Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 42, 17 October 1885 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA Nupepe Kuakoa

 

No ka Makahihi……………$2.00

No Eono Mahina ……1.00.

 

KUIKE KA RULA

 

Poaono……….Okatoba 17, 1883

 

SPARKLING & BRIGHT

 

1

 

Hulali e, a hulali mai

O ka wai o na omole.

Wai e ola’i, wai e hoowaiwai.

Wai hoi e hoohouoli.

 

Cho. E pau, pau e na wai e ona’i,

E na opioiio.

Ka mea maikai no na pokii e,

Ka wai, wai ono io.

 

2

 

Oi ae ka wai i ke gula e,

Ka wai no ka punawai la.

A malu no ma kea ao a po,

A oli na home la’i la.

 

Cho. E pau, &c.

 

3

Pau no ka u, a me ka luuluu

O na home i pololi.

Na wai ona e, ua pau ae nei,

Hooho a hauoli.

 

Cho. E apu, &c.

 

Hawaii

 

Haawina Kula Sabati.

 

Helu VI. Nov. 8, 1885. Kumuhana, Ka Moolelo o Iona. Iona 1:1-17.

 

A HIKI mai ka oleo a Ieheva ia Iona, ke keiki a A@itai, i mai la.

 

2 E ku oe, e hele i Nineva, i kela kulanalauhale nui, e kahea aku ia ia; no ka mea, ua pii mai ko lakou heva imua o’u.

3 Aka, ku ae la o Iona eholo i Taresisa, mai kea lo aku o Iehova, a iho aku la i Iopa; a loaa ia ia ka moku e holo ana i Taresisa; a haawi aku ia i ka uku, a komo iho la ia iloko ona a holo pu me lakou i Taresisa mai ke alo aku o Iehova.

4 A hoouna mai o Iehova i ka makani nui ma ke kai, a he ino nui ma ke kai, a aneane nahaha ka moku.

5 Alaila, makau iho la na hooholo moku, a kahea aku la kela kanaka keia kanaka i kona akua, a hoolei i ka waiwai ma ka molu iloko o ke kai, a hoo mama i ka moku no ia mau mea. A ua iho o Iona ilalo I ka aoao hope o ka moku, a moe iho, a ua pauhia I ka hiamoe.

6 A hehe aku ke kahu moku ia ia, ai aku la ia ia, Heaha kau, e ka ma hiamoe? e ala, e hea aku i kou Akua, maha paha e manao mai ke Akua ia kakou i make ole ia kakou.

7 A olelo ae la lakou, kela mea keia mea i kona hoa, Ina kakou e hailona, i ike ai kakou i ka mea nona i hiki mai ai keia ino maluna o kakou. A hailona lakou, a lilo ka hailona no Iona.

8 Alaila, i aku la lakou ia ia, Ke noi aku nei makou, e hai mai oe ia makou i ka mea nona i hiki mai ai keia ino maluna o kakou? Heaha kau oihana? Mai hea mai oe? Owai kou aina? a no ka lakuikanaka hea oe?

9 I mai la oia ia lakou, He Hebera no wau; a ke makau mei au ia Iehova ke Akua o ka lani, nana i hana ke kai, a me ka aina maloo.

10 Alaila, makau iho na kanaka i ka makua niu, a i aku la ia ia, No ke aha la oe i hana mai ai i keia? No ka mea, ua ike na kanaka ua holo ia mai ke alo aku o Iehova, no ka mea, ua hai mai kela ia lakou.

11 Alaila, i aku la lakou ia ia, Heaha ka makou e hana aku ai ia oe, i malie iho ai ke kai no kakou? no ka mea, ua nui ae ka inoino o ke kai.

12 A i mai la kela ia lakou, E lawe oukou ia’u, a e kiola ia’u iloko o ke kai, a e mahe iho ke kai ia oukou : no ka mea, ua ike au, no’u mei i hiki mai ai keia ino nui maluna o oukou.

13 A hoe ikaika aku la na kanaka e hoi hou i ka aina ; aole lakou e hiki: no ka mea, ua nui ae ka inoino o ke kai ia lakou.

14 No ia mea, kahea aku la lakou ia Iehova, i aku la, Ke noi aku nei makou ia oe, e Iehova, ke noi aku nei makou, mai lukuia makou no ke ola o keia kanaka, a mai hoopia ia makou i ke koho hala ole : no ka mea, ua hana mai oe, e Iehova, e like me kou makemake.

15 Nolaila, kaikai ae la lakou ia Iona, a kiola aku la ia ia iloko o ke kai: a malie iho la ke kai mai kona kupikipikio ana.

16 Alaila, makau nui loa iho la na kanaka ia Iehova, a kaumakha aku lakou i mohai ia Iehova, a hookiki i na hookiki ana.

17 A ua hoomakaukau o Iehova i ia nui e ale iho ia Iona. A ekolu ao, a ekolu po o Iona iloko o ka ipu o ka ai

Pauku Gula, E ku oe, e hele i Nineva, i kela kulanakauhale nui, e kahea aku iaia.   Iona 1:2

Manao nui, O ka poino ka hope o ka hookuli.

 

Poakahi           Iona     1:         1-17.

Poalua,                        Hal.     139:     1-24.

Poakolu,          Mat.     8:         18-27.

Poaha,             Ez.       18:       20-32.

Poalima,          Iosh.    7:         1-26.

Poaono,           Ro.      2:         1-16.

Sabati,             Iona     2:         1-10.

Mele, K@i na auwana. H. A. N. 100. Pule.

NA NINAU

Owai kekahi o na kaula i ka wa ia Elisai? 2 Na L@@ 14: 23: No ke kulanakauhale hea o Iona? Heaha ka wanana i hooko ia ma ia pauku? Owai ke alii o ka Israela ia manawa? Owai kehahi mau kaula e ae oia wa? Amore me Hosea.

            He keiki o Iona a wai? Iona 1:1. Heaha ke kauohi iaia? p.2. E luku ana ia Nineva no ke aha? Mahea o Nineva? He kulanakauhale niu, waiwai, a kaulana a@ei? Ma ka muliwai hea? Tigirisi. Nawai i kuklu? Kin. 10: 11. Owai na kaula i wanana no ia wahi? Iona 1:1. Is. 37:37. Nah. 1:1, 26 : 3,7. Zep. 2:13.

            Ua hooko anei o Iona i ka kauoha a ke Akua? p.3. Manao oia e holo ihea? Mahea o Taresisa? I loaa ka moku e holo ana ilaila, ihea kona hele ana? Ma ke kai hea o Io@a? He pono anei kela mahuka ana o Iona? Hiki anei ke pee mai ke Akua aku? Hal. 139: 7-12 Ier. 23:24. Amora 9: 2.3.

            Ua loaa anei i kehahi kaula e ae ma ka Baibala e @una ana i ka olelo i baawi ia iaia? Ua hai ia mai anei ke kumu o keia hana a Iona? Heaha auanei kehaki? He loihi kahi e hele ia. He makau ia kulanakauhale nui. He makemake ole paha e lawe i ka olelo o ke ola i ko na aina e. Lana ole paha ka manao e @ai i ka olelo i ka poe e hoopio ana i kona lahui, oiai, ua wanana mai o Hosea pela. Hos. 9: 3, 11: 5. Ua pono anei e nana i kekahi o keia mau kumu, oiai ua kauoha mai ke Akua iaia e hele?

            I ka hiki ana i Iopa ua loaa anei he moku? Ua hoolohe anei na elele e ae a Iehova? p. 4. Pilikia anei ka moku? Pehea na sela? p. 5. Ia wai ko lakou kahea ana? Ua aha ia ka ukana o ka moku? Mahea o Iona ia wa? E aha ana? Owai ka imi iaia? p.6. Ma ka i ana pehea? Paipai ia Iona e aha? Na ka poe hoomanakii ka e paipai iaia. Heaha ke kauoha @ a Lu. 11: 35. Ua hoolohe mai anei na akua o na sela? No ka maile ole mai, ua imi i ke aha? Pehea e hoomaopopo ai? p. 7. Ma ka hailona ua loaa owai? Ma ke alakai owai? Sol. 16: 33. Heaha na ninau ia Iona? o. 8. Heaha ka Iona haina? Ua makau ia wai? Iwaena o ka poe hoomanakii, hookahi anei akua no na mea a pau; he okoa paha ke akua o ka aina okoa’hoi ko ka moana, &c? Pehea kanaka i ka lohe ana? Ua makau anei lakou ia Iehova mamua? Pehea ma Ro@ 2:9, I Pet. 4: 17, 18.

            Kahala anei lakou i keia hana hewa ana o ke kauwa a ke Akua? He mea nui anei ka noho pono, ka hana pono ana o ka poe i lilo i hoahanau? Ua hai anei o Iona i kona holu ana mai ke Akua aku? Ua hoopunipuni anei oia. Ua ae anei i kona hewa? Heaha ka ninau hou o na kanaka iaia? p. 11. Ua lawa anei ka mihi a@a, i mea e pau ai ka ino? Ae anei ka mea i mihi oiaio, i ka hoopai i kau maluna ona?

            I aku o Iona e a@a iaia? p. 12. Ina hana hewa kehahi, pilikia anei na mea e ae? Pilikia anei ka lehulehu ma ko Adamu hewa;-ko  Akana; ko Davida &c? Ua pono anei i ka mea hookahi e hoopilikia i ka lehulehu? Oia anei ka aloha ana i kou hoalauna e like me kou aloha ia oe @ho? Ua hoao na kanaka e kokua ia Iona; pehea? p. 13. Ua hiki anei e pae iuka. Pehea ka pule o keia poe kanaka? p. 14. Pau ka pule ana, ua aha ia Iona? Pehea ke kai? p. 15. Pehea na kanaka i ka ike ana i keia hana kupanaha? Ia wai ka mohai ana? p. 16. Heaha ka i hoomakuakau ia n Iona?  p. 17. Pehea ka loihi o kona noho ana ma ka opu o ka ia?

            He mau hana paakiki anei haawi ia i na kauwa a ke Akua i kahi manawa? He hiki anei e holo aku mai ka Akua aku, me ka manao e haale@e i kekahi hana? Loaa anei i ka poe hewa e hiamoe ana, oiai e kau mai ana ko ke @aina? Pakele anei lakou ke ole e mihi?  Ma ko ke Akua lima anei na mea a pau: ka makani, ka wai&c?

            Haule o Iona mamu@ o ka hana hewa hookahi. Lilo oia ka hiamoe. Hoahewa ia oia: Poino oia, a poino pu na mea e ae. Aole hiki i ka mihi; me na hana maikai; me ke kokua aloha ia @ e pale aku i ka hoopai no ka uhai ana i ke kanawai?

            Owai kekahi poe e ae ma ka Baibala i poino no ka hookuli ona? Peaha o Saulo? o Solonona? O Ahaba &c?

            Mele, Iesu ke alakai, H. A. N. 202.

            Pule.

 

MOOLELO

 

            Halawai ka Ahahui Euanelio Oahu ma Kaumakapili, Oct. 7, 1885, hora 10 a.m. Weheia na hana me ka haiao a Rev. J. Waiamau, ma Oihana 20:28. EKALESIA. KAHU. ELELE. Kawaiahao, - DR Labit@ Kaumakapili, J Waiamau, Kalauao Kalihi & M, S Paaluhi, Daniela Ewa SPK Nawaa, GM Keone Wainaie, - Naobo Waialua, ES Tim@, - Kahuku, _ Jno. Samoa Hauuia, JW Kazpu, Kauahikaua Waikane, JN Paikuli, Kahoeloahi Kaneohe, - S Kia Waimanalo, S Waiwaiole, -

            NA MAKUA MISIONARI.-CM Hyde, A O Polepe. No Maisonitia, G Leleo,

            Kohoia o J Waiamau i lunahoomalu, S Paaluhi i kakauolelo,

            Kohia o Hyde, Timoteo, Lapati, i komite imi hana.

            Paikuli, Nawaa, Keone, komite imi haawina.

            Komite pai moolelo, S Paalahi.

            HOIKE A KE KOMITE IMI HANA.

            1 Hapalua hora haipule,

            2 Hoike ki@apai,

            3 Na hoike o na komite,

            4 Na palapala hoopii,

            5 Heluhelu haawina,

            6 Na oihana kuwaho,

            7 :”      “ kuloko.

            8 Hoomaemae i ko kakou mau ekasia,

            9 Kula kahunapule, a me na keiki hou a keia a@a,

            10 Kula kaikamahine o Kawaiahao,

            11 Kahi a me ka manawa, e noho hou ai keia aha,

            Apnoia ka hoike a ke komite.

HOIKE KIHAPAI.

            Helu@elu mai o Waiamau, Paalu@i i ka lana hoike.

            Koho ka aha i komite e hele e huipu me ka ekalesia o Kalihi a me Moanalua.

Waimaui,

Komite Timoeo,

Kaapu.

            Hoike mai o Nawaa, Timoteo, Kaapu, Paikuli, i ko mau kihapai.

            Hoopanee ka aha, hora 1pm. Pule o Daniela.

            Halawai hou ka aha ika hora i @oopaneeia.

            Hoike mai o G W Kolobapela i ko Kanehoe, ua kamailio ka aha i ka hoike o Kaneohe, a ua waiho ia ma ka lima o ke komite mau o ia ekalesia.

            Hoike mai o Waiwaiole i kona kihapai.

            Na Timoteo i hoike mai ke komite, na ka hooponopono i ka aie o ka elalesia o Waikane i ko lakou kahu. ua aponoia ka hoike.

            Na JW Kaapu i hoike no ka ekalesia o Kahuku.

HELUHELU HAAWINA.

            Na C M Hyde, “E wehewehe ia Kinohi 4: 15.” Hooholo ka aha, e hoolaha ma ka nupepa.

            Na Paikuli, “E wehweh ia Kan@wailua 32: 31.

            No mai ka lunahoomalu e malamaia i keia po, i halawai haipule hoeueu no na kamaaina, a me na malihini.

            Kohoia Timoteo, Kaapu, Paikuli, Nawaa, Kia, i poe nana e alakai ka halawai.

            Hoopanee ka aha apopo hora@ p. m. Pule ka lunahoomalu.

LA HANA 2, POAHA OCT. 8.

            Lunahoomalu ma ka noho.

            Hoomakaia me ka pule.

            Hoike mai o Lapati no Kawaiahao.

            Hooholo ka aha e lilo na hoa naauao i noho mai i hoa kuka no keia aha.

NA OIHANA KUWAHO.

            Heluhelu mai ke kakauolelo he palapala hoike na G Leleo.

            Olelo hooholo.

            Ke nonoi aku nei keia aha, i ke kakau leta o ka Papa Hawaii, e hoomakaukau i moolelo o ka hana misionari ma ka paemoku o Gilibati, i hooponoponoia mamuli o na makahiki, e paii@ ka palapala hoike.

            Kumuhana 7 Na oi@ana kuloko.

            Hooholo ka aha e malamaia ka la 10 o Oct., i la @aipule no na kula Sabit o keia aha.

“NO NA HALE KAHU.”

            Hooholo ka aha, e hoomau aku i ke komite, “no na ahahui opiopio.” Pehea e hoeueu ai? Aohe mea i hooholia.

            Kumuhana 8 Pehea e hoomaemae ai i ko kakou mau ekalesia?

            Ua kamailio ka aha. Pule Waiwaiole. Timoteo e pili i ka hoomaemae i na ekalesia.

            Kumuhana 9 Kula kahunapule a me na keiki a keia aha.

            Hoike mai o Hyde no ia kula.

            Kohoia o Paikuli, Waiwaiole, Timo teo, i komite e ninaninau ia John Samoa i kona kupono e lilo i haumana no ke kula kahunapule.

            Kumuhana 10 No ke kula kaikamahine o Kawaiahao.

            Ua hoike mai o Hyde no ia kula.

            I ka lunahoomalu a me na lala o ka Ahahui Euanelio o ka mokupuni Oahu me ka mahalo. Ua ninaninau ko oukou komite ia John Samoa, a ua hooholo makou me ka apono aku iaia, e lilo i keiki na keia aha, e hookomo i haumana no ke kula kahunapule.

Paikuli,

Komite Waiwaiole,

Timoteo

KA HOIKE A KE KOMITE IMI HAAWINA.

I Mat. 13: 28-30. “E kii anei makou e uhuki ia mea? I aku la ia, Aole, o uhuki pu oukou i ka palaoa i ko oukou waele ana i ka @i@ania, e waiho no pela, e ulu pu laua a hiki i ka ohi ana.

CM HYDE

            @ I ka manawa @ea ke Akua i mahele ai i na kanaka no ke Akua, a no kanaka? I olelo@ Kinohi 6:2.

S PAALUH@

            3 I ke haawale ana o Kaina mai ke alo aku o Iehova, halawai aku la ia @e ka wahine, na ka ohana hea keia wahine? Kinohi 4:7     AO POLEPE

            4 O ka lawe ola ia ana o Enoka i ka ia@i, ua lawe ia ma ke ano hea?

JN PAIKULI.

            5 Heaha ka mau loa, a me ka @ ole o ke Akua?        S P K N@@WA

            6 E wehewehe ia Daniela @: 45.

ELAKESIA O KANEOHE.

            7 E wehewehe ia Isaia 6: 1-4

HH PAREKA.

            8 E wehewehe ia Heb. 9. 1-5.

J W KAAPU.

            9 E wehewehe ia Hoik. 17: 5-

E S TIMOTEO.

            10 E wehewehe ia Hoik. 21: 19. 20.  

J WAIAMAU.           

            11 E wehewehe ia Hoik. 22:9, hapa hope.

S Waiwailoe.

            12 O ka hanau hou, he hapa anei ia o ka oihana hoomaemae?

EKALESIA O KAHUKU

            13 E wehewehe i ka pauku 31, @ K@r

12.                                                                                                                   J KEKEHUNA.

Paikuli,

Komite Nawaa,

Keone.

            Hoaponoia ka hoike o ke komite.

            Kumuhana II Kahi a me ka manawa e halawai hou ai keia aha.

            Hooholoia, e halawai hou keia aha ma Kaumakapili, ke hiki aku i ka Poakolu mua o Aperila, M. H. 1885, hora 10 A.M.

            Ke mahalo aku nei keia aha, no ka ekalesia o Kaumakapili, i ko lakou malama ana mai i na mea o oluolu ai na lala o keia aha.

            Heluheluia ka moolelo o ka aha, a ponoia.

            Hookuuia keia aha me ka pule a ka lunahoomalu.                              S. PAALUHI.

Kakauolelo.

 

KUMULANAO

 

            KINOHI 4: 15. “I mai la o Iehova ia ia, “Nolaila, o ka mea nana e pepehi ia Kaina, e pahiku ka hoopai ana i kona hewa. A kau iho la o Iehova i hoailona maluna o Kaina o loaa ia i kekahi nana ia e pepehi aku a make.”

            He lehuehu loa na manao koho wale a me ka lapuwale hoi ma ka wehewehe ana i ka hapa hope o keia pauku He naaupo ka manao ua kahia o Kaina ma ka lae, e like me ke kuni hao ma na bipi a me na lio ma keia paemoku. Pela no na manao koho wale e ae e pili ana i ka mea i kapai “ka hoailona o Kaina,” me he mea la ua hoopili ia e ke Akua i ka mea hewa kekahi hoailona o kona hewa. Ua olelo kehahi ua kuniia kekahi huapalapala o ka inoa ihiihi o Iehova ma ko Kaina lae. Ua olelo kehahi he pepeiao @ keai i puka ai mai kona lae aku. He aahu ano e i hookomoia; pela ka manao o kekehi. He ilio uuku e holo mau ana imua o kono alo; oia ka manao o mea. Aole ia he kaha ma ke ano ike o ke kea, e like ka olelo o kekahi poe Katolika Mai hookomo iloko ka Baibala i na huaolelo, maluna “o ka lae” o Kaina. He hemahema ka unuhi ana ma ka huaolelo maluna; eia ka pololei, no Kaina; aole, maluna o Kaina. Pela ka unuhi ana ma ka Baibala Enelani hou.

            Aka nae ua kuhihewa nui keia wehewehe ana i ka manao o keia olelo. Aole pili keia olelo i ka kaha ana, i ka tatto ana. He huaolelo Hebera oka ia, tavah, i olelo hookahi ia ma ka Baibala ma Ezekiela 9:4, “E kau i ka hoailona ma na lae o na kanaka.” Ma keia pauku he huaolelo Hebera oka, sum, i unuhi okoaia ma ka Baibala Hawaii. Kin 28: 22, “ Keia pohaku a’u i hooku ae nei.” Kanaw. 4: 44, “Ke kanawai a Mose i waiho ai.” Hal. 78: 7, “I kau aku ko lakou manaolana i ke Akua.” Hal. 104: 9. Ua kaupale oe i mokuna no lakou i ole lakou e hala’e.” Ier. 32: 20, Ka mea nana i hoonoho i na hoailona ma ka aina o Aigupita.” He nui wale na pauku; ua lawa keia no ka hoike ana i ka pili ole o keia olelo i ka kaha ana, i ka hana ana i kekahi ho ailona. Ua pili ka olelo i ka hoonoho ana wale no.

            Heaha keia hoailona i hoonohoia? Ma ka noonoo pono ana i keia pauku a me na pauku ano like e ae, ua akaka loa ke pili nei kaia olelo i ka mea i oleloia ma ka hapa mua o ka pauku, oia no ka hoopai pahiku ana i ka mea nana e manao ia paha e pepehi aku ia Ka ina a make, no kona pepehi ana i kona kaikaina. Mamuli o ka moolelo, ua makau nui o Kaina mahope o kona pepehi ana ia Abela, o halawai kino ona me kehahi mea huhu iaia ma ke ano like me kona huhu ia Abela, a paakiki ka manao e pepehi iaia. Pela ka hua hope a ka hewa i an mea a pau. Ke makau mui mei lakou i mau kanaka paha, i mau mea uhane paha, i mau lapu paha, i mau kinowail@a paha. Ua pili keia makau i ka hewa, e like me ka aka i ke kino. He hoailona keia makau o ke ano pouli o ka hewa ma ka malamalama o ka pono. Ua pihi na mea hewa me ka makau wale ana. Na Sol. 28:1. Ioba 15: 20, 21. Hal 53: 5. Oi aku ka makau ana i ke Akau me ka hewa ole, mamua o ka hewa wale ana me ka makau ana i na mea a pau.

            Aka nae mamuli o ka lokomaikai o ke Akua, ua kaupale ke Akua i mau mokona i lilo ole ko Kaina hewa i mole e kupu ai na hewa ano like he nui wale Ua hoonoho ke Akua i keia hoopai @ ka man@ o kekahi mea huhu e ae e pepehi ia Kaina a pau ae la no kekahi mea huhu e ae e pepehi i ua mea la a pela ‘ku a pela ‘ku O keia kanawai paa a ke Akua oia no ka hoailona no ka pono o Kaina e hoopau ai i kona makau o lilo oia i ialoa paha, i piko pau i ka iole paha, no ka huhu o hai. Aole i hoopaiia ka mea pepehi @ua e like @e ka kanawai o keia a@puni i keia wa, e li o@a o make ma ka lima o ka ilimoku. Aole i li o Kaina, aka nae ua mau kona hoopa@a e like me ka olelo a ke Akua, “e lilo oe i kanaka aea, a me ke kuewa wale maluna o ka honua.” Ua noho kaawale a mau loa a Kaina ma a make oia pu me kona poe mamo i ke kaiahinakalii. A mahope o ka kaiahinakalii, ua kukulu ke Akua i kanawai hou, penei : “O ka mea nana e hookahe i ke koko o kanaka, e hookaheia no kona koko e kanaka.” Ua lilo e ka lokomaikai a ke Akua i mea e hoonui ai i ka oolea o ka mea hewa. Ua hoao pinepine ia na hoopai e ae no ka hoopau ana i ka ka@aima pepehi kanaka : aka nae i hoonuiia ua karaima la ke ole ka hoopai hookahi a paa, “O ka mea nana e hookahe i ke koko o kanaka, e hookaheia knoa koko e kanaka.”

            Ua hooiaioia keia wehewehe ana i ka hoailona o Kaina ma ka noonoo pono ana i mau olelo ano like. Kinohi 9: 12, 13, 17. “Ke kau nei au i kuu anuenue ma ke ao, i hoailona no ka berita mawaena o’u a o ka honua.” Ua wae ke Akua i kekahi mea mau, oia no ke anuenue i hoailona. 1. Sam. 2: 34 “Eia ka hoailona ia oe, (o Eli,) o ka mea e hiki mai ana maluna o kau mau keiki elua, i ka la hookahi e make no laua a elua.” 2 Nal. 19 29 “O keia ka hoailona ia oe, e ai oikou i keia makahiki i ka ai uluwale, a ia makahiki aku i ka mea uluwale.” Jer. 44: 29 “O keia hoi ka hoailona no oukou, o hopai aku ia okou ma keia wahi, i ike auanei i ka oiaio o ke kupaa ana o ka’u olelo ku e ia oukou.” Ke kupaa ana o ka olelo a ke Akua oia no ke kumu o na hoailona i hoikeia. Ua lilo keia olelo a ka Akua i mea kaulana e pili ana k ka hoopai pahiku ana a nolaila ua lilo o Kaina i mea e haalele ai me ka manao, ke noho nei oia ma keia malu o ke Akua.

            Ua hooikaikaia hoi keia wehewehe ana ma kekahi mau pauku e ae ma keia mokuna, oia no ka mele a Lameka, Kin. 4: 23, 24. Ua hoomahuahua na mamo o Kaina ma na hana akamai, aka nae ua hoomahuahua no hoi ko lakou imi lealea a puni kono. Ua hoohui mau ia keia mau ano hana elua, e like me ka hoike ana o keia mele mua ma ka Baibala. Aole he hula ku’i keia, he hula kaua paha ia. Ua akamai loa ko Lameka mau keiki. Ua hana mua o Tubala Kaina i mau mea kaua, he mau mea hao paha, keleawe paha. Nalaila ua kaena o Lameka imua o kona mau wahine manuahi elua, me ka hokie ana i kona oolea a wiwo ole. Penei ke ano o kona olelo, “Ina paha he mea hewa au, aole au he mea maka’u. E hiki ana ia’u ke pepehi a make ka ui no ka hoo@aukiuki ana ia’u, a me na kamalii no ka hoohenehene ana ia’u. Ina paha no Kaina keia mea pale aku mai

ke Akua mai, oia no ka hoopai pahiku ana i ka mea e pepehi ai iaia. Eia ka’u mea pale no’u iho, e hoopai pakanakihu ana i ka mea e hoopilikia ai ia’u.” Ua hoomakaia ka moolelo o Kaina ma me ka pepehi kanaka ; ua hoopauia ko lakou moolelo me keia hula kaena a uilanai. Ua kaawale aku ko Kaina mamo mai ke Akua aku ma ka hoike ana aku i kona lokomaikai oiai ua oi aku ka pomaikai o ko Seta mamo ma ka imi ana i ka lokomaikai o ke Akua.

            He moolelo hooweliweli keia. He olelo ao no hoi e pomaikai ia kakou. Mai lealea kakou o lilo kakou i mau mea puni koko. No ka nui o na hana haumia o na wahine Hawaii me na kane, ua hoopauia no ko lakou aloha makuawahine, a ua haawiia aku ko lakou mau keiki me ke ole o ke aloha.

            Ua nui na kane ona i keia wa i pepehi ai i ko lakou mau wahine, na mea a lakou i olelo mua ai e aloha mau a malama pono. Aole e hoopai ke Akua i na mea hewa ma ka hoopau koko ana i ko lakou ola. He nui ka poe haole i hiki mai i keia pae aina, he poe kuewa wale lakou no kekahi karaima ; aka nae ina paha i hoopakele lakou i ka hoopai ia, ua lilo ko lakou ola i mea e hookaumana ai ia lakou. E imi mau kakou i ka pono, no ka mea “ma ke ala pono ke ola: ma kolaila kuamoo no hoi, aole e make.”                                           C.M. HYDE

            Honolulu, Oct. 7, 1885.

 

KUMUHANA

 

            Kanawailua 32: 31. O ko lakou pohaku, aole like ia me ko kakou pohaku, ma ka hoo@aia ana mai o ko kakou poe enemi.

            Ua kamailio ka mea nana keia olelo o Mose imua o na mamo o Isaraela i keia mele, ma ko ke Akua kauoha ana mai iaia e kakau e hoike aku i ka manao o ke Akua iwaena o ka lahui kanaka ona, i mea e ao ia ai lakou na mamo o Isaraela ia lakou e hele aku ai e komo i ka aina o Kanaana, ke mea ke Akua i hoohiki ai, a hoolana manao ai oia, ma o Aberahama la no keia lahui kanaka ona: ua ike e no ke Akua ia u a lakou a me na mea a pau a lakou e hana aku ai. I ka wa i lawe aku ai ke Akua ia Mose kana kauwa ma keia a@ao o ka aina o Kanaana: nolaila, i waiho mai ai o Iehova i ke kauoha ia Mose e kakau i kia hoomanao keia mel@, no ko ke Akua kue i na mamo o Isaraela, i ka wa e malama ole ai lakou i na mea i ao ia ia lakou ma keia mele, i mea no hoi e hoomanao ai lakou i ka manawa e halawai ai lakou me na pilikia a me na poino a pau, alaila he mea hoike keia mele imua o lakou, i ole lakou e hoopinoia a me ka lakou poe mamo mahope aku, i ko lakou Akua no ka ka pohaku a Mose e olelo nei. O ko lakou pohaku oia na kua kii he nui wale o ka aina o Kanaana, o na lahui kanaka e hoopuni ana ia lakou ke komo aku a noho ma ia aina malikhini.

            E loaa ia kakou keia mau ninau malalo iho nei: 1 Owai lakou? 2 Owai kakou? 3 Heaha ko lakou pohaku? 4 Heaha ko kakou pohaku? 5 Heaha ka like ole o ko lakou pohaku me ko kakou pohaku? 6 Owai ka mea nana e hooiaio mai ko kakou pohahu?

            1 Owai lakou? (a) O na lahui kanaka a pau e hoopuni ana ma ka aina o Kanaana na kupa poino oia aina, a me na kanaka o na aina e mai i noho malaila a kupa a kamaaina a kulaiwi pu ilaila, oia no hoi na ohana lahui ehiku i kapaia na moa, o ka Hiva, o ko Kanaana, o ko Gieryasa, o ka poe Iebusa, o ka poe Amora, o ka poe mamo a He@a, o ka poe Peregi. Aole o keia mau lahui kanaka ehiku wale no, he nui wale o lakou ma ka aoao akua o ka aina o Kanaana. Oia ka poe Areka, ka poe Alavada, ka poe Hamaka, Zumara, Amakima, Amareka, ka poe Repaima. O keia mau lahui kanaka hoomana kii a pau loa e hoopuni nei i ka aina o Kanaana oi lakou, ua kapaia ia mau ohana lahui o lakou.

            Eia kehahi, o na mamo o Aberahama o kekahi hapa o keia lahui kanaka o ka Akua, he kue, i@ hoole; aole la hookolokolo, aole al@ hou ana, aole he Akua. I iho la ka aia iloko o kono naau, aole Akua. Halelu 14: 1 & 53: 1. O kekahi poe o keia lahui kanaka @ @ Akua i ka wa o Iesu, he poe hoomalo ka maopopo. No kekahi poe no o ka lahui Iudaio i kumukaia ko lakou Haku, na lakou no i kau iaia me ke Kea i ikeia ka lakou mau @ana hoomaewaewa ia Iesu ma na Euanelie eha a na lunaolelo oia lakou, e kapaia o lakou ia.

                                                                                                            (Aole i pau.)

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

JAMES M. MONSARRAT.

(MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He Luna Hooiaio Palapaia.

            E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka ho@ie ma ka moraki ma na waiwai paa.

KEENA HANA: alanui Kalepa.

 

PAPA! PAPA!

 

AIA MA KA@: @

 

LEWERS & COOKE.

 

(O LUI MA)

 

ma ke ka@ ka@ike @ ala@ Pa@ m@ Moi.

 

E loaa ai @

 

PAPA NO@AI@I

 

o @ a @ keai @

 

Na Pani Puka, Na Puka An@ani, Na Olep@lepe.

Na Pou, Na O@a, Na Papa Hele, Na Pap@

Ku, A me na Papa Moe nui loa

 

Na Pili o na Hale o na Ano a Pau

 

Na Pepa Hoo@ani, Na Pena o na Wai e @

Na Kui @ ke Nui a ka Makalii, Na Ami

Puka, @ Ami Puka Aniani, Na Ami

o na ano a pau, N aila Pepa, o

kela me keia ano Na Aila H@

@, ne lehuiehu wale,

Na Aila e ae o na

ano a pau.

 

NA WAI VANIKI

 

A ME NA

 

WAI HOOHINUHINU NANI

 

O NA ANO A PAU LOA.

 

NA BALAKI ANO NUI WALE.

 

A ke hai ia aku nei ka lono i na Makamaka a

pau, ua makaukau keia ma@ Makamaka

o oukou e hoolawa aku ma

na mea a pau a pili ana

ma ka la@a oihana

 

NO KA

 

UKU HAAHAA LOA.

 

E like me ka mea e holo ana mawaena o

 

LAU A a me ka MEA KUAI.

 

HELE MAI E WAE NO OUKOU

 

H L. CHASE. (KEIKI.)

 

            Mea @aikii kaahele ma na mokupuni. E hanaia no ka kii me ka maikai a me ka eleu pu no hoi. E paiia no na kii nui @ lii like me @a makemake o na makamaka.

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

KAKELA & KUKE.

 

@ @ na pahiolo, koi hol@,

hamale, koi nui a me liilii, kila

                        wili puaa, @, apuapu, kui o na @ o

                                    a pau, kala kaa, hao hoopaa p@ka

 

pohaku hoana, kepa, lei ilio, kau-

            la hao ilio, pahi, upa, pahi @miumi,

                        kalapu, @ope hulu, pulupulu, oepa ka

                                    lakala, lina hao, ami, keehi, a me ke

 

KAULA OPU

 

Palau o na ano a pau,

            Oo, ho, kopala, pe kipikua, hao kope, au ho a pea aku, kua bipi, lei bipi, kaula hao bipi, uwea pa, uwea kelaawe, hao p@

 

piula, kaa palala, ipuhao, iup @

 

PA-PALAI MAKAU ME KE AHO

 

Ili wai, papa holoi, kopa ala kaula

kauaina, hu’akai, ehi wawae,

hulu pena, a pela aku.

 

Pena wali, kini nui a me liilii o na

ano a pau, me ka pepa kuhi-

kuhi, pena keokoe, aila

pena, aila hoomaloo,

vaniki kaa, a me

va@iki moe.

 

 

PENA HOOMALOO

 

a me aniani hale

 

AILA MAHU, AILA MIKINI, AILA HAMO @ AILA KAA, INIKI KAMAA.

 

PAUDA, KUKAEPELE, KAINA PAUDA, UIKI IPUKUKIU O NA ANO HE NUI A LEHULEHU.

 

LOLE MAKEPONO

 

@ laa na

 

AHINAHINA, K@LAKOA, @EO KEO, LEPONALO, HULUMANU UWE-WAHINE, KUI HUMUHU MU, A ME KA LOPI

 

@ @ @ @ @ @ @ @ @

 

KAKELA & KU @ !

 

NA MEA PIULA,

 

Mikini Humu@

 

M@kini @ WHEELER a @ WILSON

 

MAKINI A WILCOX ME GIBBS

 

NA MIKINI A

 

REMINGTON.

 

He nui loa na mea hao me na ukana e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pau ia aku, hewa i ka wai na maka he ike.

 

 

Laau Lapaau Kaulana Loa

 

A DR. JAYNE,

LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO, LAAU

KUNU, PENIKILA, HUAALE

PAAKAI, LAAU HOOP AA HI,

 

M@ @ Laau Hame a Pela ‘ku.

 

KAKELA-KUKE