Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 6, 6 February 1886 — Pehea keia? [ARTICLE]

Pehea keia?

Pehea ko oukou manao, e na makaainana o ka apana helu ekahi o ke aupuni, he mau noho anei ka oukou iloko oka Hale Ahaolelo o keia kau ? Mamua aku o ka la ekolu o keia mahina, ae, he mau noho no ka oukou, aia ma na poho lima o oukou kahi i paa ai. A, ina 1 hoopihaia ua mau noho nei me na kanaka eha, i koho balota maoli ia e oukou me ke keakea ole ia e kekahi ma na e ae, alaila no oukou no ia mau noho i keia wa, a he wahaolelo ko oukou iloko o ka Hale kau kanawai o ke aupuni. Aka, aole pela. Ua haule ko oukou nani, ua kiolaia ka pono o ka makaainana Hawaii ilalo i ka lepo, a ua hehiia malaloo na wawae, a ua hlo aku ko oukou mana iloko o na lima o ka poe nana oukou i hoowalewale mai, a na lakou no hoi e hoao e hoolapuwale hou aku ia oukou ma keia mua iho. O na hana lapuwale i hanaia mai i ka Poakolu nei i mea e haule ai ka pono o na makaainnna o keia apana, he mau mea hiki ole ia ke ae ia mawaena o na aupuni malamalama. Ma kauwahi ua kuaiia na balota e na luna hooikaika me ke dala me ka hilahila ole. Ma kekahi apana ua haawiia elua dala a me ekahi omole kini no ka balota hookahi. E like me ke kuai lilo ana o Esau i kona pono o ka hanau mua, a lilo aku no kahi mea ai pau koke, pela no hoi kahi poe makaainana Hawaii 1 kuai aku ai i ko lakou pono iaahia o ka noho'na kuo koa, me ka mana iloko o ka Ahaolelo, a lilo i na wahi apana dala mailuilu me kahi omole kini pau wale. No ka nele anei o ka pakeke, i kuai ai oe e ka makaainana Hawaii i kou pono pilikino laahia ? No ka nele anei o na halekuai i kahi omole kini, i panai aku ai oe i kou ola kanaka no ka omole hookahi ? | Noonoo nui ia ke ano o keia hana.

Heaha ke kuleana o na koa ma ke ano koa iloko o na hana o ka ia koho baiota ? Ua lohe mai makou ua houlu ulu ia na puali koa a pau iloko o ka pa aliu a mai laiia mai ua htx>kuu liilii ia ma na pilali me na aahu koa, a i ka puka kahi e komo aku ai iloko o ka hale a loaa ka pahu balota, ilaila kahi i ku ai e hookeke ana i ka poe komo aku e koha Oielo mai kekahi makaaiuana ia makou, ua ku oia ma ia wahi me kona balota, mai ka hora eHia aku a hiki i ka hora eha, me ka hiki ole e komo aku iloko no ka hookeia mai e na koa a me na iuna hooikaika o ka baU>ta a ke Kuhma. Ua iaweia no koi na k-iki opiopio kupono ole i ke koho a koho lakou iwaena o na koa. Ina i hanaia keia mau mea ma kekahi aina malamalama i ka la koho balota, aole neie ka haunaele,

a auhuiihia no hoi ke aupuni e hoao ana e kolohe 1 ka pono koho balota o kona mau makaainana, e like me keia i ikeia ma Honolulu i ka la Poakolu neL

He aneane ekolu tausani ka huina nui o ka poe koho o keia apana, he elua tausani a oi iki ka huina o ka poe i waiho i na baiota o lakou iloko o ka pahu. Aia ihea kekahi mau haneri oka poe i kuleana i ke koho balota ? Ua kaii aku kekahi poe no ke kaawale ae o ke alanui a komo aku lakou e koho, aka kani e ka hora elima a hoopaaia ka puka. Ua hoao kekahi poe e komo aku a hiki ole, a no ka hopohopo 1 ka hookeke ia, ua hoi wale lakou. Aua noho wale paha kahi poe no ka manao he mea *raiwai ole ke koho balota nb na lunaoiakaoinana. E pono e noonoo oukou, na makaainana, mamua o ka paa loa ana o na kupee a kekahi poe e hoao nei e hookau aku maluna o oukou. No na makaainana ke aupuni, a ma o lakou la e pono na inahele a pau o ke aupuni. A o keia hoohpuwale ana e e hoao ia nei e hookau uiai maluna o na makaainana Hawaii, aole wale ia he poino no na makaainana o ka aina, aka pau pu me ka Lei Alii a me na ahi nona ia Lei. Mai ka Noho Alii ame na 'lii o ka aina, a i na makaainana o Hawaii he hookahi wale no huina nui, oia o Hawaii. Nolaila, o keia hoao ana a kekahi poe kiekie e hoopaumaele 1 na makaainana Hawaii, he hana ino ana ia i na 'lii a me ka Noho Alii o ka aiua, a he pepehi ana i ke ola kuokoa laahia o ka lahui.