Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 33, 15 August 1885 — KA MOOLELO O KA MOKU POINO POHOIKI. [ARTICLE]

KA MOOLELO O KA MOKU POINO POHOIKI.

Ua ku aku ka moku kuna Pohoiki ma ka la iS o lulai ma Pohoiki Puna Hawaii Ua hoolei oia i kana ukana a pau, a hooiii wahie oia he 9 paila aka, ua pa mai ia ka makani mai ka akau ma». Ma ke kakahiaka Poalima la 24 o lulai, aole nae heoikaika loa, a ua ooomau nn ke ku ana o ka moku a hiki »ka Poaono !a 25. Ma iala a po, ma ia {>o a ao ae la $aL»ati, oia ka la a ma ka hora 10 o ia la, ua ikaika loa mai ia ka maka*tf a me ke kawahawaha pu hoi o ka ale, a ua oi aku ia imua o ke kupono ke hoonau ka moku ike

ku ana i ke a\va. A ma ka hora 10 oia ta, ua haalele ka onoku Poheiki i kona awa, a ho\o no Keauhou me ka inanao e loaa iki ana hi' wahi e hoolulu ai no ke ku j ana o hiki i ka wa e malie ai ka maka-: m, aka, ua like no ka mo o ia awa me I ke awa mua. Ua hoomau ka hooiho ana o ka mo ku a ahiahi hora kaalo ae ia ka aioku n\aka» oka lae o Kalae; aia īa wahi nta Kau» a e kokoke ana e huli maanei o Ka|xalilua. Ama keia hooiho ana o ka moku uo pu-a ia ka pea hope ame ka pea ihu mawaho ioa, koe ka pea waena a nie ka pea ihu waena, oia wale oo na pea i koe; ama ka hora 10 o ta po, kauoha aku la o kapena {'aahao

ina sele e pun * pea i koe, lka manawa i paa &i na pea ika pu-a ia tHke me ke kauoha t na ku olohelohe iho la ka moku me U pea ole. ! keia wa, pane aku la ka maUma oioku e pilikia ana kauā* no ka mta u* pau loa na pea ika pu a ia t oka \

tk< H !:><-» c Una ai o Va kkA»?, ce mauo ka|vcra Paabao> e pihkia. >ka «a m> i iNiu fca Paahao olek), u-j pn nia;- b ka aW fhke n>e k.i nata a ?sii tt;u ht :r.3 k- JtoJio o ka mok;i. a o BUS aku b oo ia u- ita moku e hnh kāinkaki; a }hī hoo bka o ka ale a pipai hou no, » *a huH loa aku la ka moku a pa aa ka i ke itai a ac4tt» mea ?>ane ?ea iloko o kela wa 5 huh ai ka ?mjku. !?ofco o w'*ki, hola \<>kc aku nei elua scla a okn>ki koir ī ke ka* uh i hoopaaia ai ka waajna, a hemo ae la ke kaula, lana ae la ka waapa. Obi ka moku e ihe ana i ka hohonu o ka moaoa, ua kau ae ti lakou a pao ehi*u iiuna o ka wraa|ja rne ka poino ole o kekahi ob kino. ] ke kaawnle ana aku o ka -*aapa mai ka moku aku no ekoiu anaoa, ua huli iho ia ka waapa i pot ia eka ale» a luniiiumi ia iho la lakou e ka ale, a i ka hoea ana ae mai loko o ia lumilumi ii ana e ka ale, he elima wale no i koe, 0 Kapena Paahao. Kaiili, Hoa, Kekai, 1 me Keoki, a make 3ku Ia ka a ke knpena a rae kekahi sela o Kaulu leonainoa. Iloko o keia mana\ra ua kaawaie ae la ka waapa mai ia lakou aku t ao na hoe ekr»!u ka i loaa aku ia oianawa, a o lakou a eiima maluna o keia mau hoe kani 1 hoolana ai; oiai lakou e mo-ku j ina maluna o na hoe, aole o lakou ike \ku i ka waapa, oiai ka aaki ke! iialii ana maluna o ka ilikai o ka moaoa. A liuliu iki ko lakou lana ana pela, ike aku la lakou i ka waapa ma kahi e aku kahi i paialewaia ai, a ia wa no i iu aku ai kekahi sela o lakou i ka waapa e lana ana, a koe iho la he eha me na hoe. I keia kanaka e au nei, loaa jku la ke kaula o ka waapa a au hou mai la a loaa kela poe kanaka e lana la a hoolana hou iho ia. Ia lakou e paa ana i na hoe a e paiilewa n>au ia ana hoi e na ale ahiu o Ka moana, o keia no ka manawa i nahu le ai ka mano ia Hoa, aole nae i maopopo iaia ua moku, aka, he maneo wae no kana i īke e like me ke ano pai7ni/au, a me ko ianei hai ole aku i kola mau hoa ua moku ia ika mano. A hala paha he mau minute akahi no a maopepo iaia ua moku i ka*mano.

la inanawa koke no kahea mai la o Paahao, Auwe ! moku au i ka aiano e ma kuti uha akau. Aoleju. i liuliu iho, kahea hou no Paahao e like me kinohi, a moku aku la ma kona iwi aoao akau. Oiai ka leo o Paahao i kuu hope iho a» mai kona kaheu hope ana no kona pau hou i ka mano, loheia aku la ka leo o ka maiamamoku Kalili e kahea ana : Pau kuu hma akau ika mano. Iloko o kela manawa ua kau ka weli ia lakou pakahi a pau no ka mnno, a awiwi aku la e kau maluna o ka waa])a e lana ana a e paa ana no ke ka'ula i na hoe a \ekou e hoolana ana.

I ko lakou hiki ana aku ma kahi o '<n waana, ua kau ae la lakou a elima iluna o ka waapa, aka ua piha ia i ke kai a e poho iho ana, a noho nui iho la no pela; ke pii nei na ale me ka ikaika, ke lumilumi mau ia ia, a o ka pulikt 1 na noho'na o ka waapa ka hana, i ole ai e hemo mai ka waapa aku. Pela iho la lakou i hoomanawanui ai a hiki i ke ao ana o ia po, o ka Poakahi ia ka ia 27, aua kupono jj|kou mawaho ae o Hoopuloa, Kona hems, a ua mau no ka ua ana 0 ka makani ia lakou me ke pale pu ana a ke au i Kona akau.

A po »a la a ma ka hapalua paha oia po, make iho la 0 Paahao. A hala paha he 20 minnte mahope iho o ka ma ke ana o Paa.hao, ua kuka like ae la lakou eha i koe iho no ka hoolei ana 'ku i ke kino o Paahao, a ua hooholo hke lakou e hoolei, a mamua o ka hoolei ia ana, ua haawi ae 0 Hoa he mau huaoielo pule i ke Akua, a pau ia hooleia ia aku la ke kino niake a hala aku la oia 110 ka hohonu o ka moana.

Ua hoomau ia no ko lakou ala ana a ao ia po, o ka Poalua la. Hooikaika lakou e ka i ka liu o ka waapa a pau, a iana hou ae la iluna. I keia wa aia la kou iwaho ae 0 Kiholo ma Kekaha nti a ua ike pono aku la iakou i kauhale a me ka iuakini e ku mai ana, a ua ano kualiilii mai ka makani-ir manawa a o na ale hoi ua akakuu mal Oiai iakou ma keia wahi, ua alako hou ke au pale la lakou 1 Kona hema a po ia la, a ma

ka hona 13 o ia |»o hiki lakou mawaho o Kaawaloa; maiaila psle hou ke au ia 1 lakou i Kona akau, aia wa hoomaka | lakou e hoe, oiai ua kokoke i ka aina. a ma ka hora 3 o Poakolu pae aku j lakou ma Keaniani kokoke i Kalukalu ko'koke 1 kaawaloa. I ko iakou {jae ana iuka ua ano oawaliwaH k ? kekahi o hkou oia no ka malaenamoku KaliH, a o kahi a lakou i pae aku ai he wahi inoino, ua hooikaika lakou e hapai iaia a waiho ioka, a o ka waapa lana no i kai aua hoopaaia ke kaula iuka. Ma kahi o Kalili i wai~ ho ai, ua hoonohuia kekahi e ma ; lama iab, a o Hoa oie kekahi sela iho iua hele laua e huli i kauhale. i koUua ;hde ana, loaa aku 1a kekahi Uale, a ku

una ma ka puka» kahea aku U laua me! ka ieo nmuli»wa o pomo* Auhea kaaaka o keia hak c -! Eko?u paha manawa o ke kshea ana \nh, aole he teo i pane ia mal I Hoomaha iki bua a pane hou aku \% He poe |io makou no ke kuna Po-

[ bo\Yh ua hylīhu i ka moana, ua mikel aku he ekoiu a kee makou he eba. Ij> | eunawa i k>he aku ai kuA i b wih ia | mai oka mika, a hemo ae li, h« mau i wahine *ak oo ko b hale. ike ako !*a o Hoa i kekahi o keia nua «ahīne [o ka makuahine o ka H«m E I.ihkaiaIni Kooaī aku laua i *rai a haawiī» mai |la ka wai; Ika inu ana o Uoa t ea ptu | he eiwa kiaha wai i ka inu ia no ka au;k»aka |mu. Haawiia niai la ka ai a j ai iho la, hwke pu aku h laua i k* mo oWlo piha mai ka mua a ka hope, a ua kii ia no hoi kela niau kaoaka i kahakai a hoi mai ta a kauhale. Mahope o na kukai kamailio ana, ua hooluolu nui aku la ma ka hora 4 o ia wanaao. Ma kekahi īa ae ua pahoia ae la ka» sono no keia poe olulo: nui na koiua a keia mau wuhine ia lakou, ka H.LP-K. o Kona waena, ko lakou Pere«dena J. Parisa, a me ke kahu ekatesia S. L. Kiwini, a me ka Hon. D. H. NahiniL O keia ka moolelo i hoikeia mai ia makou mai ia Hoa niai kekahi o na kanaka olulo o ka moku poino Pohoiki.