Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 37, 12 September 1885 — NA LA O TONELELE O KA NOHO ANA MA KE ALO ALII, A ME KANA HANA NAKA I HOOKAULANA AKU I KONA INOA. [ARTICLE]

NA LA O TONELELE O KA NOHO ANA MA KE ALO ALII, A ME KANA HANA NAKA I HOOKAULANA AKU I KONA INOA.

Aia iloko o keia mau la a Tonelele e noho pu nei me ke keik' alii Beriala me kona mau makua alii a me kona mau hanau mulī a pau. Ta laua e nanea maikai ana malalo o ka malumalu o na lau laau maloko o ka pa alii, a e kolonahe malie mai ana ke ala o na pua mai na wahi mai & pau o ka pa alii. ua hoopuka aku la o Tonelele i kona manao imua o Beriala, oia hoi keia. "Ano ua loaa ia'u ka wa pono e olelo aku ai ia oe e ke'lii, oiai au e noho ana malalo ou me ka hoolohe i na mea a pau au e olelo mai ai ia'u a no'u iho ; o kou ka:kuahine alii ka mea i manaoia e pili mai ana me a'u ma na la ma keia mua aku e hiki mai ana, Nolaila, aole au i makemake e hoolauna aku me ia a *ne

kona niau hanau niua, aoie no hoi au e haawi aku 1 kekahi huaolelo imua o lakou iwaena o ko'u noho ana roe oukou, aole no hoi au i kupono e launa pu me lakou ma na wahi a pau o keia hale alii a me ke kauwahi e ae a hiki i ko'u wa e īke ali ka lio eleele o ko'u kaikuahine maloko o keia kulanakauhale, a ne mea hoi ia na'u i manao me ka maikai, a e loaa hoi ia kakou ka miluhia o ka noho ana."

I ka pau ana o keia mau huaole'o a Tone!ele, ua ae koke mai la ke keiki alii .me ka noonoo nui ana i keia mau huaolelo a l'onelele ; a mahope iho o ko laua nanea ana, ua huli hoi mai la laua no ka hale alii, a no īa manawa i ha ? i aku ai ke keiki alii i kona mau kaikuahine, a ua lilo ae la ia manao i mea maikai ia lakou a pau eha ; aka no ia manawa paha i like ai ko lakou manao. A no na la mamua aku ehiki mai ai, me he mea la e ala mai ana na manao kue mawaena o lakou a iilo i mea e mokuahana ai ko lakou noho ana. I kekahi ia, ua kupu ae ia ka manao lioko o 'i'oneiele e holo aku maluna o ko.na lio keokeo e makaikai i ke kulanakauhaie, a ma keia manao ona, ua hele pu aku ke keiki aiii me kona mau hanau mulī a pau \oa y a ma ia huakai a iakou i hele ai, ua iiio mua no ka heia ekahi o ka ia ia Tonelele me kona lio keokeo, a he mea hiki ole hoi i na iio a pau o ke keiki alii ke hoohalike aku me ko Toneleie, a he kulana hanohano maoli no kona me ka hiehie nu», a mamuli o ia hana, ua haawi la aku iaia e fca Moi he kuiana aiihikaua no na koa a pau o ka Moi, a ua lilo kana miU a'o ana i mea mahalo nui ia e na koa a pau.

I ka wa i ike ai o Tonele!e ua makaukau na koa kaua lio a me na koa hele wa«*ae, ua puka ae la lakou aiala ko o ke kulanakauhale me ka hookahakaha, ua hoike o Tonele!e i keia mea ma ke ano kaua o na Ilikini me he mau auna !a e lele ana i ka lewa ka lele makawaiu o na pua p?na mai na kakaka aku amena mea kaua e at\ a he manawa loihi ka hoikeike ana ona koa me ko lakou alihikaua hou i ke akamai o na koa, a ua nui na mahalo i hoike ia aku e na mea a pau a me ka Moi, a ua kaulana ae la ko ToneleUr | inoa a puni ke kulanakauhale, a ma ia! ano oia i noho ai a hiki wale i ka ma nawa i hiki mai ai ka lio eleeie o kona kiikuahine. Nolaila, ua pono ia kakou ke waiho iki ae i ka olelo 'ana no To nelele ma keia wahī, oiai ua ike ae Lei kakou iab aia oia ma ke a!o ahi ponoi, a noUila, ua hiki ia kakou ke hoomanao ae aia ke alanui mua e hiki aku ai i ka mea nona kela mot?!da im ia o kc keiki a!h Btr*ala, a iilo iaia ka haaheo aua i ke kaiaunu o ua keiki aiii la.