Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 2, 9 January 1886 — Olelo Kuhihewa. [ARTICLE]

Olelo Kuhihewa.

Ma ke ahiahi Poaono, ua lohe makou i ka hoike ana ae o ka Hon. Keau ma kona ike, ma ke ano paha o ka unuhi ia ana o ka manao o ke kanawai a me Kumukanawai e keia Aha Kuhina, a ma o kona ike kanawai iho no paha, *ole\a he kuleana o na Alii o ka Hale Ahaolelo e haiolelo, a aole no hoi he kuleana koho balota o ia poe. He mau hoike manao ana keia a ka Mea Hanohano, a makou i minamina ai nona iho, oiai, he mau olelo hawawa loa keia mai ka waha mai o kekahi mea i ao kanawai, a i waiho mai iaia iho, ma Kona ano naauao a makaukau, i Lunamakaainana no keia kau Ahaolelo ae. Ua nalu iho makou i ke kumu o keia mau olelo pahaohao, a hookahi wale no kumu pale no ka mea nana ka olelo, me he la, aole 0 Mr. Keau ka i puana ae i ka olelo, aka, o ka mea ana i hookomo ai iloko ona, he mea awaawa ka i hookomo ia, a he awaawa ka mea i puai ia mai, me he la, ua poha Ke-au, no kekahi kumu ana i kuhihewa ai. Ma keia kakou e hoomaopopo ai i ka pakele o keia hoa 1 ka hopena i loaa ia Kalalakoa, mamuli o ka ai hoonuu ana i ka wai hoom« lule noonoo a lawe ola, i hele wale a le hia ia poe. Nolaila, ma ko makou ano makee i na Hawaii ponoi, ma kekahi o na haawma kanaka makua a makou i ike ai iloko o ka Mea Hanohano, ke uwalo aku nei ka leo aloha, e kapae ia na manao kupouli, e lawe i kekalaiana ma na olelo a me na paio kumu ana a ka noonoo maoli iho, me ka hoopa ole ana i ka wai hoopouli ike, i kuhihewa ia e ia a e kekahi poe e ae, oia ka mea nana e hoala ae i ka noonoo e ulu mai ai na kalai naauao ana. £ ke hoa, he kuhihewa ia, he mea uhane ole ka mea au i lawe mai ai i kokua nou, he huelo awahua kona. 0 Kalalakoa ka luahi a

oukou i hookumu ai no ko oukou pono holo balota o keia mua iho, a eia kona kino ke waiho puanuanu nei iloko o ka honua, iloko o ka lua i hoonalo awiwi ia aku ai oia mamuli ona hopohopo i loaa ia oukou no kona poino ana. E hoomanao oe, e hoomanao kakou a pau, o na pomaikai a kakou i upu ai malalo o ia mau ano hana, aole e ko ana; a o na wahi manaolana e loaa ana malalo o ia kumu, he pulelehua wale, aohe e mau, he poino no ka hopena o ke kino, a he hoopoino pu i na hoa'loha, e like me ke ola o kela kanal a mainuli o ka oukou mau kumu alakni i ka lehulehu i loaa ai ka pono koho balota ia oe ame kou mau hoa. E oki na hana naaupo oia ano, e waiho ae ke kalai ana i na manao imua o ka lahui, me ka lawe ole ae i ka waiona i kumu e komo ai ka olelo. O keia mau hana, he mau hana keia e hoike ana be popo kou a me keu mau l.'oa holo balota, kahua e ku nei, a e kapae aku ia ano hana. Mai kuhihewa kakou o na noonoo i puana ia mai me ka maea pu mai o ka rama, he ikaika kona, a he lanakila kona i ko na olelo i hele maemae mai me ka hoo kikina ole ia e ka uhane ino e hoouluku ana i na noonoo maikai o ke kanaka.