Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 52, 26 December 1885 — KA MOOLELO KAAO O LAMEKA PULUKA. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O LAMEKA PULUKA.

Ka Miiuhūpo msa i oīli mai, mai k» pohaka ?> ka Ui Poa Rose a me Kaboiaoopaun<ki ILA MEA 1 KAPAIA KA Ka Uooa 0 m rum hal a lra «aiīl oa Icbp«*o kalewaUe* a o* nakopoa e roiio aaa ika fMp*icu oka aoaa*, ok» mea hoi tusa i paoi iu maka o ka U.

KUAHAUAIA aelake aupuni o Arabia, e noho iloko o ke kanikau kumakena no ke keiki alii Lameka Pnluka, a he mea ehaeha loa la i ka manao o na, makaainana i ko lakou lohe ana i keia nu kaumaha. Ia wa i ike la aku ai na pahu hae e hapa mai ana, a o na kaupoku a me na lanai hoi o na hale o ke kulanakauhale holookoa, ua uhiia me na kahakahana lole kanikau, « iloko o keia mau haawina kaumaha e hoalii nei maluna o ke kulanakauhale o Arabia, e lohe pu ia aku ana no hoi na leo kanikau o na makaamana no ka hala ana aku o ka lakou milimili i ke ala hoi ole mai; a he hoike ana mai keia i ke aloha oiaio i kuni paa ia iloko o ko lakou mau puuwai no ko lakou haku alii opio. A oiai hoi oka Ui Pua Rose ka mea nana ponoi i hanau aku ua opio la i hala aku la i make, ua kaawale aku la ke aloha o kana kane mai kona puuwai aku, a ua pani ia aku la hoi ma kona makalua ke aloha wela no kana keiki, a pela no hoi kana kane; a he mea mau no paha ia e na hoa heluhelu iwaena o na lahui kanaka a pau o ka honua nei, nO ke alohai kuni paa ia mawaena o ka makua a me ke keiki; a aole no hoi laua i hookomo ai mai kakahiaka a hiki wale i ka hala ana aku o ka o ka la a uhi mai hoi ka pouli o ka po.

I ka uhi ana mai o ka malu po mai luna o ka aina, ua ala wale aku la no laua nei a kokoke i na hora o ke aumoe, ua hilinai aku la o Kahanuopaineki iluna o ka moe oiai oia e noho u ana no kana keiki, aia hoi, ku mai la kona makuakane ka Moi Puluka i make, imua ona, (ma ka hihio) a pane mai la : E kuu milimili, mai kaumaha kou naau no ke keiki alii i hala i ka make, no ka mea e ola hou mai ana no oia. Eia kuu kauoha ia oe : E kii oe ika wai ola i ka punawai au i kii mua ai, a e komo aku no hoi oe iloko o ka lua huna, a ma ke pakaukau i loaa mut ai o ka pahikaua ia oe, aia maluna o ia pakaukau e waiho ana he ihe nui a me na pono kaua a pau, a e lalau iho oe i ua ihe la, a o ka noho koki e ku ana ma ka aoao o ke pakaukau, oia auanei kou alanui e hiki ai ike aupuni anuenue, a e kaua hoi ia aupuni, a e hopu pio ike keiki alii Lobe. Okeki o ka noho, aia mawaenakonu; ma oe e pahu iho i ke ki, alaila, o ka wa no ia e lele koke ai, a i makemake oe no ka awiwi, e hukihuki ae oe no eono manawa, alaila, e īke no oe i kou hiki koke i kau aupuni i makeniake ai e hele; e kii mua nae oe i ka wai ola a ukuhi īloko o kekahi oinole, a me ia wai auanei oe e hoola ai iko keiki. A e pilikia no he hoohemahema; no ke ano kamalii no hoi paha. Oka lohe kou a malama, a e hooko hoi i keia mau mea a pau a'u e hai aku nei ia oe, —Aloha oe; a nalo aku la oia me ka hikiwawe.

Puiwa ae la o Kahanuopaineki a ala loa ae la, a he moe ka. Noonoo .iho la oia i na mea a pau i hai ia mai, a i ka maopopo peno ana, ua kauoha aku la oia i kona kahu lio e hoomakaukau ia kona lio. kaua. Komo aku !a oia ma kona rumi komo kapa, komo iho ia hoi i kona kapa kaua, laiau aku la hoi i kana pahikana a kakua ae la ma kona puhaka. Puka mai la oia a kau ae la m v luna o kona lio a hoio aku la no ka iua huna kahi hoi i kuhikuhiia mai ai e kana makuakane. Aoie t liuliu, ua aku la oia iloko o ka ululaau, a oiai lu | mau minuie koe a kahea mai ka hcr -: ekahi o ua po nei ua pau ia, ua pukn aku la oia i ke kulanakauhale alii o ko na makuakane aiii powa, ua hui pu ih i U laua me na apona a ke aloha; a ia *a i hai aku ai kana keiki, ua make ka v\ moopuna. I kona lohe ana ua make kana moopuna, ua mokumokuahua ia kona naau i ke aloha. A no ka hora hookahi ka hoomaha ana o Kahanuopaineki me k>na makuakane, « ka» hou ae !a oia ma'una o kona Ho, a pii aku la no ka lua huna. I kona hiki f aku, ua hookuu aku ta i kona !io, a« ia wa no hoi ota i komo aku ai iloko o | ua lua huna nei, a aia hoi m me| a I pau ua makaokau, a koe ka wai ola

} Koruo iho la ok ike kahiko kaua i ihoomakaukaula nom*. a e lalapa ia ana hoi eke ahi. Lalau $ku ia _oia ika Uau ihe nui e kau zm ;luna o ke pakaukaL', aiawa no i ar|pa ae ai ke ahi o ur, ihe nei, a lilo £^;- e fc Kiu'P* oi ' kino no kekahi meo manaw3l e i" arj kona *aha -=«-0' A i-, hanau Hele aku la o Kah;niopa\. , v nohO iho Ia maluna o ho koki a pa.hu la i ke ki, o ka **a no ia i Wle ae ai ua noho nei; kahea uo la o Kahanuopaineki : E kuu neno leie, no ka punawai kaua kahi o k.-i wakola. Emoole, aia laua ma ka aoao u ka punawai;ukuhi iho la oia i kana vvahi omole a piha, kau hou ae la oia a hoi aku la no na mauna hui, a me kona makuakane. a no elua hora ka hoomaha ana, a huh hoi lo*- aku la no ka home o kana aloha. 11toua hiki ana aku i ka hale a!ii;ua nohoiho la oia me ka-

>■- na wahine a me ka ohma, a hai aku ia 0 Kahanuopaineki «u'ua o ka ohana, e kii ana oia e hoola i ' ana keiki, a i loaa ole iaia, alaila, e pii ana no oia e kaua 1 ka enemi o kana keiki.

Ia wa oia i hoomakiKikau iho ai nona iho, a lele aku la oia honi i ka ihu o kana wahine ame ka ohana. Ika pau o ka ike alii, ua kau iho la o'Kahanuopaineki maluna o kona noho mana, a he imo ana na ka maka, ua hiki aku la oia ike aupuni o Heiene. Hele huli aku la oia ma ka lae kahakai kahakai i Ikahi i waiho ai o ke kino pilikoa o kana keiki, aole nae he ioaa iki. No keia loaa ole, ua manao īho la oia e hoonee aku i kona motio ;io ke aupuni o Lobe no ke kaua ana īaia. Oiai nae oia e liuliu ana e lele, lohe aku la oia i kekahi leo i ke kahea ana mai : E Kahanuopaineki, e Kahanuopaineki, e kuu haku aloha, e huli mai; tiahoi au kau kauwa hoolohe. la manhira i huli mai bs> kahi no o kona mau hoa pili paa, oia hoi ka nunui Polepa; huli hou aku la oia a hui aloha iho la laua. Ninau aku aku la o Kahanuopaineki : Aia mahea ke kmo o kou haku opio ? E kuu haku aloha, aia oia malalo o kela pohaku e ku mai la iloko o ke kai; e noho oe, a o kii ae au; oia pu no me kona lio, a o ka mea hopohopo ia o ke ala o ka lio a loaa ole auanei; a ina e moe, loaa ka hoi.

la manawa i hele nihi aku ai ka nunui a hiki ma kahi o ka pohaku nui, a nana aku la, aia hoi ua moe o Lo Paina Huelo, nanao aku la kona mau lima mawaena a loaa aku la ua wahi pilikoa nei, puliki iho la oia a paa a lawe mai la imua o Kahanuopaineki; hohola mai la hoi oia i kekahi wahi kihei sihka a w.uho iho la ua wahi piiikoa nei. Ika ike ana o Kahanuopaineki i ke kino i'a 0 kana keiki, aole e hiki iaia ke uumi iho i ka hookuu ana *ku i kona mau waimaka oiai ke aloha keiki e paila ana 1 kona puuwai; a me keia mau haawīna eliaeha, pane iho la oia : Mainoino maoli oe e kuu keiki; a elike me ka nui o kou mainoino, pela auanei e oi aku ka mamoino e kau aku ana maiuna o kou enemi, a aole hoi au e huli hoi i ke aupuni o Arabia a hiki i ka hooko ia ana o kuu makemake maluna oia ai puni ame kena lahui kanaka. Oiai ke kino pilikoa o Lameka Puluka e waih j nei, ua hoomaka aku la ka*nunui e h .na i kana apana hana. Hoolilo iho la oia i kahi pilikoa i puu lehu; hoohlo hi u ae la ok i ka puu lehu i kino kan.,ka; a pane mai la ua nunui nei : E k;;u haku f ua pau ae la ka'u apana han. , a o kau wale no koe oka lu iho i ke. wai ola. la manawa oia i wehe ae ai a ninini iho !a, ata hoi ku mai la o Limeka Puluka imua o kona makuakane, lele mai la oia a puili aloha iho

la laua. E na makamaka heluhelu, ke ike nei kakou i ke ola hou ana o ka kakou kamaeu, a e hauoli pu hou auanei kakou ; me ia. Oiai laua e puili aloha pa- | nt* mai la ka nunui Pokpa ; E o'u n:au haku, e hookaawale la olua i keia manawa, e wiki, e wiki, eia'e ke kino puhi o Lo Paina Huelo, no ka mea, me ka ikaika w&le no e make al ua pu* hi la. I# manawa i lele ae ai o KahaAnopameki a me kana keiki a kiekie, a ike iho 1a i ka puhi e pii mai ana maimai o ke kai 1 ke kokoke ana n:.ii o ua puhi nei ma kahi o lakou nei i noho ai, au ae b kona poo ma o a maanei, a ike ako !a oia i ka nunui e jkn mai aiu, ua hoomaka mailaoia e \ le'e, aka nae, loaa e aku ta oia i ka ha : | una laau a ka nunul Lapuu ae la koj na hiu a huli ae la i ka hikina a kapalili Ue la, huli ae !a i ke komohaaa a Mu!

aku la, a pe!a hoi ika akau a. me ka hema* Ia manawa no i wehe mai ai ka iani, pau ae la na ao hakumakuma o ka ino, hoea mai la hoi ka maiamalama oka ia me ka nam, hoike mai la feoi na kuahiwi iko lakoa uHuli ponipom, a ua hamau hcfi ka leo o ka hekiH a me na tnes a Ai ka.pau atca. o keia ieo nui, ia wa i haule pahu aku ai ka hiu o ua puhi nei a make loa. Ii «nanawa i kahea mai ai ka nunui Po'epa la Kahanuopaineki* ma e hgi aku. Hoemi iho la laua i ka noho a | hiki ma kahi e ku ana o ua nunui nei, : ua makaikai iho la lakou i ka puhi a he mea e kona nui launa ole. Huli ae la 0 Kahanuopaineki a pane aku !a i kana keiki : E kuu keiki, eia ko lio; ka, he puhi keia; wahi a kana keiki. Kauoha ae la o Kahanuopaineki i ka nunui no kana apana hana. la wa i hoolilo ae ai ua nunui nei i ka puhi i puu lehu, ia wa i kahea i'no ai o Kahanuopaineki me ka leo nui: ELo Paina Huelo, e kuu lio aloha, e makaukau oe e haalele 1 kou kino lehu, a e hoi ae a i kou kino mau, a lu iho la oia i ka wai ola maluna o ka puu lehu. aia hoi, e ku ana o Lo Paina Huelo imua o kona haku me kona nani nui, a halawai aloha iho la laua. Kauoha aku la o Kahanuopaineki i kana keiki e kau maluna o ka lio, aka nae ua hoohihi loa oia i ka noho lele, a kuhikuhi pono aku la kona makuakane i na ano a pau, a hoomaka aku la lakou no ka lele.