Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 40, 3 October 1885 — KELA ME KEIA. [ARTICLE]

KELA ME KEIA.

. i .ina 'u S3bati nei, i haalele , . :ut»ku kaua Ita!:a ij:okakou - . aju aku laia i na kai kawaha- - j hwhonu. _ nui mai nei na waapa i keia L kaktleke!e ana no ka hano .1 ia e hiki mai'ana—ma ka nana , . rieu like wale 210, ao!e paha . j ana ka hui waaj)a o Pali rna. .1 ko'i manao e u He kilo ike Home, N. Kohala ; ► .. tn. »a j>onoi ka i makemakeia, •.;la uka pepa. E hai inai, a e ■ aku no. 1 ia ina» niakou e hoike aku i . u pau. lie paina !ulu hale halaiiiaina ia ana ma Kalihi i keia .*£la 7 o Okatoba. E kipa ae .12 awakea. % e,c hou ia ana ke Kula Kahu- . uia ka Poakahi elua o Okatoba .• . Keia mahina E makaala na hau- _ „ i.u ka hooipaka ana i na hana o u ....ihiki hou. Ehiku paha na hau- .. :'nu.

. kj po l'uakahi iho nei, i ,ku ma , -kuuhi Ausetara!ia niai na pa .1 mai, a aole mea hon ano nui . . .nai e ia. Ua hoolele mai i« ■.M wale no ohua, a o ke koeni „ - :tku la ia no Kaleponi . . ;i..i mai o ke kiapa Hope, i ho: Kcv. A. O. Polepe, mai ko- . ulu ana aku nei ma na aina e c e . n ) paha kakou e nele ana i kj ;:ui iaia mai, i kekahi mau mea ::i.ilkai u ka po o ka Poaha iho nei, uj : :na ia he aha hulahula nui (balT : hale holo hau ina Huehue ala iae nahoaoke Kaawai Helu i rkokua ana aku i ko lakou waiho - A ua hiki aku na loaa i ka huin; . aiiuahua $350. Ma kekahi hui i malama U mai nei 1 K-ohala, Hawaii, e ko laila poe no ka noonoo ana i ka la ». .. :nuho, no ke kau koho ba!ota t im ana ; a ua hooholo like iho la ..r . u Kauka Wiht i moho na lakou, .. a<>ao kuokoa. wawahiia ka puoa laau o ka lua- - K.awaiahao, a ke hana ia nei ko- •: vi hou me ka pohaku, e kapiliia i-.e .; kahi ae o ka bele no ka 20 • u <e kiekie, malalo o na lawelawe - -. ! ika. He mau la wale no paha i.i aku ana kona ku ana me ko•1 ahiahi Poaono aku nei o ka . iaia, oiai kekahi poe keiki e ma ke kahawai o Waikahalu- - .i'.o!o iho la kekahi wahi keiki . <na na makahiki mawaena o ka . a ua hala aku ia opio ma ke- - - : > j ka (nuliwai o ka make —alohaV:.. kc kakahiaka Sabati aku nei, i *- d ai ka mokuahi Kinau mai Ha- • - .u ?ne na ohua inahuahua, a ua ; la inai no hoi maluna ona, . v. chi kanaka mai nei o Hawaii, • - mua ia aku ai i kela pule aku ia oia ma Kawa i keia wa. ahiahi Poaono nei, uahoohaur -.-ka'.ii kanaka ona mauka o Ka- '• £ - j r.a ka makai S. Kauhane i kii " : aka, ua hoao mai nae oia e • y .' ino 1 ka makai me ka mea make; ;.aa e i ka hopuia. M: <4 h ,ra 12 a me ka hora 3 o ka Satuti nei, ua pau i ka hopuia :'• -vt hoioi lole ma ka aoao ma Waihalekuai o Kakela a me Kuke •'«- j. iLinia. ua loaa aku na tini opinjUlo o ka papa hele o ka hale. «.u ik) o ka la Sabati i hala, 1 na*a': - o ka hora 6 a me ka hora.7, ■■L' ae la na alelo manamana o ke c ui.ipu ae i na niea e loaa aku a c -a. mamua pono iho o ke alo o • ;ni i'ake, aka, ua kinai koke ia •- na lima kokua, a loaa ole he " :nc ka hooluhi pu ole ana aku •• :j - o na kaa kinai ahi. ■ hookuku kinipopo mawaena -i Hawaii, a me Kanaka Mare, *'-- :'oauno aku nei, ua kaa aku ka £ i ka inoa hope, he 8 1 ke 6, he 2 wale no puni ka oi o ka ' - 1 - r c mamua o ka Hawaii —wala- - Ua oleloia nae ina i—a ina -lule i ku iki ka —e Koomaha, - 10 ia lakou—a ina aole no hoi i f r, ma la hoi aole he olena ana. a akamai no. • aku kekahi moni, Paniolo - •■'akahiki 1775 1 kekahi wahine e iuai Honolulu aku nei, ma kaana 1 ke a pele, kahi hoi

0 Kapena Kuke i pepehiaia ai. Me fte la i kona wa i kauoia ai ma ia'wahī, ua oili aku la paha keia wahi moni mai kona eke aku. Oa ano kaliuli ae kona ano mamuli o ka wa' loīhi 1 waiho'ai malaila, a ua haawiia aku ua wahine nei e kekahi mea, no kekahi kumukuai kupono a ua hooleia mai naē. He 18 la o ke kuna Ka Moj inai t*uua, H īwaii, mai, aaole .hoii luhe hou ia kekahi mea nona, a aole .no hoi na ona i hoouna aku i kekahi moku e huli aku i ke kuna i nalowale, a eia ilu» na inoa o ka poe e lawelawe ana maluna ona : lokua, kapena; Pahunui, Thos. Clav, Kala, Kuinakoa, Keolo, Kalaukapu, Kauihoa ame Nuhi. Ke kumu i hoouna ole ia ai o na kokua e na ona, aohe maopopo. Ma ka holo ana aku o ka mokuahi Alameda ma ke awakea Poaha nei, ua lawe aku oia i naenae palua la iho kona piha ko i ko ka Mariposa i hala aku ma ka la 150 Sepatemaba iho nei. A ua lawe p*aku no hoi oia 3,815 leta, na paona kaumaha 0 ia mau leta 106, a he 1,331 mau owili nupepa, na paona kaumaha 230. A ma ka uwpo ae no hoi na keiki puhi ohe o ke aupuni kahi 1 puhi ai i ka lakou mau mele hoonalienahe

Ua hoohui ia ma ka mare e D. Ka pali keia poe malalo iho nei: Sept. 12, Hoohui Paahao me Pua Ka-

hiewalu, no Niulii. 44 12, Ahoi Pake me Kamaka Pihenui, no Pololu laua. " 19, lapeka Kahue mē Kailikane, no Makapala laua. u 19, Uhauha me Kahalewai, no Makapafi laua. Ua hoohui ia lakou nei a pau 1 keia mahina a i keia A. D. 1885, rna Niulii, Kohala a me Makaoala nei. Makk.—Ua make ma Honolulu, Oahu nei, o J-ohn Y D Olohana, la 6 0 Scpatemaba 1885. Ua hanauia oia ma Kawaihae-kai, Aug. 21, 1828. Ua make oia i ke 57 o kona mau makahiki amel6la ma keia ola ana. Ua loihi no na la 0 ka hoomailo ana o ka mai ma kona kino no na uiakahiki loihi, a make aku la. Ua haalele iho oia he wahme ua elemakule pu no, iloko o ka mai loihi o kana kane; a he !■ aikamahine, a he kaikuaana, a he ohana lehulehu no. E uwe a e kanikau pu me ka poe e uwe ana. Aloha, aloha a nui loa me ka waimaka. . He moeuhane. —Penei ka moeuhane a kekahi kanaka: Ua akoakoa ka Aha ma ko lakou luakini nui, e noonoo ana no na mea e pono ai ka ekalesia. E kamailio ana lakou ia wa no ka pelapela loa o ka luakini a me ka mea e maemae hou ai Nui ke kamailio wale ana me ka hooholo ole oka manao. Ku mai kekahi kinaka poupou i ekemu ole mamua, me ka i ana : Ena makamaka, ke ma.nao nei au, ina e lawe kela me keia i burumi nana, a e kahili i na I wahi e pili koke mai ana iaia, aole emo i maemae hou ka hale. 1 He leo aloha. —O makou o nama- 1 kua mea keiki o ka apana o Honolulu nei, a mamuli o ko makou hilinai ia ' Mrs. Kanalulu ka makuahine 0 ka pono, ka inakuahine a makou 1 hilinai aku ai ' i kumu alakai no na keiki a makou e ' hele ina hana pono. Oia hoi ke kula ' Sabati, ka ahahui opiopio, na anaina ( haipule, na halawai la noa, a la Sabati, 1 a me ka hooulu a hoola lahui a ka Moi- ' wahine, a 1 kupono af hoi ka makia a ' ko kakou Moi ilihia. "Hooulu Lahui.'' 1 Nōlaila, ma o makou iho, a o makou ' pakahi a pau, ke hookuu aku nei makou 1 i ka makou mau keiki malalo 0 kana mau alakai ana, ua hilinai makou iaia, 1 a e hoomau ia akō ia ma la ano he komite no ka makou mau keiki a me makou pu. A i kuponoai hoi kekahi olelo kaulana oko kakou au e nee nei. E 1 aloha ika aina! E aloha ika lahui! A I e aloha pu i ko kakou mau Moi i aloha ' nuiia. Me ka mahalo. O makou no, *

■ Na Makua Mea Keiki. HaUU}: I KA UAPO-HAWAI. Ma kē aliiahi Paolima la 11 o Sepatemaba nei, ua haule iho la kekahi Pukiki mai luna iho o ka uapo-hawai, ua loaa iaia na poino ; a i ka Poaono la 12 o ka make loa ko ia. O keia uapo-hawai eia no ma ke kahawai 0 Hakalau, o ke kiekie o keia uapo-hawai he 50 paha kapuai, a ua oi aku paha ma kekahi wahi. Aloha no keia kino uhane a ke Akua i hana'i. O MR. WAHAKOLK UA MAKE. —I aha ia ? Kai no hoi i pepehiia no e ka hunona (Mr. Uniiloi Jr.) Heaha ke kumu ? No ka ona i ka rama. * O ka la i hana ia ai o keia pepehi kanaka, oia no ka la Sabati, la 20 o Sepatemaba nei, o ka mua nae o ka pepehi ana, o kana wahine mare 0 Mrs. Kailianu j papa aku hoi ka makuahunowai wahine (Mrs. Wahanui) mai pepehi oe i ko wahine. "Kulikuli ia oe," o ka olelo keia a UmUoi, o ke ku'i mai la no ia 0 ua wahi taata kalohe nei a ku mai la raa ka auwae o Wahanui; uwe ae la 0 Wahanui. No keia ana uwe o Wahanui olelo mai ka makuahunowai kane (Wahakole) he kanaka mu rama au, ona aole o'u pepehi i ka'u wahine, a nau ka hoi e pepehi ka'u wahine, o ke kulikuli aku la no la o ua hunona nei, o ka hakaka iho la no ia ; he ike ole paha no Wahakole 1 ka laiau ana a Omiloi i ka laau a hili;

he 2x3 ka laau, 6 paha kapuai ka loa. No ekolu manawa i iiili ai [xika mamua o ke poo, puka mahope a naha ke poo, o ka hohonu oka naha 2 iniha, o ka make iho la no ia. O ka mea i ike i keia hana uso ole a Unnloi, o Wahanui ka wahine mare a Walukole. 0 keia kanaka 1 inake iho la, nanaka huaulelo kauiana. "A!oba ōc eka makai, ke hto nei ke keiki o ka uahipi 0 ka wao" 0 Uiniloi, aia i ka ! al-;)r;3hao kaiii i heekepue ai; e puu ana p.-iha ka iae kahi ka pohue, a ! ole ia; īmi aku ana paha ma ka meheu o ka makuahunowai. Eia 110 keia hana epa a ua eu nei, ke kuhikuhi nei i kana karaima i hana'i, na Waahia i pepehi o W r ahakole ; kahaha!! Pau ole no hoi ka epa ia Hawaii, ina puha e nana mau i ka baibala a hoomaopopo iho i kekahi Kanawai oke Akua, e olelo ana. "Mai pepehi kanaka ot\" Ua haalele iho o~Wahakole he wahinc, he mau kaikuaana, he mau keiki, a me ka ohana ma keia ao mauleule me | ka uwe paumako ana ; ua 60 paha mak.ihiki o keia kanaka a make aku la ia. Aloha ka ai a me ka i-a, pau ka heahea ana mai i na makamaka. pau ka luhi ana hoi ka uhane pili me ke Akua. SOLOMONA D. HELELA.

liAO NA KUIPELE ALO ANA I KE KU-

i.a loa. —Eia hou ua hana maewaewa : la'u i haalele aku ai ia Wahiawa a hele aku no na pali Koolau a huli hoi mai, a ma ka la Sabati ae la 20 o Sepatemabv\ nei. Hele aku la au e malama i ka'u apana hana (haiolelo) ma Wahiawa. Eia ka mea i lohe ia mai, aohe kanaka e hiki mai i nei la, ua pau i ka ona i ka Papipi awaawa, a maanei au i kali # ai no ka manawa, a he noe ko laila. A haalele ia apana holo aku no Hanupepe o mahope iho o ka ainaawakea, lulu lima pu me ko laila poe hoa'loha oiaio A ninau aku a ninau mai no na mea hou, ua pane koke mai lakou, ōka mea hou a oia keia. "Ka hua ino 0 ka waiona." I ka hora 9a. m. iho nei no, 0 keia la 20 o Sepatemaba nei he pepehi a hana hoomainoino ko keia la. Ua pepehi o Mr. Alika i ka wahine me na kuipele e peku ana a e ku'i ana, me ka manao ole ae he pono, ua hele ka wahine a palapu i ka eha, a mahope iho 0 keia hana, ua kii oia i ka pu-kaupoohi-wi, a olelo aku e like me ke kupono ole, me ka hoopuka ana e ki i ka wahine a make ; alaila, i kona mama aku, a oia aku ka panina hope loa. A ua hoopii k-a wahine a ua lele aku na manu pelehu a ka manu i ke aupuni, a he nui aku ua olelo epa. He wahi keiki opio keia nona na makahiki ke iwakalua-ku-mamalima a oi, eia nae he hua ino ko ka lima Oke kumu i hua ai neia epa, he mau ia Mr. Alika ka hoomoe ana i kana wahine mare Mjs. Julia i ka Pake 1 loaa mai ona omole Konieko, a no ka hoole ana 0 keia wahine; nolaila, pepehi ai oia me ka hilahila ole. Nolaila, e makamaka opio mai Hawaii a Niihau, mai hoohalike nie ka ia nei hana epa. He wahi kanaka auwana no keia, aohe makemake i ka hana malamalama. Ma keia mau apana iloko o keia mau la, he nui ka inu ona o na kane, na wahine, a me na keiki i na hua Papipi i hui puia mai me na omole kuai laikini ole ana Pake. Ahe mea mau i na ka n;ika i hanau eepa ia ma keia mau wahi. Oke Sabati ka la oi loa oka hana lapuwale. Ua manao wale au no ka hemahema o ke aupuni maanei aohe wa hi makai. Nolaila, nui ka haunaele a me ka hana ino. Nolaila, he mau ia, me ka L. H., a me na keiki ke aloha. M. Napeahi AEKAI 'O WAIALUA, MOLOKAI

* Ke panee malie nei no na hana aka Haku, ke hoeueu nei no na hui opiopio o Molokai nei. Ke hoomaemae hou ia nei ka luakini o Kaluaaha e ke keiki Hāwaii hana noeau, Mr. J. Kaoo. No ka hoike kula Sabati nui e hiki mai ana lanuari ae nei.

Ma kela mau mahina aku nei, he mau bebe, ua hanau raai me ke ola maikai Ma Ualapue, hanau o loela Kapaoa (k) na Lulaia me Kaoo. Ma ia wahi no hanau o John Ailama (k) na Wahineaua me Keahiwela. Ma ia wahi no hanau o Kalāinae (k) na Kalawelawela me Noa. Ma Pukoo, hanau o Akiu (k) na Kaui me Ahau. Ma Honomuni, hanau o Julia (w) na Lilia me Kapaumia. Ma ia wahi no, hanau' o Kahikina (w) na Maunahina me Puaakuni. Ma Kainalu, hanau o Aalona (k) na Esetela me Kaulili Ma Waialua, hanau o Kapuni (w) na Hanaialii me Kaahanui. Ma Maalaea, hanau o ke Keanu (w) na Kapuni me Nahinu. O na mea keia i loaa i keia hoa lawe nupepa Kuokoa. A. L. K Kanakaole. ]