Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 35, 29 August 1885 — Heaha ko Mua? [ARTICLE]

Heaha ko Mua?

Aole no e neie ka u'iu ana mai o ns no<jncK» eeh:a iwaena o na Hawaii oza 10 a }>au. o V.3 |>oe 1 rnaa i ka 'nwnoe, no ke ano o ka noho'na o ke aupuni s ine ka aina kulaiwi ma keia mua aku. O na helehelena a m< na ouli e kau nei maluna o kakou i keia wa, aohe jK)hihihi ke nana aku. Ke hoike niai nei na hoailona he lehulehu wale i ks loli ana oke au. E hio ana a naiowaie na mea kahiko: e hoea ana na mea hou, a e uiu ana na mea i ike oie ia u.auiua. O Hawaii kahiko e tito ana, o Hawaii hou ke hxa rnai ana. E oi ana anei ka n»ca hou iko ka mua ? K mau ana anei ke aupuni, a e loli ana r>aha ma kekahi ano hou ae. K hele mua anei e hoi ho|>e paha Wa lahui i E kuokoa uiau anei ke auj«uni inaluna o kona kahua ponoi, a e hlo anei na kekahi mana eae e hoomalu mai ? E hoomau ia anei ka nohoaiii Hawaii, ae ioli anei ke ano o ka noho alii ana, e hke me kahi mau aupuni e ae o ka honua e loli nd ? Aole e nele ka ulu ar t o na ninau e like me k< ia iioko o ka noonoo o na Hawaii oiaio, a niana wale aku na ninau iloko o na maawe he lehulehu o ka |>oe noonoo. Na ka tnar.a-.va wa!c no e hoike mai i na hai na jjo!oiei o keia mau ninau. Aka, o na ouli e ike mao|>opoia nei e ka j>oc kilo, ua akaka iea e lilo aku ana na mea kahiko, a e ano hou ae ana na nu a a j»au. O ka manao maopopo iloko o ka pu* u«-ai o ka jk>c i hanauia rna ka aina nei, nona ka olelo o Hawaii ka ainn i hanau, he aloha i ka aina, a he ake e mau loa ka weio kuokoa ana o kona hae. Ua wanana mua kekahi poe e pau ana ke aupuni Hawaii. Ke manao nei keia pepa, aohe pono e hcoj)au. E aho ka hoololi ana i ke ano o ke aujmni mamua oka lilo loaana. He haole waiwai ka i noho i Honolulu he umi a me kumamalima makahiki i hala ae nei, no Europa ia haole. Okeau ia o Kamuhameha Eliuia. Ninau o Kamehameha i ua haole nei no ka hiki a hiki ole paha ke hoaie ia kekahi aie lahui o ke aupuni llawaii he mau miliona dala iwaena o ka j)oe waiwai o Euro]>a. Ninau niai la ka haole i ke Lii, "heaha ka wiiwai o kou aupuni e hoopaa ai no ia mau elala ?>J Pane ne la o Kamehameha, O na hona o ke aupuni Hawaii ke hoopaaia no ka aie. Nana pono mai la ka haole ike I.ii a i mai ia, "iloko o ka iwakaiuakumamalima makahiki mai keia wa aku, aohe aupuni Hawaii." Kuiou īho ia ke j>oo oke I.ii, aole nae oia i pane aku. O ka manao ia o keia kanaka o Europa. Ua iike no paha ka manao o kahi j)oe eae me kono. Aka, oke ake nui iioko o ka puuwai o ko Hawaii poe makaainana oiaio a j>au e mau ke ea o ka aina hanau. A ina no kekahi mau kumu i ikeia, he mea kuj>ono ke hooio iiia ke ano o ke aupuni, a hooponopono hou j>.iha, e aho ia mamua o ka iiio ioa ana oko Hawaii kuokoa. Ua oielo pinepineia aua pakua na j>epeino i ka iohe mau ia o ka olelo, o ko Hawaii pono oia kona ikaika. Aka, he oiaio no keia. A, aoie no hoi he inaika e ae o kakou, mawaho ae o ka jx>no a me ka maiahialama. Healia o mua aku o kakou ? He ano hou ka haina o ka ninau. He maikai anei, he maikai ole j>aha ? He oluolu anei, he kaumaha paha ? He au oka {K>maikai nui anei o ka iehulehu, a he au anei o ka j>ilikia a me na jx>ino ? Aohe maojx>po i keia wa na haina o keia mau ninau. Aia nae ika manao a me na hana ana oka lehulehn kahi a ka hapa nui o na haina o keia mau ninau e waiho nei, Ina e oleio iho ka iehulehu, e pono ; a hana aku i na mea e pono ai, alaila e pono 10 ana no a e niaaiahi ana o mua aku o ua aina nei i aloha nui ia, Aka, ina e olelo ka lehulehu ua hiki iho la no, aohe make hooikaika, aohe imi, e noho iho no pe ia, eao o ili mai na kaumaha a me na pilikia iOl aku, Oka mea pepeiao la, e hoolohe ia i ka leo ; a o ka mea ma* ka, e nana pono oia i na ouli oka ma* nawa.