Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 1, 2 January 1886 — Page 2

Page PDF (1.92 MB)

This text was transcribed by:  Monica Eliana
This work is dedicated to:  Kumu Iokepa Badis

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

 

No ka Makahiki          $2.00

No Kono Mahina          1.00

 

KUIKE KA RULA.

Poaono            IAUNARI 2, 1886.

 

 

KA LA MUA O IANUARI MA HONOLULU

 

 

            He lehulehu wale na ahaaina liilii ma ke kulanakauhale nei, a me na apana mawaho ae, i ka la inehinei, e like no me ka maa mau ia Honolulu.  He nani ka hana me ka maluhia ma Manoa, iloko o ko laila hale halawai, pela no hoi ma na Waikiki a elua, a me kekahi mau apapa malalo aku o ke kulanakauhale.  He ahaaina ko ka pa kulakahunapule i ka hora 12 o ke awakea; maikai na hana o ko laila anaina.

 

            I ka po o ka la 31 o Dekemaba, ua malamaia  he luana o ka poe opiopio o Kawaiahao, i hoomakaukauia e ko laila ahahui opiopio.  Ua hui pu ia na hana paani me na haiolelo, a me na leo mele, malalo o kekahi programme i hanaia e ka aha o ka poe opiopio.  Ua maheleia na haiolelo me na leo mele, a o ka panina o na hana a pau he paina. Ilaila ka poe himeni o Makiki, a me ko Kakaako, a me kahi hapa o ka papa himeni o Kawaiahao.  Ke mahalo nei keia pepa i keia mau hana a pau.  A ke pahola aku nei makou i na manao hoolana no ka makahiki hou no na hoa opiopio a pau, a me na ahahui opiopio o ka lahui.  E hoomau aku, a e pakui aku i kahi hana maikai me kakahi aku a puni ka makahiki 1886.

 

 

Ka Pao Balota a na Kuhina.

(Kakauia no ke Kuokoa.)

 

            Ua hoike mai nei na Kuhina i na inoa o ka lakou paa balota no keia kau ahaolelo ae.  Ua hoolaha mai nei o Kipikona ma ka olelo haole, me ka maalea nui o kana mau olelo i haku ai; a ma ka hoomaopopo ana, na Kapena i unuhi ma ka olelo Hawaii, a ua paiia maloko o ka hale pai hoopunahele a ua mau Kuhina nei.  Ua hoikeia mai, o Kikaha, Lilikalani, Keau a me Keoni Beka, na moho a ke aupuni.  O keia poe, ua kamaaina i ka lehulehu a pau; he poe lakou i paupoo pauhiu malalo o ka mana a me na kuhikuhi a Kipiko na.  O keia ka poe e onou ia mai nei imua a ka lehulehu o ka apana o Honolulu.

 

            Ano ua hiki mai ka manawa a kela me keia e noonoo ai nona iho ma no mea pili i ke koho ana i na lunamakaainana o keia kau ahaolelo ae.  Ua hiki mai no hoi ka manawa kupono e hoike ai kela a me keia i kona manao e pili ana i ka poe e holo balota ana----e hoike me ka maopopo, he makehewa ka hunahuna ana.  No ka mea, o ka ike a me ka maopopo o ka lehulehu i ke ano a me ke kulana io o na moho, he pomaikai ia no lakou.  Pela makou e manao nei e hoikeike aku no na inoa holo balota a na Kuhina e onou mai nei.  E ninau mua nae hoi kakou penei:  Heaha la ke kumu hooikaika loa o na Kuhina e hookomo iloko o ka ahaolelo i kekahi poe a lakou i wae ai i mau lunamakaainana?  Heaha ko lakou kumu e lawelawe nei i na hana kekee i wahi e komo ai ka lakou mau kanaka?  Heaha ke kumu o lakou e kue ikaika nei i na inoa a ka lehulehu e wae ai i mau waha olelo no lakou?

           

            He mau hana keia e hapaiia nei ma ka aoao o na Kuhina, a ua maopopo na kumu.  O ke kanaka i hana i ka hewa, ke makemake oia e huna i ua hewa nei, alaila e lawe ana oia i mau hoike imua o ka aha hookolokolo no ke kokua ana e huna i kona hewa.  Pela no keia Aha Kuhina.  Ua hana lakou i ka hewa, a nolaila ke hooikaika nui nei lakou e kohoia ona mau lunamakaainana ma ko lakou aoao, i nalo ai ua mau hana hewa nei a lakou.  No ka mea, ina e kohoia na lunamakaainana mawaho ae o ka lakou mau kanaiahuhu, a laila e ikeia ana ka lakou mau lua huna, kahi e waiho ai o ka lakou mau ino i popopuluia ai iloko o na poopoo a me na kuono.  A owai ka mea oi loa aku o ka maikai e huna i ka hewa o Kipikona mamua ae o kana hunona , oia o Kikaha?  Aohe hana oi ae o ka pono a Kipikona i hana ai nona iho, mamua o ka apo ana ia Kikaha i luna helu no Honolulu nei iloko o na makahiki i hala iho la.  Ua noonoo mua o Kipikona e hiki mai ana ka manawa e koiia ai oia e hoike i kana mau hana pili aupuni imua o na wahaolelo o ka Lahui, a oia ka manawa kupono i ua hunona nei e ku a kokua i kona makuahonowai, e huna i kana mau hana apakee.  A oiai ua komo pu no laua i na hana hauhili iloko o ka Papa Ola----o ka Peresidena ka makuahonowai, a o ka hunona ke Kakauolelo---e kokua ana ka laua naue pu ana iloko o ka hamau a me ka nalo.  A e ninau kakou, o ke ano anei keia o na hana a ke kanaka i lawelawe pono i na hana o ke aupuni?  Aole.  O ka maopopo keia o ko Kipikona hewa.

 

            A pehea hoi o Keau?  Ua maalea no o Kipikona.  Ua ike oia i ka nawaliwali o Keau i kela kau ahaolelo i hala, i kona manawa i kakau inoa ai i ka hoihou iho la i ka mea ana i apono ai, mahope o ka hiki ana imua o ka ahaolelo.  Ua ike no o Kipikona i ka maunu kupono e lou ai ka waha o Keau.  Ua loaa iaia ka hoolawa ana i na mai o Kakaako me ka ai, a o ka hana pono ia Keau, i mau ai ia haawina iaia, oia kona komopoo ana iloko o ka hooikaika pauaho ole e hunakele i na kee o ka mea nana e hoolawa aku nei iaia me ka puu dala nui a kaulele wale iho.  Nolaila, he mea maopopo, aia o Keau ma ka aoao o ka huna hewa.

 

            O Keoni Beka, ua moakaka kona kulana.  Ua maopopo i ka lehulehu, aia iloko o na mahina i hala ae nei, ua hoa laia ae he mau pualikoa lehulehu wale, i loaa ai na balota e koho ai i na lunamakaainana a na Kuhina; a ua kikooia he mau tausani dala mawaho ae o ka haawina no ka hoolawa ana i na lilo no na aahu, na pahi, na pu, na poka, a pela wale aku; a no ka hoolawa pu ana no na ahaaina, na pahu kini a me na uhaai wale aku.  A owai la ke kanaka kupono e ae nana e huna i na kee o ia mau hana i oi aku ia Keone Beka, kekahi o na aliikoa nui o na pualikoa o Hawaii nei?  O ka hana pono ia Keoni Beka, o ka huna i ka Kipikona mau apakee ma keia mea; a nalo ia mau puu, alaila o ka noho hiolani wale iho no ko ua aliikoa nei iloko o keia mau makahiki aku elua, ohi mau ana i ka haneri a oi dala o ka mahina.

 

            No Lilikalani, aohe ona olelo ana.  Oia kekahi o na hipa eleele oloko o ka pua hipa a Kipikona.  Ua pau kahiko kona kuleana i ka hooliloia no ka hana i ka mea e kauoha ia aku ai.  He wahi kamalii oia no Waolani, ke lei nei no i ke pohue.  O ke kauona kana e hoolohe, a hookahi wale no ana hana hamama ka waha a hookahi ola, pono ka noho ana o ka palaualelo.  Ua ike no o Kipikona he kauwa o Lilikalani nana; aole e hiki iaia ke olelo ae nona ponoi kona uhane, no ka mea ua lilo ia Kipikona a e nalo ana na hana kolohe, no ka mea he wahi popoki o Lilikalani.

 

            O keia na lunamakaainana a na Kuhina.  A e kono ana anei ka lehulehu koho balota i keia poe huna hewa?  E ae ia ana anei e nalowale na hana a ka Aha Kuhina?  Aole.  O ka makemake o kela a me keia, o ka ike a hoomaopopo i na mea i hanaia, a nolaila e koho ana lakou i ka poe kuokoa, e hele aku a hoikeike mai i ka oiaio.  Ina ua hewa na Kuhina, e hoike ae i ke akea; a ina ua pono e hoike ae no.

 

            He mau hoomaikeike keia imua o ke akea, a ma keia hope aku e huai pau aku no makou, me na hoikeike aku i na hana halalo e lawelaweia aku ana ma keia hope iho i wahi e komo ai na inoa a ua Aha Kuhina nei.  He mau hana ku i ka lapuwale, a hoohaahaa i ka inow o ke aupuni, e hoopailua ia ai ka oihana Kuhina o Hawaii nei.  Eia ka makou, e makaala ka lehulehu no lakou iho.

 

-------

 

            Ma ka nupepa Elele o ka pule i hala, ua ike iho makou i na olelo a kekahi o na hoa kuhina i haku ai, e kalokalo aku ana i kekahi mea a lakou i manao ai, nona na manao i hoolaha ia maloko o na kolamu o ko makou nupepa, "Kakauia no ke Kuokoa."  Ke aneane aku nei e aono mahina o ka puka mau ana o ka manao, maloko o keia poo, a i ko makou hoomaopopo ana, aole i loaa iki ka maha o ka noonoo o na hoa kuhina no keia mau manao a hiki i keia la, ma na kalai manao ana a pau, e epili ana i na hana a ke aupuni, i na Kuhina, a me ko lakou kulana ma na hana o ke Aupuni, a me ko lakou ano he poe kauwa no ka lehulehu.  Ua kalai ia aku ka manao no lakou, i kum@ e ike ma a ai ka lehulehu i ke ano o ka lakou mau hana, a me na hopena a makou i manao ai e ili mai ana maluna o kakou a pau, a aole makou i ike iki i ke ku ana mai o ka mea nona ka manao ma ka Elele o ka pule i hala, a pale mai nona iho, a no lakou paha, aka, no ka ikiiki loa i ka hahana a kukonukonu o na olelo, ke pane ae la, aole ma ka pane ana iho ma no mea i hoike ia no lakou, aka, ma ke kalokalo ana aku i ka mea nona ka maka peni a lakou i hopo ai, e huli, e hoi mai, a e maliu aku.  Ua ike no kakou i ka waiho molale aku o keia mau olelo imua o ke akea no na hana a na Kuhina a me na luna aupuni e ae, ua ike pu no hoe kakou i ka pane ole ia mai, a ma ia a kakou e ike ai, ua pololei na olelo a ka mea kakau manao, a me ka hopohopo a hiki ole maoli no ia lakou nei ae, ke huiia a pau eha i kahi hookahi, a pale ae no lakou iho.  Ua kaawale loa na olelo a ka haku manao mawaho ae o ka paio ana.  Aole na paio ana a ke kakau manao o ke KUOKOA, i paio aku no ka on a lama o ke Kuhina Kapena, a no na hana e ae paha i pili i kona kino iho, a ia Kipikona a me na Kuhina e ae no na mea e pili ana i kona kino ponoi, aka, ua waiho ia aku na olelo no keia mau kauwa o oukou, no ka lakou mau hana i hana ai a e hana nei.  Ua hoolaha aku makou no ke kolohe o Kipikona i na kanaka Hawaii e noho ana ma Lanai, i kona pae mua ana mai a hookuonoono ma Hawaii nei, mahope iho o kona auwana hele ana ma ka honua, a koe mai he koena o ke kaula li kanaka a na Luna Aupuni Olelo e ma na mokupuni Malaia no ka hoala kipi; ua hoike aku makou i ke ano o na hookele ia ana o ka Aie Lahui, a me ke ano o na dala i hoopae ia mai ma Hawaii nei; ua hoahewa makou ia Kipikona no ka hoole ana e lawe hou aku, ma na hookaa auhau ana a ka lehulehu i ke dala keokeo a lakou i hana kapulu ai, a komo pu ai me ka Ona Miliona ma na keneta, haule o ia dala; ua ahewa makou no na ahuai ana a keia Aha Kuhina ma na mea hiki ke waihoia a he wa okoa aku, a hoohana ole ana ma kahi e hemo ai ka pilikia o ka lahui, oia na alahele o ka Pae Aina.  Ua hoahewa ma kou no na imihalaia o kanaka Hawaii, e like me ko Iaukea ano.  Ua hoahewa makou no na hoopau wale ia o ke kanaka Hawaii mai ka oihana ae me ka hewa ole, hookahi no hewa o ke kokua ole mai i na moho holo balota a na Kuhina e onou aku nei i ka lehulehu, i kokua e nalo ai a pakele ai lakou mai na hewa a lakou i hana ai, a makou i hoolaha aku ai, a lakou hoi i hiki ole ai ke paio maikai mai.  Ua hoahewa makou i na Kuhina no ka piele ia o ka oihana, i ka poe i maopopo a makaukau ole, i kumu hoopomaikai i na Luna Aupuni Kiekie.  Ua hoahewa makou ma na alakai ana a keia Aha Kuhina i ka Moi ma na Kumuhana e hoohaahaa ana i ke ʻ Lii a me kona lahui, a lilo i mea henehene ia.  Ua kuihe makou no ka palupalu o ka manao o ke Kuhina Hawaii, i kona pili wale a ae e alakai hewa ia kona haku, me ke alai ole iho i keia mau hana lapuwale e hana ia nei imua o kona alo.  Ua ahewa makou no ke kumakaia ia o na ʻ Lii e keia Aha Kuhina, a ua ahewa loa makou i ke Kuhina Hawaii, i kone ae e kumakaia na ʻ Lii ia lakou iho ma ke ao ia ana e haalele i ko lakou kapu noho Moi a e komo pu mai e apuepue i ke kapu o na makaainana---ka holo balota ana.  O keia ke ano a na olelo i hoopuka ia a ke Kuhina nona na manao pepa e hoahewa ana i ka mea ana i manao ai nana keia mau mea e haku nei.  He minamina makou i ke kukule o na olelo a ka haku manao pale o na Kuhina, i kona manao, o ka hoouweuwe mai oia ka mea e aloha ia ai kona mau hoa ma on a la, he kuhihewa maopopo kona, a e like me ka makou i hoomaopopo ai ma Kaumakapili, ma kana mau o ʻ elo ana, he oiaio ua hala kona mau la, a ke alakai ia nei oia e kona mau hoa me ka hiki ole iaia ke ike aku i na hana e hoohana ia nei i na Lani na hana i ike ia e na lehulehu, a e kaniuhi ia mai nei e na makaainana, ma na pe-a a pau o ka aina, no ka haalele o n ʻ Lii iko lakou kapu, a e hele mao a maanei e imi a e uwao iwaena o ka lahui, i wahi e pakele ai lakou nei iho.  O keia iho la ka puuwai aloha alii, e ao mai nei i kekahi hoakanaka on a e hoohana aku e like me kana mau ano hana, he hamau, he hopo wale, a he lokoino, me ka manao kuhihewa oia ka mea e pono ai na ha ku nana e malama a e kiai k kakou pono a me ko kakou mauhia.  Ua kuhihewa ko makou hoakanaka he kuli hai malule wale ko makou, a e ae ana e hoohunahuna aku e hele olohe aku ke kino e hoomaewaewa i na ʻ Lii, e hoopoino i ka lehulehu, a e hoohaumia i ka inoa o ka Lahui Hawaii, me ka nana maka aku.

 

 

Hoowahawahaia.

(Kakauia no ke Kuokoa)

 

 

            Mai ka wa i loheia ai ka make ana o Kalalakoa a hiki mai i keia la, hookahi wale no mea nui e loheia nei ma ka waha o na kanaka o ke kulanakauhale nei, oia ka ahewa ikaika, a me ka hoowahawaha loa i ka paa balota a ka aha kuhi na e onou nei imua o ka lehulehu.  Ua lilo kela hana hoainu waiona a ua paa balota nei ma Honuakaha i kumu e hapalaia ai lakou me ke pena eleele o ka ahewaia.  Ma ko makou manao, o ka make ana o kela kanaka, oia no ka hopena o na hana kolohe a ka paa balota a na kuhina, a ua kauia ke koko hala ole o Kalalakoa maluna o ko lakou mau poo.  O na ahewa e loheia aku nei ka huliamahi mai na waha mai o ka lehulehu, he mea hoike maopopo ia no ka manao maikai o na kanaka---he makee i ka aoao hana pono; me he la, e hoike ana lakou ia mea iloko o ka pahu balota ma ka la 3 o Feberuari e hiki mai ana, ma ke kapae loa ana i na inoa o ka paa balota i paumaele me na hana kolohe i lilo ai i kumu make no Kalalakoa.

 

 

Weliweli.

 

 

            He weliweli na mea i hana ia ma Honuakaha i ka Poakahi nei, a poino aku la ke ola o kekahi o na kamaaina o keia kulanakauhale.  E ike no ko makou poe heluhelu i ka moolelo piha a ko makou mea kakau i hoomakaukau ai, o na mea i hanaia ma keia kahua, ma kekahi kolamu kaawale o keia pepa.  Ina he oiaio keia mau mea i hoikeia, a ma ka nana ana no hoi aohe he kumu e nele ai ka oiaio, alaila he mea hilahila lua ole ke komo ana aku o kekahi mau mea o ko kakou mau luna aupuni i loko o ia mau hana lapuwale.  He okoa ka hooikaika balota, a he okoa keia hana, he pepehi kanaka maoli keia.  He mea hilahila ka ikeia ana o na helehelena o ka Luna Helu o ka apana mua o ke aupuni a me ke Kuhina Waiwai e hookaulana ana ia laua iho iloko o ka hana o keia ano, e hoolapuwale ana a e pepehi ana no hoi i kahi koena o ka lahui.  Auhea la ke kanaka e kaena nui nei i kona aloha i ka lahui Hawaii?  Aohe hoi papa aku i neia mau hana a ke keiki!

 

 

MAKE.

Kini--Ona---Poina ke Ola.

Ka Mohai a na Kuhina.

 

 

            Iloko o ka moolelo o ka Paemoku o Hawaii nei, aole loa paha e loaa ana kekahi mau kahakahana hakumakuma a eleele elike la me na mea i hanaia maloko o ka pa o ka Moi, ma Honuakaha, Honolulu nei, ma ka Poakahi i hala iho nei.  Aia ma ka Poaono, la 26 o Dekemaba, ua hoopukaia ae la kekahi mau palapala kona imua o ka lehulehu, e noi ana e akoakoa ae lakou ma ka hora eiwa kakahiaka o ua Poakahi nei, ma Honuakaha, no ka hoopaa ana i ko lakou mau ihoa ma ke ano luna hooikaika no ka paa balota a na kuhina, oia hoi o Kikaha, Keau, Lilikalani a me Keoni Beka, ma ua la nei ua hele aku la he elua haneri a oi poe kanaka mai na wahi a pau o keia apana.  Ua hoopaaia na inoa o kela me keia maloko o na papa inoa a na komite ia laua ia hana, oia o Keau a me Lilikalani; a ia Kahinkina Kelekona hoi ka paalalo, ka haawi ana i na palapala hookohu, a me na kamailio maalea i hanaiia mai iaia e ke kuhina kahu hipa o Lanai.  O Kikaha, o na apana okeni kana e onou malu ana ma ke kuono, e haupeepee ana mawaena o na kanaka.  A aia hoi ia Keoni Beka ka panina loa o na hana.  O ke kanaka keia i kapa iaia iho he anela mai ka lani mai.  Ku iho la oia ma ka ipuka o ka hale o ke Alii, e paa ana ma kona lima he pika i hoopihaia me ka wai kini (gin), he ano lama ikaika loa, a haawi aku la ua anela nei no kela me keia kanaka i kekahi kiaha nui i piha pono me ua lama nei, a inu aku la.  O ke Kuhina Waiwai ka Lunahooponopono o keia mau hana; nana i hele i kai o ke kulanakauhale e kauoha aku i kahi o ka poe kuai lama e lawe aku i ka lama ma Honuakaha.  Ua inu na kanaka me ka hookikinaia e ka balota a na kuhina; he eono kiaha o kahi poe o ka inu ana, a o ka hopena o ia hana, o ka ona ino loa, a haule ke kulana o ke kanaka malalo o ka holoholona.

           

            Ma ua la nei, ua hooliloia ke kapu o ka hale o ka Moi i mea ole, a ua hoololi ia ka makia o ke aupuni mai ka hooulu lahui a i ka hoomake lahui.  Ku ae la ke kaena a Keoni Beka e olelo ana, e hoonuu wale no na kanaka, aole e pau; no ka mea, he kuaua mai ka lani mai.  He kuaua io no, aole nae mai ka lani mai, aka mailoko mai o na omole.  He kuaua nihoawa, i manaoia e kuai ai i ka mana koho o ke kanaka a lilo.  He kuaua kumukuai nui.

 

            Ma ua la nei, ua ala ae la he haunae le nui maloko o ka pa o Honuakaha; ua hakaka aku a hakaka mai, ua oni iloko o ka lepo, a ua puu na maka, ku olohelohe kahi poe me ka weluwelu o ka aahu.  Ua hookani ae o Kaleikoa makai i ka ulili e kahea ana i na makai e kokua aku, a e hopu i kela poe hoohaunaele i kahi o ke Alii, aka ua papa koke ia me ka huhu ia e Kapena a me Hoapili Beka; me ka oleloia aku, aole i makemakeia e lohe ka lehulehu no neia mau hana.  Mawaena o na kanaka i hele ae ma ia wahi, a i hoainu hookikina ia hoi, o Kalalakoa kekahi, he kanaka kamaaina i ko Honolulu nei poe, he kuai pua a me ka lei kana hana, a iuka o Hanaiakamalama kona wahi noho.  Ua hookohuiia ua o Kalalakoa i luna hooikaika balota kuhina ma ua lanei, no ka apana o Nuuanu, a ua nui ka hauoli a me ka lokomaikai o Kikaha ma, e haawi ana iaia i na dala me na kiaha lama.  Ua oleloia he eha kiaha nui i piha pono ka i inuia e Kalalakoa iloko o ka hapaha hora, me ka inu ole i ka wai.  O ka hopena, oia no ka on a o ua Kalalakoa nei, a ua hoomaka oia e hoi.  Pii oia ma ke alanui Nuuanu, a huhewa aku la ma ke alanui e pii ai ma Pauoa a i ka hiki ana makai mai o ka halepule, haule iho la oia ma kae o ke alanui a hiamoe aku la.  O ka Kalalakoa hiamoe hope loa ana ia aole i ala hou a waiho aku la kona kino iloko o ka luakupapau.  Ua loaa aku la oia ia C. Kanaau, ka makai o Pauoa, e moe ana ma ke alahele, a ua hapaiia a kau iluna o ke kaa, laweia a hoopaa ia iloko o ka halewai.  I oko o keia manawa a pau, aole loa i puoho mai keia kanaka mailoko mai o kona hiamoe.  A i ka hora 11 o ia po ana iho, loaa aku la oi i ke kiai o ka halewai e mauliawa ana.  Ua hoounaia ke kauka, a i ka ike ana, ua hooleia aole e ola; a aole no i liuliu make aku la.  Ma kahi la ae ua kahaia ua kanak nei, a ua loaa aku la kahi o ka make, oia hoi ua nawaliwali kona puuwai, a ua ikaika loa ka ama ana i inu ai.

 

            Ano, ua loaa ka mohai a ka aha kuhina no ko lakou paa balota.  Ua poino ke ola o Kalalakoa mamuli o ka hoainu a me kela waiona awaawa.  Ua hoonele ia ka wahine me na keiki liilii ekolu i ka makua ole, mamuli o na hana ino a ku i ka lapuwale, i lawelaweia maloko o ka pa o ka Moi ma Honuakaha, ka punana o na hana apuka a Lilikalani ma i ka mana koho o ke kanaka.  Ua hoike ia ae, aia i ka loheia ana ua make o Kalalakoa ma ka halewai, ua awiwi ae la ke Kuhina Waiwai malaila e poipoi ai, a ua haawi malu ae la o Kikaha ma i na dala kuai pahu a me na lilo e ae ma ka lima o Kahikina, a nana i lawelawe ka hana.  Ua ike ua poe la ua make kela kanaka ia lakou, nolaila ua awiwi e haawi mai i na kumu hooluolu i ka naau o na makamaka o ka mea i make.

 

            Ano, ke hoike e mai nei na kahoaka, he balota lima koko ka Kipikona ma, a ua ke ʻ u ia.

-------

 

            Ua lohe mai makou, ua kaa aku ka hanohano o ka la hookahakaha kipu pololei o ka pualiko Prince ' s Own, maluna o George Kali, ma nehinei.  Makana $5.00.

 

            Ma ka la inehinei, ma Kepohoni ae nei, ua ulu ae la he haunaele mawaena o kekahi Paniolo a me kekahi poe kanaka Hawaii, aka ua komo aku ka makai e uwao; ma keia uwao ana a ka makai, ua hoopoino mai la ke Paniolo iaia a loaa he mau palapu; a no ka nui o no lima kokua ua paa ke Paniolo me ka nui no hoi o na palapu i kau aku ma luna on a, a ua laweia ae no ka Hale wai.  o ke kumu o keia, mamuli no ia o ka on a rama, pela ko makou lohe mai.

_____

 

HOOLAHA A KA LUNA HOOPONOPONO WA IWAI:--- Ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo iho, e ka Mea Hanohano, ABR. FORNANDER, ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina, i Luna Hooponopono Waiwai, ma ka waiwai o NOA (k) o Ualapue, Molokai, i make kauoha ole.  Nolaila, ke kauoha ia aku nei ka poe a pau i aie iaia, e hookaa koke mai, a me ka poe ana i aie aku ai e hoike mai.  A in a he mau waiwai ko ka mea i make ma ka lima o kekahi poe, e hoihoi mai ia ʻ u, a e loaa no au ma Kaluaaha, Molokai.                    D. KAAILAU.

            Luuahooponopono Waiwai o Noa (k.) 2050-3t.*

 

HOOLAHA LUNA HOOPONOPONO Waiwai.  Ua hookohu ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i lunahooponopono no ka waiwai o S P Kewe o Waimea, Kauai.  i make me ke kauoha.  Nolaila, o ka poe a pau he mau aie ko ka mea make ia lakou, e hoike mai ia ʻ u iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau loa ia aku lakou, a o ka poe he aie ko lakou i ka mea make, e hele mai e hookaa koke ia ʻ u ma ko ʻ u hale.                 S. AUKAI, Lunahooponopono.  Waimea, Kauai, Nov 25, 1885.                     2052.4t.*

 

AHA KAAPUNI APANA EHA O KO Hawaii Pae Aina, Ma ka hooponopono Waiwai.  Ma ka waiwai o SOLOMOA PAI, o Waimea, Kauai i make.  Imua o ka Lunanawai Kaapuni ma ke Keena.

           

            No ka mea, ma ka la 14 o Dekemaba 1885, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no ke Kauoha Hope Loa a Solomona Pai, i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko no J. W. K. Nawai, ua waihoia mai e Manoha Nawai.

                       

            Nolaila, ua Kauohaia o ka POAONO oia ka la 30 o Ianuari M. H. 1886, ma ka hora 10 kakahiaka ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Koloa, Kauai, oia ka la me ka hora, e hooiaio ia ʻ i ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.

           

            A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ke KUOKOA, he nupepa i pai ia a i hoolaha ia ma Honolulu.

           

            A ua Kauoha hou ia, e hoopukaia na Palapala Kena no na hoike no ia Palapala Kauoha, a me na hooilina o ka mea i make, ma Kauai, e hele mai a e kue i kela Palapala Kauoha i ka wa i oleloia.

 

            Kakauia ma Koloa, Kauai, ko Hawaii Pae Dekemaba 14, 1885.                    JACOB HARDY,  Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.  2057-3t

 

-------

 

            AHA Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Paeaina @ a ke Keena.  Ma ka waiwai o Kapule (k) no Papaaloa, Hilo, Hawaii, i make.

 

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a H. B. Nalima (k) e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Kapule (k) no Papaaloa, Hilo, Hawaii, i make kauoha ole, a e hoonoho aku iaia i Lunahooponopono no ia waiwai, a i Kahu malama no na keiki oo ole a ka mea i make. 

 

            Nolaila, ua kauohaia ka poe i pili, o ka Poakahi; eia ka la 27 o Ianuari, M. H. 1886, i ka hora umi o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ke manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me mea kue ke hoikeia.                        F.L. LYMAN,  Lunakanawai Kaapuni. Hilo, Hawaii, Dekemaba 14, 1885.                        2056-3ts.

 

-----

 

KA PAPA INOA O NA LOIO I AE IA e lawelawe i ka oihana ma ka Aha Kiekie malalo iho, a e noho ana ma keia Aupuni:

 

S. L. Austin                             Sepatemaba 8, 1852

S. W.  Mahelona                        Okatoba 30, 1856

J. Kauai                                                   Feberuari 2, 1857

Jona Kupau                                           Maraki 5, 1857

H. J. Wana                                                                  May 5, 1857

J. Kaluhi                                                          Augate 25, 1857

D.H. Hikikoki                             Okatoba 12, 1857

E.G. Hikikoki                                      Ianuari 19, 1857

H. A. Widemann                           Aperila 17, 1863

J. K@aunamano                              Maraki 1, 1867

D. W. Kaaemoku                    Sepatemaba 3, 1867

J. A. Nahaku                                       Iaunuari 1, 1868

M. Kealoha                                         Aperila 4, 1868

S. B Dole                                          Feberuari 9, 1869    

L. Aholo                                                              Iulai 21, 1870

D. Kahaulelio                                          Iulai 28, 1870

Thomas Tannatt                                              June 6, 1874

D. H. Nahinu                                          Iulai 14, 1874

J. P. Green                                                           Iulai 27, 1874

E. N. Hailama                      Okatoba 2, 1874

Cecil Brown                                  Ianuari 28, 1875

W. R. Kakela                            Feberuari 13, 1876

J. W. Kalua                                                     Mei 6, 1876

W. L. Holokahiki                                Augate 20, 1876

R. F. Bickerton                                        Mei 31, 1877

J. M. Monsarrat                                   Augate 22, 1879

O. T. Shipman                                                 Iulai 7, 1881

W. A. Whitting                       Sepatemaba 7, 1881

E. F. Ward                                                      Ianuari 21, 1882

L. A. Thurston                                Novemaba 6, 1882

W. A. Kinney                                      Aperila 17, 1883

C. W. Ashford                                                    July, 11, 1883

William Foster                                       Augate 1, 1883

Paul Neumann                             Okatoba 12, 1883

M. Thompson                          Novemaba 27, 1883

A. P. Peterson                         Sepatemaba 2, 1884

J. M. Poepoe                                       Ianuari 16, 1884

Jona Austin                             Sepatemaba 2, 1884

H. E. Avery                                 Okatoba 10, 1884

A. Rosa                                                   Okatoba 29, 1884

J. M. Kaneakua                           Okatoba 27, 1884

V. V. Ashford                                          Feb. 19, 1885

A. C. Smith                                           Augate 6, 1885

J. A. Magoon                       Okatoba 5, 1885

S. K. Kane                                          Dekemaba 15, 1885

            Ina he poe kekahi e paa nei i na laikini, a i haule k o lakou inoa mai keia papa inoa aku, e oluolu lakou e hoike mai no ka hoolaha ana.

            WILLIAM FOSTER, Kakauolelo o ka Aha Kiekie.  2056-3ts.

 

 

NA HOOLAHA HOU.

 

 

AHA HOOKOLOKOLO Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka waiwai o HANA (w) no Hanalei, Kauai, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke keena.

 

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a LAUKI (k) o ------------ e hoike mai ana o MAHOE (w) no Hanalei, ua make kaaoha ole ma Wainiha ma ka la 2 o Iulai, M. H. 1885, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Luna Hooponopono Waiwai ia Jas. W. Bush.

 

            Ua Kauohaia o ka POAONO oia ka la 30 o IANUARI, M. H. 1886, i ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, @, ke Keena Hookolokolo o keia Aha, m a o  a Kauai, a ma ia manawa a ma wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, in a he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA nupepa ma Honolulu.

 

            Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Dekemaba 19, M. H. 1885                        JACOB HARDY, Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.  2056-3ts.

 

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANA WAI KAAPUNI APANA ELUA O ko Hawaii Pae Aina, ma ka waiwai o Hulu k@ no Ukumehame, Maui i make.

 

            Ua heluheluia a waihoia ka palapala noi a Kanihoaiai (k) e @oi ana e hooholo ia ka waiwai o Hulu (k) no Ukumehame, Maui, i na hooilina; oia ka waiwai i hana mua ia ma ka la 30 o Sept. 1881, a aole hooholo ia i na hooilina.

 

            Nolaila, ke ka@@a@a aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka Poakahi, oia ka la 25 o Jan. 1886, ma ka hora 10 A M ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i au nonoi la, a me na mea kue ke koikeia.                                    ABR. FORNANDER, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.  Lahaina, Dec. 18, 1885.               2056-3t.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANA WAI KAAPUNI Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o Hana (w) no Lahaina, Maui, i make.

 

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Hapai Nui, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Hana (w) no Lahaina, Maui, i make kauoha ole, a e hooholo ia i na hooilina.

 

            No laila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka POAKAHI, oie ka la 25 o Ianuari, 1886, ma ka hora 9 A. M. , ma ka hale hookolokolo ma Lahaina oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.                        ABR. FORNANDER.  Lunakanawai Kaapuni Apana Elua  H. P. A.  Lahaina, Dec. 17, 1885                       2056-3t.

 

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI:---- I kulike ai me kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i kakauia ma ka la 14 o Dekemaba 1882, a i haawaiia mawaena o Kihikihi o Honolulu, Oahu, ia H. P. Wood o Kohala Akau, Hawaii, a i kopeia ma ke Keena Kope ma ka buke 79 ma na aoao 79 & 80, i hooliloia ia Jas. Wight ma o kekahi palapala hoolilo i kakaula ma ka buke 79, aoao 82, a mamuli o ka uhakaia ana o na kumu aelike o ua moraki la i oleloia mahope iho o ka hala ana o ka manawa i ae ia e ke Kanawai, nolaila, e kuai kudalaia aku ana ua waiwai la i hoakakaia  ma ia moraki ma Honolulu i hoikeia.

 

            O ka aina e kuai ia ana malalo o ia man@kuai, he aina e waiho la ma Keoneula. Honolulu, Ohau, i hoakakaia, he hapa no ka aina ma ke Sila Nui helu 4423, a i hooliloia mai ia ʻ u e W. C. Parke ma ka la 17 o Ianuari, 1871 ma kekahi palapala i kopeia ma ka buke 36, aoao 376 & 377 ma ka la 5 o Maraki 1873.                        JAS. WIGHT, Ma o W. C. Parke kona loio.                     2056-4ts.

 

 

AHA Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Paeaina ma ke Keena.  Ma ka waiwai o Kaihekaola (k) no Puna, Hawaii i make.

 

            Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Nihoa (w), e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o Kaihekaola (k) no Puna, Hawaii, i make, a e hoonoho aku ia J. Kapukini i Lunahooponopono no ia waiwai.

 

            Nolaila, ua kauoha ia na mea i pili, o ka Poakahi, oia ka la 27 o Ianuari, M. H. 1886. i ka hora umi o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoikeia.                  F. L. LYMAN,  Lunakanawai Kaapuni.  Hilo, Hawaii, Dekemaba 14, 1885.    2056-3ts.

 

 

HOOLAHA I KA POE AIE. --- O ka poe a pau he koina ko lakou i ka Waiwai o PAUI, KANOA. o Honolulu, Oahu, i make, e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, he Lunahooponopono Waiwai no ka mea make i oleloia, a e hoike mai me na hooiaio pololei iloko o eono mahina mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau loa ia aku no lakou.  A o ka poe he mau aie ko lakou i ka Waiwai i oleloia, e hookaa koke ae ma ka lima o John F. Colburn ma ke keena o LUI&KUKE ma Honolulu, oia ka mea ohi no ka Lunahooponopono.

           

            Kakauia Honolulu.  Dec. 10, 1885.               P. P. KANOA.  KAHANAAUWAI.  Na Lunahooponopono o ka Waiwai o Paul Kanoa.                    2054-4ts.

 

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI:---Ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei, i Lunahooponopono Waiwai, no ka waiwai o J W KAINAPAU, o N. Kohala, Hawaii, i make.  Nolaila, o na kanaka a pau he mau koina ko lakou iloko o ua waiwai la i oleloia, e waiho koke mai lakou i ka lakou mau hooiaio, iloko o na mahina eono mai keia la aku, o hoole mau loa ia aku lakou.  A o na kanaka a pau i aie mai i ua waiwai la i oleloia, ke noi ia aku nei lakou e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho nei.                       C. F. HART,

            Lunahooponopono Waiwai. Kohala Akau, Hawaii, Nov. 20, 1885. 2052-4ts.

 

 

HOOLAHA I KA PAI AIE :---Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo ka Hon A Fornander, lunakanawai kaapuni o Maui. i lunahooponopono no ka waiwai o Edward Batchelor o Wailuku i make, a ke kaheaia aku nei ka poe he aie ko lakou ma ka waiwai i oleloia, e hookaa koke mai ia ʻ u; a o ka poe he mau koina ko lakou iloko o ka waiwai i hoikeia, in a ma ka moraki a ma kekahi ano e ae paha, e hoike koke mai ia ʻ u ma ka hale hookolokolo o Wailuku iloko o na mahina eono mai keia la aku, me na hoakaka pololei ana, a i ole pela e hoole mau loa ia aku no lakou.    

T. W. EVERETT,  Lunahooponopono o ka waiwai o Batchelor.                 2055-4t.

 

 

HOOLAHA I KA POE AIE:---  O ka poe a pau he mau koina k lakou i ka waiwai o J. M. DAIGLE o Honolulu, Oahu, i make, ke noi ia aku nei lakou e hoike mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, ka lunahooponopono o ka waiwai o ka mea i make a me ka palapala hooilina i pakuiia, i loko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole pela, e hoole loa ia no lakou a mau loa.  A o ka poe i aie i ka waiwai i oleloia, e hookaa koke mai me ka awiwi loa.             W. C. PARKE, Lunahooponopono o ka waiwai o J. M. Daigle i make.  Kakauia ma Honolulu, Dec. 12, 1885                2055-4t.

 

 

HOOLAHA I KA POE AIE:--- O. G. D. Freeth ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hookohu pono ia mai i Lunahooponopono no ka waiwai o Chas. Lorich o Kaneohe, Oahu i make, a ke kono ia aku nei ka poe i aie i ka waiwai i oleloia, e hookaa koke mai, a o ka poe a pau he mau koina ko lakou iloko o ua waiwai la i oleloia, e waiho koke mai i na hoakaka kupono ana ma ko ʻ u wahi oihana iloko o  @a mahina eono mai keia la aku, a i ole pela, e hoole mau loa ia aku no lakou.  G. D. FREETH.  Honolulu, Dec. 26, 1885.                       2057-4 s.

 

 

NA HOOLAHA HOU

 

HOOLAHA A KA MEA MOKA@ KE KUAI:---Ma ke kanaka @ ANDER J. CARTWRIGHT, ka Hope@@@ Palapala Moraki i hanaia e A@@@  NUIAKEA, o Honolulu,  Mokupuni@@@ ka Hui HAWAIIAN INVESTMENT @@@ COMPANY LIMITED, ma ka la 5 @@@ 1882, a i kakau kopeia ma ka @@@ 180, 181 a me 182. a i hoo@@@@ J. Cartwright o Honolulu, i kahi Palapala Kuai i hanaia ma @@@ ne, 1884, a i kakau kopeia ma @@@@ ao 216 a me 217, a o ka Mea M@@@ keia ma kekahi mau Palapala@@@ hoikeia penei :  I ----Moraki @@@ K. Kunuiakea ia Alexander J. @@@ ka la 28 o Maraki, 1883, a @ @@@ ka Buke 79, aoao 351---4@@@@ e Albert K. Kunuiakea ia Alexander @@ wright, ma ka la 23 o Augate, @@@ kop ia ma ka Buke 84, aoao @@@ mai maua, e kuai kudala a@@@ POAKAHI, la 4 o IANUARI @ ma ka hora 12 o ke awakea o@@@ ua Keena Kudala ma Honolulu @@ aina a pau i hoikeia ma ua @@@ penei:

 

            KUKUAU---Hilo, Hawaii. @@@ eka, Kuleana helu 8515 Pa@@@@ helu 1666 aole i hoolimalimaia.

 

            LAIMI---Hilo, Hawaii. He @@@@ ai@, helu 8520, aole i hoolimalima.

 

            WA AKA@IKI --- Kohala, Hawaii puna 58 eka, Palapala Sila Nui, @@@limalima ia John Parker a  e @@@ba 1, 1886, me ka mana h@@@ manawa hoolimalima.

 

            P@HOEHOE---Kona, Hwaii @@@ Nui, helu 1668, aole i hoolimalima

           

            M@@A---Lahaina, Maui he @@@ Kuleana helu 5483, Palapala @@@ 6777, hoolimalima ia H. T@@@ @ Sepatemaba 1, 1886.

 

            @APUNAKEA--Lahaina, Maui @ kuleana, helu 5483, Palapala Sila Nui hoolimalima ia H. Turton@@@ Sepatemabab 1, 1886.

 

            PUAKO a i kapaia o Mau@@@ Maui, pahale, @@uda 28 peorka. @@@ 5483, Palapala Sila Nui, helu @@@ limalima ia a eia i keia wa ke@@@ David Taylor.

 

            PUUNOA---Lahaina, Maui. Kuleana, helu 8515.   Palapala 1667. Apana 1 2.11-100 eka  A@@@  na 2, 5.60-100 eka.  Aina ka 52-100 eka.  Aina kanu ko, aole@@2

 

            OWA---Wailuku, Maui.  @@@ helu 2155, aole i hoolimalima

 

            HALEHAKU---Hamakualoa, @@@ 51-100 eka Kuleana, helu 8515 Nui, helu 1666.  O ka apana k@@@ hoolimalimaia i kekahi Hui @@@ makahiki e pau ana Ianuari @ pono ala no ka auwaha wai @@@ ka Hamakua Ditch Co., @@@@ hiki e pau ana Okatoba 2, 18@@ malima i ka Haiku Sugar@@@ Baldwin a me Grove Ranch P@@@ e pau ana Iulai 1, 1899. @@@ ia C. Spreckels no $200.  @@@ 1899.  O ka auwaha wai i hoo@@@ Spreckels no $100. e pau ana @@@

 

            PUAHALA ---Molokai.

 

            LUAKA@A---Oahu.  Aina @@@ ma ka awawa o Nuuanu, 81 eka @@@ helu 8515 Palapala Sila Nui, @@@ hoolimalima.

 

            POLLY PLACE---Pahale a he @@@ holoholona 22 eka.  Palapala Sila Nui. Hoolimalimaia ia P. C. Jones a e@@ @toba 1, 1886, me ka mana no @@@ hou.

 

            KUIHELANI---Pahale ma @@2 na alanui Beritania a me Rik@k@ @@ me 15 kapuai, aole i hoolimalima ia nei i keia wa e A. K. Kunuiakea helu 96, Palapala Sila Nui, helu @@@ kuleana Helu 8520, Palapala Sila Nui 6727.

 

            O na lilo a pau i ka mea koho. No na mea i koe, e ninau ia E. P. ADAM. Luna Kudala. A i ole ia J. M. MONSSARRAT, @@ Mea Moraki.  Hanaia, Honolulu. Dec. 8, 1885.

 

 

OLELO HOOLAHA: Ma @@ Okatoba iho nei.  ua loaa@@ lio elua, ma ke alanui Aupuni, m@@ Hale Kula Beritania o Kawaela a@@ ni o Sarona ma Kapulena, ma ka @@@ Puahiele, a penei na ano:

 

            Lio kane lokia kamelo lae-kea @@@ hao ano e ma ka uha hope hema @@@ ulaula lae-kea, hao kuni ano e @@@ ma, a malalo iho o ua hao la ua @@@ wawae keokeo a hookahi eleele @@@ kii mai ka mea a mau mea paha @@@ lio maloko o na la i kaupaiena@@@ wai, a i ole pela, no ʻ u ia.  E @@@ lilo o ka malama ana a me ka @@@ na lilo pu e pili ana no keia ma @@@    JOHN KAU@@@ Kawela, Hamakua H.

 

A         PANA OHI AUAHU @@ LOA:--- I na mea a pau @@@ oukou mau Auhau ma ka apana @@@ nei, ke kauoha ia aku nei oukou @@@ ke mai oukou i ko oukou mau A@@@ ko ʻ u hale noho ma Puheemiki, @@@ ka la 15 o DEKEMABA, 1885. @@@ ka poe kookaa ole e like me ke@@@                            J. M KAUA@@@ Luna Ohi Auhau.

 

 

OLELO HOOLAHA @@@ nei au ma ke akea, @@@ Aina no ʻ u ma ke kakahiaka @@@ o Dec. nei, mai ka hale Bana@@@ ma, a hele ma ke alanui @@@ alanui Moi, a hiki ma ka @@@ Waterhouse ma alanui M@@  @@@ ma ke alanui Moi a hiki @@@@ @@ mawaena o ia mau wahi ka @@@ la, in a e loaa kela Sila, e @@@ nako o Bihop ma ia Sam@@@ ma ke Keena o ke KUOKOA, a @@@ mea e loaa ai $3.00.  Penei @@@ no keia Sila, o Kahue (k.) a @@@ mewaho o ka waki leta o Kama@@@              KAMA@@@

 

 

KUAI A KA ILAMUKU@@@ o kekahi palapala @@@ hoopukaia mai ka Aha Keikei @@@ 10 o Novemaba, M. H. 1885. @@@ Gilman ka mea i hoopiiia no ka @@@ Jones ma, na mea hoopii no na dala 75-100; ke hoomalu nei au a e waiho ma ke kuai kudala akea, ma ke ai@@@ni Hale, Honolulu mokupuni o Oahu, hora 12 awakea o ka Poaono, Ianuari @ a e kimo i ka mea koho kiekie i na poe ke kuleana a pau o J. N Gilman i ha@@@ maluna ka mea i hoopiiia iloko o ka hoike ia malalo nei, ke ole e hookaa@ mua ka hoopai, ka ukupanee, na k@ ko ʻ u mau lilo a pau.

 

            I kela apana aina a pau e waiho la palama, mahope iho o ke Kula Hana Keoneula, oia hoi ka hapah o ka @@ ka Palapala Sila Nui Helu 80: e ik@@@ ia no keia ma ka palapala mahele @@@ ia ma ka la 25 of Sepatemaba, 1885.  o Harriet N Jones a me G@W@@@ kane mare o Kau, Hawaii, ma kahi me J N Gilman o Honolulu ma kai he 72 o ka eka ka ili o keia aina. H no hoi kekahi wahi e ae o keia Pal@@@ Nui Helu 80 i hoolilo mua ia ai ia @dle, eia paha ia wahi mawaho o kaa ae nei maluna a me ka Palapala H@@ 3142 apana @, ia Hoaliku.  A e @@@ ka pono alanui ma ke ala liilii e ana ma ka aoao mauka o ka aina i @@@ ae nei maluna, he 14 kapuai ke aku @@@ pu me ka pa pohaku.                    JOHN H. SO@@@ @@@ Honolulu. Dec. 2, 1885.

 

 

HOOMAHA KULA AUPUNI omaha ana na Kula Aupuni o a o, mai ka Poalima, la 18 o Dec ka la 6 o Ianuari, 1886, a ma ia la @@@@ hou ai ke kula ana.  W. JAS. K. Oihana Hoonaauao, Nov. 28, 188@