Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 42, 17 October 1885 — KUMUMANAO [ARTICLE]

KUMUMANAO

Kinohi 4: 15. "I mai la o lehova īa ia, "Nolaila, o ka naea nana e pepehi ia Kaina, e pahiku ka hoopai ana i kona hewa. A kau iho la o lehova i hoailona maluna o Kaina o loaa ia i kekahi nana ia e pepehi aku a make." He lehulehu loa na manao koho wale a me ka lapuwale hoi ma ka wehewehe ana i ka hapa hope o keia pauku He naaupo ka manao ua kahaia o Kaina ma ka lae, e like me ke kuni hao ma na bipi a me na lio ma keia paemoku. Pela no na manao koho wale eae e pili ana i ka mea i kapaia "ka hoailo* na 0 Kaina," me he mea la ua hoopili ia e ke Akua i ka mea hewa kekahi hoailona o kona hewa. Ua olelo kekahi ua kuniia kekahi huapalapala o ka inoa ihiihi o lehova ma ko Kaina lae. Ua | olelo kekahi he pepeiao hao keia i puka ai mai kona lae aku. He aahu ano e i hookomoia; pela ka manao o kekahi. He ilio uuku e holo mau ana imua o kona alo; oia ka manao o mea. Aole ia he kaha ma ke ano ike o ke kea, e like me ka olelo 0 kekahi poe Katolika Mai hookomo iloko o ka Baibala i na huaolelo, maluna "<) ka fat" o Kaina. He hemahema ka unuhi ana ma ka huaolelo maluna; eia ka pololei, no Kaina; aole, maluna o Kaina. Pela ka unuhi ana ma ka Baibala Enelani hou.

Aka nae ua kuhihewa nui keia wehewehe ana i ka manao o keia olelo. Aole pili keia olelo i ke kaha ana, i ka tattoo ana. He huaolelo Hebera okoa ia, tavah, i olelo hookahi ia ma ka Baibala ma Ezekiela 9: 4, U E kau ika hoailona ma na lae o na kanaka." Ma keia pauku he huaolelo Hebera okoa, sum, 1 unuhi okoaia ma ka Baibala Hawaii. Kin. 28: 22, "Keia pohaku a'u i hooku ae nei." Kanaw. 4: 44, %< Ke kanawai a Mose i waiho ai. M Hal. 78: 7, "I kau aku ko lakou manaolana ike Akua." HaL 104: 9. Ua kaupale oe i mokuna no lakou i ole lakou e hala'e." ler. 32: 20, Ka mea nana i hoomho i na hoailona ma ka aina o Aigupita." He nui wale na pauku; ua keia no ka hoike ana i ka pili ole o keia olelo i ke kaha ana, i ka hana ana i kekahi ho ailona. Ua pili ka olelo ika hoonoho ana wale no.

Heaha keia hoailona i hoonohoik ? Ma ka noonoo pono ana i keia pauku a me na pauku ano iike e ae, ua akaka loa ke pili nei kefe olelo i ka mea i oleloia ma ka hapa mua o ka pauku, oi& no ka hoopai pahiku ana i ka mea nana e manao ai paba e pepehi aku ia Ka ina a make, no kona pepehi ana i kona kaikaina. Mamuli o ka mooielo, ua makau nui o Kaina mahope o kona pepehi ana ia Ahela, o halawai kino oia me kekahi mea huhu iaia ma ke ano like me kona huhu ia Ahela, a paakiki ka manao e pepehi laia. Pela ka hua hope o ka hewa i na mea a pau. Ke makau nui nei lakou i mau kanaka paha, i mau mea uhane paha t i mau lapu paha, i mau kinowailua paha. Ua pili keia makau i ka hewa, e iike me ke aka i ke kina He hoailona keia makau o ke ano pouli o ka hewa ma ka malama-1 lama o ki pono. Ua piha na mea he- ] wa me ka makau wale ana. Na Sot 28: 1. loba 15: ao, 21. HaL 53: 5. Oi aku ka makma ana i ke Akua me ka hewa ole, mamua o ka hewa wale ana me ka makau ana i na mea a pau. Aka nae mamuli o ka iokomaikai o ke Akua, ua kaupale ke Akua i mau mokuna i lilo ole ko Kaina hewa i mole e kupu ai na hewa ano Uke he nui *

! *rale Ua hoonoho ke Akua i keu hoo- „ pj: k -& \wx h;; ts" u « roa * o kekahi ?nea h:;ha e s? e fia Kaino, a pau ae b no kekahi n:ea ■; huiiu eaee pep«eht i ua mea bt * ! 'ku, a peia *ka O keia kanawai paa a ;ke Ab? oia no ka h-oa.uana no b j*o|no o Kaiaa e hoopau ai i kona makau \o Yi\o eia i ialoa *xxha, i T-lko pau i ka I paha. r.o ka Kuhu o hai Ae'e i

! hoopaiia ka mea mua e like me ke kanawai o keia aupuni i keia wa. e ii oia a make ma ka lima o ka iiimoku. Aok i li o Kaina» aka nae ua mau ka* na hooeaiia e like me ka olelo a ke Akua, "e lilo oe i kanaka aea, a me ke kuewa wale maiuna oka honua." Ua noho kaawale a mau loa o Kaina ma a make ob pu me kona poe mamo i ke kaiahinakalil A mahope o ke kaiahinakalii, ua kukulu ke Akua i kanawai hou, penei : 4{ o ka mea nana e hookahe i ke koko o kanaka, e hookaheia no kona koko e kanaka." Ua lilo eka lokomaikai a ke Akua i mea e hoonui ai Ika ooiea oka mea hewa. Ua hoao pinepine ia na hoopai e ae no ka hoopau ana i ke karaima pepehi kanaka : aka nae i hoonuiia ua karaima ia ke ole ka hoopai hookahi a paa, " O ka mea nana e hookahe 1 ke koko o kanaka, e hookaheia no kona koko e kanaka." Ua hooiaioia keia wehewehe ana i ka hoailona o Kama ma ka noonoo

pono ana i mau olelo ano like. Kinohi 9: 12, 13, i/- u Ke kau nei au i kuu anuenue ma ke ao, i hoailona no ka berita mawaena o'u a o ka honua." Ua wae ke Akua i kekahi mea mau, oia no ke anuenue i hoailona. 1 Sam. 2: 34 " Eia ka hoaiiona ia oe, [o Eli,] o ka mea e hiki mai ana maiuna o kau mau keiki elua, i ka la hookahi e make no laua a elua." 2 N r al. 19* 29 u O keia ka hoailona la oe, eai oukou i keia makahiki i ka ai uluwale, a ia makahiki aku ika mea uluwale." Jer. 44: 29 " O keia hoi ka hoailona no oukou, o hopai aku ia oukou ma keia wahi, i ike auanei 1 ka oiaio o ke kupaa ana o ka'u olelo ku eia oukou." Ke kupaa ana o ka olelo a ke Akua oia no ke kumu o na hoailona i hoikeia. Ua lilo keia olelo a ke Akua i mea kaulana e pili ana i ka hoopai pahiku ana a nolaila ua lilo o Kaina i mea e haalele ai me ka manao, ke noho nei oia ma keia malu o ke Akua. Ua hooikaikaia hoi keia wehewehe | ana ma kekahi mau pauku e ae ma j keia mokuna, oia no ka mele a Lameka, Kin. 4. : 23, 24. Ua hoomahuahua na mamo o Kaina ma na hana akamai, aka nae ua hoomahuahua no hoi ko lakou imi lealea a puni koko. Ua hoohui mau ia keia mau ano hana elua, e like me ka hoike.ana o keia mele mua ma ka Baibala. Aole he hula ku'i keia, he hula kaua paha ia. Ua akamai loa ko Lameka mau keiki. Ua hana mua o Tubala Koina i mau mea kaua, he mau mea hao paha, keleawe paha. Nalaila ua kaena o Lameka imua o kona mau wahme manuahi elua, me ka hoike ana i kona oolea a wiwo ole Penei ke ano o kona olelo, " Ina paha he mea hewa au, aolo au he mea maka'u. E hiki ana ia'u ke pepehi a make ka ui no ka hoonaukiuki ana ia'u, a me na kamalii no ka hoohenehene ana ia'u. Ina paha no Kaina keia mea pale aku mai ke Akua mai, oia no ka hoopai pahiku ana i ka mea e pepehi ai laia. Eia ka'u mea pale no'u iho, e hoopai pakanahiku ana i ka mea e hoopilikia ai ia'u," Ua hoomakaia ka moolelo o Kaina ma me ka pepehi kanaka; ua hoopauia ko lakou moolelo me keia hula kaena a uilanl Ua kaawale aku ko Kaina mamo mai ke Akua aku ma ka hoike ana aku i kona lokomaikai oiai ua oi aku ka pomaikai 9 ko Seta mamo ma ka imi ana i ka lokomaikai o ke Akua.

He moolelo hooweliweli keia. He olelo ao no hoi e pomaikai ai kakou. Mai lealea kakou o hlo kakou i mau mea puni koko. No lea nui ona hana haumia o na wahine Hawaii me na kane, ua hoopauia no ko lakou aloha makuawahine, a ua haawiia aku ko lakou mau keiki me ke ole o ke aloha.

Ua nui na kane ona i keia wa i pepehi ai i ko lakou mau wahine, na mea a iakou i olelo mua ai e aloha mau a malama pono. Aole e hoopai ke Akua i na mea hewa ma ka hoopau koke ana iko lakou ola. He nui ka poe haole 1 hiki mai i keia pae aina, he poe kuewa wale lakou no kekahi karaima; aka nae ina paha i hoopakele lakou i ka hoopai ia, ua liio ko lakou oia i mea e hookaumaha ai ia lakou. £ imi mau kakou i ka pono, no ka mea ** ma ke ala pono ke olama kolaila kuamoo no ho£aoleemake." C M. Hyde. Honolulu, Oei. 7, 1885.