a haia he mau Sela aku la ka pii ana ae o ke alii opio a ku mai la iluna o kekahi anuu e kokoke ana i ke kia hope, a wehe mai la oia i kekahi haiolelo hoa'loha'loha i kona mau makaainana. Huli pono aku la kona alo imua o na makaainana, a haawi aku la i kona aloha ma kona kunou ana, a me ka malie oia i hai aku ai i kana haiolelo oiai hoi kana aliiwahine ma kona aoao :

E na makaainana al6ha o'u, mai ko oukou mau kahu aupuni, na ohana alii, na kuhina, na lunakanawai kiekie o ke aupuni, na palona, na poe koikoi oka aina, a me na makaainana aloha o'ii, j —Aloha oukou a pau loa. Eia au lee haalele nei īa oukou i keia wa, a aole no e iiuliu a hui hou kakou he maka a he maka, ke apono ia inai nae ko'u m»u iini ana eka Makua Mana Loa. Eia makou ke he'.e nei, a hookahi a'u kauoha ia oukou, e nonoi aku ika oluolu

o ke Akua, e kokua i ko'u hele ana, a i halawai hou kakou ma keia ao, a i ole, ma kela ao paha,—Aloha oukou. I k.e kuu ana iho o na olelo a ke alii opio, ua ikuwa mai la ka leo o na makaainana mc ka hauoii; a i ka ma-o ana ae, ua lohe ia aku la ka leo oke aliiwahine i ka pane ana aku : Kna makaainanao ka Moi opio,—Aloha oukou a pau. Ia

maua e kaawale aku ai. mai keia la ku, e haliu aku ko oukou mau maka iluna a e nouoi aku i na Mana Lani, e ko kua mai i ka huakai a ko kakou Moi aloha, a nana pu no hoi e kokua ia oukou. Kia no hoi wahi kauoha, e ike aku oukou i ko oukou Moiwahine opio; a o ko oukou ike ana iaia, oia no ko oukou ike ana ia maua, —Alohi oukou a pau Ike kuu ana iho ooa olelo a ke aliiwahine, ua {oikuli ae Li ka lewa i na !eo hulo o na makaainana;

a ta wa no 1 pu ae ai na pea o na moku kaua a pati me ka htkt«*awe ioa f a t ka hala ana o na rointite elima, ua makaukau na roea a {xau, hemo ka laina o uka, a hoomaka aku !a ka uee ana o na moku me ka malie. Ma keia huakai auinoana a na alii opio, e kotno ana ma na kaikuono, e alo ana ma na lae, a hi ki vrale i ke komo ana t ke awa ku mo ku o Rusia. ! Auhea oukou e na hoa e hoonipo pa nei me ka owwlelo hoeha puuwai o ka Moī opk» Kahanuopaineki, mai ka i*a hiki ma Haehae a ka wtb'na olu o Ixhu3, ke aneane aku nei kakou i m |o!em pau o kana mau hooiii kaua nut ana t alo ai t na make he nut i ih iho mahina orio, a me na inea o na kuahi wi, ke ana maeele me he kui Ja e him h _>a ana t ka nui kino» aka, o ia mau f omo a pau» he |:uu pale wale iso ia na iātbukaiti O kana hoouka kaua pe ka aea keia pau» a he wahi lealea j wale mi kana ma ia maa aku o kona moolelo e pau ana, ke pau keia kaua. Aka» e puka aku «nama keia mua aiu*

ka moolelo o kana keiki oia o t.arrckm Puluka, a mai ua eu nei aku e hoike la iai ka mana onaki o ka pihikaua, oia na ki he 12, aiawapu no hoi kakou e ike ai i ka mana o ka lio> a me ka ika ika kupanaha oua ksiki nei, ka mea nana i palulu ka maka o ka La, paa kona malamalama aohe 1 ikeia 1 ka bonua nei no elua hebedoma. Mamua o ka hoea ana mai o kona moolelo, aole he hewa o ka lohe mua ana i kona ano mamua a mahope aku e ike maka ai i kona moolelo nani kamahao a o ka mea hoi nana i hoopio na haku kupua o ka lewa a hiki i ka papaku hohonu o ka iroana» £ huli ae kakou e kanuilio i ka moolelo o kona mau makua. I ka hookomo ana aku o na aumoku kaua i ke awa ku moku o Rusia, ua ikeia aku la ka piha ku-i mai o na uwapo i na kanaka, a ike pu ia aku la no hoi na kaa alii eku hoolai nai ana Ika uwapo. Ika pili ana aku o na moku i ka uwapo, ua hoomaka aku la na aiii e iho ilalo, no ka inea, o ka Wehi o Rusia, ua kau nui kona manao e hui pu me kona mau makua, oiai ua loihi ka manawa o ke kaawale ana, a akahi no a hui hou. Ia lakou e iho nei ilalo o ke alapii» ua hooho mai la na makaainana i ke aloha, a pela no hoi na alii opio i panai aku ai i ke aloha imu'a o lakou; kau ae la na Mii iluna o ke kaa, a hao aku la ke kalaiwa kaa i kona mana, a no ka hah.- alii ka pahu hopu. Ika puka ana aku oke kaa o na alii opio, ua halawai iho la la kou me na makua me ke aloha, a i ka nia o ana ae, ua hoi aku ]tt lakou ma ka rumi hookipa, a malaila lakou kahi i hcolaunif\tkJ na 0 Kahanuopaineki, no ka mea.oM^ 1 " 0 Rusia t aole lakou i ike ina ukali o kc v a '" o P'°» a me kona makuakane, na ahi fc? na,,a nana e pulumi ike kahua kaua; 'āo'a»la, i ko iakou ike ana ua hiki kino mai ka mea a lakou 1 lohe wale ai, ua nui ka otioli o na ohana ahi a pau o Rusia, no ka ike maka ana iua poe hookala-

kupua nei. Oiai na ohana alii e hauoli ana, ua haawi ae la ka Moi o Rusia he mau ahaaina nui hoolealea no na alii o Furopa, a o ko lakou mau naita hoi aia lakou iloko o na papu kahi i noho ai. I ka hala ana o na la elua, ua ninau mai la ka Moi o Rusia ia Kahanuopaineki, heaha kau huakai o ka hele ana mai nei o Rusia nei ? pane mai la ua opio nei, I kii mai nei au i kuu enemi, oia hoi ke kaikuaana o kuu makuakane; aka» aohe no o'u manao e hooko i kuu inama, aka, na kona kaikama no ka makemake e hele mai a e kau aku i ka hoopai nialuna o kona kaikuaana, a ua hoole aku au, nui nae kona paakiki no na hana ino a kona kaikuaana maluna o'u, ano ia mea, ke makemake nei au e hoomaha i ko'u mau naita helu ekahi a hiki i na po mahina piha, oia auanei ko'u wa e kii aku ai iaia. K ake ana au oka hiki koke mai ia manawa, e hookau no auanei au i ka hookau aku ai i ka hoopai mainoino malu-

na o ia mau iua huna. I ka hiki ana mai ikawa e pii ai, ua ike ia aku ia na puali naita oua opio nei e paikau hele ana maloko o na pa pu; a i ka hiki ana ika hora eha o ke khiahi, ua puka mai la na puali naita he 30,000, me ko lakou mau alakai |>akahi. E hilala ana ko lakou mau hulu i ka makani, a o keia mau puali a pau ua hoolako pono ia me na mea kaua. I ka hiki ana ae mawaho o ka pa alii, ua puka mai la ke ahi opio, kana aikane a me na makua, kona roau ukali, a kamoe aku la no ka ululaau e ku mai ana mamua o lakeu. Ike komo ana aku

0 na puali iluko oka ululaau, ua haaitle mai !a ka noalamahoia oka La la hkou, a otai kc ahiwahine oka po e kau ahtanc ana i ka lewa lani, ua wehe mai la la i kona mahmalama maiuna o ka honua, a ua laki hoi keia huakai a ua opio nel Auwe ī heaha keia halulu me he makani puahiohio la e pubt ana i ke kukuiu hikina, pela iho la na kapuai o na )to o ua mau keiki noho kuahiwi U o Arabia* la lakou e piī nti la hiki i ka malamalama loa ana t ua ka* uoha ae la ke alii opio i kona mau pu- | a!i naita e hooeoaha lakou oia ta wahi iia b a hiki ika uhi ana mai o ka pa Ika uhi ana mai oka po, ua liuliu ae {a ka lakou hoakai a hoouiaka aku la e pii Hiki aku aku la lakou ma kekahi kula oneanea i ka wanaao, ua hoomaha iho la bkou malaiU no elua fa; a o ke~ ia wahi a bkou e hooauha net, oia ki ehiku hapawaiu o ke alanui i hala ia laikoa ma ia pu ana, ah« hookahi nralu t koe hiki i na iua huna o na eneoai