Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 42, 17 October 1885 — KELA ME KEIA. [ARTICLE]

KELA ME KEIA.

ma'i wahi kuaua eloeio ka i ha- . > r,a kel.i mau poaku nei, a he ma-u a r keia :r<au ia papaa. s-- wiV,ine kiowea o Han3. eia 1 ke .«ihale nei i keia roau U. Ao-■-5 aka ike ana laia i kona wa e he- > aa kr alanui. \ 'onoia mai f e heea m3i ana ke cC a. 1 iio a Goodyear ia nei, i keia ma „r : tn.ii Samoa mai, ma ke ala ae 0 K v a-"'k >o. he.hei huaka i malamaia ma ka V, ? „0,) hau ma Paka Waena, aua ;,; 0 <,-a makana he elima dala i kahi laki kolohe o ka hale pai o ka nupepa Hon-:3u!u Pre»*. I ke awakea Poaha nei i haalele iho; iikt mokuahi Miriposa i ke awa o Kr.-: nc« no Kapalakika Aole i kau iVj 0 Moepali; n0 kahi wa hou aku pah«. inehinei ka piha ana o ka makihiki 0 ka haaleleana maio ke A'ii Pauahi |kf ; a ola «na, aua malama ae kekahi p>oe he wahi paina hoomanao nona. Kc pii hikiwawe loa nei ka hana ia *na o na paia 0 ka puoa i koeo ka luakjni o Kaumakapili, a aole no paha e ioihi ! oa a e ike ia iku no ka nani kilaki!a 0 ka hale ba. Ua loheu mai eia o Mrs. Emma Ka:-cna ke wniho nei i ka mai pilikia loa, he lono kaumaha ia i kona hoa ma ua aina e, a i na makamaka hoi ma na moWipuni. I ka Poaiua mua o NoAcmaba 1885, hjr.i 10, e noho ana ka Ahahui Lunakahiko o Maui ma ka iuakini Kaahuinanu i Waiiuku, Maui. O. Nawahink, l'a loheia mai, ua haule iho la a make ioa maka huinao na aianui Moiwahint* a me Rikeke i kela mau la aku nā kekahi kanaka, he make emooie. He niai paha i ka puuwai. Ma ka Poaha iho nei, mai make hou „o k ('k-Ahi- wahi opio i poholo i ka wai ma Waikiki, e oie loaa e i na kokua i ka wa kupono, pakele ke ola. No ka hoohemahema ona makua i na keiki Ma ka poo ka Poakahi aku nei, ua nahu ia ka maka o kekahi kanaka o F.ast (kahikina) kona inoa, e ke kopi,ina a ua pehu, i kona wa e hiamoe ana. Hui 10 aku la no paha.

I keia po e malamaia ai kekahi heihei holo hau ma ka hale holo hau ma Huehue, mawaena o kahi eu o ka hale pai nei a me kekahi haole, uo ka pili he $to. E kahi eu, —o ka holo o ka lc!e e-o 0 palaha, a pae i kula. Ua pinepine loa ka ikeia ana o na lio me ke kaa e holo pupule ana me ke kahu ole ma na alanui o ke kulanakau* hnle nei, a hookui a nahaha a pakele ▼ale iho no kekahi. Ihea la na kahu kaa, a ahea la hoomaluia keia mau hana palaka wale ? Me he la ma keia mua aku, e hoololi ii tna ka manawa holo o ka mokuahi Kinau ma n* Poakahi a pau no na mo ku kaapuni wale no ia Hawaii, no ka poe e hele ana i ka makaikai lua pele. He lono wile no ka i loheia mai, ua loai aku kekahi o na makai kiu pake 0 ke knlanakauhale nei e puhipuhi wahi opiuma ana. O ka lono wale no keia, aole nae oka moolelo holookoa. He eui .\ku no paha na mea i hanaia. Ua hoike mai o D. P. Kaihuoluama kana leta ia makou, ua ana pono ia mai &ei kahi e eli ia ai ka luawai amani 0 Kumuele, Kamalo, Molokai, e M. IX Maunakea; nona ka loa he 30 kapuai ®c 10 kapuai laula. I keia mau la iho &o pahi e hoomaka mai ai ka eli. l' a loaa mai nei kekahi akua pohaku nui oke au kahiko o Hawaii nei, kahi e kokoke ana i ka heiau o Hawaii. Na Samuel Paka 1 hue mai nei keia akua; he 5 kapuai kona kiekie, a oia mau no ka maikai o jxkx Ua manao wale ia hoi e aku ana kaoo o ka poe unihipili e u hoa o lakou, a e lawe loa la mai •»a i kia hoomanao no ka Elele. Ui kela'

aha mkle nui.—E weheia ana he Mele Nui maloka o ka luakini o &iumakapili, ke hiki aku 1 ka la 22 o mahina, hura 8 p. m. , malalo o noho }>oo ana o ke Alii ka Moi, a 1 nuiia mai e ke alii ka mea Kieka Hooilina Moi LlhuokalanL 0 *** pono a me na pomaikai e loaa mai no ka luakini o Kaumakapiii. E Hamama ana kapuka ika hora 7. Uku Oui o; na noho mamua $1.00, na no

sho hope .50. E loaa na haloU rru kaj hi o A. L. Sroilh. "KUI KINIPOrO HAVAIL w Ma ke ahiahi o ka Poao&o o kela pule iho nei, ua haawi ac keia Hui i | kekahi ahaain» luau no ka hoohanoha , ino ana ia Mr, Davīd M. Moehonua.; kekahi saJa oka **hui kimpopo Oeeank" j j q keia kuianakauhaie. | He p3paaina keia i hele a luluo i nai mea ai 0 kela a me keia ano ka i hoo makaukauia ma ka home o Henry Ka ia Fsq. ke kapena o ka hui Hawaii, malalo o ka hoopoeopono ana a Mrs. H. Kaia, a ua ai a ua inu keia a me keia a haalele wale. He mau haioielo hoohauoii kekahi i haiia imua o na iaia o ka hui, a panaiia hoi me na leo mde honehone mai na kileo mai o na boy% o aa hui la. NA ANOAI OKONA AKAU —He Wahine nona ka inoa Kapehe, no Keauhou, Kona Akau, ua noho oia maiuna oke ahupuaa o Keauhou me kana kane, roa ke ano hoaaina. He pa ua ula aa laau o kela a me keia ano ma ua pa la, a he hale laau kekahi iloka He maa makahiki i hala aku nei, make aku la; kana kane, a noho hookahi iho la oia no na makahiki kokoke paha e iwakalua. me ka pilikia ole. Ama ka inahina o Sepatemaba i haia aku la. ua kipakuia mai la ua Kapehe nei e ka Hon G. W. Piiipo, me ka olelo mai, E hele oe p«h mai kuu pa aku. Ua nui lot ke kaumaha o keia iuahine no kona luhi me kana kane i hala i ka mak«; oiai na laau nani e ulu ana, ka hale )aau, a he nui aku. No keia me«, ua holo ua iuahine nei e hui me Bihopa 1 Honolulu. Ika hiki ana aku, ua hai iku ua K ipehe nei i na mea a pau, a ua olelo mai o Bihopa iaia, No ko Pilipo olelo ana aku ka ia iaua, he aina ua ani mua ia, aohe nae i loaa mai ke Sila, oia ke kumu i kuai ta ai kela aina ia Piiipo; ua olelo mai no ka o Bihopa; Malia he kanaka ko kela wahi, hooie manawaino aku ua Pilipo nei, aohe he kanaka, pela ka Bihopa ia Kapehe. Oka nui o kw uui o keia apana aiua, he 55 anana loi paha, uona ke kumukuai he hookahi dula. Ea, hawahawa nae paha. Eia ki ia luahine ke uwe nei no ka pilikia, ke aloha nei 1 kahi i noho pu ai rae ke kane. Mainuii 0 keia hana ino a Pilipo, Aloha ! Aloha !! Aloha nui ka luahine i kokoke e hoi aku mao !!! Ua kauoha rnai nei ua Hon. G. W. Pilipo nei il5 la e noho ai alaila hele. Kahaha ! Auhea ka hoi ke aloha ia Hawaii ? Oia nae paha, aia no ka ike i kii maka nunui, nou hoi ka uka me kai; auhea ka hoi ka io ? Aloha wale ia mau ohohina. Na ka lehulehu e ka-

upaona i keia. Ma nehmei, Oct. ua hoopii ae o Ku ia W. R. Ferey o Makalawena, no kekahi aho lawaia, a ua lawe mai o Ku īa Kiluahi k. o Kawaihae, Kohala Heina, i hoike nona. Ua ninau aku ka aha i ua hoike nei : Heaha kou hoomana ? He Katolika. Ua ike no oe ika heluhelu ? Ae. Owai ke Akua ? O Malie, wahi ana. Owai ? O Malie. Oia kou manao ? Ae. Ma keia, na meha aohe uiea pane Ua olelo ae ka aha, o keia kanaka wale no kana i lohe ai o Mane ka ke Akua. Ea, pehea kahi poe e ae o Kawaihae e noho ana ma ke Katolika, naaupo maoli keia Marie. Na Katolika mare wahine ole e pane mai no keia hupo nui. O keia Kaluahi, aia paha na makahiki maluna o 40, aohe nae i lu'a iho. Ua noho iho nei ka aha luna Ekale sia o Helani e koho i kahu waiwai, eia na lala. Pilipo, Hoa, Haluapo, Ukumea, ame Simcona. O Pari«a a me Kiwini, kekahi i hiki ae ma keia halawni; pela na lono. Holomua na hana ma na Ekaleiia hui o He'.ani a me Kailua ia Hinuna, eleu a oluolu; ola ka hune Mahalo nui,—Ua kupono. J. B. Kaohiokalani. Na HOOMAN'AO xo KL'U lei oula 1 kala. —Ua hanauia o Mar>' Kaulapena ma Kahaluu, N. Kona, ma ka la 140 Oct 1874, aua make makala 280 June, iS$5, ina kona aina makua. E like me ka nui o kona mau makahiki, pela no ka oui o ko'u hoomanao ana iaia, a ma ka la 140 Oct. nei ua wehe hou ae au he wahi la paina hou nona ma ka apana 0 Kikihale, Honolulu, no ka piha ana ona makahiki S. Keia kuu kaikamahine a'u i aloha nui ai, ke manao nei "au, ina e ko ka makemake o Simona i noi aku ai ia Pekelo me loane e kuai ia ka Uhane Hemolele me ke daIh; ke manao nei au, ina ua makaukau au e kuai 1 ka uhane o ka'u aloha me ke dala; aka, ua olel® mai ka Buke Nui. U E hoi ka lepo Ika lepo, ao ka uhane e hoi me ke Akua." Keia ka la wa o ko'u mau hoomanao ana nona. Me na keiki lima poahi ka welina.

Mrs. Moeawakea. Kikihale, Honolulu, Oct 14, 1885. Make HIK.IWAWE. —Ma ke Sabatila 4 o Oct 1885 nei, ua make hikiwawe loa ia o N B. Keo o Honomaiino, Ko na Hema, Hawaii, me ka mai ole t oiai oia e lawelawe ana i na hana o ke kula Sabati oia la ma kona ano kahokula Sabati no Milolii nei, a pau ka pule hoi aku la oia a kahi kokoke mai ka hale mai; ike aku la ko ka hale i ka peahi ana niai. ua lele iho la kela ilalo mai ka holoholona iha I ka hiki ana aku o ka wahine me na keiki, e naku ana ke-

la tiak> i k* aa, e kahe ana ka hu-a o ka waha me ka ihu, a 3 ka nirau ana iho, pehea oe ? Olelo ae ts, aole aa e ola e naake ana au t oka pau noiao b ike me ka sohe t a boifeoi ia *k«i la no ka hale ua make loaL Nolaiia, haaiele mai la oia i ka wahine na keiki ka ohana no hoi a pau. e noho u aku aea b:a ma keia aeao o ka He hoahanau hihia ok. he 2 he kakaooieio no ka he Pcre--sĪdena no ka hiii kalepa īwlekaai o keia apana, ahe luna malama ama o nalii, he kanaka i hilīnai nui ia no ka hoopono ma kana mau hana. Auwe! Aloha no 7 nui ko makou minamina 1 kekahi koo ikaika o ka eka!esia; aka nae, aia no ia i ka manao o ka mea nana ia i hana; a nana no ia e lawe aku t e hoomaikai ia kona inoa. J W' Maele. MAKALO I NA HOOKIPA O KOHALA. —I kuu Kuokoa. Ua ike makou ina manao ne iehulehu maloko o ko kakou mau nupepa, e piii ana i na hookipa pono ole ana a Kohala i na kuia Sabati o Kau a me na Kona, ame ke kaa olt o ko lakou aie i ko Kau poe.

O keia mau ieo he leo ia na ka mea ao'e i ike i na mea i hana ia iwaena o ko kakou mau ahahui kuia Sabati, oia hei aole makou i hele aku i Kohaia e ai ai i na mea momona, a e ike hoi i ka hemahema o ko laila mau hookipa ana, aka i hele aku makou e ike i na hana pili me ke kula Sabati, o kela a 1 me keia wahi i akoakoa ae nia Kohala iieko oia wa, he mau kumu hooulu ia no ka pono a ka Haku iwaena o kakou. Aka, ia oaaieeu i hiki aku ai i Ko'nala, aia ko iaila mau keiki puuwai aloha ua hookipa aku la ia makou ma na home nani, panee ia mai la na mea ai maikai loa e oluolu ai ke kino. Nui ko makou mahalo ia Mr. Kaohi, Rcv. P. Kapali, Mr. Kekipi, Jas. Kaai, a rae kana lede, ka mea nana 1 hanai mai i na pokii i kela aina awakea, a ke hoomaikai palena ole aku nei no hoi mukou ia J. W. Moanauli a me kana lede ame ka ohana puuwai wai olu, a maluna o ka poe o ka poe a pau o Kohala 1 kokua i keia hana maikai, ka mahalo kaniuhu ole. E kapae i ka mokuahana, E apo i ke kuikahi. A na ke Ak ja e kokua mai a hui hou aku kakou. Kou haahaa. Kula §abati o Naalehu.

N'A MEA HOU O KONA AKAU. —Kahaluu i ka'wai puka iki o Helani, Oct. 7, 1885, ua hanau mai la na J R Kahulama me Mrs. Keawe, he kaikamahine mohaha maikai.

No na hana pono. —Ke kula Sabati o Helani. I ko'u makaikai pono ana iwaena o na opio a me na makua, he nui ka eleu o keia ma na mea e pono ai ka uhane, malalo o ke alakai ana a S B Kaomea; o ka awariga o keia kula, o ke 70 ke kiekie ke huiia me na makua. Oka lakou mau haawina, o na haawina aka makua L. L. noho kuahiwi. No na A O I P K.—Helani, Keouhou, Pahoehoe, Holualoa, Kahului, Kailua, a me Kohanaiki, ke mau neika ulu ana o na hana pono iwaena o keia mau apana, aole au e hewa ke puana ae, 0 Kona Akau no ka oi, ma ka ulu 0 na hana pono. He mau puaa hanau kupanaha ma Kahaluu, a penei ko laua mau ano.— Na Mrs. Kanoa, 1 puaa wahine, a o kona ano a pau he kulana oka puaa wahine, aka, aia malalo o kona (la la) he mau opea. Na Mr. S K Kaopua kekahi puaa kane, 0 kona ano, he kulana oka puaa wahine, he mau waiu i hele a kau me he la ua ae ia e keiki; o kona (la la) aia no iwaho kahi i lewalewa ai, a o kona mau opea aia mawaena o ke kawa-uha elike la me ko ka lio. O keia mau puaa ke ola maikai nei; a ke piana ae nei ka mea kakau, he mei ia e ike ia ai ka nani 0 ke Akua ma o kana mau hana kupanaha.

Xo ke coffe o Kona. He kikina laki keia o Kona nei, ke kuati la na raakua me na keiki, loaa no na okeni 0 ua m.\u keiki la oke kai maokioki. Ho okahi mea nana oka ihu o ka Malulalani. Eia ka ninau, No ke aha mai keia ? Olelo mai ka Baibala, e lulu oukou ma ka pono, e ohi oukou ma ka lokomaikai.

He mau ia mau mea hou o kuaaina, a iue na paahana o ke Kilohana ko'u wilina. J. R. Kahulamu. ma&e i alohaia : —Ma ka po Poaonoj ih > nei, Oct la 10, hora 9:30 ahiahi, ua hopu mai la na lima menemene oleo! ka Makua Afana Loa i ka'u hoapili he j Wi hine, a hookaawale mai la 1 keia noho ana. A eia hoi au kana kane aloha ke auamo aku nei 1 na kulu waimaka me ke kaumaha a me ka luuluu, pela pi; hoi me kona mau makua, a me kona lehulehu a pau. Auwe kuu aloha D?a ole i kuu hoapili la he wahme. Hoohuiia maua ma ka berita mare i |k« la 7 0 Dec 1883, e ka Makua Rev. J . Waiamau. A j ko maua Ulo ana i hookahi io, ua maikai a oluolu ko maun noJio ana. He wahine oluolu mai* k&i oia, a he wahine puni ole eia raa na lealea o keia a me keia ano, aole hoi oi a hoihoi ia mau mea. Mai ko maua la i lilo ai i hookahi īo a hiki i kona kaawale ana aku ia, a haaMe mai la hoi ia'u kana kane aloha, na ka poe e noho kokoke ana 1 kona

ī hale e hai ae i ko&a Ua i'ee; ; maka hoi iaUni a ant - u pu no hoi v:ikahū aoia i hele aka tu& o a maa ■ eei, ao!e fcci ī komo aku ūoko o keka- j : hi mae hak e kokoke mai ana; e hele j ! mai na leal-ea a nai e li.l-3 £a ssau mea a | pau i mea o!e īmna o ak>; i &ooa \ home no oia e pue maiie ai * KiAleie wak mai la i keia noho tca; a o ka u ta e paana ae nei, Aole paha e kaa kona lua. He ike oia ma na mea a pau, a aole hoi au e poina uia no na la he nul Ua hanauia oia ma Molokai na J \V Leimakani a me Mrs- Kuaoie. A i kona wa uuku, lilo mai oia he mau makua okoa, oia hoi Jno. \laiiou, me kona mama Mrs M Kinolau, a me laua i noho pu ai a nui oia me kona hoolohe i ka leo o kona mau makua. Eia ke kumu o kona haalele ana ma* a i loaa ai hoi iaia he omaimai Holo aku oia i kona aina hanau e ike i kona mau makua, oiai hoi kona ohana e waiho ana ika mai iuku ohana. He mau la helu waie no kona me na makua, a makaukau iho la no ka huli hoi mai no Honolulu nei, loaa iho la oia i ka mai, he wela ka hoomaka ana mai, a hoi mni no me na kaumaha a ka mai malunā o kona kino. Elua no pule i noho iho nei i Honolulu nei, me ka hooika- : ika loa ana iho o ka mai maluna o kona kino, hui me ka pule i loaa ai i kona aina hanau, akolu pule o kona kaa | mni ana a haalele mai la oia ia'u kana kane aloha, a me kona ohana, a me ka lehulehu no a pau, e paiauma aku me ke kaumaha ma keia aoao o ka lua kupapau. .Auwe ! Kuu aloha pau ole ia oe a — Ke noho aku nei au me ka hooma[nao no kau—a, A hui pu aku kaua ma ia home hoo[kahi. O ka nui o ko maua mau la o ka noho pu ana, hookahi makahiki, 10 malama aoi īki na la o ko maua noho pu ana a wehe mai la oia ika pili. Auwe kuu aloha pau ole ia oe, kuu milimili, kuu lei ahihi, —Aloha wale kaua. Eia ka inoa o kuu lei ahihi i hala 'ku la, Mrs. Keaohana Kinilau, no Honouliwai, Molokai. Ana kou kino lahilahi ia e pahola ae ma o a ma o, i ike mai ai kona mau kini makamaka. —Aloha wale kuu hoapili, Mr. C. A. Kinilau. Auwaiolimu, Honolulu.