Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 41, 10 October 1885 — Ka Moolelo Kaao Nani! O TONERIKA! KA Anela o Mokiko. [ARTICLE]

Ka Moolelo Kaao Nani! O TONERIKA! KA Anela o Mokiko.

Ka mea i oieloi*, ka Hokuwelowelo o oa ouu» Axi«dc, toki mua lo* hoi O k* mea nana i baaheo ka leiaUi me ke kalaunu o ke keiki alii Benala.

I Hoepukain e ka Haku Moi>Ulo Aaw/ana

Moit Manu no kt KwMoa. NOLAILA, e hoihoi au ia oe a kokoke aku i ke kulanakauhale, alaila, e haawi aku au ia oe i kekahi mea e pili ana ia'u a me kuu kaikuahine, a na ia mea e hoike aku i ka mea 1 oiaio i kau mau olelo no kou hele ana, malia o halawai oe me ke keiki alii Beriala, alaila e hoike oe ia'u ma kau oleio ana me ka pololei mai ka mua aka hope, a i makemake mai ua keikl la e huli mai ia'u, alaila hele pu mai no oe me ia. Ma keia mau olelo a Tonelele ua ae aku la ua kanaka nei me ka hooloa i na huaolelo i hai ia aku laia. I ka pau ana 0 keia mau olelo aTonalele, ua makaukau koke iho la laua nei no ka hele ana maluna ona lio. Ia laua neri haalele aku ai i ka home noho mauna o Tonelele me kona mau makua a me kona kaikuahine, ua huli mai la ko laua alahele no loko o na ululaau a |hala na la ekolu o ko laua hele ana, a akahi no a loaa he wahi hoomaha ia laua. Aia laua e hoomaha ana malalo o ka malumalu o na lau laau, me na aheahe welelau makani kolonahe, aia hoi ua hoolele ia ae la ko laua hauli ma ke ano puiwa, me he pa ana la a ka makani puahiohio ka halulu ana mai o na kikiao makani, a ano pioo ae la laua nei i ka lohe i ua mea halulu'la, aia

Ilaua nei i huli ae ai a nana mao a maanei me ke ano maopopo ole ia laua nei 0 k«ia halnlu noi. AUa, in Uutt C hoolohe pono ana ilo kekahi mau minute, aia hoi malu anakeia mea malu--1 na pono iho o laua nei roe he ao la, a i ko !aua huli ana ae a nana, ike pono ae la laua nei i ke ano o keia mea e malu iho nei maluna o iaua, aole ia he mea e t oke kaikamahine Tonerika no ka keia e pulelo mai nei me kona lio elele i ka lewa, me he pulelo ana la o ka hae maluna o ke kia o ka moku e hoio ana ma ka moana. I ua Tonerika nei i ike iho ai i kona kaikunane a me ke kanaka e hele pu nei me ia, ua hoopaa mai !a oia i ka lele ana o kona lio, a me ka leo nahenahe oia i pane iho ai i kona wahi pokii kaikunane. "E haawi aku oe i keia hulu manu me ka owili lauoho i hana ia me ka nani nui ma ka lima o kou hoa hele, e haawi aku oe iaia ma ke ano he makana na kaua iaia e hoi aku ai oia i kona home." Ma keia olelo i hooko aku ai o Tonelele i ka makemake o kona hanau mua. A pau ko lakou hoomaha ana malaiia, ua hele like aku lakou nei a hiki wale i ka ikeia ana aku o ke kulanakauhale o Mekiko e waiho pono mai ana mamua o lakou. Ma keia wahi i haawi ia ai na olelo hope loa mawaena o lakou me ke aloha, a.o keia no hoi ka manawa a Tonelele i haawi aku ai i kekahi huipa hulu keokeo o kona lio i hanaia me ka noeau e kona kahuhanai elemakule, he mea i ike ole ia ia ano huipa iwaena o ka Moi o Mekiko a me kana mau keiki a pau, a he mea kamahao loa no hoi keia mau makana imua o ua kanaka nei, rae kona piha loa i ka olioli nui no keia mau mea i haawi ia aku ai īaia, a he manawa pokole loa no hoi ma ia hope iho, ua haawi ia ke aloha mawaena o lakou, a huli hoi aku la na eueu o na mauna Anede no ko laua home noho kuahiwi, a hoi aku la no hoi ua kanaka nei no kona home ponol

{£ ka mea c heluhelu ana, ma keia wahi o ka kakou nanea, he raea pono t waiho tkt ae i ka ©ielo ana no na mea nona keia moolelo a mahojx? aku, alaila, e kamailiō hou no kakou no laua. Nolaila, e huli ae hoi ka kakou kamailio aoa no ke kanaka e hoi nei i kona home i ike ai kakou i ka waiwai o kana | hele ana t aka aia nae he mau ouli o na hoaka e aneane aku ai kakoo i kahi e kokoke aku si ike keiki a!ā Beriaia e ike i na hiohiona nani o ke kaikamahine Tonerika mai keia kana&a aku t a o ko kakou ike ana aku ia aia ua Toneri ka nei tna»una o ka lei ahi a me ke kalauau o Mekiko kahi i haaheo ai me ka hanohano nui)

I ka nwnawa i hoi aku ai o 1 onenka me keha kaikunane, ua hoi miu la no hoi ua kanaka nei me ka na&u aloha— » hfki oia i koaa home* He mea t ka

o kona ohana i kā ike ana maj Lm, oiai «4 manaena oīa e kona ohana ua poino U; no ka mea, ua loihi loa na la o kona hele ana a hala ka tnanawa kupono* a ua ikeia na poe a pau 1 ht N le ai e hooko 1 ka makemake oka Moi a aole he mea i poino» a o keia kanaka wale no ka mea i kee, ,1 o ia k» mea i manaoia ai e kona ohana ua poino ia oia, aka i keia la a lakou e ike maka nei i kona mau ano a pau, aia hoi ua kaa wale koke aku la oa manao oo ka poina Mahope iho o kona hiki ana aku ma ikona home, ua hahai aku la ua kanaka nei i ke ano o kona hele ana—a hiki wale i kona hoi ana aku, aka ua koe nae iaia ka hai ana aku no ka mea nona keia mooleio a hala he mau la o kc« n.i noho ana f ua kupu ae la kona ma• nao e hele aku e hai i kana mea i ike ai imua oke keiki alii Beria)a t malia o manaoio mai oia i kaj?a mea hai aku ai.

Nolaila, hele aku la ua kanaka nei a hiki mawaho o ka. puka pa o kelii a ktkeke aku la oia, iaia i kikeke aku ai, ua ninau koke mai la na kiai o ka puka f a hai aku la no hoi keia penei: "He makemake au e ike ike keiki alii, a e hoike aku i keia mau makana elua i haa wi ia mai ai ma ko'u lima e ka mea ana i manao nui ai; nolaila, e oluolu olua e hookomo aku ia'u iloko e halawai |Ai me ke keiki alii Beriala." I tca no a pau ka ia nei olelo ana, ua oluolu i na kiai ka hookomo ana aku iaia nei iloko o ka pa alii, iaia i komo aku ai, ua hele aku Ia kekahi o na kiai a hai aku la ia Beriala. "E ke'lii e, —i hele mai nei au e hai aku ia oe e kelii, eia mawaho nei kekahi kanaka a makaainana ou e ke 'lii, he manao kona ia oe e halawai pu me oe i keia hora ano. w Ae, wahi ake 'lii.

j I ka pau ana o keia mau olelo ake ; kiai me ke'lii, huii hoi aku la oia a hai aku la i ua kanaka nei, a i ko ia nei lohc «M K«!v aKu ta «.eia a &0010 aku la iloko o ka rumi a Beria)a e moe nei a īke mai la ke keiki alii iaia nei ua haawi mai la oia i kona aloha me ka manao oluolu, a iaia i noho iho ai maluna o kona n»ho, ua ninau koke mai la ke'iiL e( Akahi no au a ike ia oe ahe malihini hoi kru mau helehelena imua o'u i keia la. Noiaila, he manao paha kou i hiki mai nei imua o'u i keia wa I Ae koke aku ia ua kanaka nei, a no ke!ia manao a ke'lii, nolaila hoomaka aku |la keia e hahai i ke ano o kona hele | ana mai ka mua aka hope, a me kona ike ana i ka mea nona keia moolelo, a hoike pu aku la oia i ka owila lauoho i huipuia me ka hulu o ka manu, a hoike aku la no hoi keia i ka huipa hulu lio keokeo a 'l'onelele i haawi mai ai; ma keia mea akahi no a manaoio aku ke keiki alii he oiaio na mea a pau a ua kanaka nei imua ona. I kona ike ana i na mea pili ia Tonelele, ua hauoii koke kona manao me ka lana o kona mau noonoo a pau e loaa iaia me ka ike maka, a na keia mau olelo i hoomama ae i iea manao kaumaha o kona puuwai, a maho|>e koke iho no o kana olelo ana, ua ninau pono mai ia ke keiki alii Beriala i ke ano o ka mea nona niai ka owili lauoho, a ua hahai pau aku no hoi keia i na a pau o Tonerika e like me kona ike maka ana. A pau na mea a ua kanaka nei i hai aku ai, apo koke mai la ke keiki alii Beriala iaia a lawe ae la iaia he mea nui mamua o kona alo, e like hoi me ko Tonelele punahele iaia, a kuka ihola laua no kekahi mau n>inute, a o keia no hoi kana mea i manao ai, aole he oia : o ona olelo a Tonelele iaia mamua, no ka mea ua huna oia i ka mea oiaia Nolaila, ua kupu ae Ia na manao oke keiki alii Beriala e lilo ua kanaka nei i mea nana e aiakai pono aku iaia ma kahi ana i ike ai ia Tonerika me Tonekie» a hoopuka aku la ke'lii i kona manao apau.