Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 14, 3 April 1886 — Kela me Keia. [ARTICLE]

Kela me Keia.

K; i'uane aku nei kakou i na la o ka ahaoleio. K nana ae i na hooiaha hou e puka aku aku nei. Mai hoohah. Ma ka malamaia am o ke koho baota 0 ka Floa Ekolu o ka Papa Kula, ua kohoia o J. Hikanele. Iloko o keia mahina i upuia ai e ku :nti ai na manuwa liona ekolu, a me he )a he hoea mai koe. Ao!e no he ano nui o na nuhou kuwaho i hiki mai i keia puie, aka aole e neie kakou no keia pule ae. He aihue tini waiu ko ke alanui Liliha i ka wanaao Poaono aku nei i hala, a ua haia loloa ia ua kolohe nei, aoie nae i paa. He haie holoi lole mahu ka i kukulu ia iho nei makai o Iwiiei, a ua paa iho nei, a ma keia la e weheia ai no ka poe makaikai i na mea hana o loko. Ma na lono i loheia mai, ua waiho aku kekahi mau lala 0 ka aha kuhina o ka Moiwahine o Enelani i na hookohu kuhina a haalele iho la iko laua mau noho.

Ma na lono i loheia mai, ua malama hou ia ka hihia Aihue Hale Leta i ka Poa——nei, a ua hoopanee hou ia no ka la 7 ae oia ka Poakolu. E kala loa aku nei ka loheia ana mai o ka nahaha a popopo o ka uapo loihi 0 Waikiki, a ke loheia mai nei aole he hana ia. A ka wa hea la e hana ia aku ai, aia paha a eha a haki na wawae. He 372 tmi opiuma i hooliloia aku i ke kuai kudala ma ka Poaha nei ma ke alo iho o ka hale hookolokolo no ka $1.6« o ke tini; he pake ka i koho a lilo aku iaia. Hooi.aha Kula Sabati. E halawai atm ka Ainhiu Kula Sabati o na mokupuni 0 Maui, ma ka Poalua mua o Mei oia ka !a 4, ma ka hale pule hoole Pope \m W'ainee, Lahaina, i ka hora io o ke kakahiaka. M. P. Waiwaiolk. l T a paniku aku na aumoku kaua i kekahi awa kumoku nui o Helena me ka ae ole i kekahi moku e puka mai a komo aku paha, ata wale no a ae o Helene e waiho i kona mau lako kaua me ke kaua ole aku ia Tureke. Ma ke Kinau o ka Poalua nei i kau aku ai ke Alii ka Moi no ka Ua KanileluiA a ua ukali pu aku ka puali puhi ohe ma kona huakai a o ka makou e u.ilo ae nei, e ukaliia Kana huakai me na pomaikai. Kia ka halewai hou ke ku kilakila nei 1 keia mau la, aoie nae i pau na hemahema; ke lohiaia nei no. Aia ma kona poo maluna pono. e kau ana keia nuu hua moakaka K.m.akaua. Ua oi aku no hoi kona nui i ko ka mua. Na na H(ii Kinipopo Hawaii me Benedicts (Kanaka Mare) e wehe mua na hatu paani kinipopo o keia kau ma kria la. K hele ae e nana i na lae ula a me na Ue kea. Nawaila ka hanohano mua ? I keia lu e hoi mai ai ka haole opio hoolele leo Fred. W. MiUis mai kana huakai aku nei no Maui a lue Hawaii, a ma keia po e wehe hou ai oia i kana mau hana hoopahaohao uialoko o ka Hale Mele Hou no hookahi po wale no, a holo aku oia no Kapalakiko. Ua olahani ae la he 12 poe haole o kekahi moku kalepa e ku net ma k'e awa i ka Poakahi nei, a ua pau nui i ka hoopa*ia i ka halewai, Ma ka auina U Poalua lakou i hookuuia mai ai a hoi nui aku la i ka moku. 0 ka manawa pololei loa e hui ai ka Ahahui Euanelio o Kauai, oia ka la 14 o keia mahīna, aole hoi o ka la 7 e like! me mea 1 hoolahaia i kela pule aku i nei. Nolaiia, e hoomanao i»a lala a p*u, e akoakoa ae ma ia manawa, Ape- j M Ua malama ia mai nei he aha naele i himeni ma Kipahulu, Maui, e na haumana a |. Nakila, a me kekahi poe kofcua e ae. He hooleleaka kii kekahi i hanaia, o na a pau { no kolai-! la luahiue y|>ulu, ka iuakini 0 Papa-

Mareia e ka makua L. Laiana, >farakt 4,0 Ku a me Keahi ma Kohala. E hoonaue aku ana ka puali koa pualu Kini Ona i ka pule ma ka halepule Biho|ia i ke kakahiaka o ka la apopo. Ke loheia mai nei ua waiho aku la o Hale Uweha ī kona noho Luna Kokua i ana no Kawa, a o M. Colburo ma ko--1 na hakahaka | I keia !a e lohe hou ai kakou na nuhou pele o Hawaii, ua papaiii paa ae | la paha i ka waha o ua lua hookahku ! pua nei, aole [>aha.

Ma Hanapepe, Kauai, ua hanau mai na J. K. Kanuikino a me kana wahine, he keikikane, be opuu mohaha maikai no keia au hoouiu lahul E ulu mau. Ma ka la 21 o Maraki t ma Puako, S. Kohala, ua hanau mai la na T. S. K. N'akanelua a me kana wahine he kaikamahine. E ulu ka lahui a mahuahua. C) keia wahine haiole'.o i hiki mai i Honolulu nei i kela makahiki aku nei, oia o Mrs, Har#.pson, ua mare oia me Mr. (ieo, Hernus, o ia kulana hookahi, a aia laua ke noho la ma Los Angeles. Ua amu ia mai nei e ke ahi he iwaka)ua eka ko momona o ka hui mahiko o Waikapu, Maui, a ua pau loa; hahai nui mai na iakou no ka i noi i mau eka ko aki na lakou i kanaka hana, oiai lakou e nanea nui ana i ke puhi paka ma ka hora 12 mahope iho oko lakou paina ana. He oiaio paha, aole paha. I ka hora 10 a oi o ka ponei, ua hopuia he eha mau haole ona a walaau ano ole me ka hoopuka ana ina olelo pelapela, ua hopuia a paa elua o lakou e na makai a noho ana i ka halewai, a bela ia ma ka $10 pakahi. 0 kekahi mau haole hoi, ua mahuka aku laua. Ma ke kihi mauka o alanui Papu me Kalepa iakou i hopuia ai.

0 ka lonO hope mai e pili ana ika hana a ke ahi a ka wahine o ka lua, ua oleloia mai, he mau la wale no koe a hoea hou mai oia mawaho o kaupaku o kona hale pohaku Halemaumau me kana mau hana kamahao. E kahe hou ana paha ka pele ma Hiio, aoie paha. Ina e kahe hou malaila, kokoke kahi o na makaikai -auhea nae hoi, he peleliilii wale no ko laila.

Ma kekahi uo oka pule i hala, ua hoao iho la kekahi kanaka e pakaha ae i ka waiwai o kekahi lapana ona rama, ma ka hookohukohu ana iaia iho ma ke ano he makai, a koi aku la i ua mea ona la e uku mai iaia i mau dala alaiia hookuu ia. Ua ikaika loa ko laua leo i ka hoopaapaa, a i ka hele ia ana aku e ninau pono, ua hai aku !a ka mea onai ka moolelo holookoa, a o ua makai la, ua hoka wale iho la no. Ua lohe mai makou, ua hoeepa ia kekahi x x x oka Hale Aupuni, maniuli o ka hoēa ana aku o kekahi ka naka opio me kekahi puolo a i kakauia mt ka ma-ka mawaho ka inoa, a e hoike ana, "o ka paa lole piha keia o ka Prince's Own:" a i ka wehe ia ana ae, eia ka he lole paahao ko loko, aole hoi he lole koa. A hoomanao ae la makou ua hoeepaia mai la, oiai he mahina keia o na hana eepa. Hu ae la ka aka. Oiai ka moku kuna Keauhou e hoo puka ana no ke awa i ke ahiahi Poaha nei, ua lele iho la kekahi o kona mau kela iloko o •ke kai a hoao maī la e au no ka aina, a no ka hiki pono ole paha ua puliki ae la la i kekahi o na boe maWaho aku o ka hale kukui, a na ka malania kukui i hookau īaia ma ka waapa, a lawe mai no ka aina. Ua ona keia kanaka, a he kuee me ke kapena kona kumu i lele al He makau hana paha

Ke pahola nui na lono mai na mokupuni mai e pili ana no ka hana aka poe powa. Ma Waikapu, Maui, loaa aku la he eke o na mea harva powa wawahi hale e like iho nei rae ka kela pake i hopuia iho nei e Kauhane, a mamua o ka loaa ana o keia mau mea, ua powa mua la iho kekahi Ua loaa pu aku he laau hoohiamoe. Ke hoomalolo mai nei hoi ko Honolulu nei i keia mau po, aka e makaala mau no. Ina iho no ke kolohe ke noho iho la.

Eia ke hoomaka hou ia mai nei na hana kiko hua a ka pake iloko o keia mau la, pela ka loheia mal He ano e ae no hoi keia kiko hua, oia hoi keia, he wehewehe moeuhane, he wehewehe nane, a ina e loaa ka haina pololei, alaila kko ka hua me ka hoolele pu aku i ko kapuahi; a ma e puka pono, he kakae wale no ka ia !a ke hoi kauhale—a ina hoi e hamapak, he lewalewa ka la o ka ihu ilalo» me he ia e ume ia aku ana Makena poe e heie nei ia hana, aia aku la no paha ia la i ke aianui Nlaunakea, Wahi kupo&o loa i>aha keia no ka poe powa e hao ai. No na makai paha— Iwakalua a oi la i koe alaila noho mai ka Ahaolela A iloko no hoi o keia mau la e oiliili mai ai na moho puka o kela ine keia wahi. Auhea oukou na kalaiwa kaa, o ka wa keia e lawalawaai na wahi kaa. hauhoa na wahi ama. Ka hoea mai auanei keia a kana mai, no ka mea ua lohe wale ia iho nei, eia ke lalelale nei na elele, na makai, na pulumi hale, a mc na kakauolelo a toahe!eolelo paha i ake e koho ia no keia kau he mau paina ma ko lakou home iha Aok e nele ana ko oukou kelepone ia ae no ia mau wahi om ht wa iubtte ia

| Oka mokuahi Zea!andia a i ole oka I Eider ke hoea maī ana i keia U mzi Kapalakiko mai E huH hoi aku ana no ka uioku nona ka inoa mua 1 Kapa lakiko, aeie hoi e holo loa aku ana ma na Panahau o ka Hema e like me kona*mau mamua, a o kona hoau mua [ana paha keia malalo o ka ona hou. i I ke kiewahi keiki i hooho vale ai no i ke kiikahiaka Poaha nei iwaena o kekahi ?luka kanūka, Ua i-aa mai r.d i ka mea eii lepo ke kino t u; o kekahi pake i haule iloko o ke k*i i ka wanaao nei, a aia ae la i kahi hoahu opala i Amahou/' ua huli like *e la ua aluka kanaka nei a holo aku ia i Ainahou, a i ka hoea ana aku, aohe. He mau pauku kaula ka wale no ke waiho ana ma kahi i kuhikuhi ia aku. Poina noi iho ia ka paha i ka la eepa o Apeiila. Ua hoike mai kekahi makamaka ma ko makou keena hana nei i ka hana a ka waiona maluna o kekahi wahine aoo mawaena o ke 50 me 60 makahiki ma Kikihale ae nei, a ma ka hoolohe aku i kana hoike mai. ua iia wale ae la no na oepeiao i ka iihaiiha a pakuikui kenakena i ka lapuwale o ka hana a ka wai ona. Ua hoike mai oia, ua inuia e keia wahine ka rama o kekahi omole holookoa a hapalua hou o kekahL Ua waiho a make maoli oia, aohe ike ae ona, eia ke hemo nei ka apulu kahiko, a ke kaa nei oia maiuna. Mahope iho oka waiho ana i ka nanea a ka waiona, ala ae la ia a ku iluna, ialau aku !a ia i kekahi pola wai a kapipi ae la i kona mau maka, aka, kulai hou aku la ka waiona īaia ilalo a hookui kona kue-maka me ke pola a naha ae la, O. ke poho ma keia hina ana, he maihi pu ia ka aiualu o ka maka. Manaonao ke ike. Ka mohai me ka pulakaumaka keia aka balota! aupuni i hookahua ai. I