Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 12, 20 March 1886 — Page 2

Page PDF (2.17 MB)

This text was transcribed by:  Cindy Shim Adam Singer
This work is dedicated to:  Moses Nakai Shim

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

No ka Makahiki $2.00

No @@@@ Mahina 1.00.

KUIKE KA @ULA

Po@@@o MARAKI 20. 1886.

 

E loaa no ke K@okoa i ka poe lawe hou o keia Makahiki. mai ka helu @@ aku a hiki i ka helu hope o Dek@maba. no ka Hookahi @ala me Hap@lua ma ka hookaa mua.

 

Apopo ma Ka@@iahao

I ke ahiahi o ka la apopo imua o no a@aina hui o na luakini elua o Kawaiahao a me Kaumakappii, e k@@mailio ana @ Mr W A. Kinney @ai@@@ o kekahi @@@@l@ana e pili ana i ka waiona. Ao @ @@ paha @ @@ ma kana kawailio mua ana n@@l@@ia i ka ma@@@@i i hala, a me ka waiwai @ na manao i haiia mai. Pela a@ne@ @eia. aole @@ auanei e nele ka @@@e e hele @@@ ana. aka e ho@ auanei la @ou me na mana@ h@@mala@ala@a ma @e@a k@@uhana @no nui.

I keia @@  @oa@@u no hoi he halawai h@@ wa@@@@ e kuhulu ia ana iloko o ka mak@@ o Kaum@ka@li i ka h@ra ehiku. Ke k@@@ia aku nei ka leh@tehu e hele nui a@ i ke@a m@u halawai a elua. I h@@a p@ ma Kaumakapili, a i ka po o ka la a@@@po ma Kawaiahao.

 

Ka Hana Hool@ Waiona.

O kekahi o na hana e hapai ia nei @@@@ o keia kulanakauhale, a he mea @@@ i kup@no ke h@omau ia aku me ka @@aika, oia no na hana pili hoole waio na. He mea makahewa ka hoohala nui ana i ha manawa ma ka hooikaika ana i na @e@a a me na poino ulu mai mai@@@ ae o ka inu ia ana o ka waiona. Ua maupopo ia mau mea. Ua ike pono @@ ka hoopoino ana mai o ka rama i ka aina a me ka lahui. Ua hapa ka poe @ make mai maoli, a ua o@ aku ka poe i make @ ka waiona a me na ulia e ukali ana mah@pe o ka in@ rama.

Pehea e pau ai keia poino? Pehea @ pak@i@ ai ke koena u@ku o ka lahui i na hopena weliweli o ka poe inu rama. Aoie ma o ke kanawai e pakele ai. Ua hookuu wale ke hanawai i keia mea ina@e e hele @ale maluna o ka aina e imi i kana mea e a@e ai. Ua kiko ka hua o ka waiona ma Honolulu, a ua puka mai he @ahe@@. Aohe pono a ka ahaolelo e hana mai no ka lahui ma keia mea. Ua lilo k@ lakou mana, ua pau ko la kou ikaika no ke pale ana i keia kumu make o ka lahui. Mamua ua noho makua ia ka lahui, i keia wa ua hookuu @@l@ ia ka lahui me he ohana keiki makua @l@ la. aohe mea nana e kokua a hoopakele @ na p@in@ i paholaia mai maluna o ka aina.

O ke kokua o keia wa, oia ka malamalama @ @@@a mai i ka lahui. E pono e hoa i ka malamalama, aohe huna malalo o @@ @@@. E kau iluna ke kukui o ha H@ole Waiona i ike ka @@e opio a me ka lehulehu a pau. A ina e haule a hua ole mai keia hana, alaila he manawa wale no koe no ka waiona ka aina. O Mele Kelina kekahi mea i hooikaika nui ma na hana hoopale i ka ona @ok@ o keia kulanakauhale, no ka makah@@@ hookahi kana hooikaika ana i ka hana, @ @oie n@ i nele. Ua hoi i hope kekahi @oe i hooikaika pu me ia, ua pa upauah@ e mamua o ka loaa ana o ka pihu @opu. Mai paupauaho oukou e ka @@@ i aloha i ke kanaka. E hoomanawanui ma la hana. O ka hoomalamalama aku i ka poe opio ka hana nui o keia w@. He halawai hoole waiona ko Kaumakapili i keia po. E pono e hele nui ae ka lehulehu ilaila. E pono e hoomauia na halawai hoole waiona o na ahiahi P@aono Aohe no ka la hookahi a p@@ ae. Mai halihali i ka halawai i o a ia nei. E hoomau ma kahi hookahi a @keia ka waiwai. O Kaumakapili kahi kapono loa e hoomauia ai keia mau hana. a ua l@na ka manao o keia pepa e ikeia no ka hua maikai.

 

Ua Loaa Laia Kona @k@..

Ua haiia mai nei ia makou ua loaa ia Mr. Puuohau kona uku o ka hooikaika ana i ka @aa “ b@lo@@ omole kini” o ka apana o Honolulu nei. O ua uku nei. he o@hana makai no Kakaako, o ka uk@ mahina, aole makou i lohe. O keia lilo ana o nei makamaka i ka inaunu i waihoia imua ona, he hoike maopopo ia o ke ano nawaliwali loa o kahi @apa o ka lahui e noho nei, a hiki ole ke kupaa imua o na hana kolohe a ka poe e hooikaika @@i e hookahuli loa i na pono kanawai o na makaainana o ka aina. He haiolelo hoole waiona o Puuo@au ma Honolulu no ka makahiki i hala ae nei. Ua ikaika no hoi kana hana maloko o ke kihapai hoole waiona. a ua hilinai ia e kekahi poe lehulehu  Aole no hoi oia i makapo i ka hana a ke kuhina e hookahe ana i ka waiona a puni ka aina, i mea e naaupo ai na makaainana a koho hewa i na lunamakaainana puni omole kini, ka poe i hewa na lima i ke koko o ke kanaka. Ua ike no o Puuohau i keia mau mea a pa@, he lahainaluna oia, a ua hoonaa@aoia. A ua hooholo mua no hoi oia aole e kokua i keia mau h@na @@no ole . Aia nae a ike aka la oia i ka maunu i hoolewalewaia mai la imua o kona maka, poina iho la kana hana hoole waiona, poina ka pono o na makaainana ilihune, a poina pu no hoi ko ke kanaka pono @uokoa, a apo aku la i kahi mea iki a huli ke kua i ka pono nui. Ke manao nei keia pepa ua haule loa ilalo ke kumukuai o ke kauaka.

 “Heaha la ko ke kanaka pomaikai ke loaa ia@a keia ao a pau a lilo aku kona uhane? Heaha hoi ka ke kanaka e haawai ai no kona uhane?”

 

Puhi Opiuma.

Ma Waimanalo ua hopuia kekahi mau pake no ke puhi opiuma, mamuli o ka haawi ana a ka luna nui o na pake o ia pa hana. oia o Akao pake, a ua hopuia e ko laila makai, oia o Kaapa a me kona mau hele, oia o Wahinealii, Nailima, Keoniailama, ua hoopa@ia na pake puhi opiuma e ka makai Kaapa, he $40, a ua pau no ia mau dala i ka @nakai a me kona mau hoa hele.  He mana hoopai no anei i ka makai o Waimanalo ke loaa kekahi hihia e like me keia ma keia apana a me kekahi mau hewa a ae paha? Me ka haahaa

Belekane.

Waimanalo, Maraki 14, 1886.

He hana kolohe ka ka makai Kaapa i oleloia maluna ae, a i ole he n@aupo maoli no. Aohe hiki i ka @akai ke hoopai i ka lawehala, na ka Aha Hookolokolo wale no ia hana.  Ina ua lawe io o Kaapa i ke kanaha dala mai ka pake mai ke ano he uku no kona puhi i ka opiuma, alaila o ke ano o ia hana he kipe. Ua lohe no hoi makou he nui na makai i hana ia mea i keia wa. a me na lunakanawai liilii kekahi o na apana. Aka, o ke ano iho la no ia o ko kakou aupuni i keia wa.  Ua hoao no hookele aupuni o kakou i keia wa e hookele @na na hana kipe; a o keia hana i hana@a mai nei ma Waimanalo he hua kupono no ia o na hana kolohe i hoopuni i ka aina iloko o keia mau la iho nei.  Ke hooko hikiwawe nei keia poe luna aupuni o kakou i ka lakou hana, oia  hoi o ka hoolapuwale loa iho i kahi koena o ka lahui, a nalowale loa iho ka pono o ka lahui

 

(Kakauia no ke Kuokoa.)

Uwe leo nui mai ka Elele o ka Poaono me ka olelo ua pa wau i ka pohaku a ke kanaka.” I pa no hoi pa@a no ka hele i kahi o ka pohaku. Ina noho malie maloko o ka malu o ka pa o Ziona, aole eha i ka pohaku.  O ka pohaku kini ia a ke kuhina i nou ai i na makaainana o ka aina me ka manao e pepehi a make loa na pono kanawai o ka makaainana Hawaii.  Ua pelu hou mai ka pohaku @ nou ia a pa pololei ma ka lae o ka Elele, a uwe oia me ka leo nui.

Olelo kele Elele he kipi Pilipo no kana olelo  “e ou ka maka o ka wauke o @ opiopio.” Lalau kela olelo kip@; aole kipi, pololei Pilipo.  Ina @mi ia ke kipi, loaa no ma ka hale o kela Elele me kona ona, he kipi kona.  Na ka Elele me kona poe i hookahe ke koko o ke kanaka Hawaii.  Elua kanaka i make ma ka panalaau o ka peo lepera.  Aole hewa ia mau kanaka; eia wale no ka hewa o ke kanaka, he aloha i kana leolo ponoi.  Hewa anei ke aloha i ke keiki? Aole hewa.  Na ka Elele me kona haku i hookikina a pilikia ka ma nao o ka makua no ke aloha i kana keiki, a ku mai oia a hana i kana hana, a make e@ua kanaka. Hoala kipi ka Elele, a ike pono i kana hana.  Kahea ke koko o ke kanaka Hawaii ma Molokai i na lani kiekie loa.

H@ala kipi ka Elele me kona ona ma Oahu. Kipi la ia wai?  Kipi i na makaaihana o ka aina, ka poe e paa nei ke ola o ke aupuni iloko o ko lakou poho lima.  Ohu@u ma Honuakaha, haawi ke kini, haawi ke dala, haawi ka oihana i ka poe nana e kokua e hoopaa ka waha o na makaainana.  E punuku i na makaainana a paa loa ka waha. E hoopouli i ko lakou noonoo me ka wai hooluhi, a e kipe aku i ke dala i mea e haule ai ka pono o ka poe hookaa auhau, a na Elele a me kona ona ka ai. Newa maina ke ola o ke kanaka.  Heaha ka hewa ke make ia, a komo o Hunona me kona mau kuene ekolu, ko ka makemake, paa ka waha o makaainana.  Alaila make o Kalalakoa i mohai no ia poe. E ka Elelu, e honi oe i ka lepo o Honuakaha.  Hohono aha?  Hohono koko. Koko o ke aha la, koko anei o ka holoholona, a o ka manu paha, a o ka puaa anei?  Koko o ke kanaka Hawaii, i pepehiia i mohai no ka poe pakaha wale.  Heaha ka hewa o Kalalakoa i laweia kono ola?  Aohe hewa,  eia wale no he puni wale ia Elele ma a make aku la oia i ka hoopunipuni ia.  Heaha ka hewa o na kanaka elua o Molokai a pepehi ia a make?  Aohe hewa, eia wale no, he aloha keiki, a make aku la i na hana pupuahulu aloha ole a Elele ma.

Owai ka mea hoala kipi?  O Pilipo anei e olelo ana, e “ou ka maka o ka wauke o i opiopio?”  Pehea na mea e hoao nei e hoohiolo i ke Kumukanawai o ka aina, a e uumi i ka leo o ka lehu lehu naauao o ka aina?  Aia ma ka @puka hale o ke Elele me kona poe ka hi e waiho nei ke kipi a me ke koko o ka lahui i keia mau la.  A ina e ala mai ka hua @no awawa o ia hana, aohe wahi e ae a Hawaii e imi i ka lawehala, aia no iloko o ka hale ponoi o ka Elele. 

 

Hana inoia ka Makua.

E ka Lunahooponopono o ka nupepa Kuokoa, a me na keiki ulele hua aloha nui oukou.  He malihini au akah@ no a kipa aku i ko oukou home, nolaila, e kala mai ia’u, he ao hou, he maukauka hoe hewa.

He wahi puolo ka’u e hoouna e aku mamua, a na oukou hoi ia e hooponopono iho a hoike ae hoi i ke akea, i ike hoi ka poe eepa o Waolani, oia keia:

Ma ka la 13 o Maraki nei, 1886, ua loaa aku ia Kekainuku (k) a me Kanuha (k) kino kanaka e waiho mai ana iloko o kekahi nale ua make, o Kailioha ka inoa o ua mea make la, ua haina ia e kana keiki oia hoi o Keliihelepo. He keiki aloha ole keia i kona makuakane, aole i malama a hiki i kona makeana.

Eia hoi he elemakule kahiko keia he 91 makahiki a @ @ he hoahanau ma ka aoao Katolika, a pela no ke keiki.  Nolaila, ua maopopo ole paha ke kanawai o ke Akua i hai mai ai, “e malama oe i kou makuakane a me kou makuahine. Oia kahi mea hou a na oukou hoi ia e hooponopono iho.

         Hana Aupuni. - Eia hou no keia, he elua haneri dala i hoo@loia iho nei no ke alanui aupuni o Kona@Akau nei, mai Huehue a Kainaliu, eia ka mea apiki aole i waele ia ke alanui, o ke oki wale ae no i ka lala puawa, kuku no kumu.  Ua pok@okeo nae ka poe nana i hana i na dala he elua haneri oiaio.

G. Kahana. Keaukukuiula.

 

Pane hou o Pale Pono.

O Mea Kakau i kapa ai iaia iho mamua, a ke pee iho nei i keia puka ana mai nei i ka ikeia ana, nolaila, ke holo pukaka hele ae nei, e like me ka lio maka kahi ke kapakahi hele, mahalo o ka maalea nui, i manaoia aku paha, he manao ponoi na ke Elele i haku iho a nalo kana ino i hana iho nei, oiai, ua nele oia i kona kapa inoa hou ana iaia iho; aole oe e pakele, ua komo pono oe i ke kikowaena o ke eke kalena kupua a Robiana Ro, malaila oe e hoopaahao ia ai a hiki i na la hope o ka ao nei. E T.N. Puuohau, ua hoao hou mai nei oe e paio kumu ole ma ka Elele o ka la 13 o Maraki iho nei.

Ma ka pauku poo o kou kukulu manao ana, “Ua pa wau i ka pohaku a ke kanaka;” aka, ma ka palena hope o keia pauka, “A eha no oe a pono he kalohe,” o ka io o keia , he olelo nane, he ano mihi nona iho, no kela manao i hoopukaia ai ina ka Elele o ka la 13 o Feb. iho nei i hala. – Ina o keia mau manao wale no, a i ole ia, o na manao i like me ia ano, aole a’u mea e pane hou ai ia oe, aka, ma ka pauku waena mai, ua hooni hou oe i ka wai ua lana maile.

Ke paakiki hou mai nei oe, “Ua kokua ikaika o Keo Kaaka a me Hanale Walakahauki i ka paa Balota Lahui.”  Aole laua i hana pela, oiai , i ka la i hoohainuia ai o Kalalakoa i ke gini e F. H. Hayselden (Kikaha) ma, a maka ai, e like me ka bipi i loleia kona ili a pau i make, ma ka pa pepehi bipi o G. Wala ma Kalihi, alaila, kuai ia ko loko i waho. – Menemene ole oe e T. N. Puuohau.

O kela kaulike a Keo Kaaka ma i hana ai, elua Kuokoa, a elua Hoopilimeaai; ua kaena haakei ae oe, “Pua ka uwahi pa’upa’u penopeno eleele ekaeka loa.”

O ka alunuia, o ka powaia, o ka pakahaia, aole ma ka pono kaulike; oia kou makemake, i amuia ai ka huina o na dala he 54,682.63 ma ka M.H. 1884 i hala, i maopopo ole kahi i hoolilo ia ai, aka, koe wale no oe; ma ka eke pukapuka o Hagai i mio ia ai a nalowale loa.

Akamai: no nae oe i kou wa i kepaia ae e F. H. Hayselden i keia mau la iho nei, i hoomahui ia mai ai na lono e uku ia ana oe he 80 dala i kela a me keia mahina a puehu wale aku, no na hana o ke halemai o Kakaako, a me kou haku manao kuamuamu pu a hoolaha ae i ka Elele, ia Keo Kaaka, H. Walakahauki, Hon. W. R. Kakela.

O ke kumu ia i loaa ai kela uku kie kie ia oe i hoikeia ae nei no kou ae ana i kou wa i kepaia ai, e hail@ili i na inoa i aala ia e ka poe maikai, e like al me kau hana i maa i ike kumaka ia i keia wa, alaila, he Iuda maopopo oe e T. N. Puuohau.

O ka makana a H. Walakahauki i haawi ai ia oe, ua lawe oe he kipe ka ia, he keu no hoi oe a ka hilahila ole. Ina aole oe i hele imua o lakou e maoi winiwini ai, ina aole e haawia ia mai ia oe ia makana maikai. – Aka! Ea @ Me ka puuwai hamama o ke aloha oiaio, i pau ai kou pulikia ponoi, a me kou ohana pu, i hiki ole ia oe ke kokou nou iho a me kou ohana. – Ke kapa nei oe ia mea maikai, ua hewa lea ia ia oe.

O ke kipe, ua like ia me F. H. Kikaha ma i paki ai i ka wai o ke gini a me na eke dala a J. Keau, i paa hele ai ma na alanui o ke kulanakauhale nei, i hiki ae ai i ka pa pepehi kanaka ma Honuskaha, malaila kahi i puunaue ai i na kanaka, me ke kauoha okoa ia mai e hele pinepine aku i na la i kokoke loa i ke koho balo@@.

I ka paewa o ka pauku hiu o kou manao alakai, e pee hou iho ana oe i ka puu opala a Nakanaela Kaiaikawaha e pulumi nei ma na alanui o ke kulana kauhale , aka, i ke kiia ana aku e kiola ma kahi hoolei moka ma Ainahou, loaa pono iho iho la o T. N. Fuuohau e pupue ana he luahi na ke pio, ua hele a haikea na helebelena i ka puu opala ana @ pee iho nei ke kalohe.

E Mr. Luna Hoopuka o ke Kuokoa e, ke hooki loa nei au i ko’u hoohaiki hou ana i na kolamu o, ka pepa, ma keia pale alua ana ia T.N. Puuohau, e waiho ana au iaia e hele auwana, ua lawa ko’u lokomaikai no ka uwao ana iaia, oiai, he kuli ka make, a he lohe ke ola.  Pale-Pono.

 

 

He Olelo Hoolana ia M. Napeahi.

E kuu kuokoa e: - Aloha oe: Ua ike iho au i na hana kumakaia a ka poe nona na inoa ma kou helu o ka la 27 o ka mahina i hala iho nei, e pili ana no ka haiolelo o ka ekalesia o Onomea nei a me na kumu o kona waiho ana mai ekolu, a he mea oiaio loa ia.

Nolaila, owau pu kekahi aloha ia M.Napeahi oiai aole ia he mau kumu kupono e hoopau ai i ka haiolelo o ka ekaiesia nei, aka, aole no i hoapono ka hapanui o no hoahanau i keia mau hana a lakou nei, he mau hana hoohilahila wale no ka lakou i ka apana holookoa o keia ekalesia, a eia ka Awai ke kunana nei i ka la Sabati me he kii la, a penei na hana e lawelaweia nei:

Ina e pau ke Kula Sabati, alaila kahea mai la ua mau hipa kikokiko nei e hele aku elua mau mea nana e wehe ka haiolelo o ka la, a eia ka mea apiki, he nwe no ka hipa i kana, alala no hoi ke kao i kana, a hu ae la ka aka. Ea, he mea hou loa keia ma ka’u ike, aole hoi pela ia M. Napeahi, he maemae pono nahana a pau me ka maluhia.

Nolaila, aole i kumakaia na hoahanau a pau loa iaia, he aloha ko makou nona, a me kana wahine, Aloha olua.

Hoahanau.

 

KA HOME AU E NOHO AI, HE  MEA NUI  IA.

E like me ka malamalama o ka la e kau nei, a e alohi ana iwaena o na mea kino o ke ao holookoa, a e kula’i pau ana hoi kona nani iwaena o na mea hilu alohilohi o ka lewa-luna, pela hoi ka mama uwila anapu o kuu makasila e panee aku nei i ka weli o na hua e kau ae la maluna, a i mea na o’u hoa e ike ai a hoomanao iho.  Ua hiki ke kau ae ma ka papa ekahi o na mea hilu.

 

E n@ makamaka, na hoa’loha, a me na opio o ke ewe hookahi, oiai i kou wa e lawelawe ana no na hana au i manoa ai, a e imi ana hoi kou naau i kela a me keia mea a kou puuwai i kuko ai, a o na mea paha i moeuhane mua ia e oe, aka, oiai, na sekona hope o kou noonoo, e lawe auanei oe a hoomanao i kou home noho kahi hoi a kou kino e luakaha ai i na ea oluolu kupono o ke ola kino, kahi hoi a kou ohana i noho pumehana ai, a o ka palena pahu hopu ia o ke kanaka e hiki ole ai i na aia ke kue aku, a he mea nui hoi ka home noho no ka noho ohana ana.

Pele hoi ke kanaka i koho ia no ka hooponopono aupuni ana.  He mea hiki ole iaia ke hana a pakaha, a pa@li , a hoino wale i ke kahua o ka home noho, (ke aupuni), a he mea hiki ole no hoi iaia ke hana i kekahi mea e kue ai, a e mokuahana ai ka noho oluolu ana o ka ohana, (ka lahui).  Ea! E na makamaka, a me na ewe ponoi o ka aina, he mea nui ka hooponopono ana i ke aupuni, ka home pumehana o ka lahui, a he mea makaala ia hoi ka homaemae ana i ke aupuni ma na mea e noho oluolu ai ka lahui.

O ka pomaikai a me ka holomua ke kaana ia iwaena o ka lahui, a o ka mai kai “Ea a me ke Kuokoa,” ka makia ia iluna o ke aupuni.  O ke kanaka makee ana i kona home noho, (ke aupuni), a e aloha ana i kona ohana, (ka lahui), ua like ia me ke kukui uwila anapu e hoomalamalama ana i na mea i hanaia ma kahi pouli, a he molaelae kona mau alanui hele, a o ka mea pono waie iaia e hana aku, oia ka imi ana aku i na no’a huna a ka poe kolohe.  Ka hoomaemae ana i na wahi i kapuluia o ko kakou mau oihana kuloko a kuwaho, ke kue ikaika ana aku i na hana pakaha a ka poe kolohe, ke kippa ana i na lua mimilo hoopaa pala o ka aina, a o ka imi ana ma na mea-kupono wale no e hana ia ai, a pela aku.

A oia ka mau ana o ka noho oluolu ana o ka lahui, a oia ka paa ana o ka ea pumehana o ka aina, a oia wale no na mea e hiki ai ke koo i maloeloe ke aupuni, a oia auanei ka imi ana ma na meheu o keia olelo kaulana.  “O ka pono ke hana ia a haule mai na lani.

E na kuhikuhi puuone, na kilo au puni kaulana o kuu paeaina aloha, na hoku hele o ka moana Pacifika, e lawe oukou i keia a hoomanao, a papahi iho ma ka piko o ko oukou mau poo, a hookomo hoi iloko o na puuwai, a hoopiha hoi i ko oukou mau @alena, a e pale hoi ia oukou mai loko ae o na hana pakaha i ka pono o ka lahui, a me na hoopuka ana i na o lima no ka haawi aina, a pela auanei oukou e lilo ai i po e makua kupono no ka lahui, a i Kalaaina naauao.  Me ka haahaa,

Louis S. Keaniani, Kawaihae-uka, Hawaii

 

NA HOOLAHA HON.

 

Nuhou Nani!

Ua lo@@ mai nei na waiwai @@hu nani hou a ano hou loa, me ka wainohia a ka hie mai na aina e mai ma ka mokuahi hope i ku mai nei.

 

NA PAPALE

Eia maanei e loaa ai na papale ano hou loa i ike ole ia mamua, a e ku@i emi loa ia aku no.

Na papale o na kaikamahine, na muumuu lihilihi nani, a me na waiwai he nui loa o ke ano hoa loa.

NA WEHI O NA LEDE

He nui na lihilihi kua, na pua na hulu a me na lako he nui wale.

 

NA HOOHIE

Oia na aila kupukupu aala loa, a me na waiala o na ano a pau.

O ka poe e hele mai ana e ike, e loaa ana na papale makepono loa, e like me ke manawa o ka halekuai ma alanui Nuuanu.

E kipa mai e ike i na waiwai i pau kuhihewa.

GOO KIM (Kukima).

Halekuai ma Monikahaae.  2067- @ms.

 

AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA

o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o KAMAE (k) i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakawai Kaapuni ma ke Keena.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana maio ka pelapala noi a Kaahu (k) kaikaina o Kamae (k), e hoike mai ana o Kamae (k), ua make kauoha ole ma Honolulu ma ka la ---o----, M.H. 1875, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia S. Kaiu.

Ua kauohaia o ka Poaono ka la 27 o Maraki, M H 1886, i ka hora io kakahiaka, oia ka manawa i ko@oia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo keia Aha, ma Koloa, ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA, he nupepe ma Honolulu.Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Feb. 24 th M H 1886.

Jacob Hardy,

Lunakanawai Kaapuni Apana Eha. 2066-@ts .

 

AHA HOOKOLOKOLO APANA EHA

o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o Iosua Manoha o Koloa, Kauai, i make kauoha ole, Imua o ka Lunakanawai Kaapuni, ma ke Keena.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka Palapala Noi a Malule wahine kane make e hoike ana o Iosua Manoha no Koloa, ua make kauoha ole ma Molokai ma ka la 9 o Okatoba, M.H. 1882, a e noi ana e hawaiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Paulo Kanu.

Ua kauohaia o ka Poaono ka la 27 o Maraki, 1886, i ka hora io kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha ma Koloa, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai @@ na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke KUOKOA he nupepa ma Honolulu.

Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, Feb. 20 th . MH 1886.

Jacob Hardy,

Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.2066-@ts .

 

HOOLAHA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI

Ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o Naki (k) o Kailua, Oahu, i make; ke kaheaia aku nei ka po@ a pau he mau koina ko lakou i ua waiwai la, e hoike koke mai ia’u iloko o na mahina eono mai keia la aku, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no lakou; a o ka poe a pau i aie i ua waiwai la, e hookaa koke mai ia’u.

 Aberahama Kekai,

Lunahooponopono Waiwai o Naki (w).

Honolulu, Feb. 24, 1886 2065-@ts .

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

                     Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o B. Malama o ka aoao mua, a me Miss Helen Norton o ka aoao elua, ma ka la 13 o Dekemaba, 1882, i kakau kopeia ma ka buke 78 aoao 110, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea aku ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

Helen Norton,

Mea Moraki inai.

Penei na aina e Kudalaia ana: O kela apana i hoakakaia ma ke sila nu 1391, a kuleana 1959 ma ka inoa o Namokuelua, ka makuakane o Kalama (w), ka wahine a B. Malama, a ua make hoi o Kalama mamua o ka make ana o Kamalei ka laua kaikamahine. He 1. 10-100 eka ma Kaneohe, Oahu, 2067-@@.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI, --

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o John Kailikakio o ka aoao mua, a me Fred . C Lowrey o ka aoao elua, ma ka la 24 o Dekemaba 1882, i kakau kopeia ma ka buke 78 aoao 81 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W.R. Kakela no olelo hoakaka no keia mea.

Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

Fred C. Lowery,

Mea Moraki mai.

Penei na aina e kudalaia ana:

O kela aina ma Kailua, Koolau – poko, Oahu, ua hoakakaia ma ke sila nui 2332, a kuleana 6872 ma ka inoa o Kailikakio, ka makuakane o ua John Kailikakio nei. He 3. 30-100 eka. 2067-@@s

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. –

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o POHOKANI o ka aoao mua, a me A.J. Kakalaika o ka aoao elua, ma ka la 28 o Dekemaha, 1882, i kakau kopeia ma ka buke 79 aoao 89, a i hooliloia ia A.J. Kakalaika opio, buke 82 aoao 438, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaika, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E.P.Adams, ma Honolulu, ma ka @ora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

A.J. Kakalaiko Opio,

Hope o ka mea Moraki mai.

Penei na aina e kudalaia ana:

O kela aina ma Wailuku, Maui, ua hoikeia ma ke sil@ nui 5261, a kuleana helu 504 m@ ka inoa o Kolii, he 5. 44.100 eka. 2067-@@@

 

NA HOOLAHA

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia mal@ko o kekahi palapala moraki i hanai@ mawaena o J. B. Kekuan@i o ka aoao mua, a me Mrs. B. Johnson o ka aoao elua, ma ka la 29 o Dekemaba 1882, i kakau kopeia ma ka buke 79 aoao 220 a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, ama ia hooko ana e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi, la 12 o Aperila 1886, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka @ora 12 ia la.

Aia ma kahi o W.R Kakela na olelo @oakaka no keia mea.  Hanaia i keia la 11 o Maraki 1886.                  Mrs. B. Johnson,

Mea Moraki Mai.

Penei na aina e kudalaia ana:  O kela mau aina Manoa, Oahu, a oia ka aina i hooliloia ia J.B. Kekuanui ma ka Palapala kua@ a Kapihi a me Kekumu kana kane mare i kopeia ma ka buke 79 aoao 29: he 1. 1-2 eka  20067-@@.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o B. Kailimoku a me Kali@i o ka aoao mua, a me Honuaka o ka aoao elua, ma la 13 o Novemaba, 1883, i kakau kopeia ma ka buke 86 aoao 14S, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike, a i hooliioia ia Wm. Dean, Mar.1,1884, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Po@kahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o    E. P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo ho@kaka no keia mea.

Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

Wm. Dean,

Hope o ka mea Moraki mai.

Penei na aina e kudalaia ana:

1 st O ka apana 1 & 3 i hoakakaia ma ka palapala sila nui 1495, kuleana 1238 ma ka inoa o Hoenui, a i hooliloia ia Kalili ma ka palapala kuai i kopeia ma ka bude 35 aoao 355. He aina kupono i ke kanu kalo.

2 nd O ka aina i hoakakaia ma ka palapala sila nui helu 3267, kuleana 4857 ma ka inoa o Ohiki he @ 50-100 eka ma Keanae, Maui.

3 rd O ka aina i hoakakaia ma ka palapala sila nui helu 3215 ma ka inoa o Kailimoku he 13 7-10 eka ma Pahoa, Koolau, Maui.

4 th O ka aina i hoakakaia ma ka sila nui 4615, kuleana 5927 ma ka inoa o Kapoi, he ½ eka ma Honokohau Maui.

5 th O ke kuleana a pau o ua Kalilimoku nei ma kela mau eka he 107 ma Waianee a me Pahoa, Keanae, Maui.   2067-@@@.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI  ME KE KUAI

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Kale Kekahili o ka aoao mua, a me Fred . C. Lowrey o ka aoao elua, ma ka la 3 o Februari, 1883, i kakau kopeia ma ka buke 79, aoao 229, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike, o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

Fred c. Lowery,

Mea Moraki mai.

Penei na aina e kudalaia ana:

O kela aina ma Waikele, Ewa, Oahu, na hoakakaia ma ka palapala sila nui 4148, kuleana 1914 ma ka inoa o Kekualiilii he 2. 77-100 eka, a ua hooliloia ia Kale Kekahili ma o ka palapala kuai la a Napahi Kekualiilii, buke 71 aoao 248.

He aina kupono loa i ke kanu kalo a raiki paha.  2067-@@@.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Jos. M. Poepoe o ka aoao mua, a me Francis Moss o ka aoao elua, ma ka la 23 o Okatoba, 1882, i kakau kopeia ma ka buke 72 aoao 450, a mamuli o ka uhaiia o na kumu aeiike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai , a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W. R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

Francis Moss,

Mea Moraki mai.

Penei na aina e kudalaia ana: 

O kela aina ma Honolulu, Oahu, oia ka aina i hoakakaia ma ka palapala kuai a Ninau ia J. W. Kahaialo ka makuakane o ua J. M. Poepoe nei, ma ka palapala i kopeia ma ka buke 35 aoao 466, a ua hoolimalimaia ia Yee Man ma ka uku hoolimalima he $120 no ka makahiki.       2067-@@@.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Kalimalu o ka aoao mua, a me Francis Moss o ka aoao elua, ma ka la 13 o Okatoba, 1882, i kakau kopeia ma ka kuku 78 aoao 452 , a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia  moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E. P. Adams, ina  Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W.R. Kakela no olelo hoakaka no keia mea.

Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

Francis Moss,

Mea Moraki mai.

Penei na aina e kudalaia ana:

O kela mau aina ma Kahana, Koolau-loa, Oahu, ua hoakakaia ma ka palapala sila nui 2056, ma ka inoa o Lilipi, he 1. 10-100 eka. 20067-@@@.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Bila Kaneakauhi a me Wahinemaikai kana wahine o ka aoao mua, a me Miss Mary S. Paleka o ka aoao elua, ma ka la 26 o Ianuari, 1883, i kakau kopeia ma ka buke 78, aoao 208, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E. P. Aadms, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.

 Hanaia i keia la 11 o Aperila, 1886.

Mary S. Paleka,

Mea Moraki mai.

Penei na aina e kudalaia ana:

O kela mau aina ma Punaluu, Kaneohe, Oahu, ua hoakakaia ma ka palapala sila nui 283, a kuleana 2491 ma ka inoa o Kalaikilo, he 2. 77-100 eka; a ua hoo@iloia mai ia Wahinemaikai e ka mea nona ka ‘aina, ma ka palapa la i ki@oia ma ka buke 91 aoao 158.  2067-@@@.

 

OLELO HOOLAHA

Oiai ua kohoia ka mea nona ka inoa malalo iho i Kahu Malama Waiwai no ka waiwai o Kukuinui (w) a ka Lunakanawai Preston o ka Aha Kiekie, nolaila, ke hoolahaia aku nei, o ka poe a pau i iie ia Kukuinui i oleloia e hookaa koke mai aia, a o ka poe a pau a Kukuinui i aie ai e waiho koke mai lokou i ka lakou mau koihooiaio pono ia me A. Rosa, Loio ma Aliiolai ni Hale. Kaahalepaakai,

Kahu Malama Waiwai.

Hanaia, Honolulu Ianuari 23, 1886  2006-@@.

 

NA HOOLAHA HOU.

 

MA KE KEENA O KA LUNAKANA WAI KAAPUNI

Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Waiwai o Ma@@@ no Kamaole, Kula, Maui, i make.

            Ua heluhelu@a a ua waiho ia ka palapala @@ a Hamili (k), e noi ana e hooponopono ia ia waiwai o Mahoe (k) no Kamaole, K@@, Ma@i, i make kauoha ole a e hooholo ia @@@ hooilina.

            Nolaila ke kauoha ia aku nei na kana@@ pau ke pili, o ka PUAHA , oia ka ia 18 o Maraki, 1886, ma ka hora 9 a.m., ma ka hale hookolokolo ma Wailuku, oia ka ia a m@ kahi i koho ia no ka hoolohe ana i ua n@@@@ @@  a me na mea kue ke hoike ia.

ABR. FORNANDER.

Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H.P.A.

Lahaina, Feb 20, 1886.            @@@ @

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. ---

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia moloko o kek@@@ palapala moraki i hanaia mawaena o Dav@@@ Nahoolewa o ka aoao mua, a me Ida M. Kanela o ka aoao elua, ma ka ia 6 o Aug@@@ 1882, i kakau kopeia ma ka buke 76 aoao 2@@@, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolaha aku e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, @ ma ia hooko ana. e kudala ak@a ana ia i ka aina i  hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 188@. ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo h@a kaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 11 o Maraki, 188@.

Ida M. Kakela,

Mea Moraki mai.

            Penei na aina e kudaiaia ana:

            O hela mau aina ma Kapualei, Keawau@@, Molokai, ua hoakakaia ma ka palapaia sila @@@ 6027, kuleana 4824 ma ka inoa o Nuip@hina he 3 eka 677 anana.

            He aina maikai i ke kanu ko.  2067.@@@

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. –

Mamu@@ o kekahi mana @uai hoikeia malalo o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena @ KAM@ HAAHAA o ka aoao mua, a me Mrs. B. Johnson o ka aoao elua, ma ka la 16 o Mei, 1882. i kakau kopeia ma ka buke 72 aoao 445. a ma muli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o keia moraki, nolaila ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hoo@@ ana oia ia mana kuai, a @a ia hooku ana, e ku dala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia @@ raki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1880, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoa kaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

Mrs. B. Johnson, Mea Moraki mai.

Penei na aina e kudalaia ana:

O kela mau aina ma Kawailoa, Waialua, Oahu, ua hoakakaia na palena ma ke sila nui 3410, a kuleana 10,255 ma inoa o Makuke, @ i hooliloia ia J.B.Kaniehaahaa ma ka pala pala kuai a Nana.  ke keiki hooilina hookabi wale no o ka mea nona ka aina i hanaia ma ka la 5 o Mei, 1882.   2067-@@@

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. –

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia malalo o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Moepo No ma o ka aoao mua, a me Mary T. Haida o ka aoao elua, ma ka la 8 o Maraki, 1882,: kakau kopeia ma ka buke 74 aoao 62, a ma muli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a  ma ia hooko ana, ku dala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 11 o ia la.

            Aia mahi o W.R. Kakela na olelo hoa@@@a no keia mea.

            Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886. 

Mary T. Haida,

Mea Moraki mai.

            Pene@ na aina e kudalaia ana: 

            O kela apana aina ma Hilo, Hawaii i hoike ia ma ke sila nui 1984, kuleana 190 ma ka inoa o A. Ragsdale, he 44 1-10 eka.  He aina maikai i ke kanu ko.   2067 @@@

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI –

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o A.K. Kunuiakea o ka aoao mua, a me G.P. Kakela kahu o ka aoao elua, ma ka la 8 Dekemaba, 1883, i kakau kopeia ma ka buke 83; aoao 231, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka ma nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila 1886, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W.R. Kakela no olelo hoakaka no keia mea.

Hauaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

G.P. Kakela, (Kahu) Mea Moraki mai.

            Penei na aina e kudalaia ana: 

            1 st . O na aina i hoakakaia ma ke sila nui 5552, kuleana 6252 ma ka inoa o Kekukahiku, 4 156-1000 eka ma Kaalawai, Waikiki, Oahu, a ua hooliloia ia A. K. Kunuiakea ma ka palapala kuai a Makauahoa i kopeia ma ka buke 84 aoao 212..

             2 nd O ka aina i hoakakaia ma ka palapala sila nui 2598, kuleana 1831 ma ka inoa o Mamala.  He@@ 4-100 eka ma Manoa, Oahu.  2067-@@@

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. –

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o KAA@AANA a me  PELEKINI kana wahine o ka aoao mua, a me SAMUELA SAVIGGE o ka aoao elua, ma ka la 20 o Maraki, 1884, i kakau kopeia ma ka buke, 86, aoao 462, a mamuli o ka uh@@ ia ana o na kumu aelike o kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hooko ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi la 12 o Aperila, 1886, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoa kaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886.

Samuela Savidge,

Mea Moraki mai.

            Penei na aina e kudalaia ana:

            O ka aina i hoakakaia ma ke sila nui 1616, kuleana 1041 ma ka inoa o Kaanaana he 8 65-100 eka ma Mokauea, Kalihi, Oahu.

            2 nd O kela apana aina ma Kaumakapili @ hooliloia ia Pelekini e Keamalu ma ka palapa @a i kopeia, buke 61 aoao 413, a ua hoolilo@a o hoi ia Kaanaana mai a J. Wahineaua mai, ma palapala i kopeia, buke 71 aoao 31.

            3 rd . O ka aina i hoakakaia ma ke sila nui 6813, kuleana 3986 ma ka inoa o Hueu he @ eka ma Kaluapuhi, Kaneohe, Oahu 2067- @@@

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KE KUAI. –

Mamuli o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o Davida Ohule o ka aoao mua, a me Miss E.K. Binamu o ka aoao elua, ma ka la 14 o Novemaba 1882, i kakau kopeia ma ka buke 78 aoao @, a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike a kela moraki, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai, a ma ia hook@ ia ana, e kudala akea ana ia i ka aina i hoikeia ma ia moraki, ma ka Poakahi, la 12 o Aperila 1886, ma ke Keena Kudala o E.P. Adams, ma Honolulu, ma ka hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakaka no keia mea.  Hanaia i keia la 11 o Maraki, 1886. 

E.K. Binamu,

Mea Moraki Mai..

            Penei na aina e kudalaia ana:  Aia ma Waimea, Oahu, o ka 34 mah@le oleia o ua David@ Ohule ma kela aina i hoakakaia ma ke Sila nu@ 5935 a Kuleana 42@4 ma ka inoa hoi o Kaenuhe, he 41-100 eka. A me ke Kuleana ma ku hapalua i mahele ol@a o Davida Ohule iloko o ke Ahupuaa o Waimea, Oahu.  2067-@@.