Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 38, 19 September 1885 — HE MOOLELO NO KA NAITA ALA-HUNA KA WELI, A O KA POWA HOI, O KA ULULAAU ELEELE. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA NAITA ALA-HUNA KA WELI, A O KA POWA HOI, O KA ULULAAU ELEELE.

K<r Naneai p;ha. tux eaea Knpahnaha a H ho: i hartavt, ā ftc4 hina Weiīweli i Lk*» isa £i «u Hwkaia Makakiia. MOKUNA 11. E hoi v kou &ak maha - E ke koa mii o Dtfrasraii'jfa .' Eb ka anela ma ka >puka ' Ae ! He makua i aloaa nuīia— A wawaio a< la na Jco eehia- - O n.i pu ma <?a k'.Āhiwi. F. moe i ka fs-Juhia ' Aka— Eia ka ine ?a £<? kokolo mai nei' IKA \VA i kokt,Jfe aku ai ka kakou opio puuwai \Y2iipahe e hiki aku i kona home kakela, lia ike aku la īa 1 kekahi kino kanaka mamua pono ona, oiai ua ano poeleefe loa iho la i keia j\va —he kanaka me he la e huli pono j mai ana kona alo imua ona, a e ku ana 'oia maluna oke aU-huki,. I keia wa, |ua uwe ae la o Felitame ke ano hoihoi e hoike aku ana hoi ia i kona haku wahine opio aia he hoa?oha ma kahi kokokeloa, _aole 10 no hoi i liuliu iho o keia hele hou ana alu a laua, ua komo aku la ia iloko o na apo aloha ana me kana ipo, ka mea Hoi ana i aloha nui ai oia hoi o Ilaneka vona Lidena, a i hele mai no oia e nsna i kana waliwali EHna vona Denakadofa. He kanaka opiopio no oia, a ua'&iki aku kona mau makahiki i ka iwakaliia-kumamaha ; he kanaka loihi oia me helehelena oke kanaka ui; he mau lala nunui a ikaika hoi, me kona kino kwaawaa ; he mau hiohiona hoi o ka oi|io a me ka mana-. opaa; he lauoho lolla kona oke ano uliuli a e kimoe maikai ana ma kona mau pookiwi nunui; ame kona mau maka mohaha hoi, o na nanaina oluolu alme ka wiwo ole ; a ma ka nana ana aJp|i kona mau oiwi kakau ke olelo ae, he koa nui, a he na ni lua ole hoi ia ake kamahele e ike ai i kona kaahele ana mawaena o na ama kanaka—aohe puu aohe kee. E komo ana oia me na aahu nani loa, i hana ia mai na veleveta palupalu loa mai, a ma kona poo hoi e kau ana he papale i kinohinohi maikai ia, a me kekahi hulu oseterika loihi e welo ana ma ka aoao o kona papale, a ma kona puhaka hoi e paa ana kekahi pahikaua nui nani loa. He kanaka koa oia, he koa ma na ano a pau, a e noho ana oia nia ke ano he kapena, mai ka hookohu ana mai a Bereta vona Denakadofj, ka baronesa, a o ka makuahine hoi o ka nohea Elina—a malalo hoi o ka noho hoomalu ana o Sir Naita Aka vona Morina maluna o ke kakela, a me kahi kulanakauhale Denakadofa.

<4 E kuu Klina aloha, ua ano hopohopo loa iho nei makou nou, i kou poeleele loa, aua manao mua iho nei no hoi au e huli aku ia oe eia hoi—o ka Naita hapauea aloha ! —Ua loaa hou iho nei oia ika mai. Ano kona ano nawaliwali loa, nolaila, hiki ole ai hoi ia'u ke haalele iho iaia," pela ke kapena i pane iho ai, oiai kana Elina e hoonanea ana maluna o ka poohiwi o ka mea ana i paulele nui ai. "Aole-no paha hoi ia he mai ano pilikia loa ? Mai hai mai hoi oe pela !" wahi a Elina me ka puiwa. " E ike koke la no paha ke ano o kona mai a me ke kulana pilikia, ke hoea mai ke kauka, piai, ua hoouna ia aku nei o Rolana maiuna o kekahi iso mama ioa nona, a o ko laua hiki mai paha koe Maha paha hoi, aole ia he mai nona e pilikia ai, a e maka'uka'u ai hoi kakou. Oiai ua loaa pinepine no oia ia ano mai. r " Ae, aka e ot mau ana ke mo i na manawa a pau e hiki mai ai maluna o ka ma\ua aloha, Sir Naita Aka ' w wahi a Ehna i puana ae ai me ka leo hoa.ioha, a pane hou ae la: " Ina he mea oluolu i ko kakou Makua Lani ka hoo* loihi iki hou ana aku i kona ola makanwe no kekahi wa hou aku. w

I keia wa, o ko laua huii aku la no ia a heie aku la inaluna o ke ala huki a hiki mamua pono o ke alo o ke la. A ua ike iho ia no hoi o Eiina, ua hoaiuaiuia na kauiahao nunui e hoopa* aia ana i ua ala-huki nei, a he hoomakaukau ana hoi ia no ke okt pu ana aku i ke ala e hiki mai ai i ke Kakeiai I>eaakakadiofa. { Ma keia wahi, e hea akaka iki aku paha au i ka poe heiu heiu no keia aia hiiki e oieioia nei,— malia paha ua ano poiuhihi iki ia oukoii no kona ana O keia aia-huki e hoikeia nei iloko o ko kakou moolelo, ua uke no ia me ka uapo, a o kahi wale no hoi la e hiki aku ai i ke kakela;

a i ka manawa hoi e makemakeia ai no ke oki pu ana i ke komo ana mai o ko waho i ke kakela, alaila, me na kaulahao nunui i hoopaaia i ua uwapo nei e hiki ai ke uwai ae 1 ke ala-huki a kaawale mai kekahi aoao mai, a waiho hamama iho la he pali 'kuhoho, a aoie waho e liiki aku i ke kakela. A e waihoia no peia eiike me ka loihi e makemaīeeia ai, a e uwai hou ia ae no ua ala-huki nei a loaa ke aia e komo mai a e puka aku iwaho e!ike me ka manao —a 0 kekahi keia o na mea ano nui e pili ana i keia kakela, i ka wa kaua, a ua oieloia no hoi, o ka oi keia ona kakela, ma ke Aupuni o Badena a puni, a ka Sir Geregor vona f>enakadoi'a i waiho iho ai no kana wahine me ka laua kaikamahine hoi, 11 homemaluhia no iaua.)

uUa ike au !" wahi a ke kapena opio i hoopuka ae ai, me ka nana pono ana aku i kana ipo aloha, a pane aku la, "ua makaukau kakou e pani aku i na puka nunui, a e uwai ae hoi i ke ala-huki. Mamuli hoi oka makemake o kou makuahine, a me ke kauoha a Sir Naita Aka, e nana a e hoomakaukaw hoi i ila mea a pau no ka maiuhia oke kakeia nei. Ua ano lohe wale ia no, eia ke alii powa Toiibana a me kona poe, ma keia aoao o ka Uiuiaau Eleele nei, a aole no paha e nele ana kona hoohiki loa ana mai i ke kakela nei. Oiai o kahi nui ioa keia ana i ake nui e lilo malalo o kona noho mana ana A oiai no hoi, he kanaka ia e manao ole ana i ka pono o kahi poe e ae, a o ke kakela nei paha, a ina ua | lawa oia i ka ikaika, a i kupono no ka hele ana roai a la£we pio ae i ko kakou home aloha nei, alaila, e hiki io mai ana no ia. Aka, he manao paa ko'u, he pah paakiki loa keia ana e hoonaano o keia kanaka 0 Tolibana ? Ua nui wale na moolelo a ? u i lohe ai e pili ana nona. A pehea, he weliweii io no paha ia elike me ka mea e oleioia nei e na kanaka ?"

"E ka'u Elina, ina oe e ninau mai ana no kona weliweli ma kana mau hana hewa, a pono ole, alaila, e ae aku au ia oe me ka oiaio; aka, ina e manao ana oe no ka weliweli ma ke ano hookahe koko, a puni koko, alaila, ke hai aku nei au ia oe, aole. Aole no īa e powa a hao wale i ka pupupu hale o ka poe haahaa loa, a aole no hoi ia e lawe mai i ka hunahuna hope loa o ka mea ana i ike ai he ilihune īa. A eia hou no hoi kahi —elike me ka mea i hai īa mai la'u—ua ikeia kona ki ana i kekahi o kona mau kanaka ponoi a make, no kekahi mea mo a lapuwale hoi, i hana ia maluna oke kaikamahine a kekahi kanaka hune :» haahaa loa; aka ! aole paha ia he mea e manaoia aku ai, elike kona manao pela i ka wahine, a me ke kaikamahine o ke kakela. Ua ike no ke kanaka i ka mea pono ana e hana ai i kona wa e ike ai e pomaikai ana ia me ka nana ole ina he pono, a he hewa paha. Ua nui no hoi na mea ana i powa, a i hao wale ai, a pela no ia ke hoea mai ia nei—e hao waie me ka pakaha ana i ko kakou wahi kulanakau hale e noho nialuhia nei t a me ko kakou home hoi. Nolaila hoi malalo o na ano a pau, he kanaka weliweliia ia, e na mea a pau, ahe pomaikai nui hoi a me ka hanohano nui ke loaa ana i ka mea nana e pepehi iaia a make, a i ole hoi ia, e hopu pio iaia a lawe aku imua o na mana kau kanan-ai/'

Ma keia manawa, ua komo loa aku la laua iioko o ka pa nui iioko o ke kiikeia A hoioholo iki iho la laua maiaila no kekahi wa pokoie. Ia laua nae e naue mahe nei mai kahi aoao a i kahi aoao o ua pa akea nei, ua aiawa iho ia o lianeka i kona hoa holoholo, a ua hoomaopopo iho la ia t ke ano e o kona mau heleheiena, a me he ia e noonoo nui ana ia i'oko ona ro kekahi mea ano nui loa, a ninau iho la ia :