Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 49, 5 December 1885 — KA MOOLELO KAAO O LAMEKA PULUKA [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O LAMEKA PULUKA

Ka Makahapo roua i oiii m&i r a&ai b poh»ka © k* Ui Pū* Rosc a ae Kakaaoopaineki. KA M£A 1 KAPALA KA K* ttou « a* a»»oa« boi o Armbia, k& o*ita mu)« o ha i*tr« kai a oo« aa kspaa • *«A i ka o ka aoaa*, o ka M* koi um l ka maiui o lea U. MA o keia huaolelo a Hokuloa a me ke akua Poowalu i puana mai ai, ua pane aku la o Mahina : No Lobe, e like me ka olua i olelo mai nei ia'u, no kona huli mai a me ka ole i ka kakou noi no ke kokua ana mai ia kaktAJ, a o ka ;nea hookahi hoi a olua i hilinai ai; nolaila, ke hai aku nei au. aohe % kakou olelo ana nona, oiai he hunona ia na kakou, no ka mea, oia ke kane hoopalau a ia kaikamahme a'u, oia o Nahokuewalu; nolaila mai kanalua ko oiua manao nona, nolaila e kii oiua i ko olua mau hoa kupua a pau, a pela no hoi au, a e hui kakou a pau maanei i ke kakahiaka o ka ia apopo, alaila hoomaka kakou i ke kuka ana; o ko'u inakemake nui loa, o ka wa e kupbno ai ka la maluna o kakou, o ko kakou wa ia e hui ai ma ko'u haie alii

I ka hiki ana mai o ka manawa i kuahaua ia ai, ua ikela aku la ka lewa, ua ; pouli pu i na kupua, aole hoi he ike maopopo ia aku oka la. Ika nana aku i na mea a pau, he ku i ka weliweli ka hana a na kupua; e lele ana na nioo lele, e oni ana na moo oni o na akua poolua a hiki i na akua poo umi-kumama-ono e manamana bele mai ana i ka kwa a komo ae la i ke aupuni o \Lahina; aole i hala ae na hora eiua, ua piha ae la ka hale alii a hu iwaho, a o ka hapa nui hoi o na kupua ka iwa ho. Oiai na kupua a pau e akoakoa ana, ua kuka iho !a o Mahina a me Hokuloa ma, i na mea o lakou e haioieio mua aij ua pane mai la o Hokuloa ame ke akua Poowalu : Ua manao maua, o oe no ke haiolelo, no ka mea, nau keia hana, a he k»kua wale āku no hoi ka maua. Ae, wahi a Mahina, na'u e hoohuli i ko lakou manao. I ka hiki ana mai o ka manawa, ua komo aku la o Mahina ma i kahi e akoakoa ana o na kupua, ku ae la o Mahina a pane aku la : £ o'u mau hoa kupua, ua ike au ua akoakoa mai oukou i keia la e hoolohe i na mea a'u e hai aku ai ia oukou, oia hoi keia : Ua makemake au e kii e hoopai i ka'u kaikamahine a me kana wahi kane, no ka mea, aole o'u makemake ia wahi kane ana; aole no ia he kupua eiike me ko kakou ano; a e kipaku loa aku no hoi i&ia me ka hooiilo ana i kona kino i i pilikoa no ioko oke kai. E anai aku no hoi i kona mau aupuni a pau a hooU!o i pohaku pahoehoe, i loaa ole ai he j wahi eku ai kona mau kapuai a kaua | kue mai ia kakou; oia iho la na mea nui a'u 1 manao ai na kakou e hana. Ia lakou no e kamailio ana, aia hoi, ua hoea niai la ke keiki o ke aupuni Anuenue; ia wa no i hulohulo mai ai na kupua a pau, a uu like hoi ko lakou leo' me na ku'lna hekili e wawahi ana ika honua. . !

A no ka nui launa ole 0 ko lakou mau ieo e hauwalaau nei i ke aupuni o Ma j hina, ut holo aku la ka wawalo a hiki i j na pepeiao o Lameka Puiuka a me Mahinakauahiahi, ua puka koke mai la laua iwaho a ninaa aku la i ko laua mau kiai no ka hauwawa a \aua i lohe ai, ua pane mat la lakou : £ko makou haku, ua ike aku nei makou i na kupua a pau o ka lewa, ua komo ae nei i ke aupuni o Mahioa, a oia kela leo e uwauwa mai la. Ika lohe ana o Mahinakauahiahi, ua kii koke aku la oia i kana ohe hoonui ike a hoohuli aku la iluna oke aupuni o Mahina kona makuakane; ike aku la oia 1 ka nui hewahewa o oa kupua; huli mai la ia a pane mai ta i kaoa kane : £ kuu aloha, aole oka aa mai ka nui ona kupua» no ka mea, ua hele a piha pooo ka pa aHi, i oa $00 kupua a pau, a he ku i ka weliweh ko lakou raau helehelena ke naoa aku.

Ia wa I huli aku ai o Limeka Puiaka a oaaa l na kupua, a i kona ike ana aku, ua poana ae.la oia : U hu! Nui io no» &de mt lakou i helu <a iinua o ko'u mau kiai; aka, ke nana aku i ko iakau mau helehel»» ano e no, toie nae ia he mea ehoopoiwamai ai i kou puuwai; kahihi, nui io no ko Ukou mana, aole nae i* i helu ia i ka mana o kuu pahikaua, kuu ' Uo m»m a me o*u

oiau km pauaho ole, a aoie no hoi he mea hookahi nana e hookuemi maa i ko'u mau lima a me ko'u puuwai hoi i ka hopo ole. E kaii aku no hoi kakou roe kamakaaia inawaa pau no kakou iho r a malia paha, o hele mai lakoa a hoohalua mai ia kakou i ka manawa a iakou i makemake ai, a e noho aku ana kakou me ka makaukau e paie aku i na pilikia a pau e hiki mai ana maluna o kakou, a oia auanei ko'u «a e hoīke ai ia'u iho he ahikanana no ka honua a me ka lewa nel

Ena hoa hoonanea o keia mooielo, e huii ae ko kakou kamaiiio ana no na kupua e noke nui mai ia 1 ka ahaoieio a me ke keiki alii hoi o ke aupuni Anuenue. Ia lakou e noke ana ika uwa» uwa, ua ku iike mai ia lakou a hoomaikai mai ia imua o Lobe a pane mai ia lakou . I hakalia wale no na mea a pau i kou hiki mai, a hoea mai ia no oe o ka hoomaka no ia o ka kakou hana. Ika iohe ana oke keiki aiii Lobe, i keia msu oielo, ua pane aku la ia : O ko'u manao no ia, no ka mea, o Lameka Puluka, ua hoahewa ioa au iaia no ka mea, ua iohe no hoi paha oia ua hoopalauia au me Nahokuewalu, aole nae oia i waiho i ka maiuhia o ka'u wahine, ua lawe ae no oia a wawahi; aoie hoi au peia i kana wahine, ua waiho malie aku au i kana a nana no e wawahi i ka maluhia, nolaiia, aoie au e holo mahope ona; eia no au mahope o ou- ! kou. Nolaila, eia waie no ka olelo, e hooholo kakou ika manawa e kii ai o kakou e kaua i ua wahi keiki hookano nei o Arabia; noiaila, o ka la a me ka hora a kakou i manao ai e kaua, oia ka kakou e hooholo i maopopo ai ia ka kou ka la e kaua ai, a e hoolilo ia ai ke aupuni o Mahinakauahiahi i luai pe' ie na ko kakou īnalna, a e koala ia ai hoi ko lakou mau wahi io a papaa a liio i mea ole, a o ke ko ana no hoi īa o kuu makemake.

Ia manawa i ku mai ai o Mahina a pane mai la : Ua manaoau, eiua pule mai keia la aku, a i ka la mua o ke kolu oka pule, oia ko kakou wa e hooili kaua ai me ua wahi keiki la. Ika lohe ana o Hokuloa, ua pane mai la la e ho omaka koke no ke kaua, aka, ua hoole na mea a pau; a no ia mea, ua ulupuni loa ia o Hokuloa i ka inaina, no ka make ana o kana keiki aloha; ua makemake oia e hooili aku i ke koko o kana keiki maluna o ka mea nana i pepehi; aka o na kupua a pau, ua hooholo lakou e like me ka Mahina 1 hai ai; a ua hookuu ia ke anaina kupua e hoi.

I ka hiki ana mai o ka la e kau ia ai o ka hoopai a na kupua maluna o ke keiki alii Lameka Puluka, a i na po paha o Hoku, ua ike ia aku la ka pouli ano eo ke aupuni o Mahina e hoopuni ia ana e na ao hakumakuma ano e, a e hoopuniia anae na anuenue he 28, a mawaho ae o ke aupuni o Mahina, e īke mau ia aku ana ka lele mau mai o na popo luai peie. Ia manawa na kial 0 Lameka Puluka i komo mai at a hai mai la : Eko makou haku aloha, i keia wa ua makaukau ke kaua o ke aupuni 0 Mahina, nolaila e pono e liuliu kakou no ke kaua; e hoonee i ko olua haie uwila i ka lewa, a e haaleie kakou 1 ke aupuni o olua, qo ka mea aole o ka-na mai ka nui o na kupua; ua ae mai la oia, a o ko laua wa no ia 1 hoi aku ai a noho iloko o ko laua hale uwi. la pahaohaa

Kakau iho la o Lameka Puluka i kekahi !eta a hoouna aku !a i kekahi <> kana mau ilio kupua, e lele i ka lua ahi 0 Hilela, a penei ke ano o ua !eta nei : 1 ko'u kupunakane aloha, Lameka, aloha oe; i keia manawa a'u e noho nei, ua nui ko'u pilikia, ke alu nei na kvpua a pau o ka lewa nei ia'u, nolaila. e hookuu tnai oe t na legiona o na kupua a pau o ka lua ahi o Hileia i ma i kokua no'u. Ika hiki ana aku o v..-. Hio nei imua o Lameka, ua nana iho ' ; oia a ike ina manao o loko oka k t , ua pane aku la oia. 0 hoi a hai iaia, ua lawa oia i ka ikaika e lnk\i 5; i | ka lewa holookoa; o hoi a hai aku ? ko haku, mai makau, no ka mea, ehiki aku ana no he mau kokua nona. H li |aku la ka ilio kupoa a hoi aku la no kahi a kona haku e kali mai U. Ika > hiki ana aku oua iiio kupua nei luua 0 Lameka Puluka» ua hoike aku la oia 1 i na mea a pau ana i lohe ai; a i ka lohe ana o ke alii opio I keia mau hoike a kona elele, ua hauoli loa oia; a huli hoi aku U no ka Hale kshi hot a I kana aloh* e noho mai ana, a hau'.e aku la hiolani oc ka houluolu ana ī n* lihihhi BpyVt -