Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 14, 3 April 1886 — KA MOOLELO KAAO O LAMEKA PULUKA. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O LAMEKA PULUKA.

Ka Makahiapo mua i oili mai, mai ka puhaka 0 ka Ui Pua Rose a me Kahanuopaineki. K.A MEA 1 KAPAIA KA Ka iiona 0 na mauna hui o Arabia, ka naita nana ulupa na kupua 0 ka lewa lani a me na kupua « noho ana i ka papaku 0 ka moana, 0 ka mea hoi nana t pani ka maka o ka la.

EKUU haku opio ka wiwo ole a puni ke ao, o kau mau kauoha a pau loa e hooko no au i na wa a pau, a 0 na mea pohihihi a pau au e manao ai ma keia mua aku, e kahea no oe ma kuu inoa no ekolu manawa, a e ike koke no oe i kau kauwa nei eku ana imua o kou alo iloko 0 ka manawa pokole loa, a o kuu inoa oia kau e hoopaanaau, oia 0 Leinahaka Delewina, a o ko'u aupuni ponoi, aia ma ke kihi hikina o ka honua, a 0 kahi hoi a ka la e puka mai ai. A no ke ?tloha hoi ike kanaka lapuwale au i pepehi iho la a make, nolaila ua lanakila au i keia ma nawa mai kana mau hana hoomaewaewa ia'u. Ua lawe la mai au eua kauaka ino nei ma ke ano he wahine nana, aka nae, i ka hiki ana mai i keia aupuni, ua lilo aku la kuu huewai kupua ia iala, a ninini ia iho la iloko 0 keia lua; hopu mai la oia ia'u a hoopaa iho la i na kaulahao he kanalima, a o keia lua wai ko'u home i noho ai no na makahiki loihi i hala ae nei a hiki i kou hoea

ana mai nei, a nou ko'u aie nui; aka, e hooko no au i kau mau kauoha.

Haawi mai Ia oia i kona aloha i kona haku opio, a nalo aku la oia iloko o ka punohu uwahi. Uhi iho la ka punohu uwahi maluna oka punawai, a pii aku la hoi kona welelau iloko oka lewa, ai ka mao ana ae, aia hoi eku ana kekahi hale nani loa ma kahi o ua punawai la Ike hou aku la no hoi ke alii opio i kekahi mau keiki alii a he mau kaukau alii hoi kekahi o lakou, e holoholo ana ma ka lanai o ua hale nani nei. Ike mai la hoi lakou ika mea nana lakou i hoola, hele mai la lakou a kukuli mai la imua ona me ka haawi pu ana mai i ko iakou mau hoomaikai. E hoomaikai aku no au ia oukou, wahi a ke alii opio; a ma keia mua aku e oni paa auanei ke aleha iwaena o kakou pakahi a pau, a na ka make e hookaawale.

Huh ae la ka opio puuwai ahi o Arabia a ninau aku la i ka luahine kupua :

Ua ike no nae paha oe i kahi i hoopaa ia ai oke kaik&mahine i laweia mai ai i keia mau la iho nei ? Me na helehelena o ke kuoo, ua pane mai la ua iuahine kupua nei : E kuu haku, ua ike au, aole hoi i keia aupuni, aka, aia oia i ke aupuni paahao i hanaia me ka |>aa loa, a ua ike no oe ike alanui e hiki al E hai pu ako no hoi au ia oe Ike ano o keia aupuni. O keia aupuni, ua kapa aku ke kupua Milota, ka home o ka poe paahao a me ka make mau loa, ahe paa hoi e hiki ole ai i kekahi ke hoopakele i na pto ke ku oia ma kona ikaika a me kona mana, a e hoohokaia hoi oia ke.hoea aku imua o keia wahi aupuni, a he nui aku kona paa i hanaia e Milota, aka o ka ike maka ka mea e pau ai kuhihewa; a aia no hoi mawaho oua halepaahao la, e kiai ana na moo lele he 28, ana lakou hoi e malama i ka maiuhia o ua halepaahao la, a me ka luku ana i na mea a pau e hiki aku ana imua o lakou.

I ka lohe ana o Lameka Puluka i ka hoike a ka luahine kupua, ua pane aku la oia: Aole au i manaolie mea nui ia, aka, he uuku wala 110 īa i

ko'u manao; nolaila, e hele kakou ilaila i keia manawa, i kuhikuhi mai ai oe ia makou ika puka e komo aL Huii ae la lakou eha a hele aku ia, a o oa keiki alii hoi ua noho iho la no iakou ika hale alii a lakou i puka mai ai. Hiki aku ia lakou ma ka puka, a kuhikuhi aku la ka luahine: E kuu haku opio, aia ka puka ako'ako'a, a oia no hoi ka puka e komo ai Ia manawa, hele aku la ke alii opio a me Laiana Bea, ka pu« kaua nui o ua opio nei ka nunui maka kahi 1 ka puka, a imi iho la i kahi e hemo ai, aole nae he loaa iki; hala he hapalua hora oka huli ana, aohe no he loaa. No ka loaa ole ia lakou o kahi e hemo ai oka puka, hopu aku la ka nunui Polepa i ua pani puka ako'ako'a la a opa pu ae l? me ke kulai ana aku imua, ahe uina ana, hemo aku la ua puka la a lilo hoi kona paa a Milota i hana ai i mea ole i ka pukaua o ke alii opio. Komo aku la lakou me ka lanakila nui, a ina pale hao owaho loa, a malaila hoi i hoike ae ai o Laiana Bea i kona ikaika paiena ole, a ua lilo ka paakiki 0 ka hao i mea waliwali loa i kona mau lima. Komo aku la hoi lakou a hiki ma ke pani pohaku i awih pu ia me ka lepo palolo, a malaila hoi ke alii opio i hoike ai i kona ikaika, a ua lanakila lakou a pau maluna 0 keia mau pani paa o ke aupuni paahao.

Ia manawa, ike aku la lakou nei i kekahi hale alii nani. Ai ko lakou kokoke ana aku, ike mai la na kiai oua hale ia, ua hoomaka mai la lakou e lele mai maluna o lakou nei me ko lakou manao e lanakila ana lakou, eia nae, ua pau loa lakou i ka make me ke koe ole 0 kekahi o lakou. Komo e aku la no ke alii opio iloko oka hale a huli hele | aku la i ke kaikamahine i hoopaa ia ai. Pau ka hale olalo i ka huli ia aohe loaa iki. Pii aku la oia no ka lua oka hale a hoomaka aku la e huli, aohe no nae he loaa; a ike kolu oka hale, wehe aku la oia i ka puka o kekahi rumi, aohe nae he hemo, a hoomaopopo koke iho la oia aia paha iloko o keia rumi ua kaikamahine nei. Kikeke aku la keia mawaho a hoolono aku la, a aole i liuliu, lohe aku la ua opio nei ika nehe ana mai o kekahi mea maloko mai o ua rumi nei. Ku iho la keia ma kahi kokoke ika puka, ai ka hemo ana ae o ka puka, ua halawai koke ae la ko laua mau maka kekahi i kekahi, aia hoi haule pahu aku la ua kaikamahme nei i ka papahele, me ka hoopuka ole mai i kekahi huaolelo.

Lele aku la ua opio nei a lomilomi iho la i ua kaikamahme nei, ano ka hapaha hora, ua pohala ae la oia, a ike iho la eia ka oia iluna oka papahele kahi i kaanini ai, a e lomi ia ana hoi e kekahi keiki alii oi aku oka ui ana i ike ole ai mamua. Lalau mai la oia 1 na lima o ke alii opio a pane mai la : Minamina maoli au ia oe eka opio, ina e komo mai ana ke kupua Milota, 0 kou make no ia a pau hoi ika ai ia, abe mea ia nana e kono mai ana ia'u e hele pu aku ma kou meheu o ka make mau loa. Me na hiohina oke aloha e pahola ana maluna o ka kakou kamaeu opio no ka ui e kamailio pu nei meia, \ia pane aku la oia me ka nanahe olu : Eke aliiwahine opio ake kupua Milota i lawe ai ma ke ano he pio nana; mai makau oe, no ka mea, aole oia e hiki hou mai ma keia mua aku a mau loa, a aole no hoi oe e ike hou ana i ua kupua la. Nolaila, eku a e iho aku kaua i ike ai oe i kou kaiitunane aloha Laiana Bea, aia oia ke kali mai la o ka hiki aku.

Me keia mau huaolelo a ke alii opio i hoehaeha aku i ka puuwai o ka ui, a hiolo mai la kona mau waimaka ma kona mau papahna memele, a uwe iho la. Hopu mai la oia i ka kakou opio a iho aku la ilaio; a i kona ike ana aku i kona kaikunane, ua holo aku )a oia a puili ae )a i kona kaikunane a uwe iho la laua. Huli ae ia hoi ke aiii opio a ninau aku Ia i ka luahine kupua ina paha o ke kaiknmahine ui hookahi wale no ia i hiki mai i ua aupuni la, ua ae mai ia no hoi ua kupua la ota hookahi wale no, a aohe wahine e ae. A i ka pau ana o ka uwe ana a ua mau opio ia, a ua noho iho la lakou me ka maikaī, a e kamailio ana me ka hoike ana o ua ui la i ke ano o kona noho ana, a pela hoi kena kunane i ko lakou moolelo o ka hiki ana imua 0 Mflota a hiki i ko lakou hui pu ana i keia aupuni, a ua piha loa lakou me ka hauoli 1 Ua noho lakou no ka hoomaha aoa maloko o ua hale alii la ( a i ka hala ana

0 na la elua, ua huli hoi aku la la lakou no ke aupuni o Laiana Bea me kona kaikuahine. Ike mai la ko laua mau makua i keia moka e hookomo aku ana 1 ke awa me kekahi hae alii o ua aupuni la e pulelo ana i ka makani, hoomanao ae la lakou o Laiana Bea paha keia me kahi kaikuahine, aole paha; aka he Dono e iho aku e makal, maiia o laua no paha. lho mai la ua Moi nei maluna o kona kaa, a oiai hoi na alii opio i lele mai ai i ka uwapo, ua ike inai la ko lau» makuakane ia laua, ao ke alii opio hoi ua uhi ka pale kila nalowale kona mau helehelena a koe na maka. Huli hoi aku la lakou no ka hale alii, a ua kuahaua aku la ua Moi nei i kona mau makaainana e wehe ina kanikau e paa ana ma ko lakou mau kino, a e hauoli hoi no ka loaa ana o kana kaikamanine a hooilina hoi o ka noho kalaunu o kona aupuni. Oiai ka ohana alii iloko o ke kaumaha, e uwe ana ka makua i ke keiki a pela hoi ke keiki ina makua, a ika pau ana, haule aku la na alii opio auau, a 0 ka kakou kamaeu opio kekahi. Pau ka auau ana, komo na wahi aahu maemae, a noi aku la ke alii opio i kana aikane e hookuu mai iaia e hele mawaho e holoholo ai. ua ae mai la no hoi o Laiana Bea me ka olelo pu mai, aole e hele mawaho oka pa alii, aka maloko % wale iho no oka pa. Puka aku la hoi ua opio nei a hele holoholo aku la mawaena ona mala pua me ka ike ole ona makua o Laiana Bea ma. Hoi aku la ua mau opio la no ka rurai hookipa, a malaila i hoike aku ai o Laiana Bea i ka moolelo o ka loaa ana o kona pokii mai ka mua aka hope, me kona hai pu aku no hoi, aole iaia ka loaa ana o kona kaikuahine, aka, mamuli oka mana ame ka ikaika o kuu aikane, i lcfea ai kuu pokii nei.

Ika lohe ana oko laua makuakane i keia hoike a kana keiki,-ua nui loa kona hauoli, a nolaila ua puka aku la īwaho, a i kona ike ana aku i ke alii opio e holoholo ana mawaena o na kihapai pua, kahea aku la oia e hoi mai. Huli ae la o Lameka Puluka a nana mai la ika mea nana oia i kahea aku, a ike mai Ia o ka makuakane Moi no o kana aikane. Hele mai Ia oia imua 0 ka Moi e kukuli ana 1 ka honua, a pane aku la ua Moi nei : E ke koa opio, ka puuwai i piha i ke aloha, ka umauma i lalapaia eke ahi oka wiwo ole, heaha la auanei ka'u makana e uku aku ai ia

oe no na mea a pau au 1 hana ai a i mauna ai hoi i kou ola no ka'u kaikamahine; nolaila, e kauoha au i ko'u mau kuhina a me na alii 0 ko'u aupuni nei no ka noonoo pono ana no mea e hooili aku ai maluna ou. E kuu haku alii, a e kuu hoola hoi o na la pilikia, e koho mua mai oe i kou uku e pono ai. E ka Moi, aole au i manao e uku ia mai au, no ka mea, ua hanau ia mai au e kokua i ka poe pilikia, (Aole i fiau.)