Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 50, 12 December 1885 — Page 2

This text was transcribed by:	Lynn Mangel
This work is dedicated to:	MacKenzie and Kendall Mangel

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki……………………….$2.00

@ Eono Mahina………………………. 1.00.

KUIKE KA RULA.

Poaono………………Dekemaba 12, 1885.

HA HIKI i keia la a makou e puka aku nei ka piha ana o na helu pepa he kanalima o keia makahiki. He elua helu i koe a lele loa aku i kuahu, pale mai na hana o keia makahiki a komo aku kakou iloko o kela makahiki me ka laelae. He mea hauoli ma ko ka pepa aoao ka hoike ana aku, aole i alai ia kona alahele e na ake'ake'a, aole i kuia kona mau kapuai wawae i na poi no o keia au e nee nei, a aole no hoi he mau loloiahili ma na ano a pau, o ka holomua ka haawina i loaa mai. Ano eia oia ke liuliu nei no ka makahiki hou, e pono ia kakou a pau e liuliu pu a hapenuia pu mai me ia. E lawe iaia i kukui no ko oukou mau home no ka makahiki e hoea 'nai ana, a e ike no oukou i na hana ano nui o ke au kalai olelo e hiki mai ana, a e hoomanao pu iho o ke KUOKOA auanei kekahi o na kokua nui o ka lahui Hawaii E wiki ! Eia ka wa ! Mai lohi !

Hana Io ka Ahahui Imi Pono o Kawaiahao.

Ua hoopuka ka Ahahui Opiopio Imi Pono o Kawaiahao he pepa liilii (tract) e hoike ana i na hua pono ole o ka waiona iwaena @ ka lehulehu. Aole hiki i ka poe noonoo pono o na wahi a pau o keia paemoku e huna i ka maholo no keia hana naauao a ano kanaka makua o ia ahahoi o na opio. O kekahi no ia o na hua oiaio maopono o na Ahahui Imi Pono o kakou, o ka hoomalamalama aku i ka lehulehu ma na mea pono kino a pono uhane o ka lahui kanaka, me ka hooikaika pu aku e hoohuli i na manao kuhihewa, a e hookupaa no hoi i na manau maikai iwaena o ka lahui kanaka. Ma ka hapai ana o ka Ahahui o Kawaiahao i keia hana, ua hoike ae lakou ua loaa i ko lakou poe hoa a me na luna o ka ahahui ka mole a me ke kahua maopopo o ka hana @ ono He hua maikai keia. Ke paipai nei keia pepa i na hoaaloha o ia aha, e hoomau aku ma ia ano hana, aole e nele ko lakou ike ana i ka hua maikai. A i ka wa kupono a lakou e noonoo ai e hoopuka hou aku no i na pepa liilii o ia ano. O ke poo e kau ana ma ka pepa i hoopuka mua ia e lakou oia no ; "No ka Alekohola," a na hoike ia no hoi o ka helu ekahi keia. Me he mea la ua loaa mua no ia lakou ka manao e hoopuka hou aku kekahi mau helu.

Ua holoaiua oukou ma keia hana po no, e na pokii, aohe mea nana e ke'a-ke'a. Nee hou aku no imua a mau loa Hana mau ma ka malawaina, a kau ka lei. O oukou ka hiki mua iwaena o na Ahahui Imi Pono o Hawaii i hapai ae i ka hana hoolaha pepa liilii (tracts) i kumu hoomalamalania a hoola i ke ko ena e koe nei.

@Haohaoia ha Waih--na.

AOLE he mea hou ko kakou lehe ana mawaho i ka nele o ka waihona o ke Aupuni i ke dala, aka, he mea hou ko makou lohe mahui ana i ke pahaohao o kekahi o na Kuhina, i kona wa i komo hou aku ai i kona Keena, mahope o kana huakai hoolana mai, i ka pamalo o ka Waihona o ke Aupuni. Ke kanikau nei ke Kuhina Waiwai no keia kulana o ke Aupuni, mamuli, wahi ana, o ke alakai ana a kona hoa, ke Kuhina o ko na Aina e, ke alakai o keia Papa Kuhina. He mea oiaio keia e lohe ia nei no k@ Wainona, a i ko makou hoomaopopo iho, ua hou puka ia paha ke Keena Waiwai e ke Huhina o ko na Aina e, a aia malaila e amio nei ke dala, i loaa ai ke ia pilikia a ke Kuhina Waiwai e pahaohao nei. He hookahi mea i maopopo ia makou, aole ke Kuhina Kapena i waiwai ma ka ilihune ana o ke Aupuni, a@ le ona mau kaa me na lio pa-lua a pakahi, a aole no hoi oia a me kona home e hoike mai ana nana i paa ka Waiho na o ke Aupuni, aka, o kona mau hoa ke ike ia nei i ke kalali maluna o na kaa, a ua puipui ko lakou noho ana, a ua hinu maikai na hulu.

(Keka@ia @ @ Kuokoa.)

Ua lohe mai makou, o kekahi hana nui a ke Kuhina Kapena i holo aku nei, mawaho ae o kana huakai hoolana mai, oia ka lawe ana aku i na olelo huna a ka Aha Kuhina, i ke Kuhina Kaaku a me ka Elele Daggett. No ke kanalua a me ka hopohopo a hilahila no hoi o ke Kuhina o ko na Aina e, ua hamau ka waha i ke ano o ka hana. Aka, he mea hiki ole keia mea ke huna ia, oiai, he elua aoao iloko o ka ninau. Ua pu a ae ma Wasinetona, ua koi aku ke Aupuni Hawaii i na Aupuni koikoi o ke ao nei, e waiho malie ia na Mokupuni liilii o ka Pakipika, aole e hookuleana ia e lakou. He nui a he koikoi ke ano o ke kumuhana, a me he la, ua oi aku mamua o ka hiki ia Hawaii ke malama ino; a he kanalua no hoi makou i ka ae mai o na Aupuni o Europa i keia ku mumanao. Ina paha na Auseteralia keia kumuhana e hapai mai, alaila, he mea ano nui, a he kumu e nana ia mai e na Aupuni nui, oiai he kulana ko Auseteralia, e manaoio ai he hiki ke malama kupono, a he hiki ke kiai a hoomalu. Aka aole hoi e hihi, eia lakou nei ae ke lele aku nei iwaho e lawelawe ai me ka hemahema no o loko nei. E ko kua aku no kekahi ilihune i kekahi.

Na Moreno.

(Kakauia no ke Kuokoa)

Ma kekahi buke a me kekahi mau leta a C. C. Moreno, i loaa mai ma ka lima o kekahi poe o kakou, i hoopuka ia ma kekahi o na nupepa o Honolulu nei, ua loaa hou mai he mau olelo akea e hoike ana i ke ano o ko kakou Kuhina, e kokua ana i na mea i ikeia e ko kakou poe ponoi iho no ke alakai a ka Aha Kuhina. Ma ke ano nui o ka Moreno mau olelo, ua maopopo loa ka oiaio o na olelo kipi a Kipikona @ hoopu ka aku ai ia Pilipo, e hoohaule i ka Moi mai ka noho Moi ae. Ua hoolauna mau keia kanaka e noho nei ma ka oihana, me Pilipo, a me kekahi poe e ae, me ka hapai i ka ohumu a me ka hoala kipi i ka Moi, no kona ake nui e lilo i Kuhina. Aole he mea ahewa ia no ke kanaka kona ake ana e lilo ma kekahi kulana kiekie o ka aina, aka, o ka ohumu ana i lilo ma ke kulana kiekie ma ka hehi ana maluna o ke ola o kona Moi, he ino keia i oi aku i ko na ino a pau. O ke kanaka nona keia manao he puuwai eleele kona. I keia mau la pohihihi o ke kulana o ke Aupuni, me he la o keia mau olelo a Moreno e hoolaha nei, he mau wanana no ka hope na e ili ana maluna o ka poe a pau e noho ana ma Hawaii nei, ke hoomau ia ka noho ana o keia kanaka alelo lua ma ka oihana. He mau olelo keia e puka nei, mai ka peni o kekahi hoalauna o ke Kuhina, e pakui mai ana i ko kakou ike maka i ke ano a me ka hua o na hana a keia kanaka, a me kona mau hoa. Ma ka hoomaopopo ana i na hana i hanaia iloko o ke au o keia Aha Kuhina, eia ke Aupuni ke komo kuko nukonu nei iloko o ka aie nui me ka ike ole ia o kekahi hoailona no ia aie. Ke kuemi nei na pono a me na pomaikai a pau o ka aina, a ke pii mau nei nae kona kulana kuonoono, mailoko ae o na aie a me na moraki koikoi i holoi ia iloko o ka manawa pokole. Me he la, ua kuko a ua ake keia kanaka i ka hookele Aupuni, aole no ka pono o ka lehulehu, aka, no kona pono iho no, a no ka pono o ka poe i hoohoa'loha mai iaia. Wahi a kela Kuhina kaulana o na Kamehameha o Wale, "o keia kakuna moremona, he kanaka hoopoino keia, a o kona hiki ana mai ma keia paemoku, e lilo ana i kumu hoopoino ma keia mua aku." Pela no ka manao o ia Kuhina o na Kamehameha, oia o Haraki, a eia keia kanaka kaulana ke hoike mai nei i ka like o kona ike me ko keia mau kanaka hookele Aupuni naauao, me na hoike no kona mau manao inoino. A aole wale o keia poe ka i ike wale i ke ano o keia Kahu moremona, aka, o ka poe maemae a naauao o ka aina e noho nei i keia wa, haole a Hawaii, ka i ike pu i kona oiaio ole a me kona lapuwale, a no ia kumu ua hookae ia oia a hoowahawaha ia. Poino ka aina ma na ano a pau @ keia kanaka. Eia na leta a Moreno ke hoopuka akea ia nei, me ka pane ole ia, a ma ko makou hoomaopopo iho aole no e hiki ke pane ia. Ke kui mau nei o Moreno no kona mau lilo a me kona uku no ka malama ana i na keiki Hawaii ana i lawe ai, a i hookomo ai i na kula hoonaauao, me ke kupono a me ke aloha. He ku i ka hilahila ka ike iho o na maka i keia mau koi a Moreno e puka mau nei i ke akea. O keia mau mea, he mea uuku wale i ka hooponopono ia e ke Kuhina, me ka maea ole o ka inoa maikai o ka Moi a me ka inoa o keia lahui.

Ka Mana Koho no ke Dala.

He mau leta e waiho nei me makou mai na makamaka mai o Hilo e hoike ana i ka holomoku o na lima hooikaika balota o na moho koho balota o Hilo no ke kuai ana i na mana koho balota o na kanaka. Ke komo pu la na hoahanau o ko laila ekalesia makua i na hana hooikaika pu. Kahe ke dala me he wai la. Malalo iho na leta e hoike a ia:

KAHE KE DALA O HILO ME HE WAI LA.

E ka Nupepa KUOKOA e,……Aloha oe:

E oluolu oe a me kou Kapena ka mea nana e hookele nei i kou kino lahilahi me ke akahele, a me na kokua e maiau pu aku ana ia oe, aloha oukou. He mau maakahiki loihi ko makou no ho ana ia Hilo nei a o ka make koe i keia mau la hope loa o keia mahina o Dekemaba A. D. 1885, i ikeia aku ai ke dala e kahe ana me he wai la ma na aoao elua o na balota, ma ka aoao kuo koa, a me ka aoao aupuni. D H Hitchcock & J Nawahi aoao kuokoa, Kaulukou & Pahia aoao aupuni.

Eia ka hana a ka aoao aupuni, o ka auhau o ke kanaka i kupono i ke koho balota na laua e uku ka auhau, o kou koho aku i ko laua la balota oia ka uku, he mau haneri paha o ka poe i hookuu ia pela ke ano, lohe iho nei hoi ka apoao kuokoa ke hana maalea mai nei ka aoao o ke Aupuni. Eia hoi na luna hooikaika o ka aoao kuokoa ke hana pu mai nei pela, nunui na leo o na luna hooikaika i ka waha paa kulikuli ka pepeiao i ke kani o ka Elepi; ikaika makehewa, no hai ka pomaikai, he nana ole paha i ka buke o Pukaana 23: I-8.

E na makamaka o Hilo, mai puni i ke dala a manao malaila e pau ai ka pilikia, oia ka mea e o@ loaa aku ai ka pilikia, e like me ka nuio o ko lakou lilo, pela ka nui o ka hoopilikia hou iho maluna owai e kau iho ai? Maluna ponoi no ou. E nana pono, e wae pono a ka mea kupono koho aku. mai nana a ka balota dala, oia ka mea e koho ai, he hewa ia. Ua lohe au i kahi poe e olelo nei heaha ka hewa ke lawe i ke dala, oiai aole he wahi mea a ko iki ka aoao kuokoa, o lakou la ke pokana i na ha neri dala, o ke aha iho ka kakou, o ka niu, a o ke kulolo. E ka naaupo pae hewa, e koho ma ka aoao kuokoa, oia ka aoao hoopilimea@ ole, e hana ana i ka pono kaulike mawaena o na aoao elua, aole kapakahi, aole ewaewa. E hoomanao a e koho i ka aoao kuokoa, aohe hana nui e koe i ke alu ia, imua e na pokii a ko ko kakou aoao.

Hu aku ka aka. Ninau aku au i kauwahi kanaka, owai kau paa balota e koho ai? I mai ana kela, o ka paa balota money. Owai ia paa balota money? Kaulukou a-me Pahia nui nui moni. Hitchcock a me J Nawahi no moni, - ua maopopo e puka ino ana no ka aoao aupuni; oiai ua nui ka naaupo o kanaka Hawaii.

NA HIONA O KE KOHO BOLOTA MA HILO NEI.

Eia na ano o ka holo balota ma Hilo nei: No ka aoao aupuni, eia o Kaulukou a me Pahia, he kuu nei i ka laua mau upena kuu a ka lawakua me ka hana ole i pohaku no ka alihi o lalo; me ko laua manao e puni wale aku ana no ka poe i ike i ka noonoo maikai i ka maalea nui o ke ao nei, a me ka momona o ka meli @ hoopiha ia ma ko laua mau puniu, e kahe ana ma ko laua mau lehelehe.

Aole loa, oia ka mea e puni aku ai o ka poe i ike i ka malamalama o ka la

Eia na poe hoahanau o Haili ke hoo ikaika nei mahope o ka aoao aupuni, o Rev. J Kalana he luna hooikaika, o ka hana pono ka ia a ke kahu o Haili. No ke aha la? I loaa'i paha he wahi nona e maha ai.

Ke wawa ia mai nei ka luna helu o Puna i ka apiki o kana buke, ua hana apuka wale aku no oia, hoopunipuni wale aku oia i na kanaka, penei: E mea kou auhau, i ka hiki ana aku o ka luna ohi, eia ka iluna loa aku.

E ka hoopunipuni, mai hana hou pela KIU MEA HOU.

(Kakauia no ke Kuokoa.)

OIAI ma ke ano o ka poe i hoonohoia i Lunakanawai Apana, mahope iho o ka lilo ana o ka mana hookohu i na Kiaaina, ke ike ia nei ke ino a me ka hemahema o ka hooko ia ana o ka oihana, ke manao nei makou, he kumu maikai ka hooponopono hou ia ana o ke Kanawai, ma keia mua aku, e pili ana i keia mana. O keia kekahi kina nui e ike ia nei. Mamuli o ke kaa ana o ka mana hookohu mawaho o ko ka Aha Kiekie apono ana, ke ike nei makou ke hoolilo ia nei ka pono i manaoia no ka malama ana i ka maluhia o ka lehulehu i mea piele ia Aole paha he nele o ka ike o ka lehulehu, i ka lilo o ke kuokoa o keia poe mamuli o ka mana o ka mea iaia ka hookohu. Ke ike maka nei kakou a pau i ka hemahema o ka hooko pono ia o keia oihana. Ke kuai ia nei ka oiaio a me ka pono o ka poe @ ho pii, a i waiho aku i ko lakou pilikia imua o ka Luna kanawai Apana. Ke piepiele ia nei ka hookohu no ka pono holo balota, a ma keia kumu ua hoopilikia ia ka pono o ka lehulehu. I ko makou manao o ka maikai loa, e hookaawale loa ia na Lunakanawai mai ka holo balota ana, e kaawale ka mana Kau Kanawai mai ka mana hookolokolo. Ina ke kanaka e makemake ana e holo balota, e haalele ia i kana oihana Lunakanawai. E ninau Kanawai ia ka poe i manao ia i Lunakanawai, @@ o kekahi Aha a Papa Comisina ike Kanawai mamua o kona hookohu ia ana. E uku ia opia i ka uku kiekie kupono. Mamuli o keia mau ano e loaa ai ke kuokoa o ka Lunakanawai mai ka mana hookohu, a ke lawa pono oia i ka uku kupono, ua kuokoa oia i ka mana kipe. A e lilo ko na noho ana i mea mau a na hewa a me ka kemahema e hoopau aku iaia. O keia oihana, ua kana lua nui loa ia i keia manawa. Ke hoohalahala nei na luna Aupuni o na aina e mai, a ke ho pohopo nei no ka hooko pono ia o ke Kanawai e na Lunakanawai Apana, maluna o ko lakou poe i noho mai ma ko kakou aina. No keia hopohopo, ua ike kakou i ke Aupuni e hana ana i kekahi hana e hoomanalo ana i ko kakou mau Aha Kanawai: ua hoonoho lakou i mau Komisina, me he ia he Aha Lunakanawai keia poe, he aha i ike ole ia ma ke Kanawai o ka aina. O keia hana, he kue Kanawai. Aole keia o ke alanui e pau ai na kinaunau e ikeia nei, no keia oihana. He hookamaemae wale ana no keia me ka mana ole, a he hookumu ana e hoomaamaa e lawe liilii i na mana i hoikeia ma ke Kanawai, ma ka lima o ka poe ia lakou na hoonohonoho oihana ana. I mea e hiki ai keia kumuhana ke hooko pololei ia, aia me ka lahui ka laau lapaau. E haalele oukou i ke koho ana i na luna Aupuni, e laa ka Lunakanawai Apana, ka Luna Makai na Luna Helu, na luna Aupuni no a pau, no ka mea, he poe wale no keia i paa mamuli o ka mana o ka lima nana lakou i hookohu mai, a he poe no hoi e kaana ana iloko o ka Ahaolelo, no ko lakou pono iho a me ka pono o na haku, aole o ka pono o ka lehulehu.

Auhea o Napahu o Manoa?

Ke hiki mai nei na lono pahaohao no kekahi kanaka kamaaina o Manoa i nalowale ma Kau, mokupuni o Hawaii. O Napahu ka inoa o ua kanaka nei, he keiki na J. Maluaikoo o Manoa. I na makahiki mamua loa aku nei, i ka wa i hoomaka nui ai ke kanu ko ma Kau, ua hele nui aku kahi poe o Oahu nei no ua apana nei o Kau i ka mahi ko. O Hookano a me Maluaikoo ma o Ma noa kahi i hele aku, hele pu aku la keia Napahu me laua, me kekahi poe e ae no hoi e kokua i ka mahiai ana i ke ko. A i ka wa i pau ai ka makemake o kahi poe kanu ko a hoi mai i @'ahu, noho aku la no nae o Napahu no Kau, a hoopili aku la me kekahi wahine o Kauhai ka inoa. Me ia wahine o Na pahu i noho pu ai a hiki wale i kona la i nalowale ai, oia ka la 14 o Novemaba I bala iho nei. Ma ka la 13 o Novemaba, wahi a ka lono, ua holo aku ua Napahu nei me ka wahine, oia o Kauhai, a me elua kane e ae, maluna o kekahi waa mai Kalae aku a pae i kahakai o Waioahukini. Ua paina a inu waiona nui ilaila me na kamaaina o ia wahi, a ma ia po iho nalowale o Napahu. Eia iho kekahi leta i loaa mai ia Maluaikoo mai Kau mai, i kakauia e kekahi kamaaina o ia wahi, o Mama kona inoa. Penei ke ano nui o ua leta la:

Naalehu, Nov. 19, 1885.

Mea i aloha nui ia, Maluaikoo - Aloha.

Ua ili mai kahi manao kaumaha no makou o ka ohana e noho pu ana maa nei, oiai ua make paha o Napahu. Aole au i ike pono, he lohe mai ko'u ua nalowale, a o na la o ka nalowale ana eono. Ua inu i kekahi mea kupono ole, oia ke kulu, pela mai ko makou lo he. O keia pilikia ana, aole i ikeia kona kino, pela ko makou lohe. O ko'u wahi e noho nei i keia wa, eia au i Naalehu kahi e noho nei. I ko'u wa e noho pu ana, aole i loaa ka pilikia; aole nae iuka kahi i poino ai, i kahakai kahi i poino ai. I holo ka maluna o ka waa, pela ka oleloia mai. Ka oiaio paha keia aole paha, oiai aole au i ike maka, o ka lohe wale no ko'u. Oia kahi manao e hai aku ia oe, e kuu hoaaloha maikai. E haawi i ke aloha i ka ohana a pau o kou @ale. Owau no me ka oiaio.

S. MAMA

A malalo iho o keia leta ua kahaia he kii pahu kupapau, i mea ka e maopopo ai ua make o Napahu.

A he leta hou no hoi kekahi i loaa mai ia Maluaikoo mai ia Kauhai mai, ka wahine i noho pu me Napahu. Penei ke ano nui o kana leta :

Kamaoa, Kau, Nov. 19, 1885.

J. N. Maluaikoo,

Aloha oe a nui loa, a me Hana, Kaukaliu a me Pau * * Aloha nui oukou a pau. Eia ka mea hai aku ia oukou, ua poino ko maua noho ana; ua make o Napahu i ka la 14 o Novemaba nei, i ka wanaao o ka Poalima a ao ae Poaono. Ma kahakai kahi i make ai ma Waioahukini. O ke ano o kona make ana, o ka ona. Ua holo mai makou mai Kalae mai; eha ko makou nui, ekolu kane, owau aha makou, a hiki ma Waioahukini pae makou, hookipaia e ai. Ua ai makou a me ka mea inu, a ua lawa kupono; a hoi aku no Kalae e kue mai ana oia no'u. Alaila, ua noho maua iuka o Waioahukini; hoi elua kanaka no Kalae. Noho maua, owau me Napahu, ma keia noho ana o maua iuka o Waioahukini, a waena paha o ka po, ua hiamoe au a me ka poe o ka hale, ua lawe kela hookahi waa a ua holo i kai, i ke ao ana ae aole ka waa aole o Napahu. Ua manaoia ua hoi la i Kalae; a laila ka imi aole; ma na kapakai o Kailikii aole. Nolaila hele makou i ka imi aole i hoi mai ka huli o Kona, alaila ke hai aku nei au ia oukou ua make ia. Nui no ka ino o Kau nei, ka makani; nolaila kaumaha au no kuu kane e noho nei. Nolaila aloha nui oukou a pau ioa. Ia oe e ko'u makuakane, ke kauoha aku nei au ia oe e holo mai ma keia moku, ina he mea oluolu ia oe. E haawi ae i ko'u aloha a nui no Mele a me Awa. Aloha nui kokou a pau loa. Na'u na KAUHAI

Eia nae ka mea kupanaha loa e pili ana i keia moolelo. Ua hiki mai i Oahu nei kekahi mea mai Kau mai, a ua hai aku oia ia Kaluhi, kaikaina o Naapuelua o Manoa, ua lohe oia no Napahu i kahakai o Waioahukini. E noho ana oia ilaila i ka wa i hiki ae ai ko lakou waa; a ua lohe o@ no ko lakou hakaka ana ma ia wahi a hele iloko o ke kai me ka waa a pau hoi hou i kahaone. A o ka hopena o na mea i oleloia, ua nakinakiia o Napahu i ke kaula a paa na lima me na wawae, a ua hookauia malulnna o ka waa, a ua hauhoaia me ke kaula a paa i ka waa, a ua laweia na hoe a pau, a hookuuia aku la ka waa i ka moana me Napahu i hoopaaia i ke kaula.

O na poe eha i holo maluna o ka ka waa mai Kalae aku a pae i Waioahukini, oia o Kaholokahiki, Palaualelo, Napahu a me ka wahine Kauhai.

Ke hoike aku nei makou i keia elike me ka mea i hoikeia mai ia makou. He mea kupono ke huli ia e na poo o ka oihana makai o ke aupuni a loaa ka oiaio.

Eia na olelo i kau pu ia me ke kii o ka pahu kupapau malalo iho o ka leta a S. Ma na ia Maiuaikoo, penei : "Ke kau nei au i keia pahu no ka make, no ka mea aono la o ka nalowale ana."

KA MOKU KUNA EMMA.

E hooholo mau ia aku ana keia moku no na awa a pau o na Kona Hawaii, e lawe ana i na ohua a me na ukana me ka uku oluolu. He moku holo loa keia elike me ka moku mahu, a i kapaia no e kekahi poe he mokumahu. He maikai a kupono no lawelawe ana a me ka malama ana no na ukana. E nana ae i ka hoolaha ma keia pepa.

NA HOOLAHA HOU.

KA MOKU KUNA EMMA.

E holo aku ana oai no i a Kona, Hawaii, ma na awa i hoike ia malalo iho:

KAILUA. HOLUALOA, KAHALUU,

KEAUHOU, KAAWALOA, NAPOOPOO,

HONAUNAU, HOOKENA, HOOPULOA.

2054 ™.

HOOLAHA I KA POE AIE. - O ka poe a pau he koina ka lakou i ka Waiwai o PAUL KANOA, o Honolulu, Oahu, imake, e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, he Lunahooponopono Waiwai no ka mea make i oleloia, a e hoike mai me na hooiaio polelei iloko o eono mahina mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau loa ia aku no lakou. A o ke poe he mau aie ko lakou i ka Waiwai i o eloia, e hookaa koke ae ma ka lima o John F. Colburn ma ke keena o LUI & KUKE ma Honolulu, oia ka mea ohi no ka Lunahooponopono.

Kakauia Honolulu, Dec. 10, 1885.

P. P. KANOA.

KAHANAA@WAI.

Na Lunahooponopono o ka Waiwai o Paul Kanoa. 2054-4ts.

HOOLAHA LUNA HOOPONOPONO. Ma ka Hoolaha o Kuai Kudala o ka aina o L. A. Andrews, (Analu), o ka la 4 iho ne., ua hoikeia malaila, o ka huina nui o na eka o ka aina e kuai kudala ia ana he 2800 eka. Ma keia mau la iho nei, ua loaa ia'u ma ke ana ia ana, mai ke ana aina mai o ke Aupuni, o ka aina i oleloia he 8440 eka, nona ke Kuleana Helu 182, a o ko L. A. Andrews (Analu) Kuleana i mahele ole ia, he elua hapakolu iloko o ua aina la. E Kuai Kudalaia ana ma ka la 17 o keia mahina.

W. C. PARKE.

Luna Hooponopono

Honolulu, Dekemaba 9, 1885.

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI : - Ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i Lunahooponopono Waiwai, no ka waiwai o J W KAINAPAU, o N. Kohala, Hawaii, i make. Nolaila, o na kanaka a pau he mau koina ko lakou iloko o ua waiwai la i oleloia, e waiho koke mai lakou i ka lakou mau hooiaio, iloko o na mahina eono mai keia la aku, o hoole mau loa ia aku lakou. A o na kanaka a pua i aie mai i ua waiwai la i oleloia, ke noi ia aku nei lakou e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho nei. C. F. HART,

Lunahooponopono Waiwai,

Kohala Akau, Hawaii, Nov. 20, 1885 2052-4ts.

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Ke hoike nei ma keia : Mamuli o kekahi mana kuai i holkeia ma kekahi palapala moraki, i hanaia i ka la 31 o Maraki, 1884, e Kaneumi, o Keolauloa, Oahu, ia John Ross, o Honolulu, a i k@peia ma ka buke, 88 aoao 38, 39, 40, 41, 42, me 43. A ma o ka uhaiia ana o na kuniu aelike i hoikeia ma ua palapala moraki la i oleloia, ma o ka uku ole ia ana. Nolaila, o na aina a pau i hoakakaia ma ia moraki i oleloia, e kudala akea ia aku ana ma Honolulu, mahope iho o ka hala ana o ka manawa i hoakakaia e ke kanawai.

O na waiwai e kuai kudala ia aku ana ma o ka mana kuai i oleloia, aia ma ka mokupuni o Oahu, a i hoakakaia malalo @ho nei:

1. O kela mau apana aina, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui, helu 1312, a e waiho la ma Haleaka, Koolauloa, Oahu.

2. O kela mau apana aina, i hoakaka a ma ka Palapala Sila Nui, helu 6427, Kuleana, helu 6958, a e waiho la ma Makana, Koolauloa, Oahu.

3. O kela mau apana aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui, helu 7409, Kuleana helu 7685, e waiho la ma Koolauloa, Oahu.

4. O kela mau apana aina, i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui, helu 2046, Kuleana helu 8164 G. e wawiho la ma Kaluanui, Koolauloa, Oahu.

5. Hoolimalima o umi eka aina, e waiho la ma Kaluanui, Koolauloa, Oahu, no ewalu makahiki. JOHN ROSS, Mea moraki mai.

Ma o W. C. PARKE, Loio. 2051-4t

HOOMAHA KULA AUPUNI : - E hoomaha ana na Kula. Aupuni a pau, mai o a o, mai ka Poalima, la 18 o Dekemaba, a ka la 6 o Ianuari, 1886, a ma ia la e hoomaka hou ai ke kula ana.

W. JAS. KAMIKA,

K. P. H.

Oihan Hoonaauao, Nov. 25, 1885. 2052-3t.

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o akalele, a me kana wahine mare Kaaihue, a me Henry Peter, (no Hilo, Hawaii, lakou a pau, @ a ua "Assign" ia i ka Onomea Sugar Company, ua kakau ia ma ka la 19 o Feberuari, A. D. 1884, a ua kakaukopeia ma ke Keena o ka Luna Hooiaio @a ka Buke 85, aoao 348, 349, 350. A mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o ua moraki la, oia ka hookaa ole ana i ka uku panee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka moraki i ke a manawa e hooko ana oia i ka mana kuai mahope o ka hala ana o ka manawa i oleloia @a ke kanawai, a e kudala ia ana ia aina.

O ka waiwai e kudala ia ana, oia ka aina o Makalele, ma Puumoi, Hilo, Hawaii, 37 eka.

E ninau ia D. H. HITCHCOCK, Loio, no Onomea Sugar Company.

Kakauia Onomea Sugar & Co.

Asigners of HENRY PATER. 2052-3ts.

HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO Waiwai. Ua hookohu ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i lunaho ponopono no ka waiwai o S P Kewe o Wiamea, Kauai, i make me ke kauoha. Nolaila, o ka poe a pau he mau aie ko ka mea make ia lakou, e hoike mai ia'u iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau loa ia aku lakou, a o ka poe he aie ko lakou i ka mea make, hele mai e hookaa koke ia'u ma ko'u hale. S. AUKAI,

Lunahooponopono.

Waimea, Kauai, Nov. 26, 1885. 2053-4t

OLELO HOOLAHA. - Mamuli o ka haalele ana mai o Akiona pake o Kohala ia'u ka'u kane mare, a me kona malama ole i ko'u ola, a me kona kaili pu ana aku i na keiki kane a maua, oia o Aton a me Apai, ke hoike aku au, aole ona mana a kuleana e lawe malu no Kina, a he hiki hoi ia'u ke aie i pono no'u ma kona inoa. MRS. KEALALAINA G. LINCOLN.

Keowewai, S. Kohala, H. Dek 25, 1885. 2053-2t*

NA HOOLAHA HOU.

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O ko Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Eleele Nahaolelua @ o Honolulu. Oahu i make kauoha ole. Ma ke Keena imua o ka Luna@nawai E. PRESTON.

Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai io ka Palapala Noi a W. PINEHASA WOOD, e hoike ana ua make kauoha ole o Eleele Nahaolelua (w) i oleloia no Honolulu Oahu, ma Honolulu no, ma ka malama o Augate 1882 a e noi ana e hoopukaia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai iaia.

Ua kauohaia o ka POAHA ka la 24 o DEKEMABA, M. H. 1883, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ka lakou, a ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule maloko o ke KUOKOA he nupepa ma Honolulu.

Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina Nov. 24, M. H. 1885.

EDWARD PRESTON,

Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Ikea: HENRY SMITH.

Hope Kakanolelo. 2052-3t.

AHA KIEKIE O KO HAWAII PAE AINA. Ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o NAHOLOWAA (k) o Honolulu, Oahu, i make. Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ia ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.

No ka mea, ma ka la 30 o Novemaba M. H. 1885, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa a Naholowaa (k) i make aku la, a me ka, Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela palapala kauoha a e hoopuka ia hoi ka Palapala Luna Hooponopono Waiwai ia Kauahine (w), ua waiho ia mai e Meleana Keahimakani (w).

Nolaila, na kauoha ia o ka POAKAHI oia ka la 28 o Dekemaba, M. H. 1885, ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale Honolulu, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai hoi ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooponopono Waiwai.

A ua kauoha hou ia, e hoolaha ia ia mea no @a pule ekolu iloko o ke KUOKOA he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.

Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Novemaba 30, 1885.

EDWARD PRESTON,

Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Ikea: HENRY SMITH

Hope Kakauolelo. 2053-3ts.

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o na waiwai o MARIA KAUHIAUKAI, he keiki oo ole. Ma ke Keena imua o ka Lunakanawai McCULLY.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike a W C Parke, ke kahu malama o ke kino a me waiwai o ka mea i oleloia maluna, e hoike ana ua mareia oia me Henry K Maui a e noi ana e apono ia na hoolilo he $5@3.33, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $1113.53, a e noi ana e nana a e apono ia kela mau mea, a e kauoha ia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ia oia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano, nolaila.

Ua kauohaia o ka POAONO ka la 9 o IANUARI, M. H. 1886, ma ka hora 10 o ka kahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua Noi la, a me na Papa Hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia maloko o ke KUOKOA he nupepa i pai a hoolaha ia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.

Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina i keia la 12 o Novemaba, M. H. 1885.

L. McCULLY.

Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Ikea: HENRY SIMTH,

Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie. 2053-3ts.

AHA KAPUNI APANA EHA O KO Hawaii Paeaina, Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o KANIHINA (k) a me KAAHIKI (w) i make. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.

No ka mea, ma ka la 21 o Novemaba, M. H. 1885, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke kauoha hope loa o Kanihina (k) a me Kaahiki i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko no Kelekomo, ua waihoia mai e ia.

Nolaila, ua kauoha ia o ka POAONO oia ka la 26 o Dekemaba, M. H. 1885, ma ka hora 10 A. M., ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Koloa, Kauai, oia ka la a me ka hora, e hooiaio ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoo lohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.

A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia i ekolu hoolaha ana iloko o ke KUOKOA he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.

A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na Palapala Kena no na hoike no ia Palapala Kauoha a me na hooilina o ka mea make, ma Kauai e hele mai a e kue i kela Palapala Kauoha i ka w i oleloia.

Kakauia ma Koloa ko Hawaii Pae Aina, Novemaba 21, 1885. JACOB HARDY, Lunakanawai Kaapuni Apana Eha. 2053-3t.

KUAI A KA ILAMUKU: - Ma ka mana o kekahi palapala hoomalu waiwai i hoopukaia mai ka Aha Kiekie mai ma ka la 10 o Novemaba, M. H. 1885, e kue ana ia J N Gilman ka mea i hoopiiia no ka pono o H. N. Jones ma, na mea hoopii no na dala he $39.-75-100; ke hoomalu nei au a e waiho aku ana ma ke kuai kudala akea, ma ke alo o Aliiolani Hale, Honolulu mokupuni o Oahu, ma ka hora 12 awakea o ka Poaono, Ianuari 2, 1886, a e kimo i ka mea koho kiekie i na pono a me ke kuleana a pau o J N Gilman i haiia ae noi maluna ka mea i hoopiiia iloko o ka waiwai i hoike ia malalo nei, ke ole e hookaa e ia mamua ka hoopai, ka ukupanee, na koina a me ko'u mau lilo a pau.

I kela apana aina a pau e waiho la ma Kapalama, mahope iho o ke Kula Hana Lima o Keoneula, oia hoi ka hapaha o ka aina, nona ka Palapala Sila Nui Helu 80; e ike maopopo ia no keia ma ka palapala mahele aina i kakau ia ma ka la 25 o Sepatemaba, 188@, mawaena o Harriet N Jones a me Geo W C Jones kana kane mare o Kau, Hawaii, ma kahi aoao, a me J N Gilman o Honolulu ma kahi aoao, a he 72 o ka eka ka ili o keia aina. E lilo pu no hoi kekahi wahi e ae o keia Palapala Sila Nui Helu 80 i hoolilo mua ia ai ia John Ne dle, eia paha ia wahi mawaho o ka aina i haiia ae nei maluna a me ka Palapala Hooko Helu 3142 apana @, ia Hoaliku. A e lilo pu no hoi ka pono alanui ma ke ala liilii e hoomoe ia ana ma ka aoao mauka o ka aina i hai mua ia ae nei maluna, he 14 kapuai ke akea, komo p@ me ka pa pohaku.

JOHN H. SOPER,

Hamuku.

Honolulu. Dec. 2, 1885. 2053-4ts.

HOOLAHA Hooko Moraki : - Mamuli o ka mana o kekahi moraki i hanaia e AKI (pake) o Waihee, Maui, i ka Waihee Sugar Company, ma ka la 7 o Ianuari, 1881, a i kopeia ma ke Keena kakau kope ma Honolulu, ma ka Buke 66, ma na aoao 499 me 500. A no ka uhai ia ana o na kumu i aelike ia ma na palapala moraki la no ka aku ole ia o ke kumupaa a me ka uku panee, nolaila, ke manao nei ka Waihee Sugar Company, e hoopaa i ua moraki la a e kudala aku i ka waiwai i morakiia mahope o ka hala ana o ka manawa a ke kanawai i kauoha ai.

WAIHEE SUGAR CO.

J. W. Kahua, Loio no ka moraki.

O ka waiwai i morakiia oia no kela apana aina i hookoia ia Kauakahi, ma ka Palapala Sila Nui helu 6479 L. C. A. 3113 a me na hale a pau maluna iho.

Wailuku, Maui, Nov. 26, 1885. 2053-4ts.

N HOOLAHA HOU.

HOOLAHA A KA MEA MOKRAKI NO KE KUAI : - Ma ke kauoha a ALEXANDER J. CARTWRIGHT, ka Hope o kekahi Palapala Moraki i hanoia e ALBERT K. KUNUIAKEA, o Honolulu. Mokupuni o Oahu, @ ka Hui HAWAIIAN INVESTMENT ANO @ COMPANY LIMITED, ma ka la 5 o Augate 1882, a i kakau kopeia ma ka Buke 76, aoao 180, 181 a me 182, a i hooliloia ia Alexander J. Cartwright to Honolulu, i oleloia ma o kekahi Palapala Kuai i hanaia ma ka la 27 o I@ ne, 1884, a i kakau kopeia ma ka Buke 88 aoao 216 a me 217, a o ka Mea Moraki hoi i hoi keia ma kekahi mau Palapala Moraki elua @ koikeia penei : 1 - Moraki i hanaia e Albert K. Kunuiakea ia Alexander J. Cartwright, ma ka la 28 o Maraki, 1883, a i kakau kopeia ma ka Buke 79, aoao 351 - 4 2 - Moraki hanaia e Albert K. Kunuiakea ia Alexander J. Cartwright, ma ka la 23 o Augate, 1883, a i kakau kopeia ma ka Buke 84, aoa 3: ua konoia mai maua, e kuai kudala akea aku ma ka POAKAHI, la 4 o IANUARI, M. H. 1880, ma ka hora 12 o ke awakea oia la, ma ko maua Keena Kudala ma Honolulu i oleloia, i na aina a pau i hoikeia ma na mau Moraki la penei:

KUKUAU - Hilo, Hawaii. He ahupuaa 4840 eka, Kuleana helu 8515 Palapala Sila Nui, helu 1666 aole i hoolimalimaia.

LAI@ - Hilo, Hawaii. He ahupuaa Kuleana, helu 8520, aole i hoolimalimaia

WAIAKA-IKI - Kohala, Hawaii. He ahupuaa 58 eka, Palapala Sila Nui, helu 1668, hoolimalimaia ia John Parker a e pau ana Okatoba 1, 1886, me ka mana hooloihi hou i ka manawa hoolimalima.

PAHOEHOE - Kona, Hawaii. Palapala Sila Nui, helu 1668, aole i hoolimalimaia.

MALA - Lahaina, Maui, he ulu niu 6.1 @ eka, Kuleana helu 5483. Palapala Sila Nui helu 6777, hoolimalimaia ia H. Turton a e pau ana i Sepatemaba 1, 1886.

KAPUNAKEA - Lahaina, Maui. 1 eka Kuleana, helu 5483, Palapala Sila Nui, helu 6777, hoolimalimaia ia H. Turton a e pau ana i Sepatemaba 1, 1886.

PUAKO a i kapaia o Maunakui - Lahaina, Maui, pahale, I ruda 28 peroka, Kuleana, helu 5483, Palapala Sila Nui, helu 6777, aole i hoolimalima ia a eia i keia wa ke malama ia nei e David Taylor.

PUUNOA - Lahaina, Maui, 8.15 - @00 eka. Kuleana, helu 8515. Palapala Sila Nui, helu 1667. Apana I 2.11-100 eka. Aina kanu ko. Apana 3 52-100 eka. Aina kanu ko, aole i hoolimalimaia.

OWA - Wailuku, Maui. Palapala Sila Nui, helu 2155, aole i hoolimalima ia.

HALEHAKU - Hamakualoa, Maui. 3653 51-100 eka Kuleana, helu 8515, Palapala Sila Nui, helu 1666. O ka apana kalo o keia aina i hoolimalimaia i kekahi Hui no $220. no ka makahiki e pau ana Ianuari 1, 1886. O ka pono ala no ka auwaha wai i hoolimalimaia i ka Hamakua Ditch Co., no $100 o ka maka hiki e pau ana Okatoba 2, 1896. O ka hoolimalima i ka Haiku Sugar Co., Alexander, & Baldwin a me Grove Ranch Plantation no $100 e pau ana Iulai 1, 1899. O ka hoolimalima ia C. Spreckels no $200. e pau ana Iulai 1, 1899. O ka auwaha wai i hoolimalimaia ia C Spreckels no $100.@ pau ana Iulai 2, 1899.

PUAHALA - Molok@i.

LUAKAHA - Oahu Aina hanai holoholo@ ma ka awawa o Nuunuu, 81 eka. Kuleana, h@ lu 8515 Palapala Sila Nui, helu 6776, ao@ hoolimalimaia.

P-LLY PLACE - Pahale a he aina hanai holoholona 22 eka. Palapala Sila Nui, helu 3 Hoolimalimaia ia P C. Jones a e pau ana Okatoba 1, 1886, me ka mana no @ makahik@ hou.

KUIHELANI - Pahale ma Honolulu, kihi o na alanui Beritania a me Rikeke, 55 anana a me 15 kapuai, aole i hoolimalimaia a ke noho ia nei i keia wa e A. K. Kunuiakea, Kuleana, helu 96, Palapala Sila Nui, helu 2647.

PUOU. - Lahaina, Maui. He Ahupuaa Kuleana Helu 8520, Palapala Sila Nui, Helu 6727.

O na lilo a pau i ka mea koho.

No na mea i koe, e ninau ia

E. P. ADAMS & CO.

Luna Kudala.

A i ole ia J. M. MONSARRAT, Loio no ka Mea Moraki.

Hanaia, Honolulu, Dec. 8, 1885. 2054-4ts.

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o HANAPULE (k,) o Waialua, Mokupuni o Oahu, i make. Ma ke Keena, imua o ka Lunakanawai Nui, A. F. JUDD.

Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala noi a MARY HOIOKAHIKI a me kuleana pilikoko ko ua Mary Holokahiki la i oleloia iloko o kekahi hapa o ka waiwai o Hanapule i oleloia, a ua make o Koapaapaa (w,) ka Lunahooponopono no o ua waiwai la, a o Palu kana kane ke ola nei no, a aole i hoi hoiia mai ka moolelo o ka hana a ka Lunahooponopono ma ia oihana i keia Aha; a e nonoi ana e kauohaia o Palu, e waiho mai i kana mau Papa Hoike no ia mea; a mahope o ka hoola ha ia ana e hooholo ka Aha i ka poe i kuleana malaila, a e mahele ia ka waiwai e like me ka mea i hooholoia, Nolaila;

Ua kauohaia o ka POALUA, ka la 19 o IANUARI, M. H. 1886, ma ka hora 10 o kaka haika. imua o ua Lanakanawai Nui la, ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na Papa Hoike i oleloia; a ma ia la a mamua ae paha e waiho mai o Palu i oleloia, i Papa Hoike o ia hooponopono ana. A o ka poe a pau i pili malaila e hele mai lakou a e hoike i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la. A malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kauoha ma ka olelo Hawaii, e pai ia ma loko o ke KUOKOA, he nupepa i pai a i hoola haia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.

A e hoouna ia i kope o keia olelo kauoha ia Palu i oleloia, a me Kihikihi, ka hope o ka Palapala Hoopaa o ka Lunahooponopono @ oleloia.

Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pau Aina, i keia ia 9 o Dekemaba, M. H. 1885.

A. F. JUDD,

Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

Ikea: HENRY SMITH,

Hope Kakauolelo, 2054-3ts

OLELO HOOLAHA : - Ma ka la 30 o Okatoba iho nei. ua loaa ia'u he mau lio elua, ma ke alanui Aupuni, mawaena o ka Hale Kula Beritania o Kawela a me ka Luakini o Sarona ma Kapulena, ma kahi i kapaia o Puahiele, a penei na ano:

Lio kane lokia kamelo lae-kea i kuniia i ka hao ano e ma ka uha hope hema. Lio kane ulaula lae-kea, hao kuni ano e, uha hope he ma, a malalo iho o ua hao la ua hapala; ekolu wawae keokeo a hookahi eleele manua. E kii mai ka mea a mau mea paha nona keia mau lio maloko o na la i kaupalena ia e ke Kanawai, a i ole pela, no'u ia. E uku ia ko'u mau lilo o ka malama ana a me ka hoolaha ana me na lilo pu e pili ana no keia mau lio.

JOHN KAUAKAHI.

Kawela, Hamakua, H. 2054-3ts

APANA OHI AU HAU O KOOLAULOA: - I na mea a pau i Heluia ko oukou mau Auhau ma ka apana o Koolauloa nei, ke kauoha ia aku nei oukou e hookaa ko ke mai oukou i ko oukou mau Auhau ia'u, @a ko'u hale noho ma Puheemiki, mamua ae o ka la 15 o DEKEMABA, 1885. E hoopii ia ka poe hookaa ole e like me ke kanawai.

J. M. KAUAHIKAUA.

Luna Ohi Auhau. 2050.

OLELO HOOLAHA : - Ke hoike aku nei au ma ke akea, ua haule he Sila Aina no'u ma ke kakahiaka Poakolu nei, la 2 o Dec. nei, mai ka hale Banako aku o Bihopa ma, a hele ma ke alanui Hale Leta a hui me alanui Moi, a hiki ma ka halekuai o J. T. Waterhouse ma alanui Moi, malaila hu@ hou ma ke alanui Moi a hiki ma ka Nekina, aia mawaena o ia mau wahi ka haule ana. Nolala, ina e loaa kela Sila, e hoihoi ae ma ka Banako o Bihopa ma, ia Sam @emona, a i ole ma ke Keena o ke KUOKOA, a e uku ia no ka mea e loaa ai $3.00. Penei na hoakaka ana no keia Sila, o Kahue (k.) a me Poupou (w) @ ewaho o ka waki leta o Kamaalo. KAMAALO.