Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 13, 27 March 1886 — KA MOOLELO KAAO EEHIA O KE KEIKI ALII ROMURA. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO EEHIA O KE KEIKI ALII ROMURA.

* Rft i'HMIMH' /,«»•»«I, » ; Ka mea i kapaia, ki Opua Rom o u kihipai m« ka Ponwai o k&na Lahai, *.okx llui Aeto hoi o a* Ka*looo >dkqi UhiLwu anoaa» o A!egeri»; he lwik*ni ao u au i h*l*, Ka Hookalakupua o ka Makakila, OIAI na kanaka e lalumi ana, aia hoi hooho ae la kekahi poe i ka ike ana mai i kekahi mea e holo aku ana me ka puahi nui, "Eia ae he lio me ke kanaka o iuna ke holo mai nei me ka puahi nui." I ka lohe ana mai o kekahi poe e noho ana ma na kauhaie me ke kaumaha, holo mai ia $akou a pau c ike i ka mea a kekahi poe e hooho nei me ka leo nui. E like me ka pa ana o kekahi makani nui a naio aku, pela no ua Moneka nei i holo mai ai a ku ana |imua o ke Moi Velona Rlibona o ke kapuai dia. Leie iho la ua Moneka nei ilaio me na heleheiena o ke kuoo a wehe ae la i kona papaie me ke kukuli pu ana iho iiaio o ka honua a pane aku la: O oe anei ka Moi o keia aupuni ? Ae f i pane mai ai ua Moi Velona Rabona neL Owni kou inoa? A e hele ana hoi oe ihea ? A no ka aina hea mai nei oe ? ! i ninau mai ai ka Moi. Kulou iho la ka Moneka ilalo me ka noonoo nui ana i kana mau huaolele e pane aku ai imua 0 ka MoL Owau no ka Moneka Hesana, e hele ana au i ka makaikai, a o Kilesatia i ka aina o Judea ko'u wahi. 1 pane aku ai ua Meneka nei me ka waipahe. Ahia ae nei ia o kou hele ana ? A pehea ka nui o na aina i hala ia oe ? i ninau mai ai ka Moi. Akahi ae nei malama i heleia. e a'u a hala na ama he haneri iwakalua kumamahiku (127) ka nui. I hai hou aku ai ua Moneka nei. Pane aku la ka Moneka 1 kana mau olelo ana i manao ai e hoike aku imua 0 ka Moi. Oiai au e hele ana ma ko'u alahele makaikai, ua hoopuiwaia ae la au i ko'u lahe ana i na leo kupinai o ke kanikau kumakena e wawalo ana ma na wahi a pau o ka aina, a na ia mau leo kumakena o ka pihkia i alakai loa mai ia'u e ike ia oe a me ou mau makaainana, a ina he oluolu i ka manao 0 ka Moi ka hoike ana mai i kau kauwa nei i kahi o keia mau poino i hiki mai ai e hoopoino i na noonoo maikai ana ou mau makaainana e ka Moi. Wahi a ua Moneka nei i pane aku ai imua o ! ka Moi. | He oluolu no au e hoike aku ia oe a e hooiohe mai hoi oe i na mea a pau au e kamailio aku ai, eia no ia . Ua loaa i ka Moiwahine kekahi moeuhane, a no ka weliweli loa oia i kona ike ana, a puoho ino ae la oia, aka, o na mea a pau ana i ike ai ma ka moeuhane ua pau loa ia mau mea i ka poina. Nolaila, ua hai aku au i ka olelo kuahaua ma na palena a pau o ko'u aupuni e laweia mai imua o'u ka poe ike kilokilo a {>au, a e hoakaka mai hoi ia ? u i na ano o ua moeuhane la a ka Moiwahine- Ina aole e hiki ia lakou a pau ke hoakaka mai i ke ano o ua moe nei, aiaila e pau | no lakou i ka iukuia e a'u a me ko lakou mau ohana i komo pu ia e ia ewe ! hookahi. Ua hookoia kuu oleio, a ua hopuia na poe a pau i loaa ia mau oi hana ia lakou, a ma ke kakahiaka o ka la apopo e hooke ia ai kuu kauoha. Ninau mai ia ka Moi 1 ka Moneka, e hiki no anei ia oe ke hoike mai i ke ano o ua moe la ? Pane aku ka Mo~ neka. ina be mea niki i ka Moi ke ae mai i ke noi a kau kauwa nei, a e hoohiki mai hoi oe ma ka inoa o ka Akua na ka lani, no kou hooko ana i kou inanao ae e haawi i kekahi hapalua o ke aupuni i ka mea e hoike aku ana i ua moe la a ka Moiwahine e weliweli nei; aiaila, e hoakaka aku no kau kauwa nei 1 na ano a pau o ua moe la, oia la e ke j aliL I Pane hou mai la ka Moi i kana mau | olelo, M o ka mea au i not mai nei la'u | e hookoia no ia, ina o ka hapalua o ke aupuni e haawiia no ia, a ke ae aku nei au e hoohiki ma ka inoa o ke Akua ike oleia e like hoi me na kanawai o kuu aupuni." Pane hou aku no ka Moneka, mamua o kuu hoike ana ia oe f e ae mua

nui ju oe ma kou hoohiki ana ma ki inoa o ke Akua r c hoopau hoi oc i kou manao tuku ika poe kilokilo a pau o kou aupuni eke alil Ia lohe ana oka Moi ku hou oiaila oit a pane roai iioua 0 ka Moneka, i aku U, "ke ae hou aku nei ake hilinai aku nei no hoi au maluna ou i ka pono o kuu aupunl" Hooholo loa ae la ka Moi i kona manao ae e like hoi me ka mea a ka Mtv neka i noi aku ai itia, a kono mai ia oia i kona hoa kamailioe komo mai ma keena hookipa oka halealii, kauoha aku la ka Moi i kekahi o kana kauwa e l.iwe aku ika lio o Moneka malihini a hoopaa aku ma kekahi mau rumi lio kaawale o kona halelio, aua hookoia ia leo kauoha o ka MoL Oiai laua i noho iho ai ma na noho, olelo aku la ua Moneka aei i ka Moiwahine e hele mai, komo mai la ka Moiwahine Lavenia a ku ana imua o ke alo o ua Moneka nei a ku pu ae la no hoi oia, o mai la ka Moiwahine ike kookoo alii gula, he hoailona oke aloha ame ka maluhi, a hoopa aku la ua Moneka nei a noho iho la ilala E hiki ana no anei ia oe ke hoakaka mai ika moeuhane a'u i ike ai ame kona man ano ? wahi a ka Moiwahine 1 ninau mai ai i ka Moneka, o ka mea i ike ole la a ka Moiwahine i hai mai nei aole ia e hiki ika poe naauao, na kilokilo, a me ka poe magoi« aole loa o lakou a pau e hiki ke hoakaka mai ekt alii. Aka, aia no ike Akua ka mea hiki e hoike mai ina mea i ike ole ia, a oia no hoi ka hiki ke hoike mai i na mea a pau e Hki mai ana ma na la mahope. No'aila, ke kauoha aku nei au ia olua e hoakoakoa ia mai ko olua ohana alii i keia manawa, ko olua mau kaukaualii, ame ka poe koikoi pau o ko olua aupuni He manawa ole ua ahii aku la na elele lawe olelo oka Moi ika lohe e konoia aku ana na poe koikoi a pau o ke aina e akoakoa ae ma ka pa alii i ka wa e iohe ai i ke kauoha mai ka elele aku o ka Moi me ka hookaulua oie iho no kekahi mau minute. Ika lohe ana 0 na mea a pau i konoia, ua akoakoa mai la na mea i konoia, ua haawiia na hooinaikai ana mawaena o lakou a me ka Moneka. Ika pau ana ona haawi hoomaikai ana mawaena o lakou, ia wa no iku ae ai ua Moneka nei a pane mai la. O kau moeuhane ka mea hoi 0 kou peo 1 lia ai ma kou wahi moe, penei no ia . "O oe eke aliiwahine ua ike oe, aia hoi he ekolu mau hua ohia gu!a ma kapa o kekahi muliwai t ike oleia kona mau palena, kii aku nei nae oe a l.iwe mai nei i ua mau ohia gula la ekolu, o ka ohia mua au i lalau aku ai ua apoia mawaho o ia hua ohia i ke apo eleele, a o ka lua he apo ulaula kona e like me ke koko, a oke kolu hoi o na hua ohia he apo kona e like mt ka eiaimana, aka. ia oe i hoi mai ai ike ae nei nae oe i kekahi manu hulu nani loa e lele mai ana maluna oka piko o ke--1 kahi mauna me ka mama nui a kipoi mai la i kona mau eheu ia oe, a no kou maka'u ua puoho ae la oe me ka pau pono ole oka haawina (moe), oia iho la no ua moeuhane nei au eke aliiwv I hine. | Ke hoike aku nei ua ia oukou a pau i i na hoailona o ka moeuhane a ke aiiiwahihe ame na loina oia mau mea e hiki ana, a penei no ia: E loaa mai ana mai ko oiua mau puhaka mai he ekolu mau keiki kane ui, no lakou na helehelena like ole, au hoi e olelo iho ai, "ka i no hoi o ka ui wale aku la no ia ? eia no ka hoi ua ui me ka nanL" O ka hua ohia gula au i lalau mua ai nona ke apo eleie, e hoike mai ana ia he keiki puuwai eiele ia, a me ka lokoino, he hoomaau i kona mau enemi ame na 'mea a peu i lilo i enemi nona, o kona | mau la he mau la ia o ka ehaeha a me ike kaumaha. O ke keiki elua nona ka hua ohia gula i a|x»ia i ke apo ulaula e like me ka ula o ke koko, e hoike mai ana ia i kona ano he puni kaua a me ka hookahe koko, a ua piha hoi kona mau la ina popilikia he nuL O ke keiki ekolu nona ka hua ohia gu!a i apoia i ke apo melemele au i ike ai he ekolu ona waihooluu, aua like hoi me ke daimana kona nanaina; e hoike mai ana ia he keiki ia i loaa ote kona !ua ma ke ao holookoa. O kona mau helehelena ua like ia me ka melemeie oke keleawe i hoopiliia aku ma kona mau nanaina, a oia ke keiki nana e hoolilo na kupua a pau i mea ole, na holoholona hoi oke kula e kulou mai lakou a pau me ka haalulu, a e pau hoi ke mele ana o na manu i ko lakou mau leo le'a, o ka la a me ka mahina e kau malie laua, o ka ua, ka makani, a o ka uwila hoi e holapu oia iloko o ka pouh ma o ka uhi paa ia ana o ka aina e ka noe. (AeU i