Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 40, 3 October 1885 — KA MOOLEELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuekaa na lua huna o na poww. [ARTICLE]

KA MOOLEELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuekaa na lua huna o na poww.

NO ka nui o ka īno o ka moana, ua hala he eha la o lakou ma luna o ka moana me ka luaieleia ana e na ale kupikipikio, ua ku aku la na moku i ke awa o Arabia, a huli hoi aku la ka makuakane o Kahanuopaineki me kana moopuna no ko laua kulanakauhale alii. I ko lakou hiki ana aku i ko lakou home noho kuahiwi, ua nui ka hauoli o na makaainana no ka hoihoiia ana aku o ka hua mua o ko lakou haku ahi opio, a oia hoi ka lakou alii e malama ai. I ke keiki e hanaiia ana e kona mau kahu-hanai a mau kupuna hoi, a i ka piha ana o na makahiki 7 o ua keiki nei, me ka ike ole o na mea a pau i kona mau helehelena, koe wale iho no kona mau kahu-hanai, o laua wale no na mia i ike mau 1 kona mau helehelena nani nohenohea. A na laua no hoi e ao i na mea naauao a hiki i na mea kaua, a

me na olelo o ke ao nei i loaa ika Ui o Sepania; a iloko no hoi o keia manawa e nee mua nei, ua pii inai kona makaukau ma na mea kaua a me kona ikaika, a na kona nani lua ole hoi e hoomalamalama ana ia loko oka hale alii holookoa, a he mea haohao loa ia i ka manao o na makaainana no keia malamalama ano e, aka, aole e hiki ia lakou ke hele aku e ninau. I ka piha ana o na makahiki he umi o ua keiki nei, ua hiki ole i kona kahuhanai kupunakane ke 1-u aku e ana pahikaua pu me kaiia moopuna, no ka mea, ua oi aku kona ikaika a me kona akamai mamua o kona kupunakane, oiai, ua like ka niniu ana o kana pahikaua me kekahi mau mikini, a ua like hoi me ka olapa ana a ka uwila, pela iho la ke kulana ikaika 0 ua Lameka Puluka Ja. Eia hoi kekahi, no ke ku'i miu 0 ka lono 1 na aupuni nui a pau 0 ka honua e hookaulana aha i ka inoa o Lameka Puluka no kona nani, ano ia mt:a ; ua hoouna mau ia mai na leta noi a na kaikamahine alii o kela a me keia aupuni 'mua oka Moi Kahanuopaineki, e nonoi mai ana e ae aku o Kahanuopaineki e lilo kana keiki na. kekahi o lakou, aka nae, i ka ike ana o ke alii opio i keia mea, aole oia i pane aku i hookahi leta na kekahi o lakou e j like me ko lakou makemake. I ke keiki alii e lualai ana i kona home kuahiwi, e walea ana hoi ika iniki hui anu a na dews, me ka manao ole ae hoi i na mea a pau, aka, o lea nanea wale no me ka hialaai nui ana i ka noho'na oluolu*o ua home kuahiwi la. I ka piha pono ana 0 na makahiki he 12 o ua eueu nei, ua kuahaua ae la kona kupunakane i kona mau makaainana e hele mai e ike i ke keiki alii, a ua kauoha pu ia no hoi na luna nui o ke aupuni e hoomakaukauia kekahi papaahaaina nui no ka lealea pu ana me ko lakou haku alii opio, ka la hoi a lakou e ike ai i ka nani kamahao o na mauna hui, ka mea hoi a lakou i kapa aku ai, "ka opuu pua rose o ke kakela alii Ufisi Mamua oka hiki ana mai oka la e ike ia ai ua keiki alii nei, ua hiki mua aku la o Kahanuopaineki a me ka Ui Pua Rose, a me kona mau hoahanau, a me kona kaikuahine, a nie ka ohana alii a pau o Italia, no ko lakou ake nui e ike i ka lakou keiki.

Ma keia olelo kuahaua alii, ua hiki pu mai no me kekahi mau kaimahine alii o Europa, no ke ake e ike kumaka ika nani o Lameka Puluka. Ika hiki ana mai o ka la e ike ia ai oia, ua wehe mai la kaiao, moku mai la ka pawa 0 ke kakahiaka nui, aia hoi, ua ikeia aku la na imu ahi nui e a ana maluna o na puu a me na kualapa, e punohu ana ko lakou uwahi iluna oka lewa Ika hiki ana ae i ka hora 5 o ua kakahiaka nei, ua hoike mai la ka lani i kona nani maikai, no ka mea, ua ahu wale na puu a me na kualono, aole ka hau maluna ona piko ona kuahiwi, aole hoi ka. ohu maluna ona laau, he kalae maikai loa. Ike kani ana oka hora 6, ua ike ia aku la ka pii like ana ae o na hae 0 na waihooluu like ole maluna 0 na pahu hae a me ka huini o.na puoa o na kakela. Oka hale alii hoi, ua uhiia me na wehi o ka nahele mailoko a waho; ke nana aku ike kulana 0. ka haie alii, me he la aia na rumi o ke kakela alii iloko o' ka hihipea o ka nahele, iloko hoi o na lipo o ka waokele; ka lanai ahaaina hoi, ua kukuluia ma ka aoao hikina oka hale ahi, 1 hoonaniia me na wehi o ke kuahiwi.

I ka hiki pono ana ae i ka hapalua 0 ka hora ehiku, ua ikeia aku la na mahe'e raita e hookahakaha ae ana ma na huina alanui a hiki i ke kahua lealea me ko lakou mau kahiko piha. Puka pu mai la no hoi na bana puhi ohe, a ine ka poe haku mele kaulana oke au kahiko o Arabia: Oka pa alii hoi, ua hookuu akea ia na puka, a ua ikeia aku la na mea a pau e kai ae ana no ka hale ahi me na makana ma ko lakou mau lima, i mea e makana aku ai iko lakou haku alii opio. I ka hiki pono ana ae i ka hora ewalu, ua ikeia aku la mahele naita e komo mai ana ma ka puka hikina o ka pa alii, a poai puni ae la i ka hale alii, a 0 na makaainana hoi, ua komo mai la lakou a piha ku'i ka pa alii, a e kali ana hoi o ka ike aku i ko lakou haku alii opio.

He mau minute i hala ae, a liuliu iki, ua laweia mai la na pulo'ulou a kukuluia mai la maluna o kekahi anuu i hoomakaukauia no ua keiki alii nei; a o na alii ai-moku hoi a pau, ua hoonohoia ma ka aoao akau 0 ka noho-alii; a

o na kaikamahine alii hoi o na aupuni a pau, ua hoonohoia lakou ma ka aoao hema o ka noho kalaunu; a o na makua hoi o ua eueu nei, ua hoonohoia laua mamua pono o kona wahi e noho ai, malalo īho hoi 0 kahi a ka noho kalaunu eku ana. Ika makaukau ana o na mea a pau, ua puka mai la o Kahanuopaineki me kona kahiko piha, a hai mai la : He mau minute wale no koe a puka mai ka mea a kakou e kau nui nei e ike iaia, i hakalia wale no i ke komo i kona wahi aahu. 'E na poe puni moolelo, e kamailio iki kakou no ke ano o ka aahu o ke ke iki. Oka aahu oke keiki, ua hanaia me ke daimana wale no i okomokomo pu ia me na pohaku makamae o keia a me keia ano. 0 keia aole i loaa a i laha hoi ma na aupuni a pau o ke ao nei. Aia ma kona papale mahiole, e luhe ana na hulu 0 na ano manu ewalu maluna pono o kona papale, oia hoi ka hulu ulaula, keokeo, melemele, ka uliuli, ke polu, ka makue, ke olenalena ame ka eleele. O ke kumu o keia mau hulu, ua apoia me ke kii o kekahi moo nahesa gula, i hana noeauia e ka mea hana gula 0 ia aupuni iloko o ia au kahiko; a mamua oka hookui'na o un kii moo la, e kau ana he mau puu puu daimana hei2;a mahope o ka mahiole, ua humuia me ka lopi gula 1 awiii pu īa me na lopi silika o kela ano kt ia ano, a ke nana aku, aohe mea e lil e ai, ka nani a me ka maikai ona mea i hanaia e ka lima 0 na )oea humu pr pale alii 0 ia au. I ke anaina e noho hoolai nei, ua puiwa ae la a hikilele ko lakou manao nuimuli 0 ka lohe ana aku i na leo mele o na iwakiani o ia au, i panai pu ia me ka leo hone ona mea kani a me ka nakulu nakolo nakeke wawalo o na d;<ra-ram, a e mele mai ana i kekahi mele hoalohaloha iku i ka iini a me ka maikai. Ike kuu ana iho o keia nnu leo inele, ua noho iho la ke anai!na iloko o ka maluhia. Aole i liuliu, ua puka mai la na ukali o ke keiki alii mamua, e alakaiia ana e ka olali Kahanuopaineki, he 52 lakou; a hele aku la lakou a pau a ku iho la ma ka aoao o | ke alanui e hele aku ai ke keiki alii a noho ma kona noho i hoomakaukauia nona, malaila keia poe ukali i ku ai me ka makaukau. Mahope īho, puka mai la ka puuku nui o ka hale e hali mai ana i na moena veleveta o na waihooluu like ole, a halii ia aku ma ke alanui a ua'Lameka Puluka nei e hele aku ai. Ai ka makaukau ana, ua huli hoi aku la lakou, a he mau minute po kole mahope iho, ua poha mai la ka leo ona mea kani, ame ka eehia oke anaina e noho nei, ua ike ia aku la ka puka ana mai 0 ke keiki alii Lameka Puluka, a hele mai la ma kona wahi e noho ai.

Oiai ua opio nei e hele mai ana i hoohiwahiwaia e na leo mele anoano o na mea kani, a e kukuli ana hoi na

mea a pau imua ona; a i ke kuu ana iho o 'keia mau leo nanahe o na mea kani, ua noho īho la ua opio nei maluna 0 kona n.oho, a 0 ka wa no ia i paiakuli ae ai ka lewa i na leo ahiu oua mau kaeaea nei o na mauna hui a wawalo hele aku la ma na paia paa oka lewa lani, e hoike ana i ke aloha i ko lakou alii opio. Ika meha a»a iho o keia mau leo hulo, aia hoi, ua hiki mai la na kaikamahine alii a noho iho la ma ko lakou wahi i hoomakaukauia no lakou.

Ia lakou e noho nei ma ko lakou mau noho, me ke kaalona mau ana o ko lakou mau maka i ke keiki alii, aole loa e hiki ia lakou ke nana pono aku 1 ua opio nei. no ka mea, ua alohilohi kona mau helehelena, a 0 kona aahu, 01'a ka mea nana i hooi loa aku 1 kona alohilohi me ka nani memele 0 kona mau papalina. Aia hoi iloke oka puuwai o keia poe kaikamahine alii e no ho nei, e hakoko mau ana ko lakou mau lunaikehala me na manao kuko no ua opio nei, me ke ake e lilo la hoi na kekahi o lakou e lei ia manai, eia ka hoi he neo ka mea loaa.

! I ka noho maikai ana iho 0 ke anaina, ua ku mai ke kupunakane o ua alii opio nei a wehe mai la i kekahi haiole-' lo : He wahi olelo uuku wale no ka'u e hai aku ai imua o keia anama nui, oia hoi keia : I kuahauaia aku oukou a pau e hele mai e ike i ko oukou alii 0 keia mua aku; no ka mea, ua hookuu au i kona kapu, oiai ua hala na makahiki a'u i hoomalu ai i kona mau helehelena; nOlaila, ua manao au o ko kakou la keia e paina lealea ai me ia ilo* ko o ke aloha; nolaila, e na makaan.a

na a me na malihini, o ko oukou wa keia e ike ai īaia a e hauoli ai hoi, a e inu oukou a e ai hoi i na momona o ko kakou aina noho mauna, ka aina hoi a kakou i noho ai a kamaaina. I ka pau ana 0 na olelo katikau a ua kupunakane la, ua lioi aku la oia no kona noho; a i kona nohp ana iho, ua haawi mai la ke anaina he mau leo hulo hoomaikai 110 ka mea nona ka la; i i

ke kuu ana iho, ua ku mai la na mea a pau a hali mai la ika lakou mau hookupu imua oke keiki alii. Ika pau ana ua like me 12 puu waiwai ka nui, o kela ano keia ano, a he lehulehu wale hoi o na mea makamae i makanaia mai. I ka pau ana o keia mau hana hoo kupu, ua huli like ae la na mea a pau ma 'ko lakou mau noho i hoomakaukau ia no lakou, a oiai e kuku ana ka "-.rhu o na mea ai, ua nuu iho la lakou i na 0110 i hoomakaukauia, a e inu ana hoi me ka hanoli. A i ka piha ana oka lua oka inaina, ua haule aku la lakou no ka lumi i hookaawaleia no na lealpa hula; a i ka makaukau pono ana, ua hoomaka iho la ka hula ana a hiki walc ika uhi ana mai ona eheu oka po maluna o na kuahiwi anoano o ua kakela alii la ona mauna hui. Ma ia wa ua pau ae la na lealea hula, a hoomaka aku la ke kai kukui o na makaainana; a i ka pau ana o keia mau hana hoohiwahiwa, ua hoi hou aku la ke anaina iloko 0' ka lumi o na hana lealea, a ua hoomauia keia mau lealea a hiki i ka \\vhe'na 0 kaiao, ia wa no i uhi mai ai na ao omamalu o ka waiona, ua haimalule na mea a pau, a haule aku la hooluolu I ka puka ana mai o ka la a e pii ae ana maluna 0 ka piko o na kuahiwi o Arabia, e pahola ae ana i kona malamalama maluna o ka ili honua, a e hoomaka ae ana hoi e kiei iho maluna o na puu me na awawa, aia hoi, ua ikeia aku la na mahele naita e kai ae ana no kahi hookahakaha. I ka hiki pono ana ae oka manamana kuhi hora ika hapalua o ka hora 9, ua hiki pono aku la ua mau mahele naita nei ma ke kahua lealea. Ike pu ia aku la no hoi na poe inakaikai e kakahe ae ana i ke kahua lealea, kahi hoi ana mahele naita e kali mai ana no ka manawa o ka hiki aku oko lakou haku ahi opio. Aole i liuliu, ua piha ku'i aku la ke kahua lealea i na makaikai, na alii, na kaukau alii, a me ka poe hanohano. Aole i liuliu, ikeia aku la ke emi mahe ana iho o ka hae kalaunu a haule i lalo; a he mau minute pokole mahope iho, aia hoi, ua puka mai la ka huakai alii mai ka hale alii ma 1 Oke keiki alii Lameka Puluka hoi, e kau ana oia maluna o Lo Paina Huelo, ine kona nani kilakila, e ukaliia ana e kona mau makua ame kona mau kupuna me na ukali. Oka Ui I'ua Rose hoi, e ukaliia ana e kana aikane a me kona mau kaukau alii ame na alii wahine o Europa. I ka hiki ana aku o ka huakai alii i ka puka 0 ke kahua leaka, ua kani mai ia na leo honehone o na mea kani ma ke alo iho oke kahua loaiea. I noho ana iho o ke keikiaiii ma kona. noho r ua ku mai la rja papa himeni a m»»lc mai la i ka lakou mau meh' 1 haku noeau ai, me ka nahenahe. Ika pau ana 0 keia inau leo honehene, a kau ihe ke ano eehia, a i ka hala ana o kekai i

mau minute, ua weheia na hana oka la. Ma keia wehe īa ana ona hana o ka la, ua wehe mua ia ka lealea paikau, e hoikeike ana imua o ke alii opio i ke ano hana o kc kaua ana, ke ano oka malu-lehele ana i na puali, a me ka hoonohonoho ana i na puali i ka wa e leie kaua aku ai maluna o na enemi, (a me he ia, o ka puali 4 Queen's Own" paha ka meaf helu īa iwaena o ua mau kae'ae'a la o na mauna hui, oiai he mio sīyle ka lawe'na o na mea kaua;) a oia mau mea a pau oia ka iakou i hoike ai imua o ke alii opio, a he mea lealea loa la i ua alii nei, a ua oi loa aku hoi ko> !na makemake i na mea a pau i hanai* e na mahele naita i ua la nei, a ua ake loa hoi kona manao e heie aku e hui pu me na naita ma ka hoomaamaa ana iaia iho ma na mea kaua. A keia pule ae. Ma ka Poaono aku nei o kela pule, ua hai ae la ka wawae o kekahi lio nui a maikai o ke Aupuni, ma Pauoa, m*.muii o na hopunauna ino ia ana e na paahao, e hana ana maiaiia, a oka hopenaua ki ia i ka pu. O ka waiwai o o keia lio he $350, a ua laweia mai ia mai Auseteralia mal